Alþýðublaðið - 07.05.1997, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 7. MAI 1997
Úr alfaraleid
Hús Lech
Walesa molað
Hugmyndir um að gera gamla
heimili Lech Walesa að safni um
Samstöðu verða að engu.
Dagblaðið Sztander, Gdansk.
Húsið, sem hinn gamli leiðtogi
Samstöðu og síðar forseti Pól-
lands, Lech Walesa bjó í forðum í
Gdansk, er nú hnigið að moldu.
Samstaða, og stuðningsmenn Wa-
lesa, höfðu lengi barist fyrir því að
húsið yrði gert að safni, en gaum-
gæfileg rannsókn á því þótti sýna,
að ástand þess væri svo slæmt, að
ekki yrði hægt að viðhalda því
eða endurbyggja án þess að leggja
út í mikinn kostnað.
Gdansk er fæðingarstaður Sam-
stöðu, sjálfstæðrar hreyfíngar
verkafólks sem undir forystu Wa-
lesa bauð kommúnistum í Pól-
landi og sovéska biminum, byrg-
inn á sínum tíma. Það var fyrst og
fremst virkni Samstöðu sem leiddi
til þess að ríkisstjóm kommúnista
féll, og Pólland varð að lýðræðis-
legu ríki. Lech Walesa varð í kjöl-
farið að forseta, en féll sjálfur í
kosningum, öllum á óvart, því sá
sem lagði hann var Alexander
Kwasniewski, sem var áður
kommúnisti.
Dagblaðið Sztander hermdi ný-
lega, að Lech Walesa hafi flutt
fyrir skömmu í nýtt hús, skammt
frá gamla húsinu sínu, sem stóð
við Polanki stræti í Gdansk.
Walesa lagði sjálfur til, að hús-
ið, sem var byggt fyrir 1930, yrði
gert að safni fyrir Samstöðu, og
borgarstjómin í Gdansk tók undir
það. Þegar í ljós kom, að kostnað-
urinn við að endurbyggja það yrði
mjög hár var hins vegar fallið frá
því. Ahangendur Walesa tóku því
illa, að sögn Sztander.
(Dagblaðið Sztander, Varsjá).
■ Jóhann Páll Símonarson um Húsnæöisstofnun
Er ekki sáttur
f r é t t i r
■ Hluti af ávarpi Svavars Gestssonar á fundi Alþýðubanda-
lagsins í Reykjavík og Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur 1. maí
Vinniim meipihluta strax
í næstu alþingiskosningum
En við erum í miðju prófi; ég vil að við setjum markið svo hátt að við
sem hér höldum fund í dag vinnum ásamt endurnýjaðri verkalýðshreyf-
ingunni hreinan meirihluta í næstu alþingiskosningum.
- slæm stjórnsýsla
“Ég vil sem minnst um þetta segja.
Það tók mig marga mánuði að eiga
við Húsnæðisstofnun og ekkert gekk
fyrr en ég leitaði til umboðsmanns
Alþingis. Þrátt fyrir þessa niðurstöðu
er ég ekki sáttur og mun halda mínu
máli áfram. Þetta er slæm stjómsýsla
sem Húsnæðisstofnun sýnir,“ sagði
Jóhann Páll Símonarson, en eins og
kom fram í Alþýðublaðinu í gær, hef-
ur Húsnæðisstofnun viðurkennt að
hafa tekið tvöfalda fymingu af fbúð í
verkamannakerfinu sem Jóhann Páll
seldi aftur. Það sem Jóhann er ekki
sáttur með er verðmat ýmissa breyt-
inga sem hann hafði gert.
Deilan um fyminguna er tilkomin
vegna lagabreytinga sem vom gerðar
um 1980. Eldri lög kváðu á um 0,5
prósent fymingu en nýrri lögin eitt
prósent fymingu. Sigurður E. Guð-
mundsson, forstjóri Húsnæðisstofn-
unar sagði í Alþýðublaðinu í gær, að
í tilviki Jóhanns Páls hafi orðið mis-
tök og að þau hafi ekki verið gerð
varðandi aðrar íbúðir sem byggðar
vom og keyptar fyrir 1980, en endur-
seldar Húsnæðisstofnun, eftir laga-
breytingamar og því hefði leiðrétt-
ingin í máli Jóhanns Páls ekkert for-
dæmisgildi.
Alþýðublaðið hefur hins vegar
heimildir fyrir öðm, en eigendur
þeirrar íbúðar, vilja ekki tala um sitt
mál opinberlega, þar sem aðeins er
búið að meta íbúðina og af ótta við
viðbrögð Húsnæðisstofnunar vill
fólkið ekki koma fram en blaðið hef-
ur séð útreikninga frá Húsnæðis-
stofnun þar sem kemur fram að fym-
ingin er eitt prósent á ári, þrátt fyrir
að fólkið hafi keypt íbúðina löngu
fyrir lagabreytingamar.
Stundum er talað um það að vandi
verkalýðshreyfingarinnar stafi af því
að hún eigi ekki flokka í eignarréttar-
legum skilningi liggur mér við að
segja. Stundum er talað eins og það
leysi allan vanda verkalýðshreyfing-
arinnar að leggja þessa tvo flokka
saman sem hér halda fund. Það held
ég að sé ekki rétt; ég held að það
þurfi ekki aðeins sameiningu heldur
þurfi málefnalega endurnýjun og
annan svip; þar sem heiðarleiki ein-
kennir umræðuna, þar sem fólk hefur
trú á að flokkamir falli ekki niður í
sama dfkið og hinir. Hvað olli sigri
Alþýðuflokksins 1978; einmitt þetta,
barátta Vilmundar gegn spillingunni.
Hvað olli sigri Alþýðubandalagsins
1978? Einmitt þetta og barátta við
hliðina á verkalýðshreyfingunni.
Og nú er ég loksins kominn að
verkalýðshreyfingunni; hvað er ann-
ars orðið af henni? Það var skelfing-
ampplit á henni í síðustu kjarasamn-
ingum. Þar var fyrst um að kenna
pólitískum tengslum Sjálfstæðis-
flokksins inn í hreyfinguna. Þessi
klofningur í verkalýðshreyfingunni
varð launamönnum dýr og mun birt-
ast í lakari lífskjömm á næstu árum
en ella hefði verið. Ég tel að verka-
lýðssamtökin komi vemlega sködd-
uð út úr átökum þessa árs, misjafn-
lega mikið, en öll eitthvað. Ég tel að
heildarsamtökin hafi þó á örlaga-
stundu bjargað því sem bjargað varð
með því að ná samningum um opn-
unarákvæði á samningstímabilinu
sem er annars fram á næstu öld. I
þessu ljósi er hugmynd BSRB og
Ogmundar Jónassonar og undirtektir
Grétars Þorsteinssonar við hana um
samstarf og sameiningu verkalýðs-
samtakanna fagnaðarefni. Það er
sannarlega eina von verkalýðssam-
takanna að þau læsi sig saman. Öll.
Það sýnir hrakfallasagan frá þessu
vori hvað klofningur samtakanna
getur orðið dýr.
Þá er ég kominn að því sem ég tel
að skipti sameiningarferlið mestu
máli og það er að samtök launafólk
snúi sér að því að sameinast; Ég
sagði og skrifaði sameinast og ég tala
um sameiningarferli. Ef verkalýðs-
samtökin ætla sér að eiga nýja von þá
verða þau að sameinast. Og því ekki
að nota tímann sem nú gefst til þess
á þessu óvenjulanga samningstíma-
bili?
Bjartsýnn, heiðarlegur
og raunsær
Næsta vetur verða flokkarnir og
flokkafylkingar í harðri baráttu
vegna sveitarstjómarkosninganna;
úrslit þeirra skipta miklu máli. Jafn-
hliða og á svipuðum tíma munu
verkalýðssamtökin velta því fyrir sér
hvernig þau geta styrkt krafta sína og
lagt þá saman. Ef það gerist hvort
tveggja að sveitarstjómarkosning-
amar benda í eina átt og verkalýðs-
samtökin ná að teikna framtíðarland-
ið saman þá er komið að flokkunum
á landsvísu. Og reyndar hvort sem er.
Til að það verði gagn í samstarfi og
síðan sameiningu flokka þarf að fá
fólk til að skilja að við munum sam-
an stjórna öðruvísi; fyrst að við mun-
um leggja aðrar siðræna mælikvarða
á stjórnmálin en notaðir hafa verið til
þessa. Að við munum ekki taka þátt í
að verja klíkuveldið aðeins ef því
þóknast að láta mola hrökkva af
borðum sínum handa okkur af og til.
Það verður líka að vera ljóst að
stjómmálahreyfing framtíðarinnar
þori að taka langtímahagsmuni fram
yfir skammtímahagsmuni; að for-
ystumenn hennar þori afdráttarlaust
að leggjast gegn þeim stundlegum
ávinningi sem hefur í för með sér
ólán og ógæfu, mengun, skuldir og
menntunarleysi fyrir framtíðarhags-
muni bamanna okkar.
Það þarf líka að vera kjarkaður í
núinu til að þora að neita að beygja
sig fyrir hemaðarhagsmunum; það er
ekki í þágu framtíðar að halda í gam-
aldags hemaðarbandalög eins og líf-
taug þegar allir vita jafnvel börnin að
hemaður er dauði en ekki líf. Við
þurfum líka samstöðu um nýja ör-
yggis- og friðarstefnu.
Flokkur framtíðarinnar er því í
senn bjartsýnn, heiðarlegur og raun-
sær og róttækur. Allt í senn. Hann er
ekki aðeins summa af því sem fyrir
er, heldur endumýjun lífdaganna fyr-
ir jákvæðar og bjartar hugsjónir
framtíðarinnar. Öll verkefni framtíð-
arinnar kalla á slíkt stjórnmálaafl
sem verði ekki í eigu verkalýðshreyf-
ingarinnar en starfar heiðarlega við
hliðina á henni.
Hert í eldi sögunnar
Við Alþýðubandalagsmenn viljum
heiðra þær hugsjónir og áherslur sem
við höfum. Það sama gildir um Al-
þýðuflokksmenn. Þess vegna er sér-
staklega ánægjulegt að félögin tvö
Alþýðubandalagið í Reykjavík og
Alþýðuflokksfélag Reykjavíkur
skuli saman standa fyrir þessum
fundi. Þau eru bæði hert í eldi sög-
unnar og þar er reynsla og víðsýni,
varkámi og framsýni til þess að
leggja það saman sem saman á.
1 báðum félögunum er vilji til sam-
fylkingar og samvinnu; - sameining-
ar ef vel gengur. Þið takið eftir því
að í ræðu minni hef ég aftur og aftur
talað um „sameiningu“. Ég tala um
sameiningu allra. Ég tel að saga
sundrungar sé orðin okkur og ís-
lenskri alþýðu svo dýr að við megum
ekki skemmta skrattanum, það er
íhaldinu, stundinni lengur með því
að nota tækifærið til að sundrast þeg-
ar við þykjumst vera að sameinast.
Það er of viðkvæmt enn að segja það
eins og það er en ég geri það samt og
vil þó engan meiða en ég fullyrði:
Tilraunin 1990 tókst ekki, tilraunin
1995 tókst ekki, tilraunin 1983 tókst
ekki, tilraunin 1971 tókst ekki. Eng-
in þessara tilrauna hefur tekist. Af
þeim er aðeins eitt að læra - það að
hver einasti maður verður að koma
með; annars er unnið fyrir gýg. Lær-
um af því hvemig til tókst á Reykja-
víkurlistanum.
Við ætlum ekki að leggja niður
þau málefni sem við stöndum fyrir
Alþýðubandalagsmenn. Við erum
stolt af sögu okkar og heimssýn. Það
sama gildir um Alþýðuflokksmenn-
ina. Það hefur oft verið lengra á milli
okkar en allra annarra. Og við ætlum
alls ekki að leggja niður hugsjónir
okkar né heldur áherslumál þau sem
við höfum haft. Þess vegna gæti sam-
eining virst órafjarri og hún gerist
ekki á augnabliki. En við erum í
miðju prófi; ég vil að við setjum
markið svo hátt að við sem hér höld-
um fund í dag vinnum ásamt endur-
nýjaðri verkalýðshreyfingunni hrein-
an meirihluta í næstu alþingiskosn-
ingum, að við göngum samhliða til
næstu kosninga staðráðin í að byggja
saman upp nýtt Island á nýrri öld,
með virðingu fyrir viðhorfum og
sögu hvers annars, hugsjónum hvers
annars, og því að allir þurfa að vera
með; markmiðið væri sameining. Þá
ryðjum við klíkuveldinu til hliðar í
íslenskum stjómmálum, hættum að
hirða molana af borðum þeirra, ber-
um sjálf á borð. Sköpum söguna í
okkar mynd. Vilji er það sem þarf.
Ráðherrar
heiðra Steindór
Fjórir fyrrverandi
menntamálaráðherrar
flugu norður til Akureyr-
ar í gær, þegar Steindór
Steindórsson, fyrrver-
andi þingmaður Alþýðu-
flokksins og skólameist-
ari Menntaskólans á Ak-
ureyri, var jarðsunginn.
Þetta voru þeir Ólafur
G. Einarsson, forseti Al-
þingis, Sverrir Her-
mannsson, núverandi
bankastjóri, Magnús
Torfi Ólafsson og Ingvar
Gíslason. Fjórmenning-
amir eiga það allir sam-
eiginlegt að vera stúd-
entar frá Menntaskólan-
um á Akureyri, og út-
skrifaðir af Steindóri á
sínum tíma.