Alþýðublaðið - 03.06.1997, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
f r c t t i r
Jafnaðarmenn unnu
stórsigur í Frakklandi
Samstarf vinstri flokkanna skóp sigurinn. Vinstri meirihluti á franska þinginu. Leiðtogi jafnaðarmanna verður forsætisráðherra. Græningj-
ar náðu fótfestu á þinginu.
Frá Össuri Skarphéöinssyni, París.
Mikil gleði ríkti í herbúðum
franskra jafnaðarmanna þegar fyrstu
tölur tóku að berast úr þingkosning-
unum hér í Frakklandi og fyrir fram-
an höfuðstöðvamar í París var dans-
að og sungið framundir morgun.
Niðurstöðumar voru stórsigur fyrir
jafnaðarmenn og þeir munu undir
forystu Lionel Jospin mynda næstu
ríkisstjóm. Úrslitin em hér í Frakk-
landi álitin persónulegur sigur fyrir
Jospin, sem var arkitektinn að kosn-
ingabaráttu jafnaðarmanna og sá
hann til þess að hún var rekin á lág-
værum nótum og án mikilla loforða.
Jafnaðarmenn, og flokksbrot sem
fylgja þeim að málum, hlutu 275 sæti
af þeim 577 sem kosið var um. Til að
hafa hreinan meirihluta þarf 289
sæti. Jafnaðarmenn skorti því aðeins
14 þingsæti til að ná þeim árangri.
Kommúnistar hlutu 38 sæti, sem er
þeirra langbesti árangur í meira en
áratug. Græningjar, sem verið hafa
áberandi í pólitískri umræðu í
frönskum stjórnmálum, náðu nú fót-
festu í þinginu í fyrsta skipti, með sjö
þingmenn. Með aðstoð þingmanna
Græningja og kommúnista mun því
Lionel Jospin væntanlega ekki veit-
ast erfitt að koma í gegn þeim frum-
vörpum sem jafnaðarmenn vilja.
Kosningabandalag hægri- og mið-
flokkanna tveggja hlaut samtals 239
þingsæti, þar af var hinn hægrisinn-
aði flokkur Jacques Chirac með 131
en UFD, sem er meiri miðjuflokkur,
náði 108 sætum. Þjóðemisfylking
Jean-Marie Le Pen náði aðeins ein-
um manni á þing en hlaut eigi að síð-
ur um 15 prósent atkvæða. Þrátt fyr-
ir að Þjóðemisfylkingin, sem er í
reynd nútímalegt afbrigði af fasista-
flokki, hafi aðeins náð einum manni
á þing er ljóst að fylgi hennar bendir
til hún haft náð að hræra gildan
streng í frönsku þjóðarsálinni. Þó fáir
geri sér grein fyrir því £ dag er margt
sem bendir til að ekki þurfi nema til-
tölulega litlar breytingar á forystu og
vinnubrögðum hennar til að Þjóðem-
isfylkingin verði að sterku og skað-
vænlegu afli innan skamms. Yngri
og mun fágaðri menn en Le Pen búa
sig undir að taka við forystunni af Le
Pen og gætu ef til vill dregið nægi-
legt fylgi frá hinum hefðbundnu
hægri flokkum sem hræðast í dag
mstahátt Le Pen til að verða að
sterku afli á þinginu í komandi kosn-
ingum.
Alþýðublaðið spáði því í síðustu
viku að fjöldi þingsæta vinstri flokk-
anna myndi ráðast af því hve mikið
Þjóðernisfylkingin myndi splundra
atkvæðum hægri flokkanna í seinni
umferðinni. Frambjóðendur hennar
komust í aðra umferð kosninganna í
133 kjördæmum og nú virðist sem
sigur vinstrimanna í 30 kjördæmum
hafí byggst á því. Hörðustu andstæð-
ingar franskra stjómmála em vinstri
menn og Þjóðemisfylkingin og
óneitanlega er nokkur söguleg kald-
hæðni fólgin í því að árangur Þjóð-
ernisfylkingarinnar leiddi til þess að
naumur sigur sósialista í prósentum
talið, snérist upp í stórsigur hvað
áhrærir þingsæti.
Jasques Chirac boðaði til kosning-
anna tíu mánuðum fyrr en þær áttu
að vera, flestum að óvörum. Margir
fréttaskýrendur telja • að hann hafi
talið mikinn ósigur óumflýjanlegan
hefðu kosningarnar farið fram á eðli-
legum tíma en með því að flýta þeim
væri von til að hægri flokkamir
héldu naumum meirihluta. Dæmið
snerist algjörlega í höndum hans og
fréttaskýrendur hér í Frakklandi em
nær allir á þeirri skoðun að Chirac
hafi misreiknað sig herfilega. Svo
mikill var ósigur hægriflokkanna að
um tíma var álitið að Chirac yrði
jafnvel að segja af sér og boða til for-
setakosninga. Skoðanakannanir á
kjördag sýna hins vegar ótvírætt að
góður meirihluti Frakka vill hafa for-
setann áfram. Það virðist vera vilji
frönsku þjóðarinnar að forysta fyrir
landsstjórninni verði tvíeyki gjöró-
líkra hreyfinga frá hægri og vinstri
undir forystu hinna gjörólíku Chirac
og Jospin.
■ Einar Karl Haraldsson rýnir í könnun Félagsvísindastofnunar Háskóla íslands sem sýnir að tæpur
helmingur kjósenda myndi kjósa sameiginlegt framboð jafnaðarmanna í næstu alþingiskosningum
Bæði gulrót og pískur
Sigrar jafnaðarmanna í Frakklandi
og Bretlandi em ánægjuleg staðfest-
ing á því að jafnaðarstefnan er hvar-
vetna sigurstrangleg í Evrópu sé hún
borin fram af eldmóði, ábyrgðar-
kennd og glöggskyggni. Þar sem
jafnaðarmenn hafa unnið heimavinn-
una og borið gæfu til þess að sam-
eina krafta sína hafa kjósendur veitt
þeim brautargengi. Róttæk og fram-
sýn jafnaðarstefna á erindi við alla á
tímum þegar saman fer efnahagsupp-
sveifla, vaxandi ójöfnuður og viðvar-
andi atvinnuleysi.
Hér heima eru það einnig tíðindi
þegar skoðanakönnun Félagsvísinda-
stofnunar HÍ bendir til þess að 46
prósent kjósenda væru nú reiðubúnir
að velja sameiginlegt framboð jafn-
aðarmanna í næstu alþingiskosning-
um. Það hefur lengi verið sagt að
ekkert í kosningakerfinu á íslandi
knýi jafnaðarmenn saman eins og til
að mynda í Bretlandi og Frakklandi.
En er hér ekki komin í senn gulrótin
og pískur. (Líkingin er sótt í breskt
kappreiðamálfar). Ef jafnaðarmenn
sameinast um framboð komast þeir
til valda af eigin rammleik. Það er
gulrótin. Noti þeir ekki þetta tækfæri
sem kjósendur bjóða upp á mun
skömin þeirra lengi standa í íslensk-
um stjómmálum. Það er pískurinn.
Hvergi veikleika að
finna
Það er sérstaklega ánægjulegt að
hvergi er veikleika að finna meðal
stuðningsmanna Alþýðuflokks, Al-
þýðubandalags og Kvennalista í af-
stöðu til sameiginlegs framboðs jafn-
aðarmanna. Yfir 80 prósent þeirra
sem segjast styðja þessar hreyfingar í
dag myndu kjósa sameinaða jafnað-
armenn væri kosningar á döfinni.
Um 70 prósent þeirra sem studdu
Alþýðuflokk, Alþýðubandalag,
Kvennalista og Þjóðvaka í síðustu al-
þingiskosningum myndu kjósa sam-
einaða jafnaðarmenn ef kosið væri
nú. Það er semsagt eindregin meiri-
hlutakrafa meðal kjósenda þessara
hreyfmga að þær drífi sig í sameigin-
legt framboð. Og að þær séu ekkert
að hangsa með það!
Höfðar til Framsóknar-
manna
Eins og fram liefur komið myndu
Sjálfstæðismenn fá 36,6 prósent,
Framsóknarmenn 17,7 prósent og
sameinaðir jafnaðarmenn 45,7 pró-
sent samkvæmt umræddri könnun.
Ljóst er að kjósendur Framsóknar-
flokksins úr síðustu alþingiskosning-
um líta hýru auga til sameiginlegs
framboðs því að 23,6 prósent þeirra
segjast rnyndu velja það ef kosið
væri nú. Og 8,3 prósent þeirra sem
kusu Sjálfstæðisflokkinn síðast veldu
sameinaða jafnaðarmenn nú ef á því
væri kostur.
Sterk hreyfing
Ljóst er að sameinaðir jafnaðar-
menn yrðu hreyfing kvenna því að
um helmingur kvenna kysi þá. Ekki
kemur heldur á óvart að hreyfingin
myndi sækja meginstyrk sinn til
Reykjavíkur og Reykjaness en hún
yrði þó stærri á landsbyggðinni en
bæði Framsóknarflokkur og Sjálf-
stæðisflokkur.
Fylgjum fólkinu
Ekki er annað sýnna en að forystu-
fólk Alþýðuflokks, Alþýðubanda-
lags, Kvennalista og Þjóðvaka setji
sér nú það verkefni að ná samkomu-
lagi um skynsamleg pólitísk rnark-
mið fyrir næsta kjörtímabil og urn
hentuga aðferð til þess að velja á lista
sameiginlegs framboðs. Því hver vill
láta háðsyrði skáldsins Paul Valéry
um stjómmálin sannast í sinni fram-
göngu: - Stjómmál era listin að koma
í veg fyrir, að fólk taki þátt í því, sem
kemur því við, sagði Valéry. Við
segjum þvert á móti: Stjómmál, það
er að fylgja því sem fólkið í landinu
Ef þrír listar væru í framboði, listi Sjálfstæðisflokks, listi Framsóknarflokks og
listi sameinaðra jafnaðarmanna, hvem þeirra myndir þú kjósa?
Greint eftir því hvaða flokk menn kusu í síðustu alþingiskosningum
A B D G V J Annað Kjósa neita.
ekki óákv.
% % % % % % % % ' %
Sjálfstæðisflokk 7,5 2,0.. 72,7 2,2 10,6 9,1 25,0 16,9 3,7
Framsóknarflokk 3,2 57,4 0,8 3,2 2,1 0 25,0 4,8 7,3
Samein. jafnaðarmenn 69.9 23,6 8,3 76,3 66,0 72,7 0 26,5 14,7
Myndu ekki kjósa 2,2 2,0 4,0 7,5 6,4 13,6 25,0 31,3 8,3
Neita að svara 3,2 5,4 4,7 0 2,1 0 0 6,0 44,0
Ovissir 14,0 9,5 9,5 10,8 12,8 4,5 25,0 14,5 22,0
Fjöldi 93 148 253 93 47 22 4 83 109
Hlutfall 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Ef þrír listar væru í framboði, listi Sjálfstæðisflokks, listi Framsóknarflokks og
lista sameinaðra jafnaðarmanna, hvern myndir þú kjósa? Greint eftir búsetu?
% % %
Sjálfstæðis Framsóknar Sameiginlegur Fjöldi
flokkur flokkur listi jafnaðarmanna
Reykjvík 37,6 9,6 52,8 250
Reykjanes 40,4 12,8 46,8 141
Landsbyggðin 33,0 30,2 36,7 215