Alþýðublaðið - 23.01.1997, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR 1997
ALÞVÐUBLADD
3
s k o ð a n i r
Sósíal-hvað? - Samstarf til vinstri
5. grein
Greining stjórnmálaflokka og
umsagnir um þá rúmast vart í stuttri
blaðagrein. Eins má ekki gleyma því
að timhyerfis hveija flokksstefnuskrá
erú þnrhópar: Virki hluti hvers flokks
(túgir 'eða hundruð manna), óvirkir
llokksnienn (hundruð eða þúsundir)
ogi lóks kjósendur (þúsundir eða
fugþúsundir). Hér verða ekki felldir
dómar úm flokkana umfram það litla
sem sagt hefur verið í fyrri greinum.
PaHborð |
■g*JBaiSi3 Ari Trausti
fíi iftmi inrlQQnn
Hitt er ljóst að áðurgreind pattstaða
hvað fylgi og þingvöld snertir hefur
verið talin geta leystst með
sameiningu flokka eða samstarfi. Á
því leikur ekki vaft en þá er líka spurt:
Til hve margra nátta skal tjaldað?
Hvernig verður búinn til hugmyn-
daffæðigrunnur (ekki dægurmálastef-
nan ein!) sem dugar til þess að reynsla
slíks samstarfs nái að sýna að hagur,
hamingja og völd alþýðu manna batni
og aukist til frambúðar?
Vísast er unnt með umræðum að
meitla fram kröfugerð, stefnu og
úrlausnarleiðir í nokkrum tugum brýn-
na mála sem auðga síður dagblaða:
Fiskveiðistjómun, erlendar fjárfestin-
; gar, náttúruvernd. fíkniefnavandinn,
menntun, heilbrigðisþjónusta, úrbætur
í skattheimtu, o.s.frv. Þannig gæti
framboð til þings og sveitstjórna
knúið fram samfylkingarstjómir, líkt
og R-listann. Þá styrktist staða þessara
samtaka út á við og í kerfmu en ávallt
reyndi á innri framþróun hugmynda
og samstöðu. Þar inn í og þegar strika
skal «pp stefnu'ti'l ijarlægari ffamtíðar
blandast ávallt hinar breiðu línur.
Gmnnhugmyndafræði, heimssýn, afs-
taða til heimsatburða, rammi að
hagfræði, stjórnsýsluaðferðum og
lýðræði, auk kapítalismans sjálfs;
ekkert samstarf í stjórnmálum
samtímans lifir lengi án vinnu með
þessa málaflokka. Ymsar útgáfur
sósíaldemókratisma, marxisma,
femínisma og jafnvel nýaldarspeki
rekast á og þá gildir að stýra og nýta
umræðuna en kæfa hana ekki eða gera
lítið úr gildi hennar. Á þann neikvæða
máta tókst einmitt að slæva verkalýðs-
baráttuna á nokkmm áratugum.
Stjómmál em ekki “innri vilji” eða
brjóstvit. Stjórnmálaumræða grund-
vallast á þekkingu og þolinmæði en
ekki á orðlist af kappræðugerð og á
hroka. Þegar kallað er alls staðar að á
aðgerðir til samvinnu í stjómmálum,
verður að taka fjölþættar ákvarðanir
og grípa til framkvæmda á ólíkum
stigum. Til dæmis þarf praktískt sam-
starf að geta hafist í einn stað en hörð
hugmyndavinna til framtíðar í annan.
Bæði Alþýðubandalagið og
Alþýðuflokkur hafa verið “opnir”, þ.e.
menn hafa getað stofhað flokksfélög á
skjön við meginhlutann. Augsýnilega
hefur sú opnun ekki dugað til
víðtækrar samfylkingar. Þá eru
stefnuskrár svonefndra félagshyggju-
flokka svo líkar að þær ættu ekki að
hafa staðið í vegi fyrir samfylkingu.
Hvað þarf þá til?
Svarið er ekki einfalt en á þessum
nótum þó:
1. Nýsköpun, endurskoðun og
framsetning grunnhugmyndnna og
hugsjónanna eins og áður hefur verið
minnst á.
2. Skipulagsform sem gerir
flokksleysingjum jafnt sem
flokksmönnum einstakra samtaka
kleift að samsama sig einni heild.
Sú heild verður, við núverandi
aðstæður, að vera regnhlíf á borð við
þá sem Vilmundur Gylfason ætlaði í
fyrstu að skapa með litrófi frá hófsö-
mum og róttækum krötum, til þjóðle-
gra allaballa, óþægra kvennrétt-
indafrömuða og sigldra marxista.
Með þessu franska líkani ( því má
ekki rugla saman við þann gelda kerf-
isflokk er varð til úr samfylkingunni
sem enn var lífleg uml980) er átt við
samtök sjálfstæðra flokka og samtaka
sem einnig heimila einstaklingsaðild.
Búnar eru til lágmarksstofnskrár,
vinnureglur og vinnuáætlanir og ein-
faldar stjómarstofnanir. Lykilatriðið er
að hafa starfshópa (málefnafélög) sem
sinna fjöldastarfi og starfsnefndir sem
vinna að því að brúa bil og leiða
hugmyndarfræðiumræðu. Þannig
gætu regnhlífasamtök styrkst hið innra
en um leið orðið “slagkraftig” eins og
danskurinn segir og þolað nokkurra
ára eða áratuga starf án þess að verða
að bastarði Alþýðuflokks, Alþýðu-
bandalags, Samtökum frjálslyndra
vinstri manna, Bandalags jafn-
aðarmanna, Þjóðvaka og allra þeirra
kyrrstæðu fyrirbæra sem ekki hafa
getað glætt alþýðuhreyfmguna lífi. Ég
sit utan þessara flokka nú og kann
ekki að ráða þeim heilt um fyrstu
skref. Hitt er svo vart ætlandi að menn
séu svo seinir að taka við sér að rjúka
verði af stað nokkmm mánuðum fyrir
kosningar. Þá mun sviðið helst líkjast
sýningarhöll þar sem verið er að tjasla
saman stórviðburði rétt fyrir opnun,
með aðra hverja gerð ókláraða og hina
sanníslensku vertíðarstemmningu yfir
öllu saman. Hátimbrað en valt hefur
margt verið sem þannig er að staðið.
Hæfileg blanda af þýskri fyrirhyggju,
ffönskum elegans og íslenskri geggjun
er betri.
Hitt er svo annað mál og harla mik-
ilvægt hvernig samstarf sem þetta
þróast. Ekki langar mig til að stuðla að
tveggja flokka kerfi á Islandi. Ekki
heldur að góðu gengi samfylkingar
sem verður á einum áratug að kerfis-
bákni er verkar sem gagnrýnislaus
fyrirgreiðslustofnun, heimill á fjöld-
abaráttu og hyglir helst greifum ís-
lensks atvinnulífs. ■
Einkahlutafélagið Gerpir, Hafn-
arstræti 20 í Reykjavík, hefur
sótt urn leyfi til að byggja 14 hót-
elíbúðir, tvær bílageymslur og
verslunarhús að Laugavegi 24B.
Erindið var kynnt nágrönnum, en
þeir voru ekki allir mjög hrifnir af
þessu framtaki. Þeir hafa gert
ýmsar athugasemdir við þessa
umsókn, sem nú bíður afgreiðslu i
borgarkerfinu...
orrinn byrjar á morgun og
þar með bresta þorrablótin á
með hrútspungum, hákarli og
brennivíni og öðru sem tilheyrir.
Hingað til.hafa þorrablótin ekki
. flokkastundirguð-
ræknisamkomur. En
Jón Ragnarsson hót-
elkóngur ætlar svo
sannarlega ekki að
sniðganga kirkjunnar
ménn þegar hann
blæs til þorrablóts á
Örkinni á laugardags-
kvöidið. Veislustjóri
verður séra Jóna
Hrönn Bolladóttir
og heiðursgestur blótsins verður
séra Heimir Steinsson. Til
þessa að létta samkomuna ætla
þeir Ómar Ragnarsson og
Skari Skrípó að láta að sér kveða á
milli þess sem klerkarnir messa
yfir blótsgestum...
f
Ijólablaðið Vísbendingareriróð-
leg grein eftir Jakob F. Ás-
geirsson um aðdraganda þess að
Pétur Benediktsson var gerður
að sendiherra í Moskvu. Jakob
vinnur nú að ritun ævisögu Pét-
urs. í lok greinarinnar í Vísbend-
inu segir: „Pétur var lengi ein-
samall í Moskvu og leiddist
mjög, en um haustið kom loks að-
stoðarmaður hans, Pétur Thor-
steinsson, siðar
sendiherra. Tók
Pétur nafna sinum
fagnandi, en það
hafði verið skilyrði
hans þegar hann
sættist á að fara til
Moskvu að hann
fengi að velja sér að-
stoðarmann sjálfur.
I bréfi til Ólafar
systursinnarsagði
hann að nafni sinni væri „einmitt
þess konar maður, sem vert væri
i n u m e g i n
"FarSide" eftir Gary Larson
að kjósa til farar með sér á Norður-
pólinn." Hann bætti við: „Ég
hugsa stundum til þess með
skelfingu, hvernig lífið hefði orðið
hér, ef Vilhjálmur Þór hefði kos-
ið mér aðstoðarmann í sinni eigin
mynd!"..."
Kraftajötuninn Andrés Guð-
mundsson og spjótkastar-
inn knái Einar Vilhjálmsson
eru nú að undirbúa að halda hér á
landi keppni um titilinn sterkasta
kona í heimi. Þeir félagar eru um
þessar mundir að leita eftir fjár-
stuðningi ýmissa aðila til að standa
straum af óhjákvæmilegum
kostnaði við undirbúning keppn-
innar. Eflaust eru margir þess
fýsandi að fylgjast með keppninni
ef af verður og talið víst að erlend-
ar sjónvarpsstöðvar muni ekki
láta þennan viðburð framhjá sér
fara. Það á svo eftir að koma í Ijós
hvort við lumum á einhverri ís-
lenskri Magnúsínu Veru til að
halda uppi heiðri lands og þjóðar
þegar átökin fara fram...
Helena Björnsdóttir versl-
unarmaður: Hún byrjar auð-
vitað árið 2000.
Ásgeir Þórðarson um-
brotsmaður: Um áramótin
2000/2001 byrjar fyrsta árið á
öldinni.
Gunnar Ómarsson nemi:
Hún byrjar að telja á fyrstu
sekúndu nýs árs árið 2000.
María Hjálmtýsdóttir vap-
pari: Um áramótin 1999 og
2000.
Pétur Örn Friðriksson
myndlistarmaður: Það er
einfaldast að láta hana byrja
árið 2000.
v i t i m e n n
Einn hringdi og ætlaði að
fara að sjóða svið - en í hrað-
suðukatli og gat ekki skilið hvern-
ig hann færi að því að koma þeim
niður um stútinn!
Þaö eru ótal vandamál sem stúlkurnar í síma
118 eru beðnar að leysa, eins fram kemur í
viðtali við þær í DV.
Nokkrir hafa reyndar efnast
meira á fimmtán árum en dugleg-
ustu atvinnurekendur þjóðarinnar
hafa gert á heilli mannsævi.
Sjálfstæðismaðurinn Markús Möller skrifar
um sægreifana, kvótaverð og hlutabréf í
Morgunblaðið. Holl lesning fyrir forystu
flokksins.
Ég mun lýsa því yfir að ég vilji
vera með í þessum kosningum og
ég fer fram vegna þess að ég hef
margt að segja. Ég hef tekið þátt í
tvennum biskupskosningum áður
og það var hörð barátta, en nú
vona ég hins vegar að við berum
gæfu til að hlusta hvert á annað.
Séra Auður Eir stefnir ótrauð á að taka við
embætti biskups eins og sjá má af þessum
ummælum hennar í DT.
Kostnaðaraðhald hjá stjórnendum
í opinberum rekstri er sýnilega
minna en hjá fyrirtækjum í sam-
keppni á hörðum markaði.
Þórarinn Viðar Þórarinsson í Morgunblaðinu í
tilefni þess að opinberir starfsmenn hafa
fengið meiri launahækkanir en aðrir launþeg-
ar landsins.
Ég á ekki von á að kjörið
nú muni snúast um þá erfiðieika
sem eru að baki. Það er mun
meiri hætta á hagsmunapoti
ólíkra hópa, sem hefur ekkert að
gera með guðfræði eða hug-
myndafræði heldur einstaka
menn, sem meta stöðuna þannig
að Reykjavík sé einn póll en
landsbyggðin annar.
Sr. Sigurður Sigurðsson vígslubiskup um
væntanlegt biskupskjör í DT. Hann segist
ekki hafa tekið þeim illa sem vilja fá hann í
embættið.
Ég kaupi og les Dag-Tímann
mjög rækilega og ýmislegt les ég
þar sem íþróttamenn sennilega
lesa ekki eins og til dæmis um
tísku, til dæmis um kjóla og
fatnað kvenna en það finnst
mér forvitnilegt efni.
Brynjólfur Brynjólfsson á Akureyri tekur upp
hanskann fyrir DT í blaðinu sínu. Greinilega
mikill áhugamaður um kvenfatatísku.
Eignamyndun í krafti yfirráða-
réttar yfir aflaheimildum stríðir
nú orðið gegn gegn réttlætis-
vitund stórs hóps fólks.
Einar K. Guðfinsson þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins á Vestfjörðum er eins og margir
aðrir búinn að fá sig fullsaddann á núverandi
fiskveiðistjórnunarkerfi.
fréttaskot úr fortið
Bærinn ákveður
að reisa frystihús
Utgerðarráð Reykjavíkur samþykkti á
fundi sínum í fyrradag að óska eftir
fjárfestingarleyfí fyrir byggingu hrað-
frystihúss í Reykjavík fyrir Bæjarút-
gerðina. Á húsið að vera staðsett í
vesturhluta hafnarinnar, vera 17.500
rúmmetrar að stærð, 2 hæðir og af-
köst 30 tonn á dag (8 st.).
Alþýðublaðið 26. janúar 1957.