Alþýðublaðið - 07.03.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. mars 1997
MMDUBLfDie
21254. tölublað
Brautarholti 1 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaösútgáfan ehf.
Ritstjóri ðssur Skarphéðinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Ðreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guðmundur Steinsson
Prentun ísafoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Kjarasamningar
Ýmislegt bendir til þess að kjarasamningar séu nú á lokastigi.
Ferli þeirra hefur verið svipað og oft áður, viðræður í langan tíma
þar sem ekki eru rædd nein meginmál, síðan næturfundir og allt
smellur saman eða í sundur eftir tveggja sólarhringa vöku. Þetta er
kunnuglegt þrátt fyrir ný lög frá því í fyrra sem áttu meðal annars
að breyta vinnubrögðum við kjarasamninga.
Frá því að þjóðarsáttarsamningamir voru gerðir árið 1990, sem
samstarfsverkefni verkalýðsfélaga og vinnuveitenda, hefur ekki
örlað á ferskri hugsun hjá aðilum vinnumarkaðarins hvað varða ný
vinnubrögð og raunhæfar áætlanir til styttingar vinnutíma og auk-
innar framleiðslu.
A tímabili var mikið rætt um vinnustaðasamninga en VSI virð-
ist hafa eyðilagt raunhæfa aðkomu að því máli með því að vilja við-
halda eins mikilli miðstýringu á hlið vinnuveitenda og frekast er
unnt. Það er athyglisvert að fylgjast með óánægju VSÍ í fjölmiðlum
þegar stærsta verkalýðsfélag landsins, VR, hefur náð hverjum
samningi á fætur öðrum við fyrirtæki sem standa utan Vinnuveit-
endasambandsins.
Þetta eru eðlilegir samningar enda samningsréttur ótvírætt hjá
verkalýðsfélögum og ætti vitaskuld að vera með skýrari hætti hjá
einstökum fyrirtækjum þannig að launþegar fengju betur notið
góðrar afkomu margra fyrirtækja. Ennþá ríður miðstýringadraugur-
inn húsum hjá aðilum vinnumarkaðarins, ekki hvað síst hjá vinnu-
veitendum.
Kröfugerð launafólks hefur verið mjög sanngjöm að mati Al-
þýðublaðsins. Hækkun lágmarkslauna hefur verið sett á oddinn og
hóflegar kauphækkanir til annarrra. Það er engin hætta að þjóðfé-
lagið fari á hvolf við slíka kröfugerð þótt vinnuveitendur þreytist
seint á að hrópa úlfur, úlfur.
Það kom einnig í ljós að verkafólk fylgir foringjum sínum
dyggilega ef kemur til frekari aðgerða. Vinnuveitendur gerðu sér
miklar vonir um að fólk myndi einfaldlega fella verkfallsboðanir.
Annað hefur komið í ljós.
Almenningur er búinn að fá nóg af skrípaleik vinnuveitenda í
þessari deilu og ósvífinni framkomu þeirra gagnvart hækkun
lægstu launa. Forstjóragengið hjá VSI er nær milljón á mánuði en
láglaunafólkið hundrað þúsund krónum.
f alþjóðlegum samanburði er talið að einn veikasti þáttur í hag-
kerfi okkar sé stjómun fyrirtækja. Því hefur alltof lítill gaumur ver-
ið gefinn hversu slappir íslenskir forstjórar em í fyrirtækjarekstri.
Við emm að uppskera það í bágum kjömm launþega.
Stjórnvöld hafa haldið að sér höndum í þessari deilu en bíða
eins og jólasveinn í strompi með skattapakka til að “höggva á hnút-
inn”. Það em forkastanleg vinnubrögð að ríkisstjómin ætlar enn
eina ferðina að greiða launahækkun fyrir vinnveitendur með skatta-
lækkun á launafólk.
Það er launafólk sem greiðir fyrir þá skattalækkun með minni
opinberri þjónustu í velferðar-, heilbrigðis- og menntamálum. Rík-
isstjómin hefur skorið niður í þeim málaflokkum og nú mun hún
halda því áfram vegna þessara skattalækkana fyrir vinnuveitendur.
Stefna stjómvalda er enn hrottalegri því ríkisstjórnin ákvað í
haust að halda barnabótum, vaxtabótum og skattleysismörkum
óbreyttum þrátt fyrir verðbólgu og frysti þannig fé fyrir launþegum
sem hún lætur þá hafa aftur með skattalækkun nú í lok samnings-
gerðar. Launþegar greiða þannig tvöfalt fyrir þessar “gjafír Dav-
íðs”.
Alþýðublaðið og jafnaðarmenn hafa lagt til uppstokkun á skatt-
kerfinu, ekki hvað síst gagnvart millitekjufólki. Skattar fyrirtækja
hafa lækkað stórlega í tíð ríkisstjómarinnar en það svigrúm er ekki
nýtt til að auka kaupmátt verkafólks eða hagræða til frekari sóknar.
skoðanir
Hverjum
í vetur tókust tvær grónar stofnanir
þýska sambandslýðveldisins á - í tákn-
rænum skilningi. Vikuritið Der Spiegel
hélt upp á að hálf öld var liðin frá því
breska setuliðið veitti því útgáfuleyfi,
og skömmu áður fagnaði Kohl kanslari
því að hafa verið lengur við völd en
fyrirmyndin mikla, Adenauer. Og það
fór ekki á milli mála hvor hafði betur:
Utgefandi, spegilsins, Augstein, varð
að taka ofan fyrir kanslaranum í blaði
sínu, og játa að sér hefði skjátlast illi-
lega í mati sínu á foringja kristilegra
demókrata. Aftur á móti gat Kohl, nán-
ast einn þýskra ráðamanna, fullkom-
lega hunsað afmælishald vikublaðsins
sem hámarki náði með samkomu þar
sem forseti Þýskalands var aðalræðu-
maður. í mörg ár hefur Kohl neitað
blaðinu um öll viðtöl og látið eins og
það sé ekki til, og hann þurfti ekki að
ómaka sig útúr húsi af þessu tilefni.
Það væri ofmælt að kalla Spiegel
vinstrablað, en það hefur lengi verið
málpípa eða alltént athvarf krítískra
menntamanna, og þar af leiðandi dæmt
til að snúast gegn manni eins og Kohl.
Þriðji mqðurinn|
1 J&' \ Halldór
Guðmundsson
Ifa x ' J*. p * # skrifar
Þegar hann varð kanslari fannst mörg-
um þýskum menntamanni hann þurfa
að skammast sín fyrir manninn: Hann
hafði ekki kjörþokka Adenauers né
lýðhylli Erhards, var enginn skáldavin-
ur og menningar eins og Brandt, eng-
inn þjóðfélagsgreinir og hagspekingur
á við Schmidt, ekki einu sinni ræðu-
maður á við Strauss - skorti húmor
hans og fleyg tilsvör. Einu bækumar
sem virðast höfða virkilega til Kohls
að sögn andstæðinga hans eru kokka-
bækur, og þá helst þær sem kona hans
skrifar, enda er þar hvergi sparður
rjóminn. En í hverju felst þá pólitískt
ianglífi Kohls, seigla og styrkur? Öðru
fremur í því að hann hefur haft
óbilandi nef fyrir valdi - hvar það er,
hvemig best er að tryggja sér það, efla
það og beita því.
Þetta sýndi sig til dæmis í samein-
ingarferlinu við Þýska alþýðulýðveld-
ið. Þegar taka þurfti ákvarðanir hikaði
Kohl aldrei, gekk alltaf skrefi lengra en
nokkur hafði látið sig dreyma um og
gaf andstæðingum sínum aldrei tóm til
að ná áttum. Fyrir vikið varð hann
táknmynd sameiningarinnar og fram-
bjóðandi sósíaldemókrata beið háðu-
klukkan glymur
legan ósigur fyrir honum. Oscar
Lafontaine var í verstu stöðu sem
stjómmálamaður í baráttu um völd get-
ur lent í, að hafa rétt fyrir sér um leið
og hann missti af vagni sögunnar;
standa eftir á brautarpallinum með þá-
En nú bendir ýmislegt
til þess að Kohl hafi
sjálfur framið aðra
kórvillu stjórnmála-
manna: að gæta þess
ekki að stíga af þeim
sama vagni nógu
snemma til að gera
það með reisn.
skildagatíðina að vopni.
En nú bendir ýmislegt til þess að
Kohl hafi sjálfur framið aðra kórvillu
stjómmálamanna: að gæta þess ekki að
stíga af þeim sama vagni nógu snemma
til að gera það með reisn. Hann gat
ekki látið sér nægja að verða kanslari
sameiningar Þýskalands, hann vildi
líka vaka yfir aukinni sameiningu Evr-
ópu. Maastricht samkomulagið er hans
samkomulag, Evróinn er hans mynt, og
hann hefur ekki viljað láta af völdum
fyrr en myntbandalagið er komið í
höfn.
Og það er verkurinn: ósennilegt
verður að teljast að það verði að veru-
leika í ársbyrjun 1999, einsog stefnt
hefur verið að. Verst er að Þjóðverjar
virðast sjálfir ólíklegir til að geta upp-
fyllt skilyrði myntbandalagsins fyrir
lok þessa árs, einsog gert hafði verið
ráð fyrir. Skuldasöfnun þjóðarbúsins
mun aukast um.meira en 3 prósent á ár-
inu, og þar með er ein meginforsendan
brostin. Jafnframt era atvinnuleysingj-
ar komnir fast að fimm milljónum
samkvæmt opinberam tölum, skatta-
löggjöfin orðin yfirgengileg og óleys-
anleg flækja og velferðarkerfíð í mikl-
um vanda. Auðvitað era ýmsir kostir:
Að fresta gildistöku myntbandalagsins,
að breyta skilyrðum, að fækka aðildar-
löndum. Allar leiðimar fela í sér ósigur
fyrir Kohl. Neyðist hann til að játa að
honum hafi ekki tekist þessi samein-
ing, um leið og hann hverfur af sviðið
stjórnmála? Að hann hafi þrátt fyrir allt
ætlað sér um of, ekki skynjað á réttum
tíma hverjum klukkan glymur? Refs-
ingin blasir við: Samflokksmenn ræða
opinskátt um eftirmann hans, valdið
sem er honum svo kært er að renna
honum úr greipum.
Hver veit nema hann verði til í að
halda ræðu á næsta afmæli Spiegel.
Nema hann verði ekki beðinn...