Alþýðublaðið - 15.04.1997, Síða 1

■ Brynja Benediktisdóttir kærir ítök Stefáns Baldurssonar til Samkeppnisstofnunar.
Löglegt en siðlaust
- segir Brynja Benediktsdóttir leikstjóri: Stefán Baldursson stýrir hverri einustu krónu beint og
óbeint sem fer til leiklistar á höfuðborgarsvæðinu.
“Ég er að skoða þessi mál, það er
staðreynd að þessar 32 milljónir sem
rikið veitir til leiklistarfólks, fyrir
utan þær ríflega 300 milljónir sem
fara til Þjóðleikhússins, þeim er
stjómað af nefndum og ráðum þar
sem starfsfólk Þjóðleikhússins er nær
einrátt," segir Brynja Benediktsdóttir
leikstjóri en hún íhugar að kæra þetta
fyrirkomulag til Samkeppnisstofnun-
ar.
“Það má segja að þetta sé tvíþætt,
annars vegar er það Leiklistarráð
sem er ráðgefandi fyrir ráðuneytið,
hverjir eigi að njóta þeirra fjármuna
sem veitt er til frjálsra leikhópa og
hinsvegar veitir listasjóður 150 mán-
aðarlaunum til leiklistarfólks. Það er
þó ekki listasjóður eða stjóm hans
sem ákveður hverjir fá þau laun held-
ur nefnd sem Leiklistaráð skipar en í
henni eiga sæti Einar Rafn Haralds-
son formaður Bandalags íslenskra
■ Kannanir á bóka-
gjöfum
Eru bækur í
jólapökkunum?
Færri íslendingar fengu bækur að
gjöf um síðustu jól heldur en jólin þar
á undan. Einnig fækkaði þeim bókum
sem hver maður fékk að meðaltali.
Þetta kemur fram í könnun sem Gallup
- íslenskar markaðsrannsóknir gerðu í
byijun þessa árs fyrir Félag íslenskra
bókaútgefenda.
Um svipað leyti og könnun þessi fór
fram gerði Sigrún Klara Hannesdóttir,
prófessor við Háskóla íslands, könnun
á því hversu algengt væri að íslensk
ungmenni fengju bækur í jólagjöf. Ur-
takið vom 800 ungmenni af öllu land-
inu, 400 piltar og 400 stúlkur á aldrin-
um 10, 12, 14 og 16 ára.
84,13 prósent 10 ára barna fengu
bækur í jólagjöf og 69 prósent fengu
fleiri en eina bók. Frá því um jól höfðu
88,6 prósent þessara bam lesið bók eða
bækur.
Svipað hlutfall 12 ára barna eða 83,6
fengu bækur í jólagjöf og 56 prósent
fengu fleiri en eina bók. 79,2 prósent
höfðu lesið bækur frá því um jól. Það
vom ekki foreldrar 12 ára barna sem
gáfu þessum aldurshópi aðallega bæk-
ur heldur afar og ömmur eða systkini.
■ Strand Vikartinds
Stórkaup-
menn í mál
Félagar innan Félags ís-
lenskra stórkaupmanna hafa
þegar krafið Eimskipafélagið
um bætur vegna tjóns sem
þeir hafa orðið fyrir vegna
strands Vikartinds.
„Eimskip var farmflytjand-
inn,“ segir Baldvin Valdi-
marsson hjá Félagi íslenskra
stórkaupmanna.
Sjá bls 4 og 5.
leikfélaga, Þórhallur Sigurðsson
leikstjóri hjá Þjóðleikhúsinu og Hlín
Gunnarsdóttir leikmyndteiknari.
Hávar gekk úr nefndinni þar sem
honum fannst hann vera of náinn
samstarfsmaður Stefáns."
Stefán Baldursson var varafor-
maður Leiklistaráðs þar til fyrir
stuttu, nú eru þar Einar Rafn Har-
aldsson formaður Bandalags ís-
lenskra leikfélaga, Þórhallur Sig-
urðsson leikstjóri hjá Þjóðleikhúsinu
og Hávar Sigurjónsson dramatúrg
hjá Þjóðleikhúsinu sem er formaður
ráðsins. Leiklistarráð er síðan kosið
af aðildarfélögum Leiklistarsam-
bandsins en formaður þess er Stefán
Baldursson. f gegnum Leiklistarsam-
“Það er fúlt að vinna fyrir tó-
bksvarnarnefnd, vera ekki eftirlitsað-
ili og geta ekkert gert þó að lögin séu
þverbrotin," segir Þorgrímur Þráins-
son framkvæmdastjóri Tóbaksvarn-
amefndar en hann segir að lög um
reyklaus svæði á veitingahúsum sem
selja mat og kaffi séu þverbrotin.
“Þú getur fengið borð og borð á
stangli ef þú biður um það en það er
ekki gert ráð fyrir sérstökum svæð-
um,“ segir Þorgrímur en í lögunum
segir að tryggja skuli að aðgengi að
bandið fara síðan erlendir styrkir til
íslenskrar leiklistar.
“Mér frnnst það siðlaust að maður
eins og Stefán Baldursson skuli gefa
kost á sér og eins að hann reyni að
hafa puttana í öllu sem viðkemur
leiklistarstyrkjum. En það er löglegt.
En ég ætla að láta reyna á það fyrir
Samkeppnisstofnun hvort að það er
ekki ólöglegt samkvæmt samkeppn-
islögum að stofnun eins og Þjóðleik-
húsið og maður eins og Stefán Bald-
ursson stýri beint og óbeint hverri
einustu krónu sem er úthlutað til
leiklistar á höfuðborgarsvæðinu auk
þeirra 600 milljóna sem Þjóðleikhús-
ið hefur í styrki og aflafé. Það var
mjög erfitt fyrir leikara sem var sagt
reyklausum svæðum liggi ekki um
reykingasvæði. „Ég hef hlerað það
hjá veitingamönnum að þeir vilja
gjaman taka á þessum málum og fara
að lögum en óttast að missa við-
skipti. Það eru þrjátíu prósent fólks
sem reykja og maður spyr sig því
eðlilega, sitja hinir reyklausu þá
heima til að þurfa ekki að sitja í
reyknum. Fólk áttar sig ekki á rétti
sínum til reyklausra svæða og biður
ekki um það sem það ekki þekkir. En
þetta er leið til að forða fólki frá
upp hjá Þjóðleikhúsinu þegar hann
tók við, að starfa áfram á íslandi und-
ir þessu. Ég get nefnt sem dæmi að
Hákon Waage leikari benti á það í
blaðaviðtali að Stefán sat í nefnd sem
ákvað næsta skólastjóra Leiklistar-
skólans þegar Edda Þórarinsdóttir
burtrekinn fyrrverandi leikari hjá
Þjóðleikhúsinu sótti um stöðuna og
auk hennar forveri Stefáns í starfinu
Gísli Alfreðsson hlaut hana. Stefán
sat líka lengi vel í stjóm Teater og
Dans í Norden og dæmið horfir
þannig við að þeir sem em í þessum
hópi sem var sagt upp störfum 1991,
eiga það enn undir Stefáni, beint eða
óbeint hvort þeir fá verkefnastyrki til
leiklistarstarfa."
óbeinum reykingum auk þess sem
það er sannað að um leið og dregið er
úr aðgengi þá fækkar þeim sem
reykja.
Við hjá Tóbaksvamamefnd viljum
að þessum lögum sé framfylgt og við
ætlum að ræða við alla aðila á föstu-
dag, bæði veitingamenn og heil-
brigðiseftirlitið, við viljum leysa
málið með góðu og að allir vinni
saman að úrlausn. Ef það gengur
ekki upp tökum við af okkur silki-
hanskana."
■ Fyrrum fangi aö Litla-
Hrauni í máli gegn ís-
lenska ríkinu
Vill fá dag-
peninga
Fangelsisyfirvöld segja fang-
ann hafa veriö meö atvinnu-
rekstur í klefanum, þetta var
sjálfboðavinna, segir fanginn
Stefán Einarsson viðskiptafræðingur
sem sat í fangelsi frá september 1993
til febrúar 1996 hefur stefnt íslenska
ríkinu, þar sem Stefán telur sig eiga
inni dagpeninga fyrir hluta þess tíma
sem hann tók út refsingu. Fangelsisyf-
irvöld telja að Stefáni beri ekki að fá
dagpeninga, þar sem hann hafi stundað
sjálfstæðan atvinnurekstur í klefa sín-
um, þær vikur sem hann gerir kröfur
um dagpeninga fyrir. Dagpeningar
fanga nema 300 krónum á dag. Krafa
Stefáns er upp á rétt um 120 þúsund
krónur, en lítill hluti kröfunnar er
vegna níu klukkustunda vinnu í eldhúsi
fangelsins.
Þannig háttar til að fanelsisyfirvöld-
um ber að útvega föngum vinnu vilji
þeirra vinna, að öðrum kosti fá þeir
greidda dagpeninga. Eins er heinmilt
að leyfa föngum að vinna sjálfstætt.
Stefán telur sig ekki hafa fengið heim-
ild til að starfa sjálfstætt, enda finnst
ekkert í gögnum að hann hafi fengið
heimild til vinnunnar. Fangelsisyfir-
völd telja hins vegar að fyrrverandi
forstöðumaður fangelsins að Litla-
Hrauni hafi veitt Stefáni munnlega
heimild, en Stefán var með tölvu og
bókhaldsgögn í klefa sínum. Hann
skýrir það með því að hann verið að
viðhalda þekkingu sinni og eins hafi
hann unnið bókhald fyrir fanga og
fleiri, en án endurgjalds.
Verjandi ríkisins gerði athugasemdir
við skattframtal Stefáns, þar sem komu
fram tekjur á því sama ári og hann sat
inni. Skýringar Stefáns á uppgefnum
tekjum eru þær að hann hafi selt frum-
hugmynd að hluta loðnuflokkunarvél-
ar.
Næturástir
í aftursæti
Nýr þáttur Alþýöublaösins
Samdráttur pars í aftursæti
norsks leigubíls leiddi til skelfi-
legrar siðavands leigubílstjóra,
sem sagði að bíllinn hefði að
lokum henst til og frá „einsog
gamall Saab með illa stillta
díselvél."
“Þegar daman svipti af sér
pelsinum og rak örmjóan stí-
lettó hæl upp í loftið á bflnum
gat ég ekki komist hjá því að
draga mínar ályktanir," sagði
leigubflstjórinn. Hann tók til
sinna ráða, og henti parinu út,
því hann var á nýjum bíl og
vildi ekki að hann væri svínað-
ur út af óvönduðu fólki.
Frá þessu er sagt í nýjum
þætti í blaðinu, sem verður birt-
ur á hverjum degi, stuttur eða
langur eftir atvikum. Þar verða,
fyrir tilstilli intemetsins, birtar
fréttir úr dagblöðum sem eiga
það einkum sammerkt. að vera
flest úr alfaraleið, og fréttimar
sem við bregðum upp í þættin-
um em öðm vísi fréttir en birt-
ast í heimsblöðunum að öllum
jafnaði. Sjá bls. 4
Fyrirburi
heimsótti
Alþingi
Heilbrigðis- og trygginganefnd
Alþingis fjallaði fyrir helgina um
breytingar á fæðingarorlofi, þar
sem meðal annars er rýmkaður
réttur fyrirburamæðra. Nefndin
hélt fund með þremur fulltrúum
fyrirburamæðra, og ein þeirra Jó-
hanna Fleckenstein, mætti með
son sinn, Emil Frey Guðmunds-
son, á fund nefndarinnar. Emil
Freyr verður bráðum átta
mánaða en er talsvert minni en
börn á líku reki.
Hann fæddist nefnilega þremur
og hálfum mánuði fyrir tímann.
„Honum leið ágætlega innan um
þingmennina og hélt bara áfram
að sofa,“ sagði hin ánægða
móðir þegar myndin var tekin.
Jóhanna hefur ástæðu til að
gleðjast því hún og aðrar
fyrirburamæður fá góðan
skilning í frumvarpinu sem
nefndin er að fjalla um þessa
dagana, því þar er lagt til að
fæðingarorlof þeirra verði lengt.
f.lHlVIUBU -ÞÖK
Lög um tóbaksvarnir á veitingahúsum
Lögin eru þverbrotin
- segir Þorgrímur Þráinsson framkvæmdastjóri Tóbaksvarnarnefndar.