Vísir - 27.03.1976, Qupperneq 9

visra Laugardagur 27. mars 1976
9
„Fyrsfu fórnarlamb
verðlagsyfirvalda"
— segir Hermann Bridde
Rúgbrauösgeröin var i
raun og veru fyrsta fórnardýr
verðlagsyfirvalda,” sagöi
Hermann Br.dde, bakara-
meistari, i samtali viö Visi.
Hermann á nú öll tæki og vélar
fyrirtækisins og reynir nú að
koma einhverjum þeirra i verð.
„Bakarinn verður að fá
nægjanlegt verð fyrir sitt brauð
til þess að geta uppfyllt
ströngustu kröfur um hreinlæti
og jafnframt fengið laun fyrir
vinnu sina. Eins og málin
standa i dag, er þetta mjög
erfitt. Kökurnar hafa haldið
þessu uppi, en aukin innflutn-
ingur hefur dregið úr sölu
þeirra.
bað sem forðaði Rúgbrauðs-
gerðinni frá gjaldþroti var að
einstaklingar þeir sem að fyrir-
tækinu stóðu studdu við það i
mörg ár og héldu þvi gangandi
mun lengur en annars hefði
verið mögulegt.”
Kornbirgðir ekki til i
landinu
„Yfirvöld hér á landi hafa
ekki haft skilning á þvi hve
brauðið er nauðsynleg vara.
Erlentiis er alltaf séð fyrir þvi
að nóg brauð sé til i landinu og
einnig nægar birgðir korns.
Það kemur stundum fyrir að
hveiti er ekki til hér á landi.
Stundum þarf að hringja i 5-6
heildsala til þess að fá hveiti og
fyrir kemur að ekki er hægt að
fá það.
Það hlýtur að vera skylda
hverrar rikisstjórnar að sjá til
þess að jafnan séu 1/2 árs
Tiirgðir af korni til i landinu.
Sérstaklega er þetta nauðsyn-
legt hér, vegna þess að landið
hefur sjálft ekki upp á neina
komframleiðslu að bjóða. Það
getur alltaf komið upp sú staða
að ekki sé hægt að fá korn og þá
er ekkert svigrúm fyrir hendi.”
Stórhuga bakarar
„Bakararnir sem stofnuöu
Rúgbrauðsgerðina voru svo
stórhuga.að þeir töldu nauðsyn-
legt að i landinu væru miklar
kombirgðir. Var miðað við að
jafnan væru fyrir hendi 1000
tonn af korni.
Þeir byggðu eitt mest, járn-
benta hús á landinu, þar sem
hægt var að geyma
mörg. þúsund tonn af korni i
einu. Nú er verið að reisa kom-
hlöðu við Sundahöfn, en þær
sem komnar eru, eru aðeins
ætlaðar skepnufóðri. Þannig er
kornhlaðan i húsi Rúgbrauðs-
gerðarinnar fyrsta og jafnframt
eina kornhlaðan sem ætluð var
fyrir korn tii manneldis.”
Kornmylla keypt frá
Sviþjóð
„Hluti hinnar miklu áætlunar
um rúgbrauðsframleiðsluna var
að bakararnir ætluðu að mala
sjálfir sitt korn og spara með
Kornhlaðan sem aidrei varð aö veruieika, þ.e.a.s. hún var aldrei
notuð til að geyma korn.
Hermann Bridde sýndi okkur hvernig pottunum, sem brauödeigiö
var hnoðað i, var rennt i hrærivélina. Þessir pottar tóku hver um sig
250 kg.
Ljosm: Einár.
þvi mikið fé. Var i þvi skyni
keypt mylla frá Sviþjóð og hún
sett upp i kornhlöðunni.
Hugmyndin var að ekki yrði
aðeins hægt að mala korn fyrir
rúgbrauðsframleiðsluna, heldur
átti að sekkja korn fyrir allt
landið. Þessi hugmynd varð al-
drei að veruleika vegna þess að
höfnin var aldrei byggö þar sem
hún hafði verið fyrirhuguð.
En svona mylla verður ekki
byggð aftur hér á landi og væri
mjög æskilegt að hún yrði látin
standa þar sem hún er og henni
haldið við. Ég er búinn að bjóða
rikinu hana til kaups og gæti ég
imyndað mér að hún myndi
njóta sin vel hér sem minja-
gripur hvernig sem húsnæðið
verður nýtt,” sagði Hermann
Bridde. — SJ
Gamla kornmyllan stendur enn óáreitt.
Bakararnir hrœrðu steypuna í
IfljK nainifl - og nú er verið oð að selja hús þeirra,
UIU11U W IU U WIUIU sem eitt sinn var stœrsta hús landsins
„bað voru verðlagsmálin sem
ollu þvi að rúgbrauðsgerðinni
var hætt. Við fengum ekki að
setja það verð á brauðin sem við
þurftum til þess að fyrirtækið
gæti borið sig,” sagði Karl
Kristinsson, fyrrv. stjórnarfor-
maður Rúgbrauðsgerðarinnar
h/f, i samtali við Visi.
„Visitölunni hefur m.a. verið
haldið niðri með rúgbrauðinu.
Kökuverð er hins vegar frjálst
og ber það brauðframleiðsluna
uppi hjá flestum bökurum. í
Karl Kristinsson var stjórnarformaöur Rúgbrauösgeröarinnar h/f i
20 ár, eöa öll þau ár sem fyrirtækiö var starfrækt.
1
þeirri verðlagningu eru þeir að-
eins háðir samkeppninni og
hafa innfluttar kökur haldið
verðinu niðri. I Danmörku er
t.d. allur hráefniskostnaður
mun lægri en hér á landi, sér-
staklega eru egg og smjör ódýr.
Við vorum aðeins með fram-
leiðslu á brauði i Rúgbrauðs-
gerðinni lengst af og þvi gat
ekkert komið i stað raunhæfs
verðs á þeim.”
Stærsta hús
landsins
„Hús Rúgbrauðsgerðarinnar
að Borgartúni 6 var tekið i notk-
un árið 1947. bað er 22-23 þús.
teningsmetrar að stærð og var,
þegar það var byggt, stærsta
hús á landinu. Ennþá er það
með stærstu húsum hér á landi.
Bakarameistararnir unnu
mikið við bygginguna sjálfir. I
lok striðsins var mjög erfitt að
fá vinnuafl og þvi varla um ann-
að að ræða en að leggja fram
eigin vinnu. Enda unnu menn
þar a baki brotnu með steypu-
hrærivélar og hjólbörur. Slik
vinnubrögð eru mjög til fyrir-
myndar,” sagði Karl.
Húsið teiknaði Einar Sveins-
son og var það allt hannað með
rúgbrauðsgerðina i huga. A
annarri hæð var bökunarsalur-
inn og kom brauðdeigið i gegn-
um siló af næstu hæð fyrir ofan,
þar sem það var hnoðað. Á efstu
hæðinni var kornhlaða og korn-
mylla.
Korninu dælt í húsiö
Þegar húsið var teiknað
var Sundahöfnin ekki komin til
sögunnar,” sagði Karl.
„Rauðarárvikin átti að verða
hafnarstæði og var húsið byggt
með það fyrir augum að korninu
yrði dælt beint inn i húsið úr
kornskipum, en ekki flutt i
sekkjum, eins og nú er gert.
Það hefði verið hægt að koma
fyrir mörg þúsund tonnum af
korni i kornhlöðunni, en höfnin
var aldrei byggð hérna og kom
þvi aldrei til að kornhlaðan eða
myllan yrði notað.”
Hrökkbrauðsgerðin
eyðilögð með
einu útvarpserindi
„Við byrjuðum með hrökk-
brauðsgerð um leið og brauð-
gerðina og keyptum til þeirrar
framleiðslu heilmikinn veia-
kost. En eitt útvarpserindi reif
niður þá framleiðslu, svo við
urðum að hætta við hana. Sá
sem flutti erindið hélt þvi fram
að hrökkbrauð væri óhollt, gæti
m.a. skemmt tennur fólks. Siðar
viðurkenndi hann fyrir mér að
hann hefði haft rangt fyrir sér.
en þá var það of seint.
Seinna notuðum við hrökk-
brauðstækin til kexgerðar og
seldum þó nokkuð mikið af bæði
matar- og kremkexi.
Rikissjóöur
kaupir húsið
Nú er búið að selja rikinu hús-
ið og mun áfengisverslunin fá
það allt til afnota. en lyfja-
verslunin hefur leigt mikinn
hluta hússins af Rugbrauðs-
gerðinni. Þessa dagana er verið
að rýma úr húsinu öll tæki og
vélar Rúgbrauðsgerðarinnar
h/f.
Þar með lýkur starfrækslu
þess fyrirtækis sem um 30 bak-
arameistarar stofnuðu fyrir
rúmum 30 árum. En auk Karls
Kristinssonar stóðu Stefán
Sandholt, Guðmundur Ólafsson,
Alexander Bridde og Davið
Ólafsson helst að stofnuninni.
—SJ