Vísir - 17.01.1977, Qupperneq 10

10
Mánudagur 17. janúar 1977 VISIR
VÍSIR
Ctgefandi:Ileykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri:DavI6 GuAmundsson
Kitstjórar :l»orsteinn I’álsson dbm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: GuBmundur Pétursson. Um-
sjón meft helgarblaði: Arni Þórarinsson. Blaöanienn:Edda Andrésdóttir, Einar Guöfinnsson, Elfas
Snæland Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guöjón Arngrímsson, Kjartan L. Pálsson, óli Tynes,
Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guövinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akur-
eyrarritstjórn: Anders Hansen. Ctlitsteiknun . Jón Oskar Hafsteinsson og Magnús ólafsson Ljós-
myndir: Jéns Alexandersson, Loftur Asgeirsson. Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurösson.
Dreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson
Auglýsingar : llverfiagaia 44. iUmar. 11660. Xbbl i
Afgreiösla : II verfisgata 44. Slmi H6611
Ritstjón :Sföumúla 14. Slmi H6611, 7 Ifnur
Akureyri. Slmi 96-19806
Askriftargjald kr. 1100 á mánuöi innanlands.
1 Verö I lausasölu kr. 60 eintakiö.
' Prentun: Blaöaprent hf.
Merkilegur árangur,
þó að seint sé
A undanförnum árum hefur einkum verið um
tvenns konar vanda að ræða varðandi ríkisf jármálin.
I fyrsta lagi hefur Alþingi árlega hækkað fjárlög
meira en góðu hóf i gegnir og það hefur tvívegis stöðv-
að niðurskurðaráform ríkisstjórnarinnar. I annan
stað hafa f járlög jafnan farið úr böndunum þannig að
útgjöldin hafa í árslok orðið miklu meiri en tekjurnar.
I byrjun þessa áratug urðu veruleg umskipti í þess-
um efnum. í tíð vinstri stjórnarinnar hækkuðu ríkisút-
gjöldin stórlega í hlutfalli við þjóðartekjur, og á sama
tima hófst hallarekstur ríkissjóðs, sem ekki hefur
verið stöðvaður fyrr en nú. Flestum er Ijóst, að þessi
stjórnlausa umsvifastefna hefur kynt verulega undir
óðaverðbólgunni á undanförnum árum.
Núverandi rikisstjórn hefur ekki tekist að koma
fram niðurskurði ríkisútgjalda. Alþingi hefur tví-
vegis komið I veg fyrir að hugmyndir stjórnarinnar
þar um kæmust i framkvæmd. Fjárlög hafa hins veg-
ar ekki hækkað í hlutfalli við þjóðartekjur í tíð núver-
andi stjórnar,en þar á móti kemur að hún hefur ekki
fyrr en á síðasta ári getað rekið rikisbúskapinn halla-
lausan.
Á árinu 1975 var gífurlegur halli á rikissjóði og
skuldirnar við Seðlabankann jukust stórlega. I raun og
veru var því haldið áfram seðlaprentun án verðmæta-
sköpunar og að sjálfsögðu magnaðist verðbólgan fyrir
bragðið.
I Ijósi þessara staðreynda setti f jármálaráðherra á
siðasta ári strangar aðhaldsreglur um greiðslur úr
rikissjóöi. Þær miðuðu að því fyrst og fremst að koma
í veg fyrir að greiðslur einstakra ráðuneyta og ríkis-
stofnana færu fram yfir heimildir fjárlaga. Með því
að beita stöðugu aðhaldi af þessu tagi var stefnt að því
að komast hjá hallarekstri eins og verið hefur undan-
farin ár.
Þessar aðhaldsaðgerðir höfðu það í för með sér, að
einstakar ríkisstofnanir fengu ekki ótakmarkað fé.
Þetta leiddi til þess að sumar stofnanir komust i
tímabundin greiðsluþrot. En árangurinn af þessum
aðhaldsaðgerðum er nú kominn í Ijós. Og óneitanlega
er það umtalsverður áfangi, þegar hallareksturinn
hefur verið stöðvaður. Má segja með nokkrum sanni,
að það hefði gef ið meira tilefni til hátíðJegri athafn-
ar en opnun á orkulausri línu milli Norðurlands og
Vesturlands.
Stjórnlaus umsvifastefna opinberra aðila á undan-
förnum árum hefur leitt til þess, að hvorki stjórn-
málamenn né forstöðumenn ríkisstofnana hafa haft
skilning á því, að útgjaldamöguleikum ríkissjóðs séu
takmörksett. Sumar ríkisstofnanir hafa starfað með
mjög takmörkuðu tilliti til fjárlaga og stjórnmála-
menn, sem jafnvel kenna sig við ihald, eru löngu hætt-
ir að hafa arðsemi sem viðmiðun varðandi opinberar
framkvæmdir.
Aðhaldsaðgerðir f jármálaráðherra, að þvi er tekur
til greiðslna úr ríkissjóði, ættu að hafa jákvæð áhrif
gagnvart því glórulausa kæruleysi, sem ríkt hefur í
þessum efnum frá þvi að þenslustefnan hófst í tíð
vinstri stjórnarinnar. Ef sú yrði raunin á má segja
með sanni, að þær þjóni tviþættum tilgangi.
I þessu sambandi er þó rétt að líta á þá staðreynd,
að undir yfirborðinu ieynast ýmis hættumerki verð-
bólgu. Ekki hefur t.a.m. tekist að jafna metin við
Seðlabankann og álitaefni er, hvort bönkunum tekst
að halda útlánum innan eðlilegra takmarka. Allt get-
ur þetta haft áhrif á verðbólguþróunina.
Mestu máli skiptir þó, að verulegum áfanga er náð,
þó að seint sé. Á þessu ári þarf enn að halda áfram
viðtækum aðhaldsaðgerðum á öllum sviðum þjóðar-
búskaparins, ef vel á að vera.
Þegar timburmennirnir
mœta til vinnu
Danski lœknirinn Jörgen Kappelgaard fjallar um
hvernigmenn komast hjó timburmannaheimsókn-
um og hvaða ó að gera ef þeir koma nú samt
Sunnudagsmorgnar geta
stundum veriö erfiöir, þegar
„trésmiöaverkstæöiö” er á
fullu. Maginn gerir þá stundum
uppreisn lika og menn strengja
þess stynjandi heit aö smakka
ALDREI framar dropa af
áfengi.
Einstaka manneskja er svo
heppin aö vita ekki nema af af-
spurn, hvaö timburmenn eru.
En flest okkar eru þó ekki i
neinum vafa um hvaö þeir snú-
ast. Þaö eru ákaflega fáir sem
geta drukkiö ómælt áfengi án
þe ss aö smiöirnir komi i
heimsókn daginn eftir.
Þeir eru lika ákaflegaa fáir —
en þó til — sem eru enn verr
settir en fólk almennt. Þaö eru
þeir sem þurfa ekki nema einn
eöa tvo sjússa til þess aö fá
timburmenn, en veröa stööu
sinnar vegna aö „smakka” þaö
oft og vel.
Eiturefni ráðast
á slagæðarnar
Þótt mönnum kunni aö finnast
höfuöverkurinn koma frá
heilanum, þá er þaö mesti mis-
skilningur. Þaö má til dæmis
skera i heilavef á vakandi sjúkl-
ingi, án þess aö hann finni til
sársauka.
Þaö er frá bandvefjunum og
slagæöunum, sem höfuöverkur-
inn kemur. Viö hvert hjarta-
slag víkka slagæöarnar örlftiö
og toga i bandvefina. Þaö er
þetta tog sem leysir sársaukann
úr læöingi og gerir aö verkum
aö mönnum finnst timbur-
mennirnir dúndra i takt viö
hjartaö.
Ein ástæöan fyrir þvi aö
sumar áfengistegundir eru
góðar á bragöiö er sú aö viö
gerjunina myndast fýsill eöa
áfengissori, sem hjálpar til viö
aö gefa áfenginu bragö og
„karakter”.
Þegar likaminn er aö vinna á
þessum sora myndast eiturefni
sem geta haft þær afleiðingar aö
slagæöarnar vikka, og þar meö
er höfuöverkurinn kominn.
Hve mikið þarf til og hvaö
slagæöarnar eru viökvæmar er
mjög einstaklingsbundið. Sumir
geta drukkið eins og bestiur án
þess að finna fyrir þvi, aörir
geta ekki drukkiö eitt rauövins-
glas eöa bjór, án þess aö eftir-
köstin segi til sin. Flestir eru þó
þarna mitt á milli.
Sálarástandið
stór þáttur
Þaö eru margir faktorar sem
hafa áhrif á slagæöarnar og
„vilja” þeirra til aö vikka. Sál-
arástand neytandans hefur tölu-
vert mikiö aö segja.
Menn hafa oft tekið eftir þvi
viö visindalegar tilraunir meö
alkahól aö „tilraunadýrin” fá
ákaflega sjaldan timburmenn.
Eina skýringin sem menn hafa
fundiö er sú aö viðkomandi hafi
drukkið sig fullan með bestu
hugsanlegri samvisku, þar sem
þetta var allt i þágu visindanna.
Þá má til gamans geta þess aö
eitt gott fylgir þvi þó aö veröa
gamall: menn hætta aö fá
timburmenn. Þegar menn eru
orðnir nógu gamlir og kalkaöir
eru slagæöarnar eins og stif
kalkrör, sem ómögulega geta
vikkaö það mikið aö menn fái af
þvl timburmenn.
Ef þú ert I góöu samkvæmi
muntu komast aö raun um aö
fólk er aldrei fúsara til aö gefa
þér ráö, en ef þú spyrö hvernig
þú eigir aö losna viö timbur-
menn daginn eftir. Og ráðlegg-
ingarnar eru jafn fjölbreyttar
og mennirnir eru margir. Ef þú
átt sjálfur einhverja lausn sem
þú telur hafa gefiö góöa raun,
skaltu endilega halda fast við
hana, þvi trúin getur flutt fjöll i
þessu tilviku.
Best er að
drekka ekki
Þaö er þó hægt aö gefa nokkuð
almenna linu um hvernig aö
minnsta kosti er hægt aö
minnka timburmennina.
Auövitaö væri langbest — og
ekki bara vegna timburmann-
anna — að láta þaö alveg eiga
sig aö bragöa áfengi. En þar
sem litil von er til aö þvi ráöi
veröi almennt fylgt er best aö
gefa nokkur önnur.
Það má til dæmis benda á að
vin sem eru sterk á litin, rauö,
græn o.s.frv. innihalda meira af
fýsilefnum en þau litlausu, svo
sem vodka og hvitvin.
Of miklar reykingar geta af
sjálfu sér valdiö höfuðverk og ef
mikiö er reykt viö drykkju gerir
þaö illt verra.
Ein lausnin er að halda I við
sig. Þegar menn eru orönir
sæmilega léttir ættu þeir að
hafa lengra á milli drykkjanna
og halda sér viö, fremur en
verða drukknari. Þetta tekst nú
ekki öllum, en þeim sem tekst
þetta hljóta sina umbun daginn
eftir.
Að þrælast á lappir
Afengi eykur vökvatap likam-
ans og þvi getur verið gott aö fá
sér vatnsglas áöur en menn fara
i rúmiö, eftir drykkju. Þá eru
heldur minni likur til að þeim
finnist- tungan vera kafloöin,
þegar þeir vakna.
Ein eöa tvær höfuðverkjatöfl-
fyrir háttinn geta lika haft góö
áhrif, sérstaklega ef er i þeim
coffein, þvi þaö veldur sam-
drætti slagæöanna.
Það er yfirleitt sammerki
meö góðum ráöum aö maður er
búinn að gleyma þeim þegar til
þeirra þarf að gripa. Þrátt fyrir
góðráö og góöan ásetning, kem-
ur þaö þvi fyrir að menn vakna
meö hina hræöilegustu timbur-
menn. Þá er besta meöalið aö
drifa sig á fætur, þótt liðanin sé
ekki góö.
Þvi fyrr sem maöur fer aö
hreyfa sig, fá sér kaffisopa og
friskt loft, þvi fyrr verður liöan-
in þolanleg.
— ÓT. úr Börsen)
GJAtDíYRISSTAÐAN BATNAÐI
UM 3400 MILLJÓNIk í FYRRA
ný löng erlend lán á árinu námu 20.000 milljónum
Gjaldeyrisstaöan batnaöi á
árinu 1976 um rúmar 3.400 miilj-
ónir króna nettó, miöaö viö
gengi i árslok. Eigi aö slöur var
nettóstaöan um áramót neikvæö
um 430 milljónir króna.
A árinu 1974rýrnaöi gjaldeyr-
isstaöan, reiknaö á sambæri-
legu gengi, um 10.227 milljónir
króna, og á árinu 1975 um 6,201
milljón, þannig að i fyrra áttu
sér staö „mjög veruleg um-
skipti frá óhagstæöari fram-
vindu áranna á undan”, aö þvi
er segir i fréttatilkynningu frá
Seðlabanka Islands um stööuna
i gjaldeyris- og peningamálum
um áramótin.
20.000 milljónir i nýjum
löngum lánum
t frétt bankans segir einnig,
aö þótt upplýsingar um ýmsa
aöra þætti greiöslujafnaöarins
viö útlönd séu enn ekki fyrir
hendi fyrir árið i heild „má ætla
aö langarerlendar lántökur hafi
numið alls um 20.000 milljónum
króna, en nettóaukning langra
lána, þ.e. lántökur aö frádregn-
um endurgreiöslum, hafi oröið
nálægt 12.000 milljónum
króna”.
Þá segireinnig, aö ætla megi,
aö áætlunin um 8.800 milljón
króna viöskiptahalla á siöasta
ári sé ekki fjarri lagi.
Gjaldeyrisforöi landsmanna,’
ásamt nettóstööu viðskipta-
bankanna, er nú aö sögn seöla-
bankans „nærri þvi lágmarki,
sem nauösynlegt er til trygging-
ar eölilegum gjaldeyrisviö-
skiptum, eöa sem svarar al-
mennum vöruflutningi j hálfan
þriöja mánuö”.
—ESJ.