Alþýðublaðið - 17.01.1997, Qupperneq 1

Föstudagur 17. janúar 1997
Stofnað 1919
8. tölublað - 78. árgangur
■ Vinnuveitendasambandið neitar því að verkalýðsfélög setji skilyrði um að lægst
launaða fólkið fái meiri kauphækkun en aðrir
Sami loddarahátturinn
og stundum áður
- segir Þórarinn V. Þórarinsson
framkvæmdastjóri Vinnuveit-
endasambandsins og fullyrðir
að krafist sé sömu hækkunar á
alla launataxta.
„Kröfugerð Dagsbrúnar hefur verið
lögð frám og er einföld. Hún felur það
í sér að lægsta tala kauptaxtans hækki
úr 49.500 krónum á mánuði í 70 þús-
und, sem er 41,2% hækkun, og að allir
aðrir kauptaxtar, jafnt háir sem lágir,
hækki með sama hætti. Það er því
engin fjöður dregin yfir það, að verið
er að kalla á margra tuga prósenta al-
mennar launabreytinga. Það eru ósköp
einfaldlega ómerkilegir loddarar sem
halda því fram að það sé hægt að bæta
kjör fólks með þeim hætti," sagði Þór-
arinn V. Þórarinsson framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambandsins í
samtali við Alþýðublaðið.
Þetta var svar Þórarins við þeirri
spumingu hvort hækkun lægstu launa
á tveimur árum í 70 þúsund krónur
hefði í för með sér óðaverðbólgu.
Björn Grétar Sveinsson formaður
Verkamannasambandsins og Sigurður
T. Sigurðsson formaður Hlífar hafa
báðir lýst því yfir, að setja verði skil-
yrði í samninga þess efnis, að ef aðrir
fái meiri hækkanir en lægst launaða
fólkið opnist samningurinn á nýjan
leik. Þórarinn vildi ekki kannast við
að þessi krafa hefði verið kynnt vinnu-
veitendum.
„Sú kröfugerð er nú ekki betur út-
færð en það, að við sjáum ekki betur
en til dæmis Hlíf sé uppi með kröfur
um að það komi sömu hækkanir á
hærra launaða, svo sem löndunartaxta.
Við vitum ekki annað en svo sé. Bæði
Dagsbrún og Hlrf vilja að sömu hækk-
anir gangi upp taxtana hjá sínum fé-
lagsmönnum. En ég efast ekki um að
formenn þessara félaga vilji ekki að
þessi launastefha gildi í öðrum félög-
um. Þeir hafa bara ekkert með það að
gera. Þeir hafa hafnað samfloti innan
Alþýðusambandsins. Þrátt fyrir áskor-
anir okkar hafa þeir hafnað því að
móta einhverja heildstæða launapólit-
ík. Það er hugsanlegt að tala um að
bæta kjör lágtekjuhópa ef öll hreyfing-
in stendur saman um það. Hins vegar
er það óhugsandi þegar hvert félag og
hvert samband fer fram með sín sér-
mál og sinna félagsmanna einna að
leiðarljósi. Þetta er því sami loddara-
hátturinn og stundum áður,“ sagði
Þórarinn og bætti við:
„En staðreyndin er sú að við ráðum
því ekki hvemig laun hækka á mark-
aði. Kjarasamningamir hafa ákveðna
þýðingu en þeir ákvarða ekki launa-
breytingar einstaklinganna. Ef að við
ætlum að reyna að breyta launahlut-
föllum svo einhverju skiptir og hinir
Þórarinn V. Þórarinsson: „Það er
hugsanlegt að tala um að bæta
kjör lágtekjuhópa..."
hærra launuðu í fyrirtækjunum sætta
sig ekki við, gengur sú launabreyting
ekki fram. Það er því mikil blindni að
halda því fram að hægt sé að ákveða
þessa hluti alfarið í kjarasamningum.
Þeir ákveðast að stærstum hluta af
markaðnum."
■ Harkaleg gagnrýni á stjórnmálamenn í
yfirlýsingu stofnfundar Grósku
Úr tengslum við
umbjóðendur sína
- segir Flosi Eiríksson einn
stofnenda nýrrar stjórnmála-
hreyfingar: „Stjórnmálamenn í
dag eru ekki að fást við verk-
efni sem skipta okkur máli."
„Það er nauðsynlegt að skapa nýja
pólitík. Pólitík með innihaldi jöfhuðar,
kvenfrelsis, réttlætis og farsældar. Pól-
itík þar sem heilindi, skynsemi og ein-
lægur vilji er aðferðin. Við viljum
kveðja flokkakerfi gærdagsins og laða
til starfa alla sem hafa hugsjónir jafn-
aðarstefnunnar að lífsskoðun. Saman
snúum við okkur að verkefnum sem
þola enga bið. Saman setjum við landi
okkar nýja mælikvarða," segir meðal í
yfirlýsingu stofnfundar Grósku, sam-
taka jafnaðarmanna og félagshyggju-
fólks sem dreift var á fréttamanna-
fundi í gær. Á fundinum kynntu full-
trúar Grósku stofnfund samtakanna
sem haldinn verður í Loftkastalanum
næstkomandi laugardag kl.16.
Aðdragandinn að stofnun samtak-
anna er fundur sem ungliðahreyfingar
stjórnarandstöðuflokkanna héldu í
Bifröst í Borgarfirði í nóvember síðast
liðnum. Frá þeim fundi hefur verið
unnið markvisst að undirbúningsstarfi
og hafa á milli 70 til 100 manns kom-
ið að þeirri vinnu. Stofnaðilar að
Grósku eru félagar úr ungliðahreyf-
ingum A-flokkanna, Verðandi og
Sambandi ungra jafnaðarmanna, auk
einstaklinga úr Kvennalista, Þjóðvaka
og fjölmargra óflokksbundinna ein-
staklinga. Á þriðja þúsund einstak-
lingar hafa nú þegar gerst stofnfélagar
Grósku.
í yfirlýsingunni sem áður var vitnað
til segir ennfremur:
„Ltfið og stjómmálin eru eitt. Því
eiga stjómmál að bera vitrú háleitum
hugsjónum og einlægum vilja, beisl-
uðum af skynseminni einni.
Þannig hefur þetta ekki verið á ís-
landi. Trú okkar á stjómmálin minnk-
ar sífellt. Trú okkar á að stjómmála-
menn og stjómmálaflokkar séu færir
um að veita verðug svör við spuming-
um samtímans er hverfandi. Þeir em
ekki einu sinni að spyrja sig réttu
spuminganna! Innihaldið er horfið.
Siðferðið er í kröm.“
„Eg held að stór hluti þjóðarinnar
muni vera sammála okkur í þessari
greiningu," sagði Hrannar Amarson.
Flosi Eiríksson tók í sama streng og
sagði: „Stjómmálamenn í dag em ekki
að fást við verkefni sem skipta okkur
máli. Þeir eru úr tengslum við um-
bjóðendur sína. Stjómmálin hafa farið
af þeim stalli sem þeim ber. Þessu
viljum við breyta.“
„Markmið okkar með stofnun
Grósku er að Islandi verði stjómað í
anda hugmynda jafnaðarstefnunnar og
upp rísi öflug hreyfing jafnaðarmanna
á Islandi," sagði Hólmfríður Sveins-
dóttir.
„Trú okkar á að stjornmálamenn og stjórnmálaflokkar séu færir um að
veita verðug svör við spurningum samtímans er hverfandi." Fulltrúar
Grósku: Hólmfríður Sveinsdóttir, Þóra Arnórsdóttir, Flosi Eiríksson og
Hrannar Arnarson.

18.
JA.\
''SgSt
Óþægilegur
fyrir menn-
ingarelítuna
„Mer finnst hafa verið litið á mig
ffá upphafi sem einn af þeim höfund-
um sem ekki átti að verða. Óþægileg-
ur fyrir menningarelítuna, andstyggi-
legt aðskotadýr í augum þeirra sem
eiga gilda sjóði og lifa í klíkusamfé-
lagi. Það var engu líkara en ég væri
stórsökóttur maður fyrir það eitt að
hafa verið að djöflast í að skrifa bæk-
ur. Það er skrýtið, ég finn þetta en það
verkar ekkert á mig,“ segir Indriði G.
Þorsteinsson rithöfundur í viðtali við
Alþýðublaðið.
„Ég hef rifist við kommana en þeir
gerðu mér í raun og veru ekkert. Sam-
viska þeirra beið siðferðilegt gjald-
þrot, en samt em þeir lifandi ennþá og
sæmilega hressir.
Kristmann Guðmundsson hringdi
einu sinni í mig þegar hann var kom-
inn að fótum ffam og sagði: „Þú verð-
ur að berja þessa helvítis komma.“
Hann var orðinn týndur og ráðvilltur.
Fyrir stríð vom bækur hans þýddar á
fjörtíu tungumál, en stríðið breytti
völdunum í bókmenntaheiminum.
Allt í einu var eins og Kristmann
hefði aldrei verið til. Hann gat ekki
tekið því.“
I hressilegu og opinskáu viðtali
ræðir Indriði um bókmenntir, blaða-
mennsku og pólitík á þann hátt sem
honum einum er lagið. Hann rifjar
upp kynni sín af minnisstæðum
mönnum og þar koma meðal annarra
við sögu Vilmundur Jónsson, Þór-
bergur Þórðarson, Jónas Jónsson frá
Hriflu og Eysteinn Jónsson. Sjá mið-
opnu.
■ Titringur á hlutabréfamarkaðinum vegna væntanlegrar sölu hlutabréfa í Samherja. Kaupenda á biðlista?
Hlutabréfin verða ekki á neinni útsölu
- segir Sveinn Pálsson verð-
bréfasali á Akureyri. Mikil eftir-
vænting er meðal verðbréfa-
fyrirtækja um hver muni ann-
ast útboðið enda munu sölu-
laun geta skipttugum milljóna.
Mikil spenna er ríkjandi á verð-
bréfamarkaðinum vegna fyrirhugaðrar
sölu hlutabréfa í Samherja sem verður
síðla í næsta mánuði ef marka má yfir-
lýsingar Samherjamanna. Alþýðublaö-
ið hefur heyrt þrálátan orðróm þess
efnis að biðlistar væntanlegra kaup-
enda hafi myndast. Þá ríkir ekki síður
eftirvænting meðal verðbréfafyrir-
tækja um hvaða fyrirtæki fær umboð-
ið. Áð sögn kunnugra munu sölulaun-
in geta skipt tugum milljóna. Eins og
fram hefur komið er heildarvirði Sam-
herja áætlað sjö til átta milljarðar.
Ekki er vitað hve stór eignarhluti
verður settur á almennan markað.
Halldór Friðrik Þorsteinsson verð-
bréfasali hjá Kaupþingi segist ekki
vita hvar slíkir biðlistar eiga að liggja
því ekki sé búið að ákveða hvaða
verðbréfafyrirtæki annist útboðið.
Halldór segir mikið hafa verið spurst
fyrir um bréf í Samhetja og það gefi
auga leið að verðbréfafyrirtæki muni
bítast um að annast söluna. „Það er
ómögulegt að segja til um á hvað bréf-
in fara, þetta verður örugglega ekki
ódýrasta fyrirtæki sem ýtt hefur verið
úr vör á hlutabréfamarkaðinni," segir
Halldór.
Sveinn Pálsson hjá Kaupþingi
Norðurlands segist hafa heyrt orðróm
þess efnis að biðlistar væntanlegra
kaupenda hafi myndast. „Við höfum
ekki verið að taka niður nöfh á lista.
Okkur finnst það ekki rétt því ekki er
fyrirliggjandi neitt um hver verður
með þetta, hvað verður þetta stórt út-
boð og hvert gengið verður. Ég hef trú
á því að þeir verði margir sem vilja
eignast hlut í fyrirtækinu og hugsa að
þeir þurfi ekki að vera með neina út-
sölu á hlutabréfunum."
Sveinn segist verða var við mikla
spennu vegna þessa máls og sagði
Kaupþing Norðurlands ekki vera búið
að gefa upp þá von að annast útboðið.
Hann taldi þó líklegast að Landsbréf
verði fyrir valinu, en Samheiji er með
sín viðskipti í Landsbankanum. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Landsbréfum
eru engir biðlistar fyrirliggjandi þar.