Vísir - 17.01.1977, Blaðsíða 11

vísm
r~~
Mánudagur 17. janúar 1977
11
SKATTBYRÐIN EYKST, EF KONAN HEFUR
MEIR EN 60 ÞÓS. KR. í MÁNAÐARLAUN
Samkvæmt gildandi lögum er
heimilt, eins og kunnugt er, að
draga 50% af tekjum eiginkonu
frá tekjum hjóna, áður en tekju-
skattur er af þeim reiknaður. Ef
eiginkona aflar teknanna við at-
vinnurekstur, sem annað hvort
hjónanna eða bæði eiga að reka,
er þessum frádrætti sett 217.800
króna hámark miðað við tekjur,
sem aflað var á s.l. ári. Þetta
jafngildir að eiginkona eigi ekki
að hafa hærri mánaðarlaun en
36.300 krónur.
Af hver[u?
Upphaflega ástæðan fyrir
þessum frádrætti var sú að
hvetja eiginkonur til launaðra
starfa utan heimilis. Þvi marki
hefur nú verið náð. Skattframtöl
sýna, aðá árinu-1974 unnu 24.500
eiginkonurlaunuðstörf og höfðu
að meðaltali um 26.000 krónur i
tekjur á mánuði. Miðað við
skattvisitölu jafngildir það
42.300 krónum á s.l. ári. Á árinu
höföu 33% eiginkvenna engar
launatekjur, en 15% þeirra
höfðu 500.000 krónur i árslaun
eða hærra, sem jafngildir 67.700
króna mánaðarlaunum á s.l. ári
eða hærra miðað við skattvisi-
tölu. Margt af þvi, sem hér hef-
ur verið drepið á er nokkur vis-
bending um þá mismunun og
óréttlæti, sem slik sérgreind
undanþága sem þessi getur fyrr
eða siðar leitt til.
Til hvers leiðir frá-
drátturinn?
Ef hjón vinna saman við at-
vinnurekstur er hagkvæmast,
að eiginkonan hljóti á skatt-
framtali bróðurpartinn af sam-
eiginlegum afrakstri þeirra. Til
vs
þess að hindra slikt er þessu sett
takmark og lægra en gerist, ef
unnið er fyrir óskyldan aðila.
Ekkert er þó auðveldara en að
menn ráði eiginkonu hvor ann-
ars i vinnu upp á sömu laun og
vinnutima til þess að fara i
kringum þetta takmark.
Eiginkonur, sem vinna hjá
óskyldum aðila njóta þessa frá-
dráttar ekki heldur allar jafnt.
Hér skipta tekjumöguleikar öllu
máli. Eiginkonur, sem njóta
hárra launa fá mikinn frádrátt
og forða tekjum frá 40% skatti,
en eiginkonur, sem njóta lágra
launa, fá litinn frádrátt og forða
tekjum einungis frá 20% skatti,
ef eiginmaðurinn hefur ekki
háar tekjur. Ef bæði hjón hafa
mjög lágar tekjur, er þessi frá-
dráttur gagnslaus, þar sem á
þær er hvort sem er ekki lagður
skattur. ókvæntar konur svo
sem einstæðar mæður og ekkjur
falla hins vegar alveg utan-
garðs, þótt þær þurfi nauösyn-
lega að vinna launuð störf utan
heimilis. Sama gildir um störf
húsmóður.
Sú ivilnun, sem var hugsuð til
fullar og fjöldi skipa beið eftir
löndun, kemur nú þessum aðil-
um að mun minni notum en
þess aö hvetja eiginkonur til
þess að hlaupa i frystihúsiö eða
út á plan, þegar allar þrær voru
ýmsum öörum. Nú er þessi frá-
dráttur paradis hátekjukvenna,
sem eru giftar mönnum i vel-
launuðu starfi.
Hvað þýðir tillaga frum-
varpsins?
í þvi frumvarpi, sem nú ligg-
ur fyrir Alþingi, er lagt til aö af-
nema þennan frádrátt en veita i
staðinn sérstakan heimilisaf-
slátt frá skatti, 60.000 krónur til
hjóna, sem vinna utan heimilis
allt árið, þótt þau séu barnlaus.
Einstætt foreldri fær einnig
sama frádrátt frá skatti. Þessi
frádráttur er einungis nýtanleg-
ur til lækkunar tekjuskatts, en
ekki til greiðslu annarra skatta
svo sem útsvars. Þessi tak-
mörkun rýrir nokkuð gildi frá-
dráttarins. Einnig er tekið upp
það nýmæli, aö heildartekjur
hjóna skiptast til helminga milli
þeirra, og eru skattlagðar sér-
staklega. Þar með hækkar
tekjumarkið um 420 þúsund
krónur, sem 20% skattur er
reiknaöur af. Jafnframt fellur
til hjóna og einstæðra foreldra
sérstakur barnabótaauki 18.600
krónur, sem bætir að nokkru að-
keypta barnagæslu.
Til þess aö meta hverju af-
námi helmingsfrádráttar af
tekjum breytir um skattbyrði
hjóna, þarf að gæta þess að bera
frádráttinn einungis saman við
það, sem kemur i hans staö,
helmingaskipti tekna og
heimilisafslátt. Helmingaskipti
tekna jafngilda 210.000 króna
frádrætti vegna tekna eigin-
konu, en heimilisafsláttur, ef
miðað er við 40% skatthlutfall,
jafngildir 150.000 króna frá-
drætti. Éiginkona manns, þar
sem bæði hjón vinna utan
heimilis, getur þvi unniö fyrir
allt að 60.000 krónum á mánuði
eða 720.000 á ári og hjónin eru
jafnvel eða betur sett eftir þessa
breytingu en nú er. Ef eiginkon-
an hefur hins vegar hærri tekjur
en 60.000 krónur á mánuði og
eiginmaðurinn aflar tekna, sem
nema 115.000 krónum á mánuði
eða hærri upphæð, þá eykst
skattbyrði hjónanna vegna af-
náms 50% frádráttarins.
Af þessu dæmi má sjá, aö hjón
með 2.100.000 krónur i árstekjur
eða 175.000 krónur á mánuði
bera sömu skattbyröi, 8,8% af
tekjum, sama hvort kerfið er
notað. Ef eiginkonan aflar hins
vegar enn hærri tekna, fer
breytingin að segja til sin, þar
sem jarðarskatturinn verður
40% i stað 20%. Spurningin, sem
menn veröa hér að velta fyrir
sér er, hvort tekjur hjónanna
hafi við 175.000 krónur á mánuði
náð þvi marki að sú skattlagn-
ing sé sanngjörn.
Er breytingin möguleg
Afnám 50% frádráttarins er
vissulega mögulegí, þótt það sé
erfiðara en að koma honum á.
Afnámið breytir engu um tekju-
skatt hjóna með allt að meðal-
tekjur. Hins vegar kann þaö að
koma illa við vissan hóp i þjóö-
félaginu. A ég þar sérstaklega
við ungt fólk, sem er að komast i
eigið húsnæði, og bæði hjón
þurfa að afla tekna til þess að
gera þá fjárfestingu mögulega.
f mörgum tilvikum er sú fjár-
festing reist á möguleikum um
50% frádrátt af viðbótartekjum
eiginkonu. Hættan á þessu er
vissulega fyrir hendi, sérstak-
lega ef aðkeypt barnagæsla er
nauðsynleg og leggja þarf i sér-
stakan ferðakostnað vegna
vinnu eiginkonu. Skyndileg um-
skipti geta þvi orðið þessum
hópi i þjóðfélaginu erfiö.
Með þessu er ekki þar meö
sagt, að þennan vanda eigi að
leysa með þvi að sniöa skattalög
fyrir þarfir þessa hóps. Miklu
fremur er mál að linni, að reynt
sé að leysa sérþarfir einstakra
hópa i þjóðfélaginu með vildar-
kjörum i tekjuskatti. Mun eöli-
legra er að leysa vandann vegna
fjárfestingar i ibúöarhúsnæði
með stöðugra verölagi, sem
skapar strax möguleika á rif-
legum lánum til langs tima á
lágum raunvöxtum.
Leiðrétting
t grein þeirri, sem birtist s.l.
mánudag ,,Um réttlæti tekju-
skatts”, voru nokkrar prentvill-
ur. Tvær þeirra er vert aö leið-
rétta. Sagt var, að hlutfall
skatttekna hins opinbera af
vergri þjóðarframleiðslu yrði
sennilega 34,4% fyrir s.l. ár.-
Þetta hlutfall átti að vera 36,4%,
sem samsvarar 47,1% miðað við
þjóðartekjur. Einnig var sagt,
að óbeinir skattar væru stig-
hækkandi miðað við tekjur, en
þeir eru að sjálfsögðu stiglækk-
andi, þ.e. þeir tekjuhæstu greiða
lægra hlutfall tekna i óbeina
skatta en þeir tekjulægstu.
Mikil þörf fyrir íbúðir á áratugnum 1976-1985:
UÚKA VERÐUR UM 60% FLEIRI
IBÚÐUM EN Á SÍÐASTA ÁRATUG
Til þess aö fullnægja þeirri
þörf fyrir ibúðir, sem Fram-
kvæmdastofnun rikisins hefur
gert spá um, þarf að ljuka yfir
60% fleiri ibúðum á næsta ára-
tug en gert var sfðasta áratug-
inn.
Ibúðaspá sú, sem unnin hefur
verið á vegum Framkvæmda-
stofnunar rikisins, gerir ráö fyr-
ir, að á árabilinu 1976-1985, að
báðum árunum meðtöldum,
verði þörf fyrir ibúöir á bilinu
frá 24.678 til 30.667. I formála,
sem forstjórar stofnunarinnar
og framkvæmdastjóri áætlana-
deildar rita, kemur fram það
áht, aö niðurstaða þeirra athug-
ana, sem gerðar hafi verið,
sýni, ,,að á árunum fram til 1985
þurfi að byggja um 28.000 ibúðir
til aö fullnægja eölilegri eftir-
spurn”. Þetta þýðir um 2800
ibúðir á ári að meðaltali.
1780 ibúðir að meðaltaii
árin 1966-1975
I skýrslu stofnunarinnar um
ibúðaskrána er að finna upplýs-
ingar um Ibúðalúkningar á ára-
bilinu frá 1960 til 1975.
Ef tölur frá siöustu 10 árum
eru teknar, þá kemur i ljös, að
meðalfjöldi ibúðalúkninga á ár-
inu er 1780 Ibúðir.
Aðeins þrjú árin, þ.e. 1973,
1974 og 1975, hefur fjöldinn farið
yfir tvö þúsund, og kemur þar til
smiði Viðlagasjóöshúsanna,
sem hækkar að sjálfsögðu tölu
fullgerðra húsa mjög mikið.
Þarf að aukast um 57%
að meðaltali
Samkvæmt mati Fram-
kvæmdastofnunarinnar þarf
hins vegar að ljúka um 2800
Ibúöum á ári næstu 10 árin, eða
57% fleiri ibúða árlega en með-
altal siðustu 10 ára.
Og jafnvel þótt miðað sé við
siðasta ár, sem upplýsingar
liggja fyrir um, þ.e. 1975 þá er
um 35% aukningu að ræða að
meðaltali, eða úr 2068 Ibúöum i
2800.
íbúðabyggingar hafa
farið minnkandi
Ekki liggja fyrir tölur um
fjölda Ibúða, sem lokið var við á
siðasta ári. Hins vegar er á-
stæða til að ætla, að þeim hafi
farið fækkandi eins og næstu tvö
árin á undan, og að fyrsta árið
sem ibúðaspáin nær til, hafi
landsmenn þannig enn frekar
fjarlægst það markmið að full-
nægja umræddri ibúðaþörf.
Samkvæmt upplýsingum frá
Þjóðhagsstofnun i desember sl.
var áætlaö, að fjármunamynd-
un i ibúðahúsnæöi yrði minni að
magnitil á árinu 1976 en 1975, og
yrði munurinn um 8%. Magn-
minnkunin árið á undan, 1975,
var 7%, en þá fækkaði þeim
Ibúðum, sem lokiö var við um
125.
I þjóðfélagsspánni fyrir árið
1977 er svo spáö svipuðum
ibúðabyggingum og á árinu
1976, þannig að ekki er útlit fyr-
ir, að landsmenn komist nær þvi
að fullnægja áætlaðri Ibúðaþörf
á þessu ári en i fyrra.
—ESJ.