Alþýðublaðið - 29.05.1997, Blaðsíða 1

Fleiri sleppa við erfðafjárskatt
- eftir að Alþingi samþykkti breytingartillögu á síðustu dögum þinghaldsins
Alþingi samþykkt breytingartil-
lögu um erfðafjárskatt á síðustu dög-
um þingsins. Með þeirri samþykkt
munu mun fleiri sleppa við að greiða
erfðafjárskatt en verið hefur til þessa.
Fyrsti flutningsmaður breytingartil-
lögunnar var Jóhanna Sigurðadóttir.
Samkvæmt breytingunum getur
félagsmálaráðherra ákveðið að sömu
reglur gildi um annarskonar sambúð-
ir en hjónaband eða óvígða sambúð,
það er ef sameiginlegt heimilishald
hafi átt sér stað í langan tíma.
Það fær í vöxt að fiskmarkaðir
bjóði ekki upp þorsk, heldur selji
hann til fastra viðskiptavina á föstu
verði. Með þessu hefur dregið veru-
lega úr að markaðamir selji fiskinn
til hæstbjóðenda. „Þetta er tóm enda-
leysa og á ekki að eiga sér stað,“
sagði Hólmgeir Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Sjómannasambands
Islands.
Samkvæmt heimildum blaðsins
ganga viðskiptin þannig fyrir sig að
sá sem á kvóta fær fiskinn á föstu
verði og er það verð notað til skipta
til áhafna. Kvótaeigandinn getur svo
selt fiskinn á markaði eða með öðr-
um hætti á hærra verði og þannig
hefur verið tryggt að áhöfnin borgi
fyrir kvótann.
í greinagerð segir: „í lögum um
erfðafjárskatt er kveðið á um að af
arfi, sem fellur til þess hjóna sem lif-
ir hitt, svo og arfi sambýlisfólks sem
gert hefur erfðaskrá, skuli ekki
greiða erfðafjárskatt. Rökin fyrir
þessu eru væntanlega sameiginlegt
heimilishald og sameiginlegar eignir
og rekstur þeirra, auk röskunar á
stöðu og högum. Þegar um er að
ræða sömu aðstæður hjá til dæmis
systkinum, mæðgum eða feðginum,
þ.e. sama lögheimili og sameiginlegt
Sjávarútvegsráðuneytið óskaði op-
inberrar rannsóknar vegna kvóta-
miðlunar Fiskmarkaðar Suðumesja.
Þannig var að útgerð seldi fisk á
markaðnum á föstu verði. Sjómanna-
sambandið vildi fá að vita hvert
raunverulegt söluverð aflans var en
var neitað um upplýsingar. Með at-
beina ráðuneytisins tókst að fá rétt
gögn í hendur og kom þá í ljós að
verulegur munur var á því verði sem
notað var til uppgjörs til áhafnarinn-
ar og því verði sem fiskurinn var
raunverulega seldur á.
Greiðlega gekk að innheimta það
sem haft hafði verið af áhöfninni en
ráðuneytið var ekki sátt og óskaði
opinberrar rannsóknar þar sem málið
er nú.
heimilishald nær alla ævi, verður
hins vegar að greiða erfðafjárskatt ef
annar aðilinn í slfku sambýli fellur
frá.
Engin sanngimi er í því að við
slíkar aðstæður verði sá sem lifir að
greiða erfðafjárskatt til að geta búið
áfram í húsnæði sem hefur verið
heimili hans alla ævi enda er hugsan-
legt að framangreint sambúðarform
hafi varað mun lengur en þegar um
er að ræða hjónaband eða óvígða
sambúð.
I frumvarpinu er miðað við að til
þess að heimilt sé að fella niður
erfðafjárskatt aðila sem nýtur erfða-
réttar sé ekki nægjanlegt að um sam-
eiginlegt heimilishald hafi verið að
ræða heldur þurfi að auki að koma til
sérstakar aðstæður eins og sjúkleiki,
varanleg örorka eða aðrar sambæri-
legar aðstæður."
■ Fyrirtækið Danske
Pels í Sandgerði
Vinna loð-
dýrafóður
- skapar 30 ný störf
“Nýtt fyrirtæki inn í bæjarfélagið
kemur til góðs og það er lykilatriði
fyrir bæjarfélagið að íbúatalan aukist,
en hér em íbúðir til sölu og leigu og
nægar lóðir til úthlutunar," segir Sig-
urður Valur Ásbjamarson bæjarstjóri í
Sandgerði en danska fyrirtækið
Danske Pels hefur átt viðræður að
undanfömu við eigendur hússins
Ámablokkarinnar í Sandgerði en fyr-
irtækið hyggst leigja húsnæðið og
hefja þar vinnslu á loðdýrafóðri, en
nýtt fyrirtæki verður stofnað um rekst-
urinn.
“Það em miklar líkur á því að af
þessu verði en við höfum verið hepp-
in með atvinnuástandið hér á staðnum
þó að viðvarandi atvinnuleysi sé alltaf
eitthvað er það minna en annars stað-
ar og það er mikið af fólki úr öðmrn
byggðarlögum sem sækir vinnu til
Sandgerðis," segir Sigurður Valur.
I húsinu er 700 fermetra frystiklefi,
alls 700 fermetrar en alls er húsið
5000 fermetrar, hráefni verður fengið
að Suðumesjum en ætlunin er að nýta
afskurðinn af þorskinum til fram-
leiðslunnar. Vonir standa til að árs-
framleiðsla geti numið tugum þús-
unda tonna.
Fáir á sjó
Allt bendir til þess að aðeins eitt
fiskiskip úr Reykjavík verði á sjó á
sjómannadaginn, það er Pétur Jóns-
son sem er að veiðum á Flæmska
hattinum. í fyrra vom þrír Reykja-
víkurtogarar á sjó.
“Dagurinn verður haldin hátíðleg-
ur og það verður mikil stemming á
sjómannadaginn," sagði Birgir H.
Björgvinsson hjá Sjómannafélagi
Reykjavíkur.
Gaui litli, það er Guðjón Sigmundsson, ætlar að miðla af reynslu
sinni og hefja kennslu í World Class. Gaui verður ekki einn þar sem
einkaþjálfari hans Sölvi Fannar og gömui skólasystir Gaua, Sigur-
björg Jónsdóttir verða með honum. Skólasystkinin gömlu eiga sam-
eiginlegt að hafa fitnað meira en æskilegt var.
Námskeiðin verða byggð upp á reynslu Gaua og lögð verður
áhersla á hlýlegt og vinsamlegt umhverfi. Bæði verður hægt að mæta
eldsnemma að morgni og eins seint að kvöldi.
■ Fiskmarkaðir bjóða ekki upp þorskinn,
heldur selja hann til fastra viðskiptavina
Tóm endaleysa
- segir Hólmgeir Jónsson hjá Sjómannasambandinu.
Sjávarútvegsráðuneytið óskaði opinberrar rannsókn-
ar vegna kvótamiðlunar Fiskmarkaðar Suðurnesja
■ Þegar stjórnmálaflokkar voru með klærnar í öllum fjölmiðlum
Vanþróaö land meö vaxtaverki lýöræðis
- segir Guðjón Friðriksson um vald flokkanna á fjölmiðlum allt fram á okkar daga en hann flytur fyrirlestur um sögu flokksfjöl-
miðla á íslandi á Söguþingi í dag.
“Ég ætla að rekja í þessum fyrir-
lestri hvemig flokkamir einokuðu
alla fjölmiðla smám saman á íslandi
en það má segja að það verði þátta-
skil í þessum málum árið 1916, þeg-
ar Sjálfstæðisflokkur og Alþýðu-
flokkur verða til,“ segir Guðjón Frið-
riksson sagnfræðingur en hann flytur
fyrirlestur um sögu flokksblaða á
Söguþingi í dag, fimmtudag.
“Um þetta sama leyti óx flokks-
ræði og fjölmiðlar komust hendur
flokka sem einokuðu þá og það má
segja að þetta ástand hafi varað fram
á okkar daga. Ég rek síðan sögu
þessa fyrirbæris, hvernig smám sam-
an slaknaði á klóm flokkanna þar til
fyrirbærið hrundi. Útvarpið fléttast
inn í þetta en það var ekki háð einum
stjórnmálaflokki heldur öllum.
Þetta leiðir hugaim að málfrelsi og
stöðu þess í þessu samhengi en þeir
sem gengu í berhögg við stefnu og
vilja flokkanna áttu oft erfitt með að
koma málum sfnum áframfœri.
“Ég tek dæmi af Gísla Sveinssyni
sem var forsetaframbjóðandi árið
1952 en hafði ekki stuðning neins
stjómmálaflokks. Fjölmiðlar
hundsuðu hans málflutning og hann
var þagaður í hel og það gekk svo
langt að hann fékk ekki einu sinni
birtar auglýsingar gegn greiðslu í
Morgunblaðinu. Hann skrifaði bréf
um viðskipti sín við fjölmiðlana sem
vakti mikla athygli en ég mun vitna
til þess í fyrirlestrinum.
Þessi þróun héma var mjög sérstök
á íslandi sé litið til helstu nágranna-
landanna en það má segja að þessi
ítök stjórmálaflokka hafi verið að
líða undir til dæmis í Danmörku,
uppúr aldamótum þegar hún berst
hingað. Þetta er dæmi þess hvað ís-
land var raunverulega vanþróað land,
þetta vom vaxtarverkir lýðræðis og
tengdist líka fmmstæðu peninga-
kerfi.
Það er líka annað mjög gott dæmi
sem ég tek nú reyndar ekki í fyrir-
lestrinum en fjalla um í bók minni
um sögu fjölmiðlanna sem kemur út
í haust. Það voru lögskilnaðarmenn
sem vildu fresta lýðveldisstofnun
árið 1944. Þetta var mjög óvinsæl
skoðun en átti sér þrátt fyrir allt mjög
merka fylgismenn eins og Hannibal
Valdimarsson, Kristján Eldjám og
Sigurð Nordal. Þeirra málstaður var
þó algerlega frystur úti af dagblöðum
í Reykjavík, það voru þó blöð eins og
Skutull á ísafirði og Alþýðumaður-
inn á Akureyri sem fjölluðu um hann.
Þeir réðust að lokum í að gefa út bók
til að korna sínum sjónarmiðum á
framfæri.
Þetta segir meira en mörg orð um
það hvers kyns var, en það var gerð
skoðanakönnun á vegum tímaritsins
Helgafells þar sem kom fram að töl-
vert stór hluti þjóðarinnar var fylgj-
andi þessari skoðun. En þar sem
flokkamir voru búnir að ákveða lýð-
veldisstofnun árið 1944, vitnuðu
dagblöðin ekki í könnunina og öll
önnur sjónarmið voru höfð að engu.
Ég ræði líka aðeins hvernig flokk-
ana skorti markaðslegan gmndvöll til
að standa í blaðaútgáfu, minni
flokksblöðin voru rekin með miklu
tapi og flokkamir reyndu að klóra í
Guðjón Friðriksson.
bakkann með því að efna til fjársafn-
anna og happdrætta. Það má líka
segja að blöðin hafi fengið óeðlilega
fyrirgreiðslu í bönkum þrátt fyrir að
þar væri öflugt skömmtunarkerfi á
lánum. Og á sjöunda áratugnum voru
teknir upp ríkisstyrkir til fjölmiðla
sem margir töldu hæpna ekki síst á
þeim forsendum að eitt meginhlut-
verk fjölmiðla á að vera að veita rík-
isvaldinu aðhald."
En fjallarðu eitthvað um aðra
hagsmuni en flokkspólitíska sem
hugsanlega hafi orðið of ráðandi á
seinni tímum?
“Nei, ég er að bara að rekja þessa
sögu og benda á ýmsa galla sem
fylgdu þessu tiltekna kerfi. Ég er
ekki að fjalla um aðra galla. En blöð-
in geta auðvitað líka verið háð ann-
arskonar hagsmunum en flokkshags-
munum sem hafa áhrif á fréttaflutn-
ing.
Er Alþýðublaðið þá bara gamlar
þjóðminjar um vanþróað lýðrœði, að
þínu mati?
“Alþýðublaðið er náttúrlega lítið
flokksblað með lítinn markað og leif-
ar af þessu kerfi, Það hafa líka kom-
ið upp sú sjónarmið að gera það að
vikublaði eða tímariti, eða leggja það
hreinlega niður. Jón Baldvin vai
sjálfur lengi vel þeirrar skoðunar.“