Vísir - 14.06.1976, Side 9

VISIR Mánudagur 14. júnl 1976.
Glasakvæðin fjalla um innihald glasanna. skrifuö I ýmsu formi
margra glasaferða. Dunganon var öriátari á riddarskjöi en myndir.
„Myndir Dunganons
bera sterkan keim af
draumi hans um heim-
inn eins og honum
fannst að hann ætti að
vera,” sagði Steinþór
Sigurðsson listmálari,
þegar hann gekk með
blaðamanni Visis um
sýningu Dunganons i
Bogasalnum.
Á meðan við skoðuð-
um myndirnar hljóm-
aði um hátalarakerfið
dagskrá, þar sem lista-
maðurinn les úr ljóðum
sinum, og syngur þjóð-
söng St. Kilda sem
hann samdi. Á milli er
leikin tónlist eftir hann.
Dagskrá þessi setur
skemmtilega stemmn-
ingu á sýninguna og
veitir sýningargestum
innsýn i sérkennilegan
hugarheim lista-
mannsins.
Fastheldnari á mynd-
irnar en riddaraskjölin
„Dunganon fór ekki að mála
fyrr en hann var kominn á
sextugsaldur,” sagði Steinþór.
„Hann var afar fastheldinn á
myndirnar og vildi hvorki gefa
þær né selja. Til dæmis verð-
lagöi hann þannig myndirnar
sem hann sýndi hér á landi fyrir
15 árum, að augsýnilega vildi
hann ekki að nein þeirra seldist.
Lágmarksveröið var $50.000.
Vinum hans veittist auðveld-
ara að fá hjá honum riddara-
skjal en mynd. Sló hann marga
landa sina til riddara og skipaði
Ileyndarembætti á St. Kilda. Þó
gerði hann einstaka sinnum
myndir fyrir stórvini sina. Hér á
sýningunni eru 3-4 myndir i
einkaeign.
r
„Arla tað var um morgunin”.
Taiið er að listamaðurinn sé
þarna að lýsa sjálfum sér sem
barni.
Að hlátri varð
I hálfri stöku
öll heimsins frægö.
Margar myndir listamanns-
' ins eru málaðar við ljóö hans.
Myndirnar eru mikiö i serium
og er ein serian sérstaklega
tengd sjónum. Þær myndir eru
málaðar við þetta ljóð:
Úr öidugangs voða
veittist mér björg
á þöngla dranga.
Rataði ég aftur
að raulandi læk
og litlu strái
ljúfrar æsku, (Úr Draumförinni
til St. Kilda)
Um tima orti hann myndræn
ljóð, glasakvæöin.
Dunganon safnaöi einnig
áhrifum i myndirnar viðs vegar
að. Lét hann eftir sig nokkrar
töskur fullar af margs konar
myndum og fróðleik, úrklippum
úr blöðum, timaritum og bók-
um, sem vöktu áhuga hans.
Ellilaunin fyrstu föstu
tekjurnar
Dunganon fékkst við hin
margvislegustu störf um ævina.
Meðal annars rak hann spá-
dómsskrifstofu i Brussel,
„astro-erótiskan ektaskapskon-
tór” i Kaupmannahöfn og hús-
næðismiðlun. Um tima var hann
fréttaþulur hjá þýska útvarp-
inu. Eitt af fyrirtækjum hans
var framleiðsla og sala á St.
Kilda dropum.
En fyrstu föstu tekjur hans
voru ellilaunin sem hann þáði af
danska ríkinu siöustu 10 æviár-
in.
„Margir, sem þekktu hann
litið, héldu hann ruglaðan,”
sagði Steinþór. „En þeir sem
kynntust honum betur fullyrða
að hann hafi verið mjög greind-
ur maður. Hann talaði t.d. fjöl-
mörg tungumál og orti á mörg-
um þeirra. Meðal þeirra tungu-
mála sem hann hafði gott vald á
voru íslenska, færeyska,
franska, spánska, auk eigin
tungumáls, A-Máhla Máhnu,
hinnar glötuðu tungu Atlantis.
En hann var aðeins viðurkennd-
ur af ákaflega þröngum hópi
manna.”
Árskort i dýragarðinn i
Kaupmannahöfn
„Myndir Dunganons eru aö
mörgu leyti ákaflega athyglis-
verðar,” sagöi Steinþór. „Þær
eru einlægar og i þeim er sterk
persónukennd.
Myndirnar eru flestar málað-
ar með oliu á pappir, en stund-
um notaði Dunganon jafnframt
þekjulitieða túss. Siðan lakkaöi
hann yfir myndirnar, sennilega
með sabonlakki.
Þær eru mikiö i serium,
meöal annars eru i safninu Is-
landsmyndir, mannamyndir og
dýramyndir. Dunganon athug-
aöi mikiö dýr og hafði hann árs-
kort að dýragarðinum i
Kaupmannahöfn. Sagðist hann
vera að læra apamál.
Eins og ég sagði áðan, hélt
Dunganon myndum sinum vel
saman. Hann arfleiddi Lista-
safn Islands að safninu, en i þvi
eru um 250 myndir. Skjöl sin og
pappira gaf hann Þjóöskjala-
safninu eftir sinn dag, en hann
lést I Kaupmannahöfn 25. febr.
1972.”
—SJ
Úr myndröðinni „Úr öldugangsins voða...”
Ljósm. Loftur
Dunganon safnaði öllum
myndum sinum 1 möppur,
stimplaði þær og númeraöi. Við
vitum ekki hver merking núm-
eranna er, en liklega hefur hann
haft þau i ákveönu kerfi. A
hverri möppu er titilsiöa, méð
skjaldarmerki Dunganons og
orðunum: MUSEO DUNGANON
—• unico en el mundo — Ultima
Thule, sem útleggst eitthvað á
þennan veg: Safn Dungaons —
einstætt I heiminum — frú land-
inu lengst I norðri.”
Draumurinn um St.
Kilda
Karl Kerúlf Einarsson fæddist
á Seyðisfirði áriö 1897, en fluttist
ungur með foreldrum sinum til
Færeyja. Þar tók hann upp
nafniö Dunganon. Auk þess
gekk hann undir mörgum öðr-
um nöfnum, s.s. Carolus
Africanus gandakallur og próf.
Emarson.
Liðlega tvitugur strauk hann
frá verslunarnámi til Spánar.
Þar hóf hann landshornaflakk
þaö sem hann hélt áfram alla
ævi. Um þetta leyti fer hann að
búa sér til sinn eigin heim.
Þennan heim gerði hann eins
raunverulegan og unnt var.
Hann tók upp titilinn greifinn
af St. Kilda. Þann titil fékk hann
viðurkenndan 1946. St. Kilda er
litil eyja fyrir noröan Skotland,
sem Dunganon geröi að miöstöð
draumaheims sins. Aldrei kom
hann þó til greifadæmisins.
Hann hafði sitt eigið vegabréf
frá St. Kilda og var það tekið
gilt. Einnig gerði hann sér
skjaldarmerki og notaði það
mikiö.
Að hlátri varð...
Dunganon skrifaði mikið af
ljóðum. Kjörorð hans, sem viöa
kemur fyrir i ritum hans, er haft
sem kjörorð sýningarinnar:
FRA LISTAHATIÐ
Litast um á sýningu á verkum Dunganons
Hann gerði drauma-
heiminn raunverulegan
Cormorant XII Imperator av
Atlantis, Hertogi af Sankta
Kilda, „vanliga nevndur
Carolus Africanus Einarsson
Dunganon, Lord of Hecla”.
Sýnishorn af minnisbókum Dunganons. I þær safnaði hann úrklipp-
um úr bókum, blöðum og tfmaritum.
riddara-skjal
St Kilda
ÍWVÍH.M ogii rou. t) hC; 'bUtxí
ÍVv ic tílulái Goitit
Mtn Liii.cc. tt u(ic tcttc a*!
taá et itero öj< íiKcc.CKkt
Ui kun Pi«<- cikt h»rk
b«|»pe wcr Sjiwctwn-
' og Ví»lKfic léhoUe
*k Hiroff»e:c;gc
aíí thc <k;g
*ii Tkfer
vcd
íodul vi orotídcr
eídci acxkt cn<i »i *ort
ftngr dc Vrtmme. <kt ct ú tpnt

\