Alþýðublaðið - 18.02.1997, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
ó I i t í k
■ -Magnús Árni Magnússon skrifar um um stúdentapólitíkina en nú reynir á það á morgun hvort Röskva heldur
meirihlutanum í Stúdentaráði.
Vantrú á að Vaka geti sótt
að menntamálaráðherra
Hvernig sem fer er Ijóst að það verður spennandi að fylgjast með kosningunum á morgun og úrslitum þeirra, þar
sem hinar nýju kosningareglur opna stöðuna upp á gátt.
Nú er komið að þeim tíma há-
skólaársins, þegar gangaloftið verð-
ur lævi blandið af einskonar pólitfk.
Kosningar til Stúdentaráðs eru í
nánd. Undanfarin ár hafa það verið
fylkingamar tvær, Vaka, félag lýð-
ræðissinnaðra stúdenta og Röskva,
samtök félagshyggjufólks við Há-
skóla íslands, sem hafa bitist um
meirihlutann í ráðinu. Óháð framboð
náði að vísu manni inn fyrir tveimur
árum en var ekki í oddaaðstöðu, þar
sem Röskva vann á sama tíma góðan
sigur.
Það er einmitt sú fylking sem hef-
ur haft undirtökin í Háskólapólitík-
inni allan þennan áratug. Röskva
hefur haldið meirihluta sínum frá
1991, þegar Steinunn V. Óskarsdótt-
ir, nú borgarfulltrúi Reykjavíkurlist-
ans og talsmaður Grósku, varð for-
maður Stúdentaráðs. Sú þjóðsaga
hefur verið á kreiki að Vaka nái
aldrei meirihluta þegar Sjálfstæðis-
maður er menntamálaráðherra og
hvað sem er hæft í því, hefur sú
fylking ekki náð takti í menntamála-
ráðherratíð Ólafs G. Einarssonar og
Bjöms Bjamasonar.
Vökumaður sem Alþýðublaðið
ræddi við sagði að það væri einfald-
lega ekki sú stemning til staðar sem
þyrfti til að Röskva missti meirhlut-
ann, að fólk virtist einfaldlega ekki
hafa trú á því að Vaka gæti sótt að
menntamálaráðherra Sjálfstæðis-
flokksins: “Þegar Svavar Gestsson
var menntamálaráðherra þá var
Vaka með öruggan meirhluta. Ef
það hefði verið sterkari listi í ffarn-
boði eftir að Ólafur G. tók við, hefð-
um við kannski getað haldið meir-
hlutanum eitt ár til viðbótar en ekki
meir. Röskva missir meirihlutann
þegar vinstri maður verður mennta-
málaráðherra á ný.”.
Landsmálapólitík setur svip
Fyrrum stúdentaráðsmeðlimur
Röskvu segir engan veginn geftð að
Röskva haldi meirihlutanum þrátt
fyrir þessa þjóðsögu: “Það má ekki
gleyma því að reglum um kosningar
til Stúdentaráðs hefur nú verið breytt
á þann hátt að sú fylking sem vinnur
hveijar kosningar fyrir sig fær hrein-
an meirihluta f ráðinu og skiptir þá
engu máli hvernig útkoman var á
árum áður.” Það verður að geta þess
að stúdentaráðsliðar eru kosnir til
tveggja ára. “Nú er það svo að sá
maður sem var í baráttusætinu í
fyrra á á hættu að detta úr ráðinu,
missi hans menn meirihluta.”
Þessari tilhögun var komið á þeg-
ar kosningar höfðu skipast þannig að
ljóst var að kraftaverk þyrfti til að
fella meirihluta Röskvu ári síðar,
svo mikinn meirihluta hafði fylking-
in innan ráðsins. Nú eru hverjar
kosningar “hreinn úrslitaleikur”, ef
svo má að orði komast.
Landsmálapólitíkin setur sinn svip
á kosningamar og skipast menn, sem
hafa starfað með stjómmálaflokkum
nánast sjálfkrafa í fylkingar eftir því
hvar í litrófinu þeir standa. Sjálf-
stæðismenn finna sér farveg innan
Vöku og aðrir fylgja venjulega
Röskvu að málum. Helstu undan-
tekningarnar á þessu hafa þó verið
Alþýðuflokksmenn, en æði margir
slíkir hafa kosið að ljá Vöku full-
tingi sitt. Þessi tilhneiging hefur þó
orðið sjaldgæfari að undanförnu í
kjölfar mikillar umræðu um sam-
fylkingu á vinstri vængnum.
Þó að flokkakerfið hafi óvefengj-
anleg áhrif á fylkingamar tvær, þá er
viss feimni innan þeirra beggja
gagnvart því. Vaka neitar staðfast-
lega tengslum sínum við Sjálfstæðis-
flokkinn og bendir á að það sé í raun
einungis ein pólitísk fylking innan
háskólans sem sé Röskva. Vaka sé
vettvangur þeirra sem kjósi pólitík-
ina út úr stúdentaráði. Vökumaður
sem Alþýðublaðið náði tali af sagði
að tengsl Vöku við landsmálapóli-
tíkina væru ekki nein: “Við erum
lýðræðissinnaðir stúdentar og kom-
um allstaðar að og emm með innan
okkar raða fólk úr öllum flokkum.
Við emm spyrt við íhaldið en emm í
raun miklu róttækari heldur en nú-
verandi meirhluti sem er hið raun-
verulega íhald. Við höfum verið
með hávæmstu kröfumar í Háskóla-
og Stúdentaráði og emm róttækt fólk
sem vill knýja fram breytingar, sér-
staklega varðandi réttindamál stúd-
enta.”
Lftið gert úr flokkapólitík
Vxst er að báðar fylkingarnar
kappkosta að fá til liðs við sig aðila
sem eru ekki merktir stjórn-
málaflokkunum og halda nöfnum
þeirra frekar á lofti en þeirra einstak-
linga sem hafa staðið í fylkingarbr-
jósti í ungliðahreyfingum stjórn-
málaflokkanna. Þó er talið nauðsyn-
legt að hafa slíka einstaklinga með
og sérstaklega leggur Röskva
nokkuð upp úr því að hafa á listum
sínum einstaklinga sem fólk innan
annarra stjórnmálaflokka en
Sjálfstæðisflokksins getur þekkt sem
sína fulltrúa.
Þó nokkuð sé gert í því að draga
fjöður yfir þátttöku stúdentaráðsliða
í hefðbundnum stjómmálum, hafa
ungir Framsóknarmenn mátt una vel
sínum hlut í framvarðarsveit Röskvu
þann tíma sem hún hefur verið við
völd. Af sex formönnum stúden-
taráðs sem Röskva hefúr skipað hafa
a.m.k. tveir verið yfirlýstir Fram-
sóknarmenn, þeir Páll Magnússon,
varabæjarfulltrúi Framsóknar-
flokksins í Kópavogi og Guðmundur
Steingrímsson, Hermannssonar
forsætisráðherra. Einnig er núveran-
di framkvæmdastjóri Stúdentaráðs,
Einar Skúlason fulltrúi í framkvæm-
dastjórn Sambands ungra Fram-
sóknarmanna. Aðrir, að Steinunni
Óskarsdóttur undanskilinni, hafa
ekki viljað bendla sig við neina
sérstaka stjómmálaflokka, þó Pétur
Óskarsson, bróðir Steinunnar, haft
unnið nokkuð fyrir Pál Magnússon í
bæjarstjórnakosningunum í
Kópavogi 1994. Að öðm leyti hafa
pólitíkusar fremur verið í bak-
varðarsveitum fylkinganna.
Frjáls aðild að Stúdentaráði
Málefnaskrár fylkinganna ein-
kennast oftast af málum sem í sjálfu
sér getur verið pólitísk samstaða um
og miðar að bættum háskóla, betri
aðstöðu fyrir nemendur, aðhaldi á
háskólayfirvöld og hagsmunamálum
stúdenta, til dæmis gagnvart Lána-
sjóði íslenskra námsmanna. Þó er
ein undantekning á þessu og síðustu
fjórar kosningar hefur Vaka haft það
sem kallað er “frjáls aðild að Stúd-
entaráði” á stefnuskrá sinni. Þessi
stefna Vöku virðist ekki ennþá hafa
náð meirihlutahylli hjá stúdentum
við Háskólann, ef marka má niður-
stöður kosninga þau ár sem Vaka
hefur sett þetta baráttumál á oddinn.
Vökumenn vilja meina að Stúdenta-
ráð sé í raun félag og vísa til réttar
manna til að standa utan félaga máli
sínu til stuðnings. Röskvumenn hafa
á móti haldið þeirri skoðun á lofti að
Stúdentaráð sé í raun fulltrúasam-
koma stúdentasamfélagsins og ekki
félag sem slíkt.
Ekki lagastoð fyrir gjaldtöku
Málið fékk á sig nýjan svip er
laganemi við háskólann fór með
málið til umboðsmanns Alþingis,
sem komst að þeirri niðurstöðu að
ekki væri lagastoð fyrir því að inn-
heimta sérstakt gjald af stúdentum
við innritun, sem rynni til Stúdenta-
ráðs. Heimildarákvæði væri fyrir því
í reglugerð og í raun þyrfti að færa
það í lög. Menntamálaráðherra tók
sig því til og gerði það, þannig að
nú er Háskólanum heimilt að láta fé
renna til Stúdentaráðs að hámarki
10% af því fé sem innheimt er við
innritun hvers námsmanns. Því næst
gerðu Stúdentaráð og háskólinn með
sér samning, þar sem stúdentar taka
að sér að reka þá þjónustu sem þeir
hafa hingað til séð um. Vilhjálmur
H. Vilhjálmsson, formaður Stúd-
entaráðs segir það misskilning af
Vöku hálfu að vera enn að tala um
hvort Stúdentaráð sé félag eða ekki.
“Það skiptir engu máli lengur. Hvort
sem Stúdentaráð er félag eða ekki er
þessi ráðstöfun fúllkomlega heimil,”
segir Vilhjálmur.
Tryggvi Bjöm Davíðsson fulltrúi
Vöku í háskólaráði tekur ekki undir
þau orð Vilhjálms. “Þetta samkomu-
lag er háð samþykki Háskólaráðs á
hverju ári. Maður bítur ekki hönd
þess sem réttir manni brauðið.
Hvemig eigum við að stúdentar að
heyja okkar baráttu gagnvart því yf-
irvaldi sem sem við erum háð um
fjármagn,” segir Tryggvi. “Ég hef
lært það af setu minni í háskólaráði
að hagsmunir Stúdenta og háskólans
fara ekki alltaf saman. Niðurskurður
til háskólans er staðreynd. Það er
verið að ræða um að mæta honum
með skólagjöldum, aðgangstakmark-
unum og slíku. Við verðum að vera í
aðstöðu til að mótmæla því. Einnig
teljum við líka að hvatar skipti máli.
Við viljum vera háð stúdentum um
fjármagn en ekki háskólayfirvöld-
um. Við viljum fá þessar 1.200
krónur sem við fáum á mann, frá
stúdentum sjálfum og við vitum að
við getum rekið Stúdentaráð þannig
að stúdentar sjái sér hag í að vera fé-
lagar,” segir Tryggvi ennfremur.
En það eru fleiri listar í boði í
þetta skipti en listar Vöku og
Röskvu. Að tilstuðlan aðsópsmikils
verkfræðinema, Þórarins Einarsson-
ar er boðinn fram listi undir nafninu
Haki, félag öfgasinnaðra stúdenta.
Þetta er annað árið sem Haki býður
fram, en listinn hafði í fyrra yfir sér
yfirbragð fyndninnar, þó oddviti list-
ann gældi einkennilega við fasíska
hugmyndafræði. A vefsíðu listans
má lesa þetta svar við spumingunni
“Hvers vegna öfgar?”: “Nú á dögum
eru það aðeins öfgamar og fáránleik-
inn sem getur bjargað hinum vest-
ræna heimi frá hvimleiðum hvers-
dagsleikanum og massameðal-
mennskunni. Hver nennir lengur að
tileinka sér þessi meðalstöðluðu við-
horf sem einkennast af þurri lífssýn
og hræsni. Heilaþvottastöð mennta-
kerfisins rembist við að troða ungum
manneskjum í staðlaða pappakassa
[svo]. Um öll þessi skemmdarverk á
mannssálinni ríkir nánast einhuga
sátt í þjóðfélaginu.”
Það fór svo að Haki fékk 300 at-
kvæði og engan mann kjörinn. Nú er
nokkuð alvarlegra yfirbragð yfir
framboði Haka og segir einn Vöku-
maður að fastar verði tekið á honum
nú í samræmi við það: “Það gæti
farið svo að þessi öfgasinni verði í
oddastöðu, því ef hann fær mann
kjörinn nú, þá fær hann samkvæmt
nýju reglunum mann inn af listanum
í fyrra og tvo menn í ráðið.”
Hvernig sem fer er ljóst að það
verður spennandi að fylgjast með
kosningunum á morgun og úrslitum
þeirra, þar sem hinar nýju kosninga-
reglur opna stöðuna upp á gátt.
Kosningaþátttaka hefur farið minnk-
andi innan háskólans undanfarin ár
var síðast einungis 47%. Vökumenn
túlka það með þeim hætti að stúd-
entar séu orðnir svo fjarlægir Stúd-
entaráði að þeim finnist ekki taka
því að kjósa, en vissulega mætti þá
svara því sem svo að fólki finni þá
greinilega ekki hjá sér neina sérstaka
þörf til að flykkjast á kjörstað og
refsa valdhöfunum. Það má geta
þess að kosningaþátttaka náði ein-
mitt hámarki það ár sem síðasti
meirihluti Vöku féll.
Framkvæmdastjóm SUJ
Framkvæmdastjómarfundur SUJ verður haldinn miðviku-
daginn 19/2, kl. 17.30 á Hverfisgötu 8-10.
Forsetar málstofa eru hvattir til að mæta og þeir sem ekki
sjá sér fært að koma eru vinsamlegast beðnir um til að til-
kynna forföll.
Framkvæmdastjóri SUJ
FÉLAG JÁRNIÐNAÐARMANNA
Aðalfundur Félags
járniðnaðarmanna
verður haldinn á Suöurlandsbraut 30, 4. hæð, laugardaginn 22.
febrúar 1997 kl. 13.15.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
Breytingar á reglugerðum sjóða.
Kaffiveltingar.
Félagsfundur um samningamát hefst að loknum aðalfundi
um kl. 15.00.
Ath. reikningar félagsins liggja frammi á skrifstofunni milli kl. 15.00
og 18.00 miðvikudag 19., fimmtudag 20. og föstudag 21. febrúar
nk.
Mætið stundvíslega. Stjórnin