Alþýðublaðið - 11.06.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ1997
MMBLKBIB
Þverholti 14 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéðinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guömundur Steinsson
Prentun ísafoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Fiskifræðingur
ríkisstjórnarinnar
Það á að reyna á þolrif réttlátra fslendinga. Það á að afhenta enn
og aftur örfáum útvöldum milljarða á silfurfati. Hinn almenni ís-
lendingur má ekki láta sem ekkert sé. Það er ekki hægt að mismuna
frekar en gert hefur verið. Samt hefur sjávarútvegsráðherra tekið þá
ákvörðun að styrkja stöðu kvótahafa um milljarða á milljarða ofan.
Það gerði hann þegar hann ákvað að sú viðbót sem leyfð verður í
þorskveiðum á næsta fiskveiðiári gangi til þeirra sem þegar njóta
ótrúlegra forréttinda. Jafnvel þeim gráðugustu í þeim hópi þykir
sjálfum komið nóg. En ekki ráðherranum.
Þeir sem eru ofurseldir lögum um stjóm fiskveiða, það er sjó-
mönnunum sem á stundum ekki getað stundað sína atvinnu án þess
að greiða stórfé fyrir, er nú nóg boðið. En það er ekki aðeins að ráð-
herrann sé að auka enn á misnunun. Fleira orkar tvímælis hjá hon-
um við úthlutunina. Það ber miJáð á milli fiskifræðinga og skip-
stjóra þegar þær ræða um ástand þorskstofnsins. Skipstjórar segja
að lengi hafi ekki verið eins mikið af þorski í sjónum og um þess-
ar mundir, og vilja þess vegna aukinn afla. Fiskifræðingar segja
hinsvegar að þorskurinn sé veiðilegri. Skipstjórar hafa áhyggjur af
ýsunni, og benda á að það hefur ekki náðst tilsettur kvóti ár eftir ár.
Sjávarútvegsráðherra hefur sagt, þegar hann er spurður um þorsk-
kvótann, að rétt sé að taka mið af því sem færustu vísindamenn,
það er fiskifræðingar hjá Hafrannsóknastofnun, segja. Það em í
sjálfu sér rök. Ef hann vill treysta á þá og taka ekki þá áhættu að
hlusta á aðra, sem vissulega era líka vísindamenn. En það er þó
ekki hægt að neita því að skipstjóri sem hefur stundað sömu miði í
áratugi er líka sérfræðingur á sínu sviði og sínu svæði. Ráðherrann
má velja þann kostinn sem hann vill.
Ráðherrann verður hinsvegar að vera sjálfum sér samkvæmur.
En er hann það? Nei, ekki alltaf. í tilviki tveggja stofna veit hann
betur. Fiskifræðingar mæla með að ýsukvóti næsta árs verði 40
þúsund tonn, rétt eins og þeir sögðu að þorskkvótinn ætti að vera
218 þúsund tonn. Þá kom hinsvegar að ráðherranum. Hann fór að
ráðgjöf fiskifræðinganna hvað varðar þorskinn, þrátt fyrir deildar
meiningar um stærð og styrk stofnsins. Þegar kom að ýsunni, þar
sem engar deilur era uppi, vissi ráðherrann afturámóti betur en all-
ir aðrir. Þá taldi hann óhætt að veiða 45 þúsund tonn, en lét ekki
nægja að hafa kvótann 40 þúsund tonn eins og þeir sem hann kall-
ar okkar færastu vísindamenn mæltu með. Samkvæmt þessu hefur
Þorsteinn Pálsson 12 prósent betra vit en allir aðrir á ástandi ýsu-
stofnsins. Svipað er að segja um úthafsrækjuna, þó umframvissa
ráðherrans væri innan við 10 prósent í rækjunni.
Hvað veldur að ráðherra gerir þetta? Hann einn getur svarað
því. Það liggur hinsvegar alveg ljóst fyrir, að Þorsteinn Pálsson er
gróflega ósamkvæmur sjálfum sér. í einu orði segir hann nauðsyn-
legt að fara að ráðum fískifræðinga, en í hinu breytir hann útaf
þeim að eigin geðþótta. Óneitanlega er granur um að hann sé að
ganga erinda þeirra sömu og hann gerði þegar hann ákvað að við-
bótarþorskkvótinn yrði fáum útvöldum til ráðstöfunar. Enn einu
sinni birtist sú staðreynd með nöturlegum hætti, að stjómkerfi físk-
veiða er beitt til að auka hagsmuni hinna fáu - á kostnað fjöldans.
Frá þeim sjónarhjóli má segja, að Þorsteinn Pálsson sé þó sjálfum
sér samkvæmur.
skoðanir
Prófkjör og opinn Alþýðuflokkur
Löngu áður en ég gekk til liðs við
Alþýðuflokkinn hreifst ég af mönn-
um einsog Vilmundi Gylfasyni, sem
þá voru pólitískar hetjur í augum
ungra manna. í mínum huga var Vil-
mundur einsog ferskur gustur inn í
pólitískt andrúmsloft, sem var staðn-
að, gamalt - og lokað. Það var líka
annað, sem mér fannst þá aðlaðandi
við Alþýðuflokkinn umfram aðra
flokka. Það voru prófkjörin.
Hvort sem það var nú rétt eða
rangt, þá tengdi ég prófkjörin við
Vilmund. Opnunina, sem þeim
fylgdi, skrifaði ég hikstalaust í huga
mínum honum til tekna. Einhvem
veginn hefur mér þessvegna alltaf
fundist prófkjörin vera hluti af arf-
leifð Vtlmundar Gylfasonar.
Úrelt aðferð
Eitt af því sem gerði það að verk-
um, að ég gekk til liðs við Alþýðu-
flokkinn, var að mér fannst hann vera
opnari en aðrir flokkar. Opnu próf-
kjörin skiptu þar líklega langmestu í
mínum huga.
Pallborð
Rúnar
Geirmundsson
skrifar
Hn. /k
Ég hef alltaf fylgt heilbrigðri sam-
keppni, og held að í réttum mæli sé
hún líka góð í stjómmálum. Menn
eiga að keppa um sæti á lista, sér-
staklega þau sem mestu máli skipta.
Þeir sem em duglegir, og sýna það
með því að afla sér mikils stuðnings
í prófkjömm, em búnir að sýna fram
á að í þeim býr dugnaður. Stjóm-
málaflokkar þurfa duglega einstak-
linga.
Mér finnst einnig ólíklegt, að mað-
ur, sem hefur lítið til bmnns að bera,
nái mjög langt í prófkjöri. Þessvegna
tryggir sú aðferð ekki aðeins að
helstu frambjóðendumir em duglegir
og baráttugjamir einstaklingar, held-
ur gefa þau líka ákveðna tryggingu
fyrir því, að þeir séu vel gerðir sem
einstaklingar.
Það gildir hinsvegar um stjómmál-
in, alveg einsog viðskipti, að sam-
keppni gengur ekki upp, nema menn
geti keppt fyrir opnum tjöldum. Allir
eigi sama möguleika á því að keppa
um hnossið. Hvemig var þetta áður?
Þá vom framboðslistar ákveðnir af
flokkseigendafélögum í reykfylltum
herbergjum, þar sem það vom ekki
endilega hæfileikar viðkomandi
manna sem réðu úrslitum. Þá komust
menn í framboð með því að vera
duglegir að koma sér í mjúkinn hjá
maskínunum, sem litu svo á að þær
ættu heilu flokkana.
Þessi aðferð er löngu úrelt í mín-
um huga. Hún hélt flokkunum lokuð-
um, og kom í veg fyrir að fólk, sem
fylgdi þeim að málum, gæti haft úr-
slitaáhrif á skipan framboðslista,
með því að taka þátt í valinu.
“Á sumarþingi flokks-
ins á Akranesi um
helgina kynnti formað-
ur framkvæmdastjórn-
ar, Magnús Nordahl,
nýjar lagabreytingartil-
lögur fyrir flokkinn
sem fela í sér þreng-
ingu á prófkjörum.
Þessi tillaga er tíma-
skekkja, og sýnir að
kanski er þessi for-
ystumaður ekki í eins
miklum tengslum við
andann í flokknum og
æskilegt væri.“
Vilmundarskeiðið
Hverjir innleiddu prófkjörin? Það
var Alþýðuflokkurinn á Vilmundar-
skeiðinu. Það tókst svo vel, að síðan
hafa allir stjómmálaflokkar með ein-
um eða öðrum hætti tekið upp próf-
kjörin. Alþýðuflokkurinn galopnaði
sjálfan sig með því að taka upp
galopi'n prófkjör. Ég held að
fátt megi finna í sögu flokksins
síðustu áratugi, sem er jafn vel
heppnað og þessi nýjung, sem
hann innleiddi í stjómmál ís-
lendinga.
Hafa opin prófkjör gefist illa?
Það finnst mér ekki. Ég bendi
til dæmis á, að þau bjuggu til
þann stjómmálamann, sem
margir binda ffamtíðarvonir
við í Alþýðuflokknum í dag,
Össur Skarphéðinsson. Hann
vann sitt sæti í galopnu próf-
kjöri, af því Alþýðuflokkurinn
tók hann fram yfir menn, sem
höfðu verið miklu lengur í
flokkstarfmu en hann. Reynsl-
an hefur sýnt, að flokkurinn
veðjaði þar á réttan hest.
Á að loka flokkn-
um?
Ef prófkjörin hafa gefist vel, er
þá einhver ástæða til að tak-
marka þau? A sumarþingi
flokksins á Akranesi um helgina
kynnti formaður framkvæmdastjóm-
ar, Magnús Nordahl, nýjar lagabreyt-
ingartillögur fyrir flokkinn sem fela í
sér þrengingu á prófkjömm. Þessi til-
laga er tímaskekkja, og sýnir að
kanski er þessi forystumaður ekki í
eins miklum tengslum við andann í
flokknum og æskilegt væri.
Þó ég sé formaður stærsta félags
Alþýðuflokksins, Reykjavíkurfélags-
ins, þá hafði ég greinilega ekki
kynnt mér tillögumar nægilega vel.
Ég gerði mér ekki grein fyrir, að þær
innihéldu hugmyndir um að þrengja
að prófkjömnum. Ég ætla hinsvegar
að beita mér fyrir því, að þær verði
ræddar ítarlega í Reykjavíkurfélag-
inu, og mun á næsta stjómarfundi
leggja til að stór hópur verði skipað-
ur til að fara ofan í þær. Það er lýð-
ræðisleg aðferð, og vonandi verður
niðurstaðan sú, að Reykjavíkurfélag-
ið leggist gegn því að tillagan, sem
formaður framkvæmdastjórnar
kynnti, verði samþykkt.
Prófkjör eru að mínu skapi, einsog
ég hef sagt í þessari grein. Ég viður-
kenni hinsvegar að þær aðstæður
geta skapast, að það sé ekki ástæða
tií að halda prófkjör. Stundum getur
það líka verið, að flokksfélag vilji
halda lokað prófkjör, sem takmarkast
við flokksmenn eingöngu. Ég er
hinsvegar á bandi opinna prófkjara.
Þetta á hinsvegar að vera ákvörðun,
sem er algerlega á valdi viðkomandi
félags að ákveða. Það er mín tillaga.
Ég vil vera í opnum flokki, þar
sem valdið er dreift. Ég vil ekki að
með lögum sé í eitt skipti fyrir öll
ákveðið, hvemig eigi að velja menn á
lista fyrir flokkinn.
Rúnar Geirmundsson er formaður
Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur.