Alþýðublaðið - 15.04.1997, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
ú t I ö n d
■ Leopold og Loeb virtust eiga framtíðina fyrir sér, ungir menn, vel greindir og af
auðugum ættum. En þeim fannst lífið skorta spennu og sköpuðu hana með því
að myrða fjórtán ára kunningja sinn
Myrt sér til gamans
Morðið á hinum fjórtán ára Bobby
Frank er eitt frægasta morðmál í sögu
Bandaríkjanna á þessari öld. Morðingj-
amir voru auðkýfingasynimir Richard
Loeb átján ára og Nathan Leopold
nítján ára og þeir myrtu sér til gamans.
Leopold og Loeb komu frá auðugum
Chicago fjölskyldum. Loeb, sem hafði
ægivald yfir hinum veikgeðja Leopold,
var mikill aðdáandi Nietzche og heill-
aðist sérlega af kenningu hans um of-
urmennið er haftð væri yfir þá við-
teknu siðfræði sem aumur pöpullinn
yrði að lúta. Loeb taldi sig tilheyra hin-
um fámenna útvalda hópi og Leopold
var honum hjartanlega sammála. Það
var Loeb sem átti hugmyndina að því
að fremja hið fullkomna morð. Morð
án ástæðu, framið í þeim eina tilgangi
að bijóta eitt af boðorðum samfélags-
ms.
Þeir létu til skarar skríða 21. maí
1924 þegar þeir buðu kunningja sfnum
milljónamæringasyninum Bobby
Frank í bíltúr. Leopold sat við stýrið
meðan Loeb barði drenginn til bana.
Þeir komu nöktu líkinu fyrir í ræsi ná-
lægt jámbrautateinum og helltu sýru
yfir andlitið svo það yrði óþekkjanlegt.
Síðan hringdu þeir í móður Bobbys,
sögðust vera mannræningjar og kröfð-
ust lausnargjalds. Þeir höfðu reyndar
enga þörf fyrir peninga en Loeb taldi
að með kröfunni myndu þeir villa
rækilega um fyrir lögreglunni. Þeir
sendu síðan foreldrunum orðsendingu
þar sem þeir lýstu því hvemig ætti að
standa að afhendingu lausnargjaldsins.
Það sem hafði átt að vera fullkomið
morð reyndist algjört klúður. Þrátt fyr-
ir tilraunir þeirra félaga til að gera lfk-
ið óþekkjanlegt bar lögreglan fljótlega
kennsl á það. Hún fann gleraugu ná-
lægt morðstað og eftir ítarlega rann-
sókn tókst að rekja þau til eigandans,
hins seinheppna Leopolds, sem gat
ekki gefið trúverðuga skýringu á tapi
þeirra. Lausnagjaldskrafan, er send var
foreldrum fómarlambsins, hafði verið
vélrituð á Underwood ritvél og Leo-
pold neitaði að eiga vél af þeirri teg-
und. En fljótlega kom í ljós að hann
hafði lánað skólafélögum sínum
einmitt slíka vél. Þegar hún kom í leit-
imar komust sérfræðingar að þeirri
niðurstöðu að skilaboðin hefðu verið
vélrituð á hana.
Um svipað leyti hafði háttemi Loeb
vakið furðu þeirra auðugu Chicago
borgara sem hann umgekkst. Hann ýj-
aði að einu og öðm í sambandi við
morðið og virtist óvenju áhugasamur
um rannsókn þess. Þegar hann var tek-
inn til yfirheyrslu vegna tengsla sinna
við Leopold reyndist hann ekki hafa
taugar ofurmennis og eftir ítrekaðar
Það var afburðavörn Charles Darrow sem forðaði Leopold og Loeb frá dauðarefsingu. Darrow sést hér við upp-
haf Aparéttarhaldanna ásamt William Jennings Bryan sækjanda málsins.
Leopold og Loeb bíða dóms í einu frægasta morðmáli í sögu Bandaríkj-
anna.
spumingar viðurkenndi hann verknað
þeirra félaga.
Þetta heimskulega og tilgangslausa
morð vakti óhug um öll Bandaríkin og
almenningsálitið krafðist dauðarefs-
ingar. En þá kom Clarence Darrow inn
í líf Leopolds og Loeb rétt eins og
frelsandi engill.
Darrow var þá 66 ára, afburða lög-
fræðingur, örugglega einn snjallasti
lögfræðingur sem Bandaríkin hafa átt,
ef ekki sá alsnjallasti. Hann var einlæg-
ur húmanisti og ákafur andstæðingur
dauðarefsinga. í upphafi ferils síns
varði hann verkalýðsforingja, sem
dregnir vom fyrir rétt vegna baráttu
sinnar, af slíkum vaskleik að vemlega
athygli vakti. I stærri sakamálum þótti
hann einnig afburða verjandi og af
þeim fimmtíu einstaklingum sem hann
varði og sakaði voru um morð af fyrstu
gráðu var einungis einn tekinn af lífi.
Darrow neitaði ekki sekt hinna ungu
skjólstæðinga sinna heldur fór nýja og
áður óþekkta leið í vöm sinni. Hann
hélt því fram að Leopold og Loeb væm
andlega vanheilir og því ekki ábyrgir
gerða sinna. Hvemig gæti svo illt verk
verið annað en geðveiki, svo sannar-
lega væri það ekki verk ungra heil-
brigðra manna. Vegna þessa og ungs
aldurs morðingjanna fór Darrow fram
á mildun refsingar. f langri og tilfinn-
ingaþmnginni vamarræðu, undir lok
réttarhaldanna, vitnaði hann vítt og
breitt í ljóð sem lýstu sálarangist ungra
manna er urðu að kveðja lífið án þess
að hafa fengið tækifæri til að lifa því til
fulls. Ræðan bjargaði lífi Leopolds og
Loeb. Þeir vom dæmdir til ævilangrar
fangelsisvistunar.
Ári síðar var önnur vöm Darrows á
allra vömm. Þá var hann verjandi við
svonefnd Aparéttarhöld þar sem ungur
kennari í Suðurríkjum Bandaríkjanna
var sóttur til saka fyrir að hafa kennt
nemendum sínum þróunarkenningu
Darwins. Darrow tókst ekki að fá
skjólstæðing sinn sýknaðan í rnáli sem
var það eina á löngum ferli sem hann
hafði að fyrra bragði beðið um að fá að
verja. En vörn hans þótti svo glæsileg
að yfirvöldin sem sótt höfðu kennarann
til saka og þeir sem dæmdu hann urðu
að athlægi um öll Bandaríkin.
Af Leopold og Loeb er það að segja
að Loeb var drepinn árið 1936 í átök-
um milli fanga. Leopold afplánaði rúm
þrjátfu ár af lífstíðardómi, en var náð-
aður árið 1958, og olli það nokkmm
úlfaþyt. Hann giftist og settist að í
Puerto Rico. Hann skrifaði bók urn
lífsreynslu sína og lést árið 1971.
Yfirlýsing frá kennurum Rimaskóla
Rimaskóli í Grafarvogi er einn nýjasti
gmnnskóli Reykjavíkur auk þess sem
hann hefur skipað sér í röð stærstu gmnn-
skóla landsins. Á fjómm ámm hefur
nemendum fjölgað um nær 400. Það ligg-
ur því í augum uppi að vandi skólastjóm-
enda er mikill eigi að takast að marka
skólanum farsæla stefnu m.a varðandi
agastjóm.
Byggingaframkvæmdir og óþægindi
þeim samfara hafa valdið ómældum erf-
iðleikum - ekki síst fyrir kennara skólans.
Nemendur hafa vissulega fundið fyrir
byrjunarerfiðleikum þótt ávallt hafi verið
leitast við að bera hag þeirra fyrir brjósti.
Frá upphafi hefur Rimaskóli verið
þeirrar gæfu aðnjótandi að ráða til starfa
hæft starfsfólk sem hefur lagt metnað
sinn í að byggja upp góðan skóla við erf-
ið skilyrði. Þegar litið er til þess skamma
tíma sem skólinn hefur starfað sést glöggt
að um margt hefur tekist vel til. Má í því
sambandi nefna að Rimaskóli sigraði í
ræðukeppni gmnnskóla í ár (var í öðm
sæti á síðasta skólaári), nemendur úr
skólanum sigmðu í Ijósmyndasamkeppni
sem ný er afstaðin, skólinn tók þátt í
Skrekk og nemendur komu mjög vel út úr
myndlistarsamkeppni sem haldin var nú í
vetur.
Markviss agastjóm er eitt mikilvæg-
asta atriðið í farsælu skólastarfi. í því efni
verður enginn óbarinn biskup. Stjórnend-
ur og kennarar Rimaskóla hafa reynt að
marka ákveðna stefnu í þeim málum.
Vissulega má alltaf bæta um betur - efla
það sem vel hefur reynst og bæta það sem
miður hefur farið. Til þess að vel megi
fara í framtíðinni þarf skólastarfið að fá
tækifæri til að eflast og þroskast án af-
skipta fjölmiðla. Neikvæð umræða fjöl-
miðla í æsifregnastíl gerir fátt annað en
að eitra út frá sér og valda þannig ómæld-
um skaða þeim sem síst skyldi - nemend-
um skólans. Það em því vinsamleg til-
mæli okkar að fjölmiðlar sjái sóma sinn í
að beina kröftum sínum að öðmm og
markverðari málefnum en innra starfi nýs
gmnnskóla sem leggur allan metnað sinn
í að byggja upp farsælt skólastarf við
mjög erfið skilyrði.
Virðingarfyllst kennarar
Rimaskóla.
Þegar að innri mál opinberra stofnana
verða kærumal eru þau ekki lengur einka-
mál. Fréttin sem um ræðir fjallaði um
kvartanir foreldra á hendur yfirstjóm
skólans en þeir töldu böm sín hafa verið
órétti beitt og ónauðsynlegri hörku. Þar
var ekki rætt við málsaðila heldur ein-
ungis fræðslustjóra Reykjavíkurborgar
sem staðfesti allt sem þar kemur fram.
Skólamál em ekki einkamál skólanna
heldur einnig nemendanna, foreldranna
og þjóðfélagsins alls, í fréttinni var
einnig rætt um húsnæðismál skólans og
þá erfiðleika sem þau hafa bakað í skóla-
starfinu. Slík mál em ekki einkamúl
starfsfólks skólanna heldur póiitískt mál
sem varða menntastefnu í landinu. Blað-
ið getur því ekki kannast við neinn,
„fréttaflutning í æsifregnastíl," sem getur
um í athugasemd viðkomandi kennara en
kemur hér með ábendingu þeirra á fram-
færi í blaðinu.
Forystumenn
Alþýðuflokksins
VIBTALS-
Miðvikudag-
inn 16. apríl,
verður Ásta
B. Þorsteins-
dóttir, vara-
formaður Al-
þýðuflokksins
- Jafnaðar-
mannaflokks
íslands, með
viðtalstíma á
skrifstofum
flokksins,
Hverfisgötu 8-
10, frá klukk-
an 16:00 til
19:00.
Þeir sem vilja
panta viðtals-
tíma, hafi
samband við
skrifstofuna í
síma 552-
9244.