Alþýðublaðið - 15.05.1997, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 15. MAÍ1997
bretland
■ Kosningasigur Verkamannaflokksins var undirbúinn frá árinu 1992
Arkitekt sigursins ví
Peter Mandelson, fyrrum framleiðandi sjónvarpsþátta, breytti ímynd og inntaki Verkamannaflokksins. Hann gerði Blair að f
deildur vegna aðferða sinna. Honum er samt spáð miklum frama þegar öldur kringum hann lægja. Blair getur ekki án haní
Gordon Brown, fjármálaráðherra ríkisstjórnar Verkamannaflokksins, deildi skrifstofu með Tony Blair, og var af flestum álitinn næsti formaður
Verkamannaflokksins. En Mendelson taldi hann á að fara ekki fram gegn Tony Blair.
Innan Verkamannaflokksins er
Peter Mandelson afar umdeild-
ur, þó enginn efist lengur um
snilld hans sem áróðursmanns.
Það var hann, sem „fann“ Tony Blair
löngu áður en hann varð formaður
flokksins, og byrjaði að koma á
framfæri við fjölmiðla sem framtíð-
armanni flokksins. Hann skipulagði
og leiddi baráttu Blairs fyrir for-
mannsembættinu, þegar John Smith
dó. Hin sigursæla kosningabarátta
Verkamannaflokksins á þessu vori
var steypt í smiðju hans, og meðan á
henni stóð hófst sérhver morgunn
Tony Blairs með símtali við Peter
Mandelson.
Mikilvægi hans fyrir forsætisráð-
herrann og beinn aðgangur að valda-
mesta manni Bretlandseyja hefur
skapað öfund innan flokksins. I dag
er Peter Mandelson orðinn þingmað-
ur, hann er jafnframt ráðherra án
ráðuneytis sem er fyrst og fremst ætl-
að það hlutverk að búa til nýjar hug-
myndir og vera slökkvilið þegar
skyndileg vandamál skapast vegna
ófyrirséða atvika. Það er til marks
um stöðu hans, að enginn annar ráð-
herra eða ráðgjafi Blairs hefur skrif-
stofu jafn nálægt forsætisráðherran-
um og hann. Hann er hinsvegar um-
deildur ennþá innan Verkamana-
flokksins vegna breytinganna sem
hann stóð fyrir á flokknum, en flest-
um þykir líklegt að þegar mestu
stormana kringum hann hefur lægt
ætli Tony Blair honum mikið hlut-
verk í framtíðinni.
Hugmyndasmiður og
kosningastjóri
Að loknum hinum mikla sigri
Verkamannaflokksins hófust fjöl-
miðlar í Bretlandi handa við að
brjóta kosningabaráttuna til mergjar.
Engum þeirra duldist, hversu gríðar-
lega stóran þátt Mandelson átti í
sigrinum. „Hann er hinn raunveru-
legi varaforsætisráðherra," skrifaði
Daily Mail, eftir að hafa reifað hið
sérstaka samband Mandelson og
Tony Blair. Með því átti blaðið við,
að helsti hugmyndasmiður Blairs er
Peter Mandelson, og um langt skeið
hefur formaður Verkamannaflokks-
ins ekki hreyft sig í pólitfskum skiln-
ingi án þess að það sé blessað af
Mandelson
Þó John Prescott sé að sönnu vara-
forsætisráðherra, eru fleiri en ritstjór-
ar Daily Mail þeirrar skoðunar, að
hann gangi næstur Blair að völdum,
þegar kemur að stórpólitískum
ákvörðunum. Nær allir frétta-
skýrendur eru samdóma um, að hann
sé maðurinn á bak við Tony Blair, og
sigur Verkamannaflokksins.
Það var hinsvegar eftirtektarvert,
að viðurkenningin á Mandelson er
blandin nokkru galli. Enn er í minn-
um haft, að stórblaðið Independent,
sem er fijálslynt í skoðunum, fjallaði
fyrir nokkrum árum um Verka-
mannaflokkinn og kallaði þá Mand-
elson „snillinginn slæma.“ Á frum-
málinu er það „evil genius," sem satt
að segja er meira í ætt við kynboga
kölska en hægt er að ná í þýðingu.
Þessi ummæli Independent hafa
fylgt áróðursmeistaranum allar götur
síðan. Völd hans og áhrif hafa aukist
í hlutfalli við framsókn Verkamanna-
flokksins og Blair, og oft og tíðum
urðu árekstrar millium hans og ann-
arra forystumanna í kosningabarátt-
unni. Þeim líkaði satt að segja ekki
alltaf við aðferðir hans, og vísuðu
tíðum í ummælin um snillinginn
slæma.
Til málamynda var því Gordon
Brown, sem nú er fjármálaráðherra
hinnar nýju ríkisstjómar, útnefndur
sem hinn eiginlegi stjómandi kosn-
ingabaráttunnar. Allir vissu hinsveg-
ar að það var Mandelson, sem hafði
tögl og hagldir þegar kom til ákvarð-
ana. Blair fylgdi ævinlega ráðum
hans, ef ágreiningur var um stefnu.
Kosningastjómin hélt fundi
eldsnemma á hverjum morgni, en
það síaðist út, að Mandelson hefði
sig lítt í frammi á fundunum. Þess í
stað húkti hann hálfboginn yfir út-
varpi í skrifstofu Gordon Browns,
hlustaði á fréttaskýrendur morgun-
þáttanna, og hripaði niður á blað þau
efni, sem hann ákvað undir umræð-
um fréttaskýrendanna hver ættu að
vera áherslumál Verkamannaflokks-
ins þann daginn. Um leið rissaði
hann grunninn í ræður Tony Blair
fyrir daginn. Að því loknu flýtti hann
sér til að fínpússa ræðurpunktana, og
lét ennfremur senda á faxi til allra
frambjóðenda punkta dagsins, með
helstu slagyrðunum, sem hann hann-
aði við útvarp núverandi fjármála-
ráðherra. Með þessu móti tókst hon-
um jafnan að vera skrefi á undan
íhaldsflokknum - og fjölmiðlum - og
Verkamannaflokkurinn réði nánast
umræðunni dag frá degi alla kosn-
ingabaráttuna.
Ráðinn, rekinn, - ráð-
inn aftur!
Upphaflega var Peter Mandelson
framleiðandi sjónvarpsþátta fyrir
London Weekend Televison, LTW.
Árið 1983 var dapurlegt í sögu
Verkamannaflokksins. Michale Foot
leiddi flokkinn til erfiðs ósigurs í
þingkosningum, og nýjum kynslóð-
um fannst tími kominn til að beita
nútímalegum markaðsaðferðum við
að endurbæta flokkinn, og koma
honum á framfæri. Mandelson var
ráðinn, og tók til starfa um haustið
árið 1985.
Á næstu misserum gjörbreytti
hann kynningardeild Verkamanna-
flokksins í faglega áróðursmaskínu,
sem þá þegar átti ekki sinn líka.
Mandelson breytti áferð flokksins.
Til dæmis varpaði hann rauða fánan-
um fyrir róða, tók upp rósina sem
kosningamerki og er þá fátt eitt talið.
Kosningabarátta Verkamannaflokks-
ins vakti ekki aðeins athygli, heldur
aðdáun jafnt fréttaskýrenda sem and-