Alþýðublaðið - 08.05.1997, Qupperneq 8

MMDHBLMD
Fimmtudagur 8. maí 1997
58. tölublað - 78. árgangur
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
■ Sighvatur Björgvinsson, formaður Alþýðufiokksins, gefur lítið fyrir skýrslu hagfræðikennaranna
Reikningskúnstirnar eru með ólíkindum
- segir Þorstein Pálsson hafa keypt skýrsluna í áróðursskyni
“í fyrsta lagi, segir það sína sögu
um afstöðu sjávarútvegsráðuneytis-
ins, í málinu að veiðigjald og álagn-
ing þess er og hefur verið umræðu-
og átakefni í íslenskum stjómmálum
í 20 ár. Ráðuneytið, sem fer með
þessi mál, hefur aldrei beðið um
neina fræðilega úttekt á þessu máli,
aldrei. Það hefur haldið sérfræðing-
um og stofnunum, sem geta fjallað
fræðilega um þessi mál utan við um-
ræðuna, forðast að varpa ljósi þekk-
ingar á málið. Núna þegar ráðherr-
ann er kominn út í horn, og yfir 70
prósent þjóðarinnar lýsi yfir fylgi við
veiðileyfagjald, ætlar hann að snúa
þessu við með því að panta svör við
spumingum sem eiga að sanna það
að fólkið á landsbyggðinni muni
greiða þennan skatt fyrir Reykvík-
inga,“ sagði Sighvatur Björgvinsson,
formaður Alþýðuflokksins, um
skýrslu ráðherra um afleiðingar
veiðigjalds.
“Skýrslan sem hann fær er með
slíkum ólíkindum, af hálfu virktar
stofnunar, að ég á um það engin orð.
Það er ekki af ástæðulausu að rektor
Háskólans finnur sig knúinn til að
lýsa því yfir að Háskóli Islands eigi
ekki hlut að máli. Það er ekki af
ástæðulausu að forstöðumaður, hag-
fræðistofnunar Háskóla íslands, seg-
ir í aðfararorðum að þetta sé aðeins
„lausleg athugun". Það er heldur
ekki af ástæðulausu að höfundamir
sjálftr hlaupa frá skýrslunni þegar
þeir segja í lok hennar að niðurstöð-
umar séu í raun ekki marktækar. Af
hverju eru þær ekki marktækar? Það
er vegna þess að í skýrslunni er gert
ráð fyrir því að fólkið á landsbyggð-
inni borgi veiðileyfagjald. Veiði-
leyfagjald er lagt á fyrirtæki, en ekki
fólk. Það eina markverða sem skýrsl-
an sýnir fram á, er að það er hægt að
lækka, með álagningu veiði-
leyfagjalds, tekjuskatt á hvem lands-
mann, unga sem gamla, um 22. til 60
þúsund krónur á ári.
Síðan er reynt að villa um fyrir
fólki, sem auðvitað verður undrandi
á þessari merki niðurstöðu, að það sé
sama fólkið á landsbyggðinni sem
eigi að borga veiðileyfagjaldið. Þetta
er gert með svo fáránlega vitlausum
hætti að það er ekki einu sinni tekið
tillit til þess hverjir eiga útgerðarfyr-
irtækin. En í mörgum tilfellum eru
það olíufélögin, Burðarás, lífeyris-
sjóðir og félög hér á Reykjavíkur-
svæðinu. Heldur er gert ráð fyrir að
fólkið á stöðunum þar sem aflinn
kemur á land greiði gjaldið. Reikn-
ingskúnstimar sem notaðar em með
ólíkindum. Það er til dæmis gert ráð
fyrir því að hver íbúi í Reykjavík
greiði að meðaltali um 320 þúsund
krónur í virðisaukaskatt en á sama
tíma að íbúi á Vestfjörðum greiði að
meðaltal 2.100 krónur í virðisauka-
skatt. Með öðrum orðum, þá nota há-
skólakennamir útreikninga sem virð-
ast benda til þess og þeir ganga út frá
því að meðal Vestifðingur kaupi ekki
virðisaukaskattsskyldar vömr nema
fyrir milli 8 og 9 þúsund krónur á ári.
Þetta er bara eitt af mörgum dæmum
um hversu fráleidd þessi skýrsla er,
enda er hún keypt í hreinu áróðurs-
skyni. Vegna þess að það er verið að
kalla eftir niðurstöðum sem sjávarút-
vegsráðherra vildi fá.
Hins vegar fagna ég því að þessi
skýrsla, sem er með eindæmum,
verður til þess að vekja á ný upp um-
ræðuna um veiðileyfagjald, sem
hlýtur að verða þegar fólk áttar sig á
því að álagning gjaldsins getur orðið
til þess að lækkað tekjuskatt á hvert
mannsbam á fslandi, um 20 til 60
þúsund krónur."
■ Háskólinn ber ekki ábyrgð á skýrsu Ragnars og Birgis Þórs
Hvattur til að segja eitthvað
- svo menn hneykslist ekki á því sem frá skólanum kemur - segir rektor
“Ég var hvattur til þess innan Há-
skólans að segja eitthvað, en ég sagð-
ist ekkert geta sagt, þar sem ég hef
ekki vit á þessum málum. Það eina
sem ég gat gert var að rifja upp þessa
samþykkt og ég get ekki betur séð en
farið hafi verið eftir henni. Það em
líka hagfræðingar innan skólans sem
em með aðra stefnu. Það þykir holt
að hagfræðingar takist á,“ sagði
Sveinbjöm Bjömsson háskólarektor
um skýrslu hagfræðinganna Ragnars
Amasonar og Birgis Þórs Runólfs-
sonar, sem þeir unnu fyrir Þorstein
Pálsson, vegna veiðigjaldsins.
Voru það þá aðallega hagfrceðing-
ar sem eru á annarri skoðun en
Ragnar Ámason og Birgir Þór Run-
ólfsson, sem höfðu samband við þig
vegna þessarar skýrslu?
“Það vom fleiri. Menn hvöttu mig
almennt til að láta Háskólann ekki
lenda í því að menn séu að hneyksl-
ast á hvemig efni komi frá honurn."
Athugasemd Sveinbjöms Bjöms-
sonar er sett fram vegna samþykktar
um hver geti talað í nafni Háskólans
eða stofnana hans. „Það getur enginn
talað í nafn Háskólans nema háskóla-
ráð eða rektor hafi hann fengið um-
boð til þess.“
Rektor sagði að ef ekki væri
ákveðinn höfundur verði viðkomandi
stofnun sem slík að taka á ábyrgð á
því sem frá henni fer.
Þannig að Háskólinn ber ekki
ábyrgð á skýrslunni ?
“Ekki í heild sinni. Faglega ábyrgð
bera höfundamir sjálfir, en hún er
unnin á vegum hagfræðistofnunar-
innar. Ég hef heyrt það frá öðmm
stjómarmönnum í stofnuninni að
skýrslan var ekki borin undir stjóm
stofnunarinnar, af því að höfundamir
taka sjálfír faglega ábyrgð á niður-
stöðuninni. Skýrslan er samt unnin
hjá hagfræðistofnun af þessum
mönnum og þeir bera á henni faglega
ábyrgð. Þeir hringdu í mig skelkaðir
frá hagfræðistofnun og vildu vita
hvað ég var að gera. Ég tel mig hafa
verið að lægja öldumar svo ekki yrði
þræta um hver er að tala.“
En er þá re'tt að hagfrœðistofnun
hafi ekki heldur samþykkt skýrsluna?
“í þessu tilviki er tveir höfundar
sem em ábyrgir og því er ekki þörf á
stimpli stjómar stofnunarinnar. Með
þeim á Akureyri var framkvæmda-
stjórinn, Tryggi Þór Herbertsson,
þannig að ég held að þeir hafi ekki
brotið neinar reglur," sagði Svein-
bjöm Bjömsson háskólarektor.
■ Land-
nemar frá
áttunda
áratugnum
Hunangs-
flugurnar
þola frostið
Þær hafa skotið rótum á íslandi og taka meira að segja
virkan þátt í atvinnulífinu.
“Hunangsflugumar em ekki dauðar úr frosti og kulda,“ segir Erling Ólafs-
son skordýrafræðingur hjá Náttúmfræðistofnun, en ef einhver var að ör-
vænta um hag þessara loðnu íslandsvina eftir sólríka vordaga og snöggar
veðrabreytingar þá gerist þess ekki þörf.
“Þær þola svona áhlaup,“ segir Erling og bætir við að hunangsflugurnar
séu hin ágætustu dýr.
“Þessi horror sem er alltaf blásinn upp í kringum þær er á misskilningi
byggður. Þetta em hunangsflugur sem námu hér land á áttunda áratugnum og
pluma sig vel. þær em fullstórar og fullloðnar fyrir íslendinga en viðhorf
þeirra em þó að breytast. Fyrst var hringt og hringt, en nú er lítið um slíkar
hringingar, það er þó og einn sem er hræddur og hefur ekki séð svona áður.
Enn þetta em ljúflingar, þær geta stungið en til þess þarftu að taka þær í
lófann eða setjast ofan á þær. Stungan er sár og getur verið hættuleg fyrir þá
sem era með ofnæmi.“
Landnemarnir í hópi hunangsflugna sitja ekki auðum höndum heldur taka
virkan þátt í atvinnulífinu.
“Það er nýfarið að nota þessa tegund hér á landi í gróðurhúsum til að
fræva tómataplöntur og gengur bara vel, þær vom sérstaklega fluttar inn til
þess.“
Scénic

Bíll ársins 1997
ÁRMÚLA 13, SlMI: 568 1200
■ÍÍiWlÉr BEINN SlMI 553 1236
■ Veiðigjaldsskýrsla háskólahagfræðinganna
Skýrslan er ekki á
ábyrgð Háskólans
Háskólarektor gefur út yfirlýsingu um að ekki megi túlka skýrsluna sem álit Há-
skólans. Forstöðumaður Hagfræðistofnunar HÍ: Ekki yfirgripsmikil athugun og
því getur skýrslan ekki gefið endanlega mynd.
STEFANSBLOM
Skýrslan, sem sjávarútvegsráð-
herra pantaði frá hagfræðingunum
Ragnari Amasyni og Birgi Þór Run-
ólfssyni, um meintar válegar afleið-
ingar veiðigjalds, hefur mætt miklu
andstreymi. Rektor Háskólans hefur
gefið út sérstaka yfirlýsingu um að
hún sé ekki gerð í nafni eða umboði
Háskólans, og forstöðumaður Hag-
fræðistofnunar sér ástæðu til að taka
fram f inngangi hennar að hún bygg-
ist ekki á yfirgripsmiklum athugun-
um.
Ingólfur Bender, hagfræðingur
samtaka iðnaðarins, dregur einnig
gildi hennar mjög í efa, og hefur sagt
að það sé fráleitt að túlka hana sem
þung rök gegn veiðigjaldi. í sama
streng hafa aðrir hagfræðingar tekið,
og Sighvatur Björgvinsson, formaður
Alþýðuflokksins, segir að hún sé
argasta bull.
Yfirlýsing rektors kom fram í at-
hugasemd sem hann sendi fjölmiðl-
um. Þar segir meðal annars, að í til-
efni af umfjöllun fjölmiðla um
skýrslu tvfmenningana vilji rektor
láta það koma skýrt fram, að enginn
geti talað í nafni Háskólans, annar en
háskólarektor eða háskólaráð. Yfír-
lýsing af þessu tagi er afar óvenjuleg,
og hún er víða túlkuð á þann veg, að
með þessu vilji rektor tryggja að nafn
Háskólans verði ekki lagt við þá póli-
tísku útleggingu, sem sjávarútvegs-
ráðherra og aðrir stjómmálamenn
hafa sett fram á efni skýrslunnar, og
að því er virðist í fullkominni þökk
höfundanna.
Tryggvi Þór Herbertsson, forstöðu-
maður Hagfræðistofnunar Háskólans,
tekur einnig fram í inngangsorðum að
skýrslan feli ekki í sér „yfirgrips-
mikla athugun. Meðfylgjandi skýrsla
getur því ekki falið í sér endanlegar
niðurstöður um áhrif veiðigjalds á
skattbyrði eftir landshlutum," segir í
inngangsorðum forstöðumannsins.