Alþýðublaðið - 07.02.1997, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1997
ALÞÝÐ U BLAÐIÐ
7
■ Sffellt fleiri ungmenni koma í meðferð á Vog vegna mis-
notkunar ólöglegra vímuefna
Um 50% eru stórneyt-
endur amfetamíns
Á síðasta ári kom fleira af mjög
ungu fólki í meðferð á sjúkrahúsið
Vog en nokkm sinni áður í sögu SÁÁ.
Vímuefnavandi unga fólksins var
jafnframt meiri en áður hefur sést og
algengt að einstaklingar notuðu
margskonar vímuefni saman. Alvar-
legust er þróunin vegna misnotkunar
afmfetamíns. í fyrra voru 57% ungs
fólks sem kom á Vog stómeytendur
kannabisefna og 50% stómeytendur
amfetamíns. Um 16% vom stómeyt-
endur helsælu, eða E-pillunnar.
Þessar upplýsingar komu fram á
fréttamannafundi með Þórarni Tyr-
fingssyni yfirlækni og formanns SAÁ
í gær. Alls komu 179 einstaklingar
yngri en 20 ára í meðferð á Vog árið
1996. Árið áður vom þeir 137 og er
aukningin 30% milli ára.
Áberandi er að sífellt fleiri koma
mjög ungir í meðferð úr hveijum ár-
gangi sem er að vaxa úr grasi. Af
þeim sem fæddust árið 1973 komu 19
einstaklingar í meðferð á Vog áður en
þeir urðu 18 ára. Af þeim sem em
fæddir 1978 komu 51 í meðferð áður
en þeir náðu 18 ára aldri. Aukningin
byijar með árganginum sem fæddur er
1976.
Þórarinn Tyrfingsson yfirlæknir útskýrir þá óheillaþróun
vímuefnaneyslu ungmenna.
Fólkið illa statt
Það unga fólk sem komið hefur að
undanfömu í meðferð á Vog er flest
Lýðskól-
inn tekur
til starfa
Lýðskólinn hefur fengið húsaskjól
um stundarsakir og munu nemendur
byija skólaönnina á því að hreiðra um
sig í gamla Bústaðaskólanum. Að
þessu sinni hefur skólinn íjármagn til
að starfa í fjóra mánuði að fram í
miðjan maí.
Skólastjóri Lýðskólans er Oddur
Albertsson en þrír fastráðnir kennarar
starfa við skólann auk gestakennara.
Þeir sem standa að skólanum ásamt
Lýðskólafélaginu eru Reykjavíkur-
borg, Námsflokkar Reykjavíkur,
Rauði Kross íslands, Menntamála-
ráðuneytið og Norræna húsið.
Lýðskólinn vill mæta ungu fólki
sem ekki hefur náð að fóta sig í hinu
hefðbundna framhaldsskólakerfi og
ennffemur vill skólinn mæta einstæð-
um mæðrum sem sumar hveijar ein-
angrast í stöðu sinni. Alls eru 24 pláss
í skólanum en verkefnin eru sniðin að
nemendum hveiju sinni, en samþætt-
ing og þemavinna eru ráðandi vinnu-
form. Lýðræði, samvinna og áhersla á
ábyrgð eru dagleg verkefni skólans.
„Mikið hefur verið rætt um gildi
náms að undanfömu," segir í tilkynn-
ingu ffá skólanum. „Ýmsir hafa kom-
ið upp um grundvallar gildi sín og
viðhorf til menntunar og uppeldis. Er-
lendis hefur Lýðskólahreyfingin frá
upphafi kynnt mannfólkið sem skap-
andi tilfinningaverur með alla mögu-
leika á að taka ábyrgð á örlögum sín-
um og þroskaferli. Lýðskólinn vill
skapa lýðræðislegt samfélag þar sem
þegnamir bera ábyrgð á umhverfi sínu
og afla sér þekkingar á tilverunni svo
stór sem hún er hveiju sinni. Ný að-
staða skólans skapar möguleika á öðru
námsefni nefnilega matargerð. Skól-
inn mun starfrækja grænt eldhús og
eins þemavikan af tólf fer í verkefni
tengt þvi umhverfisátaki. Innritun er í
gangi þessa dagana og er æskilegur
aldur nemenda 17 til 23 ára. Um-
sóknareyðublöð liggja frammi í Nor-
ræna húsinu en síminn er 551 7030.
Auk þess er hægt að koma umsóknum
til skila gegnum faxtæki 552 6476 eða
á súnsvara í síma 562 6663.
mjög illa statt vegna mikillar vímu-
efnanotkunar. Yfirgnæfandi meirihluti
hefur notað ólögleg vímuefni ásamt
áfengi og stór hluti hefur notað amfet-
amín, kannabis, áfengi og önnur efni
jöfnum höndum. Þeir sem hafa notað
vímuefni vikulega í hálft ár eða lengur
eru kallaðir stórneytendur efnanna.
Árið 1996 var stærra hlutfall unga
fólksins stórneytendur ólöglegra
vímuefha en áður hefur verið greint.
Amfetamínfaraldur
í lok júlí á síðasta ári skýrði SÁÁ
frá því að amfetairu'nfaraldur geysaði
hér á landi og ástandið virtist versna
hröðum skrefum. Þessar fullyrðingar
voru byggðar á upplýsingum sem
teknar voru saman á Vogi fyrstu sex
mánuði ársins.
Tölumar sem nú liggja fyrir um allt
árið 1996 sýna að vamaðarorð SÁÁ á
miðju ári vom síst of sterk. Vandinn,
einkum meðal unga fólksins, var í jafn
hröðum vexti síðari hluta ársins 1996
og fyrri hlutann. Ekki sér fyrir endann
á þessari þróun.
Misnotkun amfetamíns eykst jafn-
framt hraðar en ungu fólki í meðferð
■ Borgarleikhús
Aukasýningar
á Dómínó
Leikrit Jökuls Jakobssonar, Dóm-
ínó, var fmmsýnt á Litla sviði Borgar-
leikhússins 10. janúar og hefur verið
sýnt fyrir fullu húsi síðan. Allar sýn-
ingar í febrúar og ffam í mars em upp-
seldar. Vegna hinnar miklu aðsóknar
hefur verið bætt við aukasýningum
Hlíf90ára
Mikil hátíð var haldin í Skútunni í Hafnarfirði síðast
liðinn sunnudaginn þar sem Verkamannafélagið Hlíf
hélt uppá 90 ára afmæli sitt. í upphafi hélt formaður fé-
lagsins, Sigurður T. Sigurðsson, ræðu og síðan ávörpuðu
Hervar Gunnarsson, varaforseti ASÍ, og Bjöm Grétar
Sveinsson, formaður Verkamannasambands fslands, há-
tíðargesti. Þá vom ýmis skemmtiatriði sem tókust hvert
öðm betur.
Fyrsta gjörðabók félagsins er glötuð og þar með ná-
kvæmar upplýsingar um stofndag félagsins, en þó er tal-
in vissa fyrir að hann hafi verið annað hvort seint í janú-
ar eða snemma í febrúar. Vegna þessa hefur afmælisdag-
urinn verið fast settur fyrsti sunnudagur í febrúar. í til-
efhi afmælisins var gerð sjónvarpsmynd um félagið og
var hún sýnd í Sjónvarp Hafnarfjörður á afmælisdaginn klukkan sex.
„Afmælisveislan fór hið besta fram og við emm allir sem að þessu stóðum í
sjöunda himni“, sagði Sigurður T. Sigurðsson blaðinu.
■ Doktorsvörn við HÍ |
Áhrif fjölliða
á fléttumyndun
Sigurður
T. Sigurösson
sem á sér stað í
Ljósm. E. Ól.
fjölgar. Meðan 30% fleiri einstakling-
ar undir tvítugsaldri komu í meðferð á
Vog 1996 en 1995, þá greindist 56%
aukning á stórneytendum efnisins í
þessum aldurshópi.
Þennan mikla amfetamínfaraldur
má rekja tiltölulega skammt aftur í
tímann. Hann hófst um mitt ár 1995
með því að fjöldi ungmenna prófaði
helsælu (E-pillu) f fyrsta skipti og fór
að nota amfetmín í framhaldi af því.
Misnotkun helsælu og amfetamíns fór
vaxandi eftir því sem leið á árið.
Hættulegt vímuefni
Amfetamín er hættulegt vímuefni
sem fer illa með þá sem misnota það.
Skamman tíma tekur fyrir stórneyt-
endur þess að komast á alvarlegt stig
fíknar og fá alvarleg þunglyndisein-
kenni. í kjölfarið koma vaxandi of-
sóknarhugmyndir.
Þórarinn Tyrfingsson sagði, að ljós-
ið í myrkinu væri sú staðreynd, að
unga fólkið unir sér eins vel í meðferð
hjá SÁÁ og þeir fullorðnu og meiri-
hluti þeirra sem leitar sér meðferðar
eða 61%, ljúka fullri meðferð.
Á laugardaginn fer fram doktors-
vöm við lyfjafræði lyfsala, læknadeild
Háskóla fslands. Hafrún Friðriksdóttir
lyfjafræðingur ver doktorsritgerð sína;
áhrif fjölliða á fléttumyndun cýkló-
detrína, sem læknadeild hefur metið
hæfa til doktorsprófs.
Andmælendur af hálfu læknadeildar
verða Dr. Nicholas Bodor, prófessor
við University of Florida, Bandaríkj-
unum og Dr. Arto Urtti, prófessor við
University of Kuopio, Finnlandi.
Deildarforseti læknadeildar, prófessor
Einar Stefánsson stjómar athöfninni.
Doktorsvörn fer fram í Odda, sal
101 og hefst klukkan 14. Öllum er
heimill aðgangur.
Ráðherra afhentar
tillögur námsmanna
Fulltrúar námsmanna afhentu Bimi
Bjamasyni menntamálaráðherra til-
lögur sínar og hugmyndir varðandi
breytingar á lögum um Lánasjóð ís-
lenskra námsmanna. Eins og fram hef-
ur komið í blaðinu lagði ráðherra nið-
ur nefndina sem átti að endurskoða
lög og reglur sjóðsins án þess að hún
hefði lokið störfum.
í bréfi til samstarfsnefndar náms-
mannahreyfinganna óskaði mennta-
málaráðherra eftir tillögum náms-
manna fyrir ó.febrúar, en unnið er að
samningu frumvarps til nýrra lagh
LÍN í ráðuneytinu. Engu að síður telja
námsmenn mikilvægt að að þeir komi
með beinum hætti að samningu ffurn-
varpsins svo að skapa megi sátt um
nýjan og sanngjaman Lánasjóð.
■ Tillaga tíu þingmanna úr þremurflokkum
Skólabáturtil kennslu
í sjómennsku
sem verða á morgun, laugardag,
klukkan 17 og þriðjudaginn 18. febrú-
ar klukkan 20.
Meðal leikenda í sýningunni eru
Eggert Þorleifsson, Hanna María
Karlsdóttir og Halldóra Geirharðsdótt-
Alþingi ályktar að fela sjávarút-
vegsráðherra að skipa nefnd til að
kanna forsendur fyrir kaupum eða
leigu á skólabát sem nýttur verði til
kennslu í sjómennsku. Nefndinni
verði einnig falið að finna leiðir til
fjármögnunar á hugsanlegum kaupum
og rekstri bátsins. Jafnframt kanni
nefndin möguleika á viðvaningshluta-
skráningu sjóvinnunemenda um borð í
fiskiskipum.
Svo segir í tillögu til þingsályktunar
sem tíu alþingismenn úr Sjálfstæðis-
flokki, Alþýðuflokki og Framsóknar-
flokki hafa lagt ffam. Fyrsti flutnings-
maður er Kristján Pálsson. Lagt er til
að nefndina skipi fulltrúar sjávarút-
vegsráðuneytis, Fiskifélags íslands,
sjómannasamtaka, samtaka útgerðar-
manna, Stýrimannaskólans í Reykja-
vík, Sambands íslenskra sveitarfélaga,
menntamála-, fjármála- og samgöngu-
ráðuneytis. Nefndin skili áliti sem
fyrst.
í greinargerð kemur fram að sá
stutti reynslutími sem fengist hefur á
skólabát hafi gagnast mörgum ungum
manninum til að komast í fyrsta skip-
rúmið. Enn vanti frekari möguleika
fyrir þá sem vilji kynnast sjómennsku.
Vonandi sé hægt að koma í veg fyrir
misnotkun á viðvaningshlutaskrán-
ingu með því að leyfa aðeins mjög
tímabundna ráðningu og að aðeins
megi vera tveir viðvaningar á hveiju
skipi.
■ Námskeið á vegum Endurmenntunarstofnunar Háskólans
Rýnt í köttinn á heita blikkþakinu
Næstkomandi mánudagskvöld hefst hjá
Endurmenntunarstofnun Háskólans kvöld-
námskeið fyrir almenning um leikverkið
Köttur á heitu blikkþaki eftir Tennessee
Williams, en leikritið verður ffumsýnt í Þjóð-
leikhúsinu þann 28. febrúar næstkomandi. Á
námskeiðinu verða fluttir fyrirlestrar, farið á
æfingu og síðan á lokaæfingu í Þjóðleikhús-
inu þar sem þátttakendum gefst kostur á að
ræða við leikstjóra, leikendur og fyrirlesara.
Námskeiðið stendur í fimm kvöld á tímabil-
inu 10. febrúar til 3. mars.
Á námskeiðinu munu flytja fyrirlestra þau
Hávar Sigurjónsson leiklistarráðunautur
Þjóðleikhússins, Melkorka Tekla Ólafsdóttir
leikhúsfræðingur og Hallmar Sigurðsson
leikstjóri verksins
Tennessee Williams hefur verið talinn það leik-
skáld sem best getur fangað óbeislaðar tilfinningar
augnabliksins í persónusköpun sinni; tilfinningar
sem lúta engum sýnilegum bókmenntalegum rökum
en eiga þó alltaf sterkan hljómgrunn í mannlegri
hegðan. Williams hefur einnig verið stillt upp sem
andstæðunni við hina tvo stóru bandarísku leikrita-
höfunda á þessari öld, Eugene O’Neill og Arthur
Miller. Williams er sagðir „amerískastur" þeirra
þriggja.
Elizabeth Taylor í hiutverki sínu í kvikmyndaút-
gáfu af leikritinu Köttur á heitu blikkþaki. Höf-
undurinn sagði leikritið vera mesta raunsæis-
verk sitt.