Alþýðublaðið - 31.10.1997, Page 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Oktober 1997
Er nokkur furða þótt
aldraðir mótmæli?
Ásta R. Jóhannesdóttir alþingismaður.
í upphafí þings nú í haust, er þingmenn
hófu umræðu um fjárlögin, fjölmenntu
aldraðir á Austurvöll til að láta í ljós
óánægju með kjör sín. Það þarf enga að
undra þó að lífeyrisþegar láti í sér
heyra.
Stjómvöld hafa beint aðgerðum sín-
um sérstaklega að öldruðum, öryrkjum
og sjúklingum þegar spara hefur átt í
ríkisútgjöldum. Helstu matarholur rík-
isstjómarinnar í þessum efnum virðast
vera í velferðarþjónustunni og hjá
þeim hópum sem þurfa að treysta á
hana. Þó svo að heilbrigðisráðherra og
aðrir stjómarliðar hafí reynt að telja al-
menningi trú um að þeir sem mest
þyrftu á velferðarkerfinu að halda hafi
Það orð hefur farið af Alþýðuflokkn-
um, að hann sé á móti landsbyggðinni
og taki þrönga sérhagsmuni kjósenda
á suðvesturhomi landsins fram yfir
lífskjör dreifbýlisfólks. Andstæðing-
ar flokksins hafa spunnið þennan
áróðursvef ámm saman svo margir
trúa að þetta sé rétt. Það hefur valdið
Alþýðuflokknum erfiðleikum við að
festa rætur á landsbyggðinni með
traustu kjörfylgi. Margar ástæður lig-
gja hér að baki. Framsækin og róttæk
landbúnaðarstefna flokksins til mar-
gra ára féll í grýttan jarðveg hjá
bændum og þeim talin trú um að Al-
þýðuflokkurinn vilji íslenskan land-
búnað feigan. Flokknum var kennt
um brotthvarf síldarinnar af fiskimið-
unum fyrir tæpum þrjátíu ámm á við-
reisnarárunum og þá kreppu em skall
á í kjölfarið með miklum erfiðleikum
víða á landsbyggðinni. Sumum
flokksmönnum á suðvesturhominu
hefur ekki líkað það sérstaklega illa
þótt flokkkurinn sé talinn á móti
landsbyggðinni í þeirri von að það
kynni að þjappa fylginu betur saman í
Reykjavík og Reykjanesi.
Landsbvggðarvæn
jafnaoarstefna
Stjómmálaflokkur, sem ekki á fast-
ar rætur í landinu öllu, á erfiðara með
að skapa sér traust á meðal kjósenda.
Þetta gildir líka gagnvart íbúum á
suðvesturhominu. Nú ætti stefna Al-
þýðuflokksins í flestum málefnum að
höfða vel til kjósenda á landsbyggð-
inni eins og t.d. í sjávarútvegsmálum.
Þá hefur flokkurinn staðfest það ræki-
lega í verkum sínum með þátttöku í
ríkisstjóm t.d. á síðasta kjörtímabili,
að honum er annt um að verja búset-
una í dreifbýlinu. Það kom m.a. fram
í baráttu flokksins varðandi flutning
ríkisstofnana út á land, lækkun hús-
hitunarkostnaðar, stórátaki í sam-
göngumálum, uppbyggingu heil-
brigðis- og menntastofnana og heil-
brigðisþjónustu var hlíft við niður-
ekki orðið fyrir niðurskurðinum, tala
verkin öðru máli.
Atlaga ríkisstjórnarinnar
að öldruðum
Upprifjun á verkum heilbrigðisráð-
herra í ríkisstjóm Davíðs Oddssonar á
kjörtímabilinu er holl lesning nú þegar
það er rúmlega hálfnað.
Þjónustugjöld í heilbrigðisþjónust-
unni voru hækkuð í upphafi stjómrar-
tíðar þessarar ríkisstjómar, tvísköttun á
lífeyri hjá hluta lífeyrisþega hófst að
nýju og greiðslur til aldraðra og öryrkja
vom skertar gagnvart fjármagnstekjum
áður en fjármagnstekjuskatti var al-
mennt komið á. Tekjutenging lífeyris
var aukin og þar með jaðarskattar á
þennan hóp. Grunnlífeyrir var skertur
um 30% í stað 25% gagnvart öðrum
tekjum.
Pjónustugjöld og
skerðingar auknar
Aldraðir þurfa nú að greiða fullt gjald
fyrir læknisþjónustu, heilsugæslu, sér-
fræðiþjónustu Qg rannsóknir til sjötugs
í stað 67 ára nema í undantekningartil-
vikum og hámarksgreiðsla þeirra var
hækkuð úr 3.000 krónum í 12.000 kr.
áður en þeir fá afsláttarkort. Lágmarks-
verð fyrir lyf var hækkað og endur-
greiðslureglur vegna mikils kostnaðar
bæði þrengdar og gerðar flóknari en
áður.
Kjör lífeyrisþega voru skert á ýmsa
lund. Uppbót vegna lyfja- og umönn-
unarkostnaðar var tekjutengd og skert,
þannig að yfir 2.000 lífeyrisþegar
skurði rekstrarfjár í dreifbýlinu. Þá
var flokkurinn í forystu fyrir því að
tryggja stöðu smábátaeigenda. A erf-
iðleikatímum í þjóðarbúinu á síðasta
kjörtímabili sýndi Alþýðuflokkurinn
í verki að styrkja þyrfti búsetuna í
dreifbýlinu þar sem hún var veikust
fyrir. Það var líka athyglisvert í síð-
ustu kosningabaráttu, að ríkisstjómin
var ekki gagnrýnd fyrir slælega fram-
göngu í byggðamálum þrátt fyrir
fomar hrakspár um að viðreisn legði
landsbyggðina í rúst.
Að uppræta fordóma
A það hefur verið bent í umræðum
um sameiningu vinstri flokka, að það
sé erfitt fyrir Alþýðubandalagið að
vera með Alþýðuflokknum í sam-
starfi í dreifðum byggðum þar sem
andstaðan gegn flokknum er mest.
Tæpast verður séð að Alþýðubanda-
lagsfólk fari að lofa landbúnaðar-
stefnu Gylfa Þ. Gíslasonar, þó þeim
bændum fjölgi ört sem fullyrða að
það sé einmitt það sem bjargað gæti
íslenskum landbúnaði, enda raunin
orðin sú að margt af því sem Gylfi
boðaði fyrir áratugum síðan í land-
búnaðarmálum, er orðið að vemleika
fyrir forgöngu bændaforystunnar.
Afstaða Alþýðubandalags og Al-
þýðuflokks í landbúnaðarmálefnum
ætti að geta farið saman ef málin yrðu
ýtarlega rædd. Og það gildir á flest-
um sviðum sem snerta lífskjör lands-
byggðarfólks sérstaklega. En Al-
þýðuflokkurinn verður að vinna sína
heimavinnu og skoða stöðu sína
gagnvart kjósendum á landsbyggð-
inni. Þar á flokkurinn erfitt uppdrátt-
ar. Slfkt starf er ekki síst mikilvægt til
þess að stuðla enn frekar að samein-
ingu vinstri manna, strarf sem skerpti
stefnumið og eyddi grónum fordóm-
um og ranghugmyndum.
Gunnlaugur Stefánsson,
Heydölum.
misstu hana eða fengu skerðingu. Að
missa uppbótina þýddi frekari kjara-
skerðingu, því að við það töpuðust þau
hlunnindi að fá afnotagjald Ríkisút-
varpsins niðurfellt. Það vom skatt-
frjálsar 24.000 krónur á ári, sem þenn-
an hóp munaði vissulega um.
1 vor taldi síðan ríkisstjómin sig
vera að minnka jaðarskatta lífeyrisþega
með því að afnema hlunnindin sem
tengd em ákveðnum bótum almanna-
trygginga, niðurfellingu á afnotagjöld-
um Ríkisútvarpsins og fastagjalds
síma, en fórst það svo óhönduglega að
mismunun Iffeyrisþega jókst við það.
Sérstaklega þeirra sem búa með öðr-
um.
Upphæðir háðar
geðþóttaákvörunum stjórnvalda
Auk þess voru upphæðir bóta almanna-
trygginga ekki lengur tengdar almennri
launaþróun í Iandinu, sem átti reyndar
að vera tímabundin ráðstöfun en nú er
boðað í fjárlagafmmvarpinu fyrir 1998
að hún verði varanleg. Með þessu
verða hækkanir á lífeyrisgreiðslum al-
mannatrygginga háðar geðþóttaákvör-
unum stjómvalda til frambúðar.
Þingmenn stjónarandstöðunnar í
efnaliags- og viðskiptanefnd Alþingis
undir forystu Ágústs Einarssonar,
þingflokki jafnaðarmanna, hafa tvíveg-
is lagt fram fmmvarp til að tengja bæt-
ur almannatrygginga við launaþróun-
ina í landinu. I vor felldi stjómarliðið
tillöguna, en nú er hún komin fyrir
þingið aftur og verður fróðlegt að sjá
hvemig þingmenn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks bregðast við
henni, en þetta er eitt af stærstu gagn-
rýnismálum aldt aðra.
Útgjöld heimilanna
vegna lyfja aldrei meiri
Ekki er hægt annað en að nefna í þess-
ari upptalningu hina alvarlegu atlögu
að hreyfihömluðum í fyrra, þegar
styrkjum til bifreiðakaupa var fækkað
úr 600 í 335 á ári, þrátt fyrir mikla þörf
fyrir þá.
Það var fyrir nokkmm vikum síðan að
ég opnaði fyrir gömlu gufuna og hlust-
aði á fréttir. Helst bar til tíðinda að
fréttamaðurinn las einhverja yfirlýs-
ingu frá Sjálfstæðisflokknum um að
Reykjavíkurlistinn hafi bruðlað hressi-
lega. Við þessa frétt var nærtækast að
klípa sig hressilega í eyrað til að vakna
betur. Þetta var rétt, jú ég var vaknað-
ur, þvílík endaleysa! Er sjálfsblekking
sjálfstæðismanna orðin svo þjakandi
að þeir em famir að trúa svona mál-
flutningi? Þjóðin veit betur, Davfð
Oddsson og félagar eyddu að núvirði
8-10 milljörðum í Perlu og Ráðhúsið.
Þó að Reykjavíkurlistinn hafi ábyggi-
lega gert einhver mistök er heilt haf á
milli gerða þess lista og gerða Sjálf-
stæðisflokksins.
Davfð Oddsson kom í viðtal um dag-
inn. Helst var til tíðinda þann dag að
ráðherrann taldi ekki þörf á því að setja
ströng lög um siðferðislegar kröfur til
þingmanna og ráðherra, sem þeir þama
úti í Bretlandi hafa sett sér markmið
um auknar kröfur. Enn einu sinni fer
ráðherrann með staðlausa stafi. Fjöl-
margir landsmenn em orðnir lang-
þreyttir á siðleysi, hrossakaupum og
spillingu hjá íslenskum ráðamönnum.
Rétt er að gera könnun hjá landsmonn-
um um hvað þjóðin teldi sjálf um þetta
mál. Ég er sannfærður um að yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar myndi
vilja gera mun strangari siðferðislegar
kröfur til ráðamanna. Einnig er nauð-
synlegt að þeir aðilar sem em í störfum
í almannaþágu séu ábyrgir gerða sinna
eins og er raunin á hinum almenna
vinnumarkaði. Auðvitað getur fólki
Atlagan að kjömm aldraðara og
sjúkra hefur varla verið meiri en á
þessu kjörtímabili. Það hefði því mátt
búast við því að stjómvöld hættu að
vega að þessum þjóðfélagshópum þeg-
ar góðærið væri gengið í garð og frem-
ur skila til þeirra einhverju af því sem
af þeim hefur verið tekið á undanföm-
um ámm. Nei, svo er ekki.
I vetur voru hækkaðar lágmarks-
greiðslur sjúklinga fyrir þau lyf sem
Tryggingastofnun greiðir að hluta fyr-
ir. Aldraðir og öryrkjar greiða einnig
hærra lágmarksgjald fyrir þau lyf.
Hlutur sjúklinga eykst stöðugt, enda
hefur lyfjakostnaður heimilanna aldrei
verið meiri, eða á sjöundu milljón
króna.
Tannvernd og gervigómar
Þessi ríkisstjóm hefur einnig sparað
við okkur tannlækningar, tannréttingar
og eftirlit með tannheilsu.
I svari við fyrirspum minni á Alþingi
um afleiðingar af æ meiri kostnaðar-
þátttöku foreldra í tannlæknakosmaði
bama sinna kom fram að tíunda hvert
bam á Reykjavíkursvæðinu hefði ekki
komið til tannlæknis eftir að þessi
breyting var gerð á sjúkratryggingun-
um. Þetta em alvarleg skilaboð til
stjómvalda og þeirra sem láta sig tann-
heilsu varða. Afleiðingar af þessu eiga
eftir að koma í ljós sjðar.
Ríkisstjómin skellir skollaeymm við
upplýsingum sem þessum og veltir
tannlæknakosmaði yfir á almenning.
Fyrir þessari kjaraskerðingu verður
ekki aðeins bamafólk heldur einnig
þeir sem þurfa á gervitönnum að halda,
þ.e. gervigómum, heilgómum eða pört-
um. Þeir hafa átt rétt á nýjum tönnum á
5 ára fresti, sem breytt var í 6 ár.
Endingartími gervigóma er að jafn-
aði 10 ár og em það undantekningartil-
vik ef menn þurfa að endumýja þá fyrr.
Þess er þó þörf hjá ákveðnum hópi
fólks sem á við ýmsa sjúkdóma að
stríða. Þessir sjúklingar verða nú fyrir
barðinu á ráðstöfunum heilbrigðisráð-
herra.
orðið á mistök í margflóknum störfum,
en þar sem vísvitandi er haft rangt við í
opinberu starfi þar að krefja viðkom-
andi aðila afsagnar.
Mér er spum hvers vegna em fram-
sóknarmenn ekki krafðir uppgjörs
gagnvart spillingarmálum Sambands-
ins. Peningum sem stolið hefur verið
af íslensku þjóðinni í formi geymslu-
gjalda Sambandsins nema að núvirði
um 14 milljörðum króna. Loforðs-
flaumur framsóknarmanna er ekki til
eftirbreytni, sérstaklega þegar ekkert er
um efndir.
Hvers vegna kýs fólk þá ekki Al-
þýðuflokkinn? Ég skal viðukenna það
að ég þurfti að kynnast því hvemig
flokkamir vinna. Eftir þá viðkynningu
komst ég að því að Alþýðuflokksmenn
(þingmenn og ráðherrar) hafa a.m.k.
reynt að láta réttlætið ná fram að ganga.
Sjálfstæðismenn og Framsókn lyfta
ekki litlaputta. En aðalspillingarbælið
er Sjálfstæðisflokkurinn. Ég er sann-
færður um að Jón Þorláksson hefði
hætt við stofnun flokksins ef hann
hefði séð fyrir hvemig komið er fyrir
flokknum núna.
Fyrrverandi heimsmeistari í skák,
Emanúel Lasker, sagði að hræsni og
lygar duga skammt. Þar var Lasker
ósammála Adolf Hitler og þeim sjálf-
stæðismönnum, sem virðast telja að
lýðurinn sé heimskur og gleyminn. Ég
tel að Lasker hafi haft á réttu að standa.
Til dæmis held ég að meðalgreind ís-
lensku þjóðarinnar sé talsvert hærri en
meðalgreind þingmanna Sjálfstæðis-
flokksins. Þjóðin er bara svo umburð-
arlynd. Við skulum minnast þess að í
Útgjöld aldraðra í iðju-,
tal- og sjúkraþjálfun aukin
Nú síðast í september í sjálfu góðærinu
miðju var farið enn eina ferðina í vasa
aldraðra og sjúkra til þess að geta skil-
að tekjuafgangi á fjárlögum. Þá var
þeim gert að greiða fyrir nauðsynlega
þjálfun eins og sjúkraþjálfun. Sú þjálf-
un gerir mörgum lífeyrisþeganum
kleyft að vera á ferli og hugsa um sig
sjálfur.
Þetta eru það mikil útgjöld fyrir þá
sem verða að draga fram lífið á lífeyr-
isgreiðslum almannatrygginga ein-
vörðungu þannig, að nú sjá einhverjir
fram á að þeir muni þurfa stofnanavist,
þar sem þeir geta ekki leyft sér af fjár-
hagsástæðum að fara í sjúkraþjálfun-
ina. Sömu reglur gilda nú um tal- og
iðjuþjálfun, sem er mörgum öldruðum
nauðsynleg, sérstaklega eftir áföll og
sjúkdóma ýmiskonar.
Snúuni vörn í sókn undir forystu
sameinaðra jafnaðarmanna
Hingað og ekki lengra, - verða að vera
skilaboð almennings til ríkisstjómar-
innar. Samkvæmt niðurstöðum Félags-
vísindastofnunar Háskóla íslands eru
lífeyrisþegar 20% þeirra sem lifa undir
fátæktarmörkum. Þetta fólk þarf á öfl-
ugri velferðarþjónustu að halda.
Velferðarkerfið verður að standa
undir nafni sem öryggisnet. Það gerir
það ekki ef svo heldur fram sem horfir.
Þessari þróun verður að snúa við. Snú-
um vöm í sókn fyrir bættum kjömm
aldraðara og sjúkra, sókn fyrir velferð-
arþjónustu, öryggisneti sem heldur.
Reynslan sýnir okkur að það þarf
áherslur jafnaðarmanna til þess að
þessi mál komist í viðunandi horf. Þess
vegna verða jafnaðarmenn, hvar í
flokki sem þeir standa, að sameinast í
einu framboði fyrir næstu Alþingis-
kosningar.
Ásta R. Jóhannesdóttir alþingis-
maður fyrir Reykjavíkurkjördæmi í
þingflokid jafnaðarmanna.
Þýskalandi á tímum Hitlers vom jafn-
aðarmenn erfiðustu andstæðingar
Hitlers. Jafnaðarmenn sáu einnig í
gegn um blekkingar Kommúnismans.
Sé tekið innlent dæmi, þá man ég eftir
því að Gylfi Þ. Gíslason lagði það til að
notast væri við markaðinn í sambandi
við framleiðslu Iandbúnaðarafurða.
Auðvitað var þetta laukrétt hjá Gylfa
þó svo að hann hafi ekki hafi ekki alltaf
haft á réttu að standa frekar en aðrir.
Sjálfstæðisflokkurinn er eins og fólk
veit þröngur hagsmunaklíkuflokkur
sem hvorki virðir eigin lög og reglur
frekar en lög og reglur samfélagsins.
Flokkurinn er hrein tímaskekkja. Eins
og Sighvatur sagði réttilega sinnir
hagsmunum hinna fáu gegn þjóðar-
hagsmunum.
Hvað er til ráða? Það sem þarf að
gera er að flokkurinn þarf að gera mjög
siðferðilegar strangar kröfur til þeirra
aðila sem fara inn í flokkinn. Vera tals-
maður þeirra aðila sem eiga undir högg
að sækja svo sem aldraðra (tvísköttun
sem er gróft mannréttindabrot), félags-
lega kerfið (sultarstyrkir til atvinnu-
lausra og fátækra). Stolnum eignum
þjóðarinnar verði skilað svo sem SR-
möli og auðlindum s.s. hafsins, orku...
Sé þetta gert að aðalbaráttumálum
flokksins fær hann góða útkomu í
næstu kosningum. NB! ekki bara lof-
orð heldur líka efndir!!!!!! Ég væri til í
að styðja slíkt framboð. Með baráttu-
kveðjum!!!!!!
Erlingur Þorsteinsson .
Alþýðufloklcurmn
á landsbyggðinni
Af öfugmælum