Vísir - 14.06.1976, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Ctgcfandi: Reykjaprcnt hf.
Framkvæmdastjóri: I)aviö Guömundsson
v Ritstjórar: Dorslcinn Pálsson, ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson
P'rcttastj. erl. frétta: Guömundur Pétursson
Blaöamenn: Anders Hansen, Anna Heiður Oddsdóttir, Edda Andrésdóttir,
Einar K. Gíiðfinnsson Jón Ormur Halldórsson, Kjartan L. Pálsson, Ólafur
Hauksson, Óli Tynes, Rafn Jónsson, Sigriður Egilsdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir, Þrúður G. Haraldsdóttir.
íþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
útlitsteiknun: Jón Óskar Hafsteinsson, Þórarinn J. Magnússon.
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurösson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11G60 8(>G11
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands.
i lausasölu 50 kr. eintakið. Blaöaprent hf.
Merkilegar undantekningar
frá ríkisumsvifastefnunni
Á siðari árum hafa augu manna i æ rikari mæli
beinst að nýjum efnahagslegum markmiðum. Með
aukinni hagsæld og velmegun hafa opnast mögu-
leikar á að leysa vandamál af ýmsu tagi, sem áður
voru látin sitja á hakanum.
Full atvinna hefur lengi verið höfuðmarkmið við
stjórn efnahagsmála. í fyrstu var einungis við það
miðað, að heilbrigðir menn þyrftu ekki að þola böl
atvinnuleysisins. Við það var látið sitja, ef unnt
reyndist á annað borð að ná þessu marki.
Með aukinni hagsæld hafa menn á hinn bóginn
reynt að opna atvinnutækifæri fyrir fleiri en áður
var. Bæklað fólk er t.a.m. að mjög takmörkuðu leyti
hlutgengt á almennum vinnumarkaði. Margir, sem
þannig er ástatt fyrir, geta þó unnið ýmiss konar
störf.
Það er tiltölulega nýtt markmið að tryggja þess-
um einstaklingum þjóðfélagsins atvinnu. í þessum
efnum eins og reyndar mörgum öðrum i velferðar-
þjóðfélögum nútimans hafa stjórnmálamenn ekki
séð aðra leið færa en þá að láta rikið leysa hin nýju
vandamál. Minni rækt hefur verið við það lögð að
búa svo um hnútana að einstaklingar og samtök
þeirra gætu tekist á við þessi verkefni.
Frá þessari meginreglu eru þó ýmsar mjög
merkilegar undantekningar. Að undanförnu hefur
t.a.m. verið greint frá starfsemi fyrirtækis i
Reykjavik, Iðntækni, sem farið hefur út i fram-
leiðslustarfsemi, sem öryrkjar geta mjög auðveld-
lega unnið við.
Þetta fyrirtæki hefur skipulagt framleiðslustarf-
semi sina sérstaklega með það fyrir augum að ör-
yrkjar gætu leyst vinnuna af hendi. í rikisumsvifa-
þjóðfélagi eins og við búum í er vissulega ástæða til
að fagna frumkvæði af þessu tagi.
Dæmi það, sem hér hefur verið nefnt, sýnir glöggt
að það er unnt að nálgast ný efnahagsleg og félags-
leg markmið, án þess að auka i sífellu rikisumsvif.
Einstaklingar og félög þeirra geta að sjálfsögðu
leyst þessi vandamál.
Stjórnmálamenn i öllum stjórnmálaflokkum eru
haldnir oftrú á almætti rikisvaldsins og getuleysi
einstaklinganna, sem byggja þjóðfélagið. í þessum
efnum þarf hugarfarsbreytingu. Það þarf að búa
þannig að atvinnu- og félagsstarfsemi i þjóðfélaginu
að hún geti tekist á við og leyst þau fjölmörgu nýju
efnahagslegu- og félagslegu markmið, sem fylgt
hafa i kjölfar aukinnar velsældar.
Hér á landi hafa frjáls félagasamtök einstaklinga
lyft grettistaki á ýmsum sviðum, ekki sist við heil-
brigðisþjónustu. 1 frjálsu þjóðfélagi er bæði heil-
brigðara og eðlilegra að frumkvæði og atorka ein-
staklinga og félaga þeirra nýtist við lausn margvis-
legra verkefna, sem ýmsir halda ranglega, að rikið
geti eitt haft með höndum.
Það er alveg augljóst, að hin frjálsa atvinnu- og
félagsstarfsemi getur með réttu skipulagi tryggt
þeim atvinnu sem búa við skerta starfsorku. Tals-
vert hefur verið gert i þvi efni, þó að betur megi, ef
:?uga skal.
Mánudagur 14. júni 1976. VISIR
jón: Guðmundur Pétursson
Eftirvæntingin, sem rflíti um
samkeppni framboösefna
demókrataf lokksins i for-
kosningunum i Bandarikjunum,
er nú liöin hjá, þvi aö Jimmy
Carter er öruggur talinn um aö
hljóta útnefningu flokksins.
Sigraöir keppinautar hans
hafa nú slegist I liö meö honum,
og kjörfulltrúar þeirra munu
bæta Carter upp það, sem hann
kann aö skorta til aö ná tilskild-
um fjölda á flokksþingi demó-
krata.
Einn streitist enn viö. Ed-
mund G. Brown jr. rikisstjóri
Kaliforniu hefur lýst þvi yfir, að
hann muni reyna áfram aö
keppa viö Carter, en forkosn-
ingarnar eru í rauninni búiö
spil.
Carter vantaði sjálfan ekki
nema 379 kjörfulltrúa til aö ná
1,505 fulltrúa takmarkinu, sem
mundi tryggja honum útnefn-
ingu. Hinir nýju bandamenn
hans, Henry Jackson frá
Washington og George Wallace
rikisstjóri Alabama, ráða yfir
miklu fleiri kjörfuíltrúum en
þarf til þess aö bæta upp þennan
mun.
Wallace lýsti þvi yfir á miö-
vikudaginn aö hann mundi
styðja útnefningu Carters og
baö kjörfulltrúa súia aö gera
slikt hiö sama. Almennt búast
menn viö þvi, aö Henry Jackson
muni fara aö fordæmi hans
Carter öruggur
um útnefningu
núna i vikunni. Richard Daley,
borgarstjóri Chicago, hefur
heitið Carter stuöningi sinna
kjörfulltrúa.
Jafnvel Hubert H. Humphrey
frá Minnesota hefur Iýst þvi yf-
ir, að Carter sé nánast öruggur
um útnefningu, og er þó Hump-
hreysá, sem mestar vonir hefur
haft um að geta skákaö Carter á
endasprettinum. Humphrey
hefur nú lýst þvi yfir, aö hann
muni leyfa stuðningsmönnum
slnum aö taka upp baráttu fyrir
sina hönd um útnefninguna.
Morris K. Udall frá Arizona,
enn einn keppinautur Carters,
segist nú hættur aö reyna aö
afla sér fylgis kjörfulltrúa, en
vill hinsvegar hvorki draga sig I
hlé, né eftirláta Carter fylgiliö
sitt aö svo stöddu.
Frank Church frá Idaho segist
sömuleiöis vilja blöa um sinn,
áöur en hann gefet upp.
Fyrir forkosningarnar siöasta
þriöjudag voru keppinautar
Carters fullir baráttuvilja, en
þegar úrslitin i Ohio lágu fyrir,
breytti skyndilega um tón.
Wallace, Daley og Jackson
lögðu frá sér vopnin, meöan
vonleysishreimurinn kom I tal-
anda hinna, allra nema Browns.
Carter sigraöi meö miklum
yfirburöum I Ohio, eins og les-
endum er kunnugt af fréttum,
meðan Brown „burstaöi” hann I
Kaliforníu, eins og Iþrótta-
fréttamennirnir mundu orba
þaö. Stuðningsmenn Humph-
reys tóku höndum saman viö
fylgismenn Browns i New
Jersey og tókst sameiginlega aö
sigra Carter með nánast þrem
gegn hverjum einum.
1 nákvæmum tölum kjörfull-
trúa reiknaö er staöan þessi:
Carter hefur unnið 1,126 kjör-
fulltrúa, en þar viö bætasfkjör-
fulltrúar Wallace, 168 talsins,
sem hann hefur beðiö aö styöja
Carter, og væntanlegir eru 248
kjörfulltrúar Jacksons. Adlai
Stevenson III frá Illinois hefur
beöið slna fulltrúa 86 talsins
(þar á meðal fulltrúa Daileys)
um aö styðja Carter, og samtals
gera þaö 501 fulltrúi, sem mundi
Gerald Ford, einnig talinn nær öruggur um útnefningu.
vera meira en nóg fyrir hinn
brosandi Jimmy. —En auk þess
á hann vonaratkvæði I þeim 470
kjörfulltrúum, sem eru óháöir.
Af þessum tölum hljóta menn aö
sannfærast um, aö úrslit for-
kosninganna séu ráöin.
Enda er svo komið, aö menn
eru þegar farnir aö beina sjón-
um að liklegum frambjóðanda
til varaforsetaembættisins viö
hlið Jimmy Carters. Church
hefur lýst þvi yfir, að hann sé
tilbúinn til viöræöna um
hugsanlegt framboö sitt. Daley
hefur stungiö upp á Stevenson,
en aörir hafa nefnt Edward
Kennedy.
Carter sjálfur frábiöur sér
allar sllkar vangaveltur, og seg-
ir, að nægur tlmi sé til þess aö
ræða þau mál, þegar og ef hann
verður útnefndur.
A meöan úrslit eru þannig
ráöin i herbúðum demókrata, er
allt enn I óvissunni innan Repú-
blikanaflokksins eftir sigra
Ronalds Reagans aö undan-
förnu. Það hafa orðiö stakka-
skipti á hlutverkum, miðaö viö
hvernig var, áöur en forkosn-
ingarnar byrjuðu. Menn bjugg-
ust þá við þvi, aö Ford forseti
mundi sópa aö sér kjörfulltrú-
um og Reagan enga keppni geta
veitt, en hinsvegar yrði barátt-
an tvisýn I demókrataflokknum.
1 þeim forkosningum, sem nú
eru aö baki, hefur Ford unniö
965 kjörfulltrúa, en Reagan 862.
Það munar þvi ekki nema 103
fulltrúum. — 148 kjörfulltrúar
eru óháöir og geyma sér aö gera
upp á milli Fords og Reagans
þar til nær dregur flokksþingi
repúbllkana, þar sem útnefti-
ingin fer fram.
Til skiptanna eru I þeim for-
kosningum, sem eftir eiga aö
fara fram, alls 283 k jörfulltrúar,
og má Ford hafa sig allan viö til
aö ná sinum helming, þvi aö þau
riki, sem eftir eiga að kjósa,
þykja vera I ihaldsamara lagi
og þvi meira á Reagans bandi.
Til þess aö vera öruggur um
útnefningu Repúblikanaflokks-
ins þarf frambaösefni að hafa
1,130 kjörfulltrúa aö baki. Hitt
er svo annað mál, aö flokkarnir
hafa hingað til ekki sniögengið
forseta sinn, þegar þeir hafa út-
nefnt frambjóöanda til forseta-
kosninganæsta timabils. A jöfn-
um kjörfulltrúafjölda er þvi
Ford sigurstranglegri þeirra
tveggja.
Jimmy Carter, öruggur meö útnefningu.