Alþýðublaðið - 23.07.1997, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 23. JÚLÍ1997
MWÐUBLMD
Þverholti 14 Reykjavík Sfmi 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéðinsson
Fréttastjóri Sigurjón M. Egilsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 550 5750
Umbrot HBK
Prentun ísafoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Trúnaðarbrestur við
þegnana
Það fór ekki mikið fyrir mikilvægri umræðu á Alþingi sl. vetur
um lagafrumvarp um fjárreiður stjómmálaflokka og var það í þriðja
sinn sem hliðstætt fmmvarp var flutt á þinginu.
Þó komu fram merkilegar upplýsingar - og afstaða á þinginu til
málsins. Og í Ijósi þess hve öflug umræðan hefur verið síðustu
misseri um fjármögnun stjómmálabaráttu annars staðar á Vestur-
löndum, ekki síst í Bandaríkjunum, var í rauninni ósköp klént
hversu lítt var skýrt frá umræðunni í stærri fjölmiðlum landsins.
Hvarvetna á Vesturlöndum gilda ákveðnar reglur og lög um starf-
semi og fjárreiður stjómmálaflokka og er stöðugt og mikið um slík
mál fjallað. En hér var málið sveipað þögn.
Þegar Jóhanna Sigurðardóttir mælti fyrir fmmvarpi þeirra Össur-
ar Skarphéðinssonar um fjárreiður og starfsemi stjómmálaflokka :
kvað hún almennt lítið vitað um fjármál stjómmálaflokka hér á
landi, enda væra þeir ekki framtalsskyldir og ekki skattskyldir, -
aðeins bókhaldsskyldir. Þetta er fyrirkomulag sem býður hættunum
heim.
Leynd í kringum fjármál stjómmálaflokka er einungis til þess
fallin að auka á tortryggni almennings í garð stjómmálaflokka.
Sama á reyndar við um aðra starfsemi þeirra. Það er eitt með öðm
afar heilbrigt í áður nefndu agafrumvarpi að gerð er tillaga um lag-
aramma fyrir stjórnmálaflokka, réttindi þeirra og skyldur. Og það
er sérlega gott í frumvarpinu að lagt er til að bundið verði í lög að
stjómmálaflokkar þurfi að vera öllum opnir og gæta jafnræðis milli
félagsmanna sinna, og að stjómmálaflokkar þurfi að sýna fólki lág-
markstrúnað. Þannig er þeim samkvæmt frumvarpinu meinað að
skrá fólk niður á kjörstað.
Þá er kveðið á um það í frumvarpinu að stjómmálasamtök skuli
vera bókhaldsskyld samkvæmt ákvæðum laga um bókhald og þeim
ber einnig að skila skattframtali. Árlega skulu reikningar stjóm-
málasamtaka endurskoðaðir af löggiltum endurskoðanda og lagðir
fram og birtir.
Auðvitað er auðsæ hætta á hagsmunaárekstmm í núverandi kerfi
þar sem fyrirtæki geta aflað sér skattafrádráttar með stuðningi við
stjómmálaflokka samhliða því sem þau kaupa sér velvild. Og
flokkar og fyrirtæki geta haldið þessu leyndu gagnvart almenningi.
Hvarvetna í hinum siðaða heimi er mikil umræða um þessi atriði og
ríkisstjómir og stjómmálaflokkakerfí hafa hrunið vegna þess að
þau hafa orðið fyrirtækjunum og hagsmunum þeirra að leiksoppi.
Hér á landi hafa stjómmálaskýrendur og fagmenn úr háskólanum
t.d. prófessor Svanur Kristjánsson, varað við skorti á reglum og
lagaramma um starfsemi stjómmálaflokka. Auðvitað færi best á
því að samfélög eins og hin vestrænu fyrirmyndarþjóðfélög væm
það þroskuð að þau þyrftu ekki lög eða opinberar reglur sem snerta
siðferði og siðgæði í samskiptum eins og stjómmálum. En þessi
samfélög em því miður ekki svo þroskuð, ekki heldur okkar ágæta
íslenska þjóðfélag. Því þarf reglur, því þarf lög.
Davíð Oddsson forsætisráðherra er að ýmsu leyti dæmigerður
fyrir vanþroska umræðu um siðferði í íslenskum stjómmálum á Al-
þingi. Hann telur aldeilis ekki þörf á lögum og reglum og sagði
m.a.: - Menn geta sett siðferðisreglur um menn og stjómmála-
flokka. Slíkar reglur breyta litlu siðferði viðkomandi manns eða
viðkomandi manna. Það gæti kannski hugsanlega hjálpað þeim að
fela sig eitthvað pínulítið,-
Davíð sagði líka á þessa leið: - Ég tel að samskipti stjómmála-
flokka og stuðningsmanna þeirra eigi að vera þeirra trúnaðarsam-
band milli stuðningsaðila stjómmálaflokka og stjómmálaflokksins!
I þessu efni er forsætisráðherra á miklum villigötum. Við lifum í
þjóðfélagi þar sem allir viðurkenna að samþjöppun valds og fjár-
muna hefur verið hröð og mikil. Peningakeríið og fyrirtækjakerfið
er að stóram hluta komið undir kolkrabbann og hann getur hæglega
kæft í örmum sínum hvaða líf sem kviknar í námundanum.
Einstaklingar og smáfyrirtæki eiga heimtingu á því að réttindi
þeirra séu varin með margvíslegum hætti í lögum og reglum sam-
félagsins. Við aðstæður eins og þær sem ríkja meðal okkar íslend-
inga þarf löggjafinn stöðugt að vera á verði og þróa lög og reglur
til að tryggja einstaklingsfrelsi og sanngjarna samskiptahætti -
gegn spillingu.
I ljósi einokunar og fákeppni em ummæli forsætisráðherrans því j
vitnisburður um ákveðna tegund blindu, -og beinlínis ögrandi við
þjóðfélagsþegna sem rétt eiga á að lýðræðislegar leikreglur séu
virtar og skráðar, og ummæli hans undirstrika trúnaðarbrest milli
staðnaðs ríkisvalds og almennings í landinu.
skoðanir
Til hamingju
Mikið er skítt að lesa og heyra
hvemig verkalýðsforingjar og al-
menningur láta vegna löngu tíma-
bærrar hækkunar á launum okkar
bestu sona og dætra. Hvað meinar
þessi þjóð og hvað vill hún? Það er
ekki nokkur vafi á að þið eigið þetta
margfalt skilið, og þó meira væri.
Það ber að bera virðingu fyrir Kjara-
dómi.
Ég vil nefna fjármálaráðherrann
okkar sem dæmi. Hann sem hefur
verið lengur fjármálaráðherra en
nokkur annar, auðvitað á að hækka
launin hans, og það um svo sem ein
Grétari Þorsteinssyni. Einkennilegt
að heyra menn sem kepptust sjálfir
við að semja til það langs tíma að
þeir geti haft það notalegt fram yfir
aldamót. Attu þeir ekki von á þessu,
blessaðir karlamir? Nei, sennilega
hafa þeir ekki heyrt öll vamaðarorð-
in, það vom nefnilega margir sem
kepptust við að vara við þessum
löngu samningum. Enda meina þeir
sennilega ekkert með því sem þeir
em að segja, enda hafa þeir engin ráð
önnur en láta fara vel um sig til árs-
ins 2000.
Öllu verri var vællinn í mömm-
ekki svo kaldlyndur að hann vilji
slíkt.
Ætli Davíð láti svona þar sem
hann á ömggt skjól í sumarbústað
þjóðarinnar á Þingvöllum, og það
leigufrítt.
Halli fær mest
Ólafur Ragnar Grímsson fær ekki
hæstu launin, jú reyndar þar sem
hann borgar ekki skatta eins og litlu
stelpumar, og því segir lítið að horfa
á hver laun forsetans em, hann er á
sérkjöram. En við lestur launanna
kemur í ljós að Haraldur Henrysson,
Vill Davíð að fleiri af bestu sonum landsins flytjist f sumarhús? Almenningur f landinu er ekki svo kaldlyndur að
hann vilji slfkt.
venjuleg laun. Heldur einhver að
maður sem hefur rekið ríkissjóð með
verulegum halla alla sína ráðherratíð
eigi ekki að fá umbun erfiðis síns.
Þetta er bara eitt lítið og dæmigert
tilfelli með ráðherrana.
Eða blessaðir dómaramir. Hver
getur ekki, í raun og sanni, unnt þeim
hærri launa. Heldur fólk að það sé
eitthvert grín að dæma mann og ann-
an og það oft til langrar fangelsisvist-
ar, eða þá hitt sem er ekki síður al-
gengt, að dæma menn nánast ekki þó
svo þeir hafi framið alvarlega glæpi?
En þá með mælistiku þeirra sem
borga dómumm, saksóknumm, bisk-
upum, ráðhermm, umboðsmönnum,
alþingismönnum og öllum hinum
launin. Ég styð ykkur og óska til
hamingju með launahækkunina.
Væll í fólki
Þá aftur að viðbrögðunum við
löngu tímabæmm launahækkunum.
Verst láta í eyru stóm orðin sem
koma frá Bimi Grétari Sveinssyni og
unni sem DV ræddi við. Henni þótti
hið versta mál að dætur hennar tvær,
tveggja og sex ára þurftu að borga
fjánnagnstekjuskatt, sú yngri túkall
og hin eldri þríkall. Það var allt.
Mamman verður að skilja að í þjóð-
félagi þar sem bestu synimir og dæt-
umar eiga skilið margfalda launa-
hækkun þurfa allir að leggjast á eitt,
þá era tveggja og sex ára stelpubörn
ekki undanskilin. Þjóðin þarf að
standa sameinuð að baki því fólki
sem leiðir okkur, dæmir okkur og
blessar okkur.
Segir þetta of mikið
Fyrsti ábyrgðarmaður, Davíð okk-
ar Oddsson, hefur blandað sér í mál-
ið. Hann hefur sagt að þessar launa-
hækkanir hefðu mátt vera lægri.
Hvað er að Davíð? Það er nýlegt
dæmi um einn þessara ágætu manna,
sem sannar að það er ekki lifandi af
þessum launum. Vill Davíð að fleiri
af bestu sonum landsins flytjist í
sumarhús? Almenningur í landinu er
forseti Hæstaréttar, fær mest, tæpa
hálfa milljón á mánuði. Munurinn á
honum og Davíð er jafnmikill og
venjulegur launamaður verður með í
laun í febrúar árið 2000. Pétur Kr.
Hafstein og hinir óbreyttu dómaram-
ir em með sæmileg laun, eða 434
þúsund krónur, enda veitir ekki af,
allavega ekki Pétri, sem fjárfesti í
kosningum og tapaði, bæði pening-
um og kosningunum.
Það er áskomn til þjóðarinnar að
hætta þessu væli og standa þétt að
baki strákunum og stelpunum sem nú
loks fengu hluta þess sem þau áttu
svo sannarlega skilið að fá. Þar sem
verkalýðsforingjarnir hafa afsalað
sér möguleikum að vinna fyrir “sitt“
fólk, það sem eftir lifir af þessari öld,
ættu þeir að sjá sóma sinn í því að
verja þá þegna okkar sem ná fram
launahækkunum, í stað þess að fyll-
ast vandlætingu, og það sem verra er,
afbrýðisemi, hún skilar aldrei ár-
angri.
Enn og aftur til hamingju!