Vísir - 06.02.1977, Síða 13

f er nýkominn heim fré Ameríku en þangað
fniðjanna. Tilvitnanirnar eru teknar upp úr
jrtist í Alþýðublaðinu 10 maí 1946,
ðssa haft Ijósmyndastofu sína í húsakynnum
hér er rafmagnsvifta, sem
sjá á um lofthreinsunina.
Enginn getur lifaö án Lofts.”
Blaðamaöur:
Ljós, ljós og meira ljós.
Þetta er nú mesta ljósadýrö,
sem ég hef litiö á ævi minni.
Ekki er hægt aö hugsa sér
meira ljóshaf eftir daubann,
iendi maöur á betri staönum.
Og Loftur sjálfur. Þaö bók-
staflega lýsir af honum. —
LOFTUR: „Jú, sjáöu til. t
fyrsta skipti á ævinni nýt ég
þess aö vera ljósmyndari.
Þetta er allt sett upp og þvi
komiö fyrir eins og ég vil
hafa það.”
Sennilega er Loftur ein-
hver mesti sálfræöingur,
ólæröur aö segja, sem viö
eigum. A.m.k, hefir hann
mikla þekkingu tii aö bera i
sálarfræöi barna. Um þetta
bera barnamyndir hans
bestan vott. „Þaö tekur oft
langan tima aö fá þau til aö
vera góö, litlu skinnin, en
alltaf tekst þaö þó aö lokum.
Ekki satt?”
INN LOFTUR,
vism
Sunnudagur 6. febrúar 1977
Kjarval i vinnustofu sinni.
henni má meöfram greina þá
mynd sem Kjarval málar sjálf-
ur i huga sér af landi og þjóö:
„Islendingar hafa gott af aö
sjá sjálfa sig á mynd---ef til
vill er ekkert eins mentandi i
nýtiskulifi okkar, þegar um
skólalærdóm er aö ræöa, eins og
aösjá sjálfan sig og verk sin — i
litveldi kvikmyndanna.
Loftur Guömundsson hefir
færst mikiö i fang meö filmu
sinni, og flytur blaö þetta hon-
um þakkir fyrir, um leiö og þaö
dæmir filmu þessa eftir
þjóöfræöislegum lögum listar-
innar. En þaö hefir boriö viö á
mörgum sviöum I þjóölifi okkar,
aö oflof hefir skaöaö góöan visir
— og annaö þaö, aö skilnings-
leysi og tómlætihefirkyrkt eöli-
legan þroska.
Um áhrifin sem myndirnar
gefaþegar filma þessi er á enda
mætti segja, aö alt of mikiö ber
á veiöimannseöliöinu I islenskri
þjóö.----Litill stundarfriöur er
varla nokkurs staöar fyrir
veiöiskap og sölu afuröanna.
Hamfaraleg og miskunnarlaus
veiöiog umsetning aflans. — En
afuröirnar sjást ekki aö sama
skapi á hinu andlega sviöi film-
unnar. Þaö vantar algerlega,
svo aö veiöignægö þessi sé rétt-
mæt á siöaöra manna vísu.----
Þóskal þaö tekiö fram, aö öllsú
fyrirhöfn sem sýnd er þarna
fyrir okkar kæra þorski, — vek-
ur þá kend, aö dýr hljóti hann aö
veröa eftir alt saman, en kend
sú er tvibend, eftir þvl hvaöa
þjóöir sjó hana.---Og vel átti
þaö viö, aö leiöendur útgeröar-
innar i landi heföu sýnt sig —
komiö þarna fram á vinnustof-
um sinum — hin gáfulegu andlit
þeirra þurftu aö koma þarna
fram viö starfiö i sambandinu
viö umheiminn sem aflanum
tekur á móti.
Einnig þyrfti aö sýna
framfarirnar i ræktun landsins
einmitt i sambndi viö auösupp-
sprettur hafsins, einnig helstu
menn verslunarstéttarinnar
áttu aö vera þar.
Svo þyrfti aö sýna
mentamenn viö áhugaborö sin,
— en einmitt þeir halda hugsun
þjóöarinnar viö — á bak viö all-
an veiöiskapinn —tengja saman
starfssviöin og lifga stritiö til
hærra réttlætis.
Ef þetta kæmi fram á film-
unni, myndi sjóhetjan okkar og
bjargræöismaöurinn standa
skýrara en áöur — en sterkari
og göfugri fyrir augliti
áhorfendans — þvf þjóö er ekki
bara ein einasta starfslina —
heldur ótal mismunandi leiöir
og sviö sem unniö er á, hvert
öörutilágætis,----finnist þetta
ekki hér á landi — getum viö
tæplega kallast annaö en
kynflokkur — og þvi síöur sjálf-
stætt riki.
Allur þessi handagangur I
öskju náttiirunnar sem filman
sýnir, veröur aö hálfgeröu villi-
mannsæöi, sem hvergi sér staö i
ræktun jaröar eöa umhyggju
mannlegs anda á öörum sviöum
filmunnar — aö visu sést höfuö-
borgin, Reykjavik, eins og
merkileg stærö i islensku
þjóölifi — og má kalla þaö and-
legar afuröir hafsins — og viö
tökum þeirri gjöf meö þökk og
litum til himins, og sjá aö hátt
er yfir. — Mönnunum er skapaö
nóg rúm til borgarsmiöis um
fagrar bungur nágrennisins, og
alheimsaugaö er tilbúiö aö sjá
fagran stil og göfuga hallargerö
— og iistafögur torg. Og dags-
ljósiö, sem gerir bæinn okkar
bjartan, eins og hann nú er —
mundi ekki lýsa minna, þótt
borgarhliöin væri meiri og
heimkynnin fegurri.
,,Andlegt lif vantar...”
Svo er enn nokkuö sem höf-
undur filmunnar sérstaklega
þarf aö athuga I framtiöinni, ef
hann heldur áfram myndagerö
sinni.sem vonandi veröu»=-sem
sé þaö — aö alt komi eölilega
fyrir sem sýnt er. Til dæmis má
benda á, aö þegar maöurinn
sigur i bjargiö, — þá stansar
hann hvergi — til þess aö
athöfnin nái tilgangi þeim sem
um ræöir, — hiö stórfengilega
og sú lipurö sem fylgir athöfn-
inni, veröur tilgangslaus vegna
þess, aö maöurinn, sem i
vaönum er .stansar hvergi til
þess aö taka fugl — eöa egg —
eöa annaö — en einmitt þetta
þurfti aö sýna, til þess aö athöfn
þessi veröi nauösynleg, og
meira viröi en leikfimi ein og
augnafyrirbrigöi.
Enginn efi er á þvi, aö Loftur
Guömundsson getur fulikomnaö
„filmu”sina —ogþaöá hann aö
gera, svo hún veröi meistara-
verk, — þvi myndir hans eru oft
skýrar og rétt séöar.
Ef hann leitar vel, mun hann
finna fegurri sveitabæi en þá,
sem hann sýnir nú i filmunni, aö
þeim ólöstuöum, — en til er still
islenskur meö sérstöku burstar-
lagi, sem mundi vera fallegur á
„filmu” — og landslag þar I
kring er einnig mjög sérkenni-
legt.
Einnig vantar fólk, sem þeys-
ist 1 hópum á gæöingum — eöa
kemur út á milli fjallanna i hálf-
viltri kappreið — en fælin stóð-
hross á vettvangi — kirkjuferð
vantar, i sveit, og helgidagsins
göfugu hvild en spariklætt fólk.
— Húslestur og baöstofulif vant-
ar.
Andlegt lif vantar á alt of
mörgum stööum i „filmu” þess-
ari, — svo aö komiö geti til
mála, aö hún veki traust og
virðingu út á viö fyrir þjóö okk-
ar.
A stöku stööum koma inn i
myndina illar meinlokur: —
menn standa athafnalausir uppi
á gjárhömrum og brjóta meö
þvi eölislögmál fyrir auganu
sem sér myndina — eöa þeir
sitja og reykja i miöri mynd-
inni, svo hiö tilkomumikla land
gleymist i reykjarstrókum og
aukaatriöum — Aö útiloka
ýmislegt af þessu eöa líku tagi
ernauösynlegt, ef filman á aö fá
fullkomið listrænt gildi.
Stórvirki eins og filma Lofts
Guömundssonar á aö vera i
tveim pörtum — en meö þjálum
tengliá milli —hiö andlega sviö.
— Sjávarútvegur fyrir sig og
landbúnaöur i öörum hluta, — á
þann hátt næöi filman tilgangi
sinum sem menningaratriði. —
Þaö mundi þá taka tvö kvöld aö
sýna hana —og raskar þaö engu
góðu hjá áhorfendunum.
Höfundur.
Þess má geta hér aö viðskiln-
aöi aö essensismi sá sem
Kjarval boöaöi i Ardegisblaðinu
geröi ráö fyrir eftirf.: „Dirfsku
tilaö segja sannleikann kref jast
allir sem vilja halda mannveru-
stööu sinni i dýrarikinu óskadd-
aöri, þvi enginn græöir á
vinskap þess sem lýgur aö sjálf-
um sér. En aftur á móti getur
hinn sannsögli mist trúgirni
sina niöur í hjarta hins lýgna...
Sé hægt aö taka þetta alvar-
lega, álitur essensism, aö mest
riöi á aö finna kurteisisform
fyrir aöfinnslum, — svo aö ekki
veröi sáð skarni I sálimar i
staöinn fyrir lifræn fræ afla
þeirra sem byggja upp
heiminn.”
markaö.
1947 Heklugosiö. Heimild-
armynd.
1947 íslandsmynd. Fyrsta lit-
kvikmyi.'d Lofts.
1949 (13/1) Miili fjails og fjöru.
Leikin mynd i litum.
Fyrsta fsienska taimynd-
in. Loftur Guömundsson
„hefir samiö söguna og
undirbúiö hana sérstak-
lega fyrir kvikmynd.” Meö
helstu hlutverk fóru
Brynjólfur Jóhannesson,
= Gunnar Eyjólfsson, A1
freö Andrésson, Ingibjörg
Steinsdóttir og Inga Þóröar
dóttir.
1951 Niðursetningurinn. Leikin
kvikmynd gerö eftir sögu
Jóns Mýrdals. Brynjólfur
Jóhannesson lék titilhlut-
verkiö.
Þvl miöur er þessu yfirliti
mjög ábótavant. Þaö er ein-
ungis sett á þrykk til aö gefa
hugmynd um feril Lofts, en
skortir ailar þær forrannsóknir
sem nauöyniegt er aö inna af
hendi ef vel ætti aö vera.
—ES.
1934 Stórfiskadrápiö i Fossvogi.
(Heimildarmynd.
1938 (?) Sea Harvest.
sjávarútveg gerö aö beiöni
útgeröarmanna. Mynd
þessi sýnir m.a. fisk-
vinnslu á Djúpavfk og I
Ingólfsf iröi á Ströndum,
þegar atvinnuiif var þar i
blóma.
1939 Hitaveitan.Heimildarmynd
gerö fyrir erlendan