Alþýðublaðið - 22.07.1997, Blaðsíða 1

■ Forráðamenn Sólheima í Grímsnesi ósáttir við hreppinn, sem skýlir sér bakvið
samning Sólheima og félagsmálaráðuneytisins. Fatlaðir afskiptir
Án lögboðinnar þjónustu
- segir framkvæmdastjórinn. Hann segir jafnframt að íbúar að Sólheimum fái langt í frá þá þjón-
ustu sem þeir eiga að fá og einsdæmi sé að í Grímsneshreppi greiða fatlaðir fasteignagjöld
íbúar að Sólheimum í Grímsnesi
njóta ekki þeirra þjónustu sem fatlað-
ir eiga að fá samkvæmt lögum. Óð-
inn Helgi Jónsson, framkvæmda-
stjóri að Sólheimum, segir að Gríms-
neshreppur hafi ekki fengist til að
sinna lagaskyldum sínum frá því að
Sólheimum var breitt, frá því að vera
viststheimili í sjálfstæða búsetu, á ár-
inu 1993. Óðinn nefnir sem dæmi
ferðaþjónustu og liðveislu fyrir fatl-
aða.
„Sveitarfélagið hefur ekki staðið
■ Hagskinna og
ástalíf íslendinga
Do-do
dreifist jafn-
ar yfir árið
Nóvember ber höfuð og herðar
yftr aðra mánuði ársins hvað
varðaði tíðni ástaleikja um miðbik
síðustu aldar, sé gert ráð fyrir að
tíðni bameigna endurspegli fjör-
leika holdsins níu mánuðum áður.
A þeirn 150 árum sem síðan eru
liðin hefur samförum í nóvember
hlutfallslega fækkað um fjórðung.
Allt skammdegið var raunar
árstíð ástarinnar, því milli áranna
1853-1860 komu hlutfallslega
flest böm undir á tímabilinu októ-
ber-janúar. 1 dag er nóvember enn
samfaramánuður ársins, en ásta-
leikimir dreifast nú miklu jafnar
um árið en áður. Þessar niðurstöð-
ur má lesa úr gögnum Hagskinnu,
sem Hagstofan gaf út á dögunum,
og hefur að geyma sögulegar hag-
tölur Islendinga.
Þar kemur fram, að bameignir
em langflestar í skammdegismán-
uðunum, og á grundvelli fæðing-
artalna eftir mánuðum má reikna
út að af hverjum 1.200 bömum
hafi 137 komið undir í ástaleikj-
um í nóvember. Fæst böm vom
getin í júní, eða aðeins 73 af sér-
hveijum 1.200.
Tölfræðilega má því reikna út,
að árið 1853 gerðu menn do-do að
meðaltali 87,7 % oftar í nóvember
en júní. Þetta er sérlega athyglis-
vert í ljósi þess, að í júní veldur
vaxandi daglengd allt að fimm-
földum styrk kynhormóna í blóði
ungra karla.
Á þessum árstíma hefðu ungir
bændasynir á dögum Fjölnis-
manna því átt að vera ærðir af
bríma holdsins, einsog þekkist
raunar meðal ýmissa eskimóþjóða
norðurheimskautsins. En sauð-
burðurinn hefúr bersýnilega tekið
upp allan tíma þeirra.
Miðað við tíðni fæðinga em
samfarir enn í dag iðkaðar fimmt-
ungi oftar í nóvember en júní, og
er sannarlega ekki hægt að kenna
sauðkindinni um það.
við lagaskyldur sínar og það virðist
sem þeir vilji ekki hafa okkm sem
hluta að sveitarfélaginu. Það hafa
jafnvel heyrst raddir þar sem talað er
um hvort ekki sé hægt gera breyting-
ar þannig að við tilheymm ekki
sveitarfélaginu. Samt hafa íbúar hér
greitt útsvar og fasteignagjöld til
sveitarfélagsins frá árinu 1993. Það
er einstakt að fatlaðir greiði fast-
eignagjöld, en þau eru innheimt hér í
Grímsneshreppi," sagði Óðinn Helgi
Jónsson. Aðspurður sagði fram-
kvæmdastjórinn að svo virtist sem
íbúar að Sólheimum séu óæskilegir í
hreppnum. Hann bætti við og sagðist
vita til að sveitarstjómarmenn hafi
hugleitt hvemig þeir geti náð til sín
stjóm og forræði yfir Sólheimum.
Hann benti á að árinu 1946 vom sett
bráðabirðgalög um leigunám í Sól-
heimum,þau fengu ekki samþykki
Alþingis, þá þótti það óhæfa, hvað
nú rúmum fimmtíu ámm síðar.
Óðinn segir að rök sveitarstjómar-
manna, fyrir framkomu sinni, séu
meðal annars þau að Grímsneshrepp-
ur sé of lítið sveitarfélag til að geta
sinnt skyldum sínum gagnvart þeim
fjömtíu fötluðu íbúum sem búa að
Sólheimum. Það segir framkvæmda-
stjórinn vera vandamál hreppsins en
ekki Sólheima.
Sólheimar hafa sagt upp þjónustu-
samningi sínum við félagsmálaráð-
neytið, meðal annars vegna þess að
sveitarfélagið hefur borið hann fyrir
sig og talið að samningurinn leysi þá
frá lagaskyldum sínum.
íslensk taska
full af rotnandi
sjávarfangi
- vekur ugg hjá
danskri leigubílastöð
„Ég fattaði það ekki fyrr en seinna
um kvöldið að það vantaði eina tösk-
una,“ segir Dagmar Þórisdóttir nemi í
Kaupmannahöfh en hún varð völd að
því sem hlýtur að vera martröð hvers
leigubílstjóra.
Þann 14 júní var hún á leið til heim-
ilis síns í Kaupmannahöfn eftir fjög-
urra mánaða dvöl á íslandi, með hreint
út sagt rosalega mikinn farangur, 36
kíló í yfirvigt, þar á meðal tölvu. I
einni töskunni var heilmikið af fersk-
urn fiski, rækjum og öðm sjávarkyns.
,JÉg tók síðan leigubfl frá Kastmp
flugvelli en gleymdi töskunni," segir
Dagmar. „Seinna um kvöldið þegar ég
uppgötvaði að taskan var týnd gat ég
ekki munað hvaða leigubflastöð ég
hefði skipt við og hringdi í nokkrar
sem höfðu ekki frétt af neinni tösku.
Mér og manninum núnum var ráðlagt
að leita í tapað fundið hjá Lögreglunni
en það opnaði ekki fyrr en eftir helgi
en ég kom til landsins á laugardegi.
Á mánudeginum hringi ég í lögregl-
una sem kannast ekki við að hafa tösk-
una undir höndum en ráðleggur mér
að bíða fram á föstudag, svona hlutir
gætu skilað sér frekar seint. Það vom
hinsvegar famar að renna á mig tvær
grímur. Það getur enginn haft ferða-
tösku fulla af rotnandi rækjum og öðm
sjávarfangi undir höndum án þess að
renna á lyktina.
Á þriðjudeginum fór ég í gönguferð
ásamt manninum mínum og þá rak
hann augun í leigubfl sem var með
eins posatæki í bflnum og leigubfllinn
sem tók okkur uppí með töskuna.
Við ákváðum því að hringja í þá
stöð. Þetta var frekar lítil stöð og þeg-
ar ég hringdi og bar upp erindið fuss-
aði símadaman og vissi upp á hár við
hvaða tösku væri átt.
„Við emm búin að henda töskunm,"
sagði hún en benti mér á að stelpumar
á skrifstofúnni sæu annars um svona
mál. Næsta morgun þegar ég talaði við
þær staðfestu þær að það væri búið að
henda henni en eftir þrábeiðni mína
veiddu þær hana uppúr mslafötunni.
Eg rak manninn minn framúr og skip-
aði honum að ná í töskuna. Hann labb-
aði síðan fr am á hana þar sem hún stóð
við hliðina á ruslagáminum hjá stöð-
inni og angaði hræðilega.
Hann tók töskuna og fór með hana í
strætó heim og viðbjóðsleg ýldulyktin
hékk yfir honum eins og grátt ský alla
leiðina. Gamall maður sem kom inn í
vagninn fitjaði uppá nefið og sneri við
út. Mestu af fisknum hafði sem betur
fer verið hent en einn kassi hafði þó
óvart fengið að vera, við gátum hins-
vegar veitt myndavélina mína úr
töskunni og ýmis föt sem ég hafði
troðið þar með og þurftu góðan
þvott. Síðan fór taskan á haugana."
■ Jóhann Jónsson
Óttaöist Vífilsstaöi
„Afstaða mín til lífsins og þetta
er sannleikur -afstaða heilbrigðs
manns“, segir Jóhánn Jónsson
skáld í bréfi til Kristins E. Andr-
éssonar 24. apríl 1932 örfáum
mánuðum áður en hann deyr og
er að hafna tilboði um að koma til
íslands og leggjast innn á Vífil-
staði.
Sjá bls. 4-5
Ekki lengur myndlist
með kaffinu á Mokka
Mokka kaffi við Skólavörðustíg
ætlar að hætta að sýna myndlist.
Mokka kaffi hefur starfað í tæp fjör-
tíu ár og hefur aldrei glatað því for-
skoti að selja besta kaffið í bænum.
Það er alltaf hægt að stóla á það rétt
eins og gimilegar hnausþykkar rista-
brauðssneiðamar og góða súkkulað-
ið með tjómanum. Ekki breytist inn-
réttingin og ekki hefur það bmgðist
að listaverk væm til sýnis á veggjun-
um. Allavega ekki ennþá. Listaverk-
in virtust stundum vera það eina á
Mokka sem mark tók á tíðarandan-
um. Þau sveifluðu honum inn í
óhagganlegt andrúmsloftið svo
kaffiþyrstir gátu ekki gleymt því að
þeir vom staddur í nútímanum.
Mokka hefur aldrei fest í fortíðinni.
Síðustu fimm árin hefur myndlist-
in sótt í sig veðrið og orðið meira
áberandi í starfseminni. Mokka
hafði verið svipt inn í hringiðu sam-
tímans og ekki laust við að þar væri
starfandi einn líflegasti sýningar-
staður myndlistar £ allri Reykjavík.
Enginn listáhugamaður gat látið
sýningamar á Mokka framhjá sér
fara. Þessi skyndilegi kippur í sýn-
ingarstarfinu sem þó hafði aldrei
sýnt nein vemleg þreytumerki í
fjömtíu ár, kom með Hannesi Sig-
urðssyni listfræðingi. Honum tókst
næstum því að breyta Mokka í al-
vöm sýningarsal. En myndlistin hef-
ur alltaf verið aðskilin frá kaffisöl-
unni, enda getur hún ekki staðið
undir henni - og engan bjór að hafa.
Þess vegna hefur Hannes Sigurðs-
son ákveðið að leggja niður sýning-
arhald á Mokka kaffi um óákveðinn
tíma frá og með 6. ágúst. Þann dag
lýkur yfirstandandi sýningu Hlínar
Gylfadóttur. Hún verður þar með
síðasta sýningin af um það bil sex
hundmð í óslitinni röð myndlistar-
sýninga frá því Mokka opnaði árið
1958.
Síðastliðin tvö ár hefur Hannes
einnig rekið sýningarsalinn Sjónar-
hól á homi Ingólfsstrætis og Hverf-
isgötu í sjálfboðavinnu. En það mun
einnig leggja upp laupana, í lok
ágúst, um leið og fyrirhugaðri sýn-
ingu á verkum Gunnars Karlssonar
lýkur. Hannes Sigurðsson hefúr ver-
ið einn athafnasamasti og atkvæða-
mesti listfræðingurinn í listalífi
Reykjavíkur síðustu misserin. Auk
sýningarhaldsins á Mokka og Sjón-
arhóli hefur hann staðið fyrir sjón-
þingum í samvinnu við Gerðuberg,
menningarmiðstöð Reykjavíkur-
borgar. Nú er allt óvíst um framhald
á þeim næsta vetur og starfi Hannes-
ar sem menningarfulltrúa Gerðu-
bergs. Ástæðan fyrir því að eldhug-
inn Hannes ætlar að hætta skipu-
lagningu á myndlistarviðburðum í
bili er einföld; hann getur ekki séð
sér og sínum farboða með eintómri
sjálfboðavinnu. Hannesi þykir leitt
að þurfa að hætta afskiftum sfnum af
myndlistinni og vonar að þetta hlé
hans eigi eftir að verða stutt.