Alþýðublaðið - 02.04.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 2. APRIL 1997
s k o ð q n i r
Brautarholti 1 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag
Ritstjóri
Auglýsingastjóri
Auglýsingasími
Auglýsinga fax
Dreifing og áskrift
Umbrot
Prentun
Ritstjórn
Fax
Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Össur Skarphéðinsson
Ámundi Ámundason
562 5576
562 5097
562 5027
Guðmundur Steinsson
ísafoldarprentsmiðja hf.
Sími 562 5566
562 9244
Askriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Klúðrið á Hofsfjöru
í dag er næstum mánuður frá því flutningaskipið Vikartindur
strandaði á Hofsfjöru. Þegar strandið varð blandaðist engum hugur
um að þörf var skjótra aðgerða til að koma í veg fyrir veruleg spjöll
á náttúrunni í grennd við strandstaðinn. Undir það tóku þingmenn
í sérstakri umræðu um atburðinn á Alþingi, og meira að segja sjálf-
ur umhverfisráðherrann, sem að vísu fór ekki á vettvang fyrr en
nokkrir dagar voru liðnir frá strandinu. En hvað hefur gerst síðan?
í hveijum fréttatímanum á fætur öðrum horfa menn upp á
gámana tínast einn af öðrum af dekki skipsins í sjóinn. Á hverjum
degi þurfa sunnlenskir bændur að horfa upp á ruslið skolast um
fjörur sínar. Á hverjum degi þarf þjóðin að hlusta á sérfræðinga tala
fjálglega um nauðsyn þess að dæla stórhættulegum olíum úr skip-
inu. En hvar eru framkvæmdimar?
Nálið er orðið að hreinu klúðri. Ríkisstjómin hefur ítrekað bent
á, að það sé lögum samkvæmt hlutverk sveitarfélaganna að bera
ábyrgð á hreinsun strandstaðarins. Formlega kann það að vera rétt,
en hér er ríkisstjómin að skjóta sér undan móralskri ábyrgð í mál-
inu. Viðkomandi sveitarfélag er örfámennt, og getur eðlilega ekki
tekið ábyrgð á þeim mikla kostnaði, sem fylgir hreinsuninni.
Það er kominn tími til að ríkisstjómin axli móralska ábyrgð á
hreinsuninni á Hofsfjöm.
Kópavogshæliö
í tíð fyrrverandi ríkisstjómar gerðu stjómarflokkamir með sér
samkomulag um brottflutning sjúklinga af Kópavogshæli í áföng-
um og var sett á fót nefnd til að hrinda í framkvæmd fyrsta áfanga
flutningana. Að því búnu skyldi tekin ákvörðun um þá tvo næstu
sem átti að þurrka endanlega burt þann smánarblett af samfélaginu
að líkamlega hraustir einstaklingar væm vistaðir inni á sjúkrahúsi
sökum andlegrar fötlunar sinnar. Þetta væri í samræmi við þá þró-
un sem fyrir löngu hófst í nágrannalöndum okkar þar sem stofnan-
ir á borð við Kópavogshælið fyrirfinnast ekki lengur í meðferð
þroskaheftra.
Þegar brottflutningur sjúklinga var hafin urðu rfkisstjómarskipti
og í dag hafa eingöngu 27 sjúklingar verið fluttir á sambýli en gert
var ráð fyrir að 37 þeirra yrðu fluttir burt í fyrsta áfanga. Núverandi
ríkisstjóm hefur sumsé ekki áhuga á að standa við gerða samninga
og tryggja þroskaheftum með því sæmileg mannréttindi þrátt fyrir
að Sjálfstæðisflokkurinn hafi verið aðili að fyrri ríkisstjóm og fyrra
samkomulagi.
Það hefur oftlega á það verið bent af aðilum í nágrannalöndun-
um sem þekkja slrka þróun heiman frá að það sé nauðsynlegt að
slíkir flutningar gangi bæði hratt og vel fyrir sig, en allt kemur fyr-
ir ekki.
Er þá verið að spara? Já sjálfsagt er verið að horfa í aurinn en
jafnframt að kasta krónunni. Eftir því sem einstaklingum fækkar
verður óhagstæðara og dýrara að reka slíka stofnun sem Kópavogs-
hælið og nú er svo komið að það er orðið dýrara að reka hælið en
að vista alla þá einstalinga sem þar em á sambýlum. Auk þess sem
þörfin er brýn að nýta húsnæði Kópavogshælisins undir endurhæf-
ingardeild Landsspítalans.
Hvar stendur þá hnífurinn í kúnni. Það skildi þó ekki vera að
hann stæði í þeirri staðreynd að íbúar Kópavogshælis sem standa
nú á þröskuldinum með allt sitt hafurtask og horfa með eftirvænt-
ingu fram til betra lífs, eiga sér ekki marga málsvara. Þeir geta
sjálflr ekki staðið í þrætum eða orðaskaki á almannavettvangi, rödd
þeirra heyrist ekki í kosningum, þeirra þakklæti er ekki látið í ljós
með bumbuslætti og básúnað í fjölmiðlum. Þeir em bara einstak-
lingar sem eins og bömin gera í sakleysi sínu ráð fyrir að njóta
þeirra mannréttinda, fyrirhyggju og velferðar sem ráðherrar ríkis-
stjómarinnar hrósa sér af á góðum stundum.
Göngum aftur í Alþjóða-
hvalveiðiráðið
Þrátt fyrir að ísland hafi á sínum
tíma sagt sig úr Alþjóðahvalveiðiráð-
inu á þeirri forsendu að vera í ráðinu
kæmi í veg fyrir sjálfbæra nýtingu
hvalastofna og þrátt fyrir tilraun til
að skapa möguleika á að hefja að
nýju hvalveiðar í samtökum með
Norðmönnum, Grænlendingum og
Færeyingum (NAMMCO) hafa hval-
veiðar ekki hafist. í raun virðast
minni möguleikar á því ef Island
stendur utan Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins.
Pólitík ræður ákvörð-
unum um veiðar
Island sagði sig úr ráðinu á þeirri
forsendu að ákvarðanir ráðsins mót-
uðust um of af pólitík en síður af vís-
indalegum niðurstöðum. NAMMCO
hefur þó ekki orðið sá vettvangur
sem vonir voru bundnar við vegna
PqNborð 1
1 Svanfríður
• - | Jónasdóttir
g skrifar
þess að við höfum komist að því að
vera utan ráðsins minnkar ekki þá
pólitík sem ræður ákvörðunum um
hvalveiðar. Norðmenn hafa skilið að
ákvörðun um að hefja hvalveiðar
snýst um pólitík fremur en líffræði
og berja ekki höfðinu við steininn.
Þeir voru því áfram innan Alþjóða-
hvalveiðiráðsins þó þeir tækju þátt í
stofnun NAMMCO með okkur og
hafa nú í skjóli þess haftð hrefnu-
veiðar. Þeir hafa líka bent á það sem
merki um breytingar á afstöðu innan
ráðsins að þeir skuli komast upp með
að hefja hvalveiðar að nýju. Sé litið
til stöðu Norðmanna virðist einsýnt
að hagsmunum okkar væri betur
borgið með að vera einnig innan
ráðsins.
Skylda til samráðs
Stefna fslands hefur verið sú að
stunda bæri hvalveiðar á grundvelli
sjálfbærrar nýtingar. Við höfum
einnig talið okkur hafa vitneskju,
byggða á vísindalegum rannsóknum,
um að óhætt mundi vera að hefja
veiðar tegunda eins og hrefnu. Þrátt
fyrir veru okkar utan ráðsins höfum
við ekki treyst okkur til að hefja
veiðamar. Þar með liggur fyrir viður-
kenning okkar á því að pólitíkin ráði
mun meiru um slíkar ákvarðanir en
vísindin. Það er jafnframt viðurkenn-
ing á því að þó við séum utan ráðsins
séum við meira og minna bundin af
því sem ákvarðað er innan þess.
Bæði í Hafréttarsamningi Samein-
uðu þjóðanna og framkvæmdaáætlun
Ríó-ráðstefnunnar er mælt fyrir um
skyldu ríkja til samstarfs í þessum
efnum og 65. gr. Hafréttarsamnings-
ins fjallar sérstaklega um þessar
„Þrátt fyrir veru okkar
utan ráðsins höfum við
þó ekki treyst okkur til
að hefja veiðar. Þar
með liggur fyrir viður-
kenning okkar á því að
pólitíkin ráði mun
meiru um slíkar
ákvarðanir en vísind-
:N u
in.
skyldur hvað varðar sjávarspendýr.
Þar segir að ríki skuli“...starfa saman
með vemdun sjávarspendýra í huga
og skulu hvað hvali snertir, einkum
starfa á vettvangi viðeigandi alþjóða-
stofnana að vemdun og stjómun
þeirra og rannsóknum á þeim.“ Rök-
in fyrir því að standa utan ráðsins eru
því orðin harla léttvæg þegar við
verðum við allar okkar ákvarðanir að
taka tillit til þeirrar stefnumótunar
sem þar fer fram, hversu óvísindaleg
sem okkur kann að finnast hún. Við
eram bundin af ákvörðunum ráðsins
hvort sem við emm utan þess eða
innan. Möguleikar okkar til að hafa
áhrif á stefnumótun þar em mestir ef
við eigum sæti í ráðinu.
Það hefur líka legið fyrir að við
gætum ekki selt Japönum hvalaaf-
urðir þótt við hæfurn veiðar á meðan
við stöndum utan ráðsins. Samþykkt
ráðsins frá áttunda áratugnum bann-
ar að lönd innan ráðsins kaupi hvala-
afurðir af ríkjum utan þess.
Stígum skrefin af
skynsemi
Innganga Islands í Alþjóðahval-
veiðiráðið, og þar með í samfélag
þeirra þjóða sem í raun ráða úrslitum
um hvalveiðar í heiminum, mun líka
ítreka vilja okkar til að undirgangast
alþjóðlegar samþykktir í náttúm-
vemdarmálum. Það er afar mikil-
vægt fyrir Island, bæði vegna ann-
arra fiskveiðhagsmuna og markaðs-
setningar landsins gæða, hérlendis
sem erlendis. Efnahagslíf okkar
byggir að svo stórum hluta á nýtingu
náttúmauðlinda og við emm svo háð
viðskiptum við útlönd að við þurfum
að taka þau skerf sem við stígum af
skynsemi. Það er skynsamlegt að
ganga aftur í Alþjóðahvalveiðiráðið,
þrátt fyrir eða öllu heldur vegna
þeirrar staðreyndar að afstaða ráðsins
til hvalveiða er ekki einungis byggð
á vísindalegum forsendum heldur
einnig pólitískum og sú afstaða ræð-
ur gerðum okkar, hvort sem við vilj-
um eða ekki.
Otrúlega
gaman af þessu
“Það er ótrúlega gaman af þessu, þetta er fíkn sem erfitt er
losna frá,“ sagði Alfreð Gíslason, leikmaður og þjálfari KA í
handbolta. Alfreð er 37 ára gamall og er en að spila, oftast
em menn hættir að keppa á hans aldri.
“Félagið hefur þurft á mér að halda, en þetta er samt
skemmtilegt, sem sést best á því að ég er að spila 21. árið í
meistaraflokki. Eg finn mikið fyrir hversu þreyttari ég er eft-
ir leiki en áður var og eins er ég lengur að jafna mig eftir
hvern leik. Ég hef eiginlega ekki æft síðustu ár, og er reynd-
ar bara að spila í vörninni. Þetta hefst þó ég eldist. Einbeit-
ingin er ekki vandamál, vafalaust vinn ég upp eitthvað af
snerpu þeirra yngri með reynslunni. Það getur eflaust verið
betra að vera skerfi á undan í kollinum, en skrefi á eftir á
löppunum."
Er þetta síðasta tímabilið þitt?
“Já, alveg ömgglega. Því var ég búinn að lofa sjálfum mér og
öðmm fyrir löngu. Það hefur komið upp sú staða að ekki hef-
ur veitt af mér til að hjálpa til og þess vegna hef sogast inn í
þetta aftur," sagði Alfreð.
Að loknu þessu leiktímabili hættir hann sem þjálfari hjá
æskufélagi sínu og flyst til Þýskalands þar sem hann mun
starfa sem þjálfari. Alfreð sagði í lokin að vissulega væri
hann spenntur fyrir að ljúka starfi sínu hjá KA sem íslands-
meistari.