Vísir - 10.02.1977, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 10. febrúar 1977 VISIR
EFNAHAGS- OG VIÐSKIPTAMÁL - EFNAHAGS- OG VIÐSKIPTAMÁL
VISIR
Ctgefandi: Hevkjaprt'nt hf.
Framkvæmdastjóri: Davfft (i uftmundsson
Kilstjórar: l>orsteinn Pálsson dbm.
ftlafur Ragnarsson
Kitstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson.* Fréttastjóri erlendra frétta: Gu&mundur Pétursson. Umsjón
meft helgarblabi : Arni Þórarinsson. Blaftamenn: Edda Andrésdóttir, Einar Guftfinnsson, EHas Snæland
Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guftjón Arngrlmsson, Kjartan L. Pálsson, Oli Tynes, Sigurveig
Jónsdóttir, Scmundur Guftvinsson, lþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akureyrarritstjórn:
Anders Hansen. Ctlitsteiknun: Jón óskar Hafsteinsson og MagnUs ólafsson. Ljósmyndir: Jens Alex-
andersson, Loftur Asgeirsson, Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurftsson. Dreiflngarstjóri: Sigurftur
R. Pétursson.
Auglýsingar: Slftumúla 8. Slmar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánubi innanlands.
Afgreibsla : Hverfisgata 44. Slmi 86611 ! Verft I lausasölu kr. 60 eintakift.
Ritstjórn: Slbumúla 14. Sfmi 86611, 7 lfnur . Prentun: Blaftaprent hf.
Akureyri. Slmi 96-1*806.
Pólitísk íkveikja
Skattamál eru án vwkkurs vafa með viðkvæmustu
verkefrvum/ sem stjérnmálamenn fást við. Viöbró^ð
þetrra við þeim almennu umræðum, sem fram hafa
farið um skattafrumvarp Matthiasar A. Mathiesens
fjórmálaróðherra, sýna þessa staðreynd Ifósiega. I
sjálfu sér þarf þaðekki að kama á évart að meira beri
á gagnrýni, þegar slíkar tillögur um grundvallar-
breytingar á skattalöggjöf'mni eru birtar.
Athyglisvert er, að eftir að gagnrýnin kom svo
sterkt fram, sem raun ber vitni, hafa jafnvel ráðherr-
ar reynt að sverja frumvarpið af sér, svo að ekki sé
talað um þingmenn bæöi stjórnar og stjórnarand-
stööu. Viðbrögð ýmissa forystumanna stjórnarflokk-
anna minna um margt á stjórnarfariö eins og það var
í tíö vinstri stjórnarinnar, þegar stjórnarliðar keppt-
ust viöaögefa gagnstæöar yfirlýsingar um mikilvæg
mál i því skyni að öðlast vinsældir meðal kjósenda.
Fjármálaráöherra sagði á Alþingi fyrr í þessari
viku, að gagnrýnin á frumvarpið kæmi fyrst og
fremst frá þeim borgurum, sem kæmu til með að
missa fríðindi eða forréttindi við gildistöku frum-
varpsins. Sennilega er þetta rétt mat hjá ráðherran-
um, enda virðist jafnaðarmennskan á margan hátt
setja svip sinn á frumvarpið.
Stærsti gallinn við frumvarpið er á hinn bóginn sá,
að það miðar ekki að almennri lækkun tekjuskatts. Þó
að tekjuskatturinn sé ekki stór hluti af heildartekju-
öflun ríkissjóðs, ber frumvarpið ekki með sér, að
rikisstjórnin hafi takmörkun ríkisumsvifa á stefnu-
skrá sinni. Við þessa heildarendurskoðun skattalag-
anna hefði einnig mátt skoða hugmyndir um að auka
t Þjó&viljanum 27. janúar sl.
var þessi frétt af fundi ver&lags-
nefndar:
,,Þá var samþykkt heimiid til
ver&lagsstjóra til lækka&s vöru-
ver&s. Þetta þýöir a& geti inn-
flytjandi sannað aö innkaups-
verö hans sé lægra en annarra
innflytjenda á sömu vöru megi
verölagsstjóri umbuna honum
meö hækkun álagningarpró-
sentu”.
Þarna er gengiö inn á þaö
sjónarmiö frjáls markaðskerfis
aö vara geti lækkað i verði þótt
álagning hækki. Þetta sannaöist
einnig i brauðmálinu.
Kaupmenn hafa haldiö þessu
fram i sl. 40 ár og ráðamenn
fallist á þessi sjónarmið, en
svarað þvi til, að ekki væri
valdataflslegar (pólitiskar) að-
stæður til þess að láta fagleg eða
skynsamleg sjónarmiö ráöa.
Margir stjórnarmenn, embætt-
ismenn, fulltrúar launþega oþfl.
o.fl. væru að visu sannfærðir um
að prósentukerfiö væri löngu úr-
elt, en ekki væri fært að breyta
meðan ekki fyndist enn verri
aðferð fyrir verslunina og þar
með almenning i landinu. Pró-
sentukerfiö er verðbólguhvetj-
andi.
Tökum sem dæmi vöruein-
ingu, þar sem meöaldreifingar-
kostnaður á tiltekna einingu er
90.00 kr. i heildsölu, en heild-
söluálagning leyfð9%. Jafnvægi
næðist þegar einingin kostaöi
1.000,00 kr. I innkaupi eða
1.090,00 kr. i heildsölu. Dæmi:
álagning meðaltals
Kostnaðarverð % I kr. ein.kostn. heildsöluverð rekstrarútkoma
1.000,00 9% 90,00 90,00 1.090,00 0
800,00 9% 72,00 90,00 872,00 18,00 kr.
tap
1.200,00 9% 108,00 90,00 1.308,00 18,00 kr. hagnaður
Gert er ráö fyrir svipaðri vöru
aö gæöum en keyptri frá mis-
munandi löndum eöa i mismun-
andi miklu magni.
I þessu dæmi að ofan má sjá
aö ekkert svigrúm er niður á
viö. Þeirri leið er lokað, lág-
marksverð verður 1.090.00 kr.
Samkeppni lamast.
Þaö er erfitt að örva sam-
keppni um ófrjálst verðlag og
tap.
Kaupmenn og heildsalar eru
skammaðir blóðugum skömm-
um ef þeir leita ekki uppi verö,
sem þeir geta tapað á.
Þeir eru kallaðir óþjóðhollir
og litt grandvarir, ef þeir valda
þeim vonbrigðum, sem leitast
við að eyðileggja islensl
verslunarstétt með óraunha
um álagningarákvæðum. Aði
segja að verslunarstéttin g<
ekki skyldu sina.
Meö frjálsu verömyndum
kerfi opnast leið til lækkunar
samkeppni.
Dæmi:
áiagning meðaltals rekstrarútkoma
Kostnaöarverð % kr. ein.kostn. heildsöluverð
800,00 11,25% 90,00 90,00 890,00 0 f. selj.
200. kr. hagn.
f. kaupanda
800,00 15% 120,00 90,00 920,00 30,00 hagn. f. seljanda
170,00 fyrir kaupanda
EFNAHAGS- OG VIÐSKIPTAMÁL - EFNAHAGS- OG VIÐSKIPTAMAL
sjálfstæöi sveitarfélaga með því að færa alla beina
tekjuskattheimtu yfir á þeirra herðar í tengslum við
nýja verkefnaskiptingu ríkis og sveitarfélaga.
Frumvarpið gerir ráð fyrir þeirri grundvallar-
breytingu, að skattafslættir verði teknir upp í stað
frádráttarliða. Með þessu er ótvírætt stefnt í rétta átt.
Gild rök liggja ennfremur til þess að takmarka það
hagræði sem skuldakóngar hafa notið með vaxtafrá-
drættinum. Á hinn bóginn er Ijóst, að reglur frum-
varpsins munu íþyngja húsbyggjendum og þá einkan-
lega ungu fólki, sem leggur hart að sér með mikilli
vinnu vegna íbúðakaupa. Ef ekki verða gerðar aðrar
ráðstafanir utan skattalaga til þess að auðvelda ungu
fólki að eignast eigin íbúð, þarf að skoða þennan þátt
frumvarpsins betur.
Afnám helmingsfrádráttar af launatekjum eigin-
kvenna er tvímælalaust framfaraspor, enda óum-
deilt. Á hinn bóginn er það rétt athugasemd, sem
fram kom hjá Lúðvík Jósepssyni, að skynsamlegt
gæti veriðað stíga þetta skref í áföngum. Þessi breyt-
ing hefur svo mikla röskun í för með sér, að ekki er
óeðlilegt að taka hana í giidi smám saman, ef kostur
er.
Gagnrýnt hefur verið, að frumvarpið skuli ekki
gera ráð fyrir sérsköttun hjóna, og er sá háttur talinn
tryggja betur sjálfstæði einstaklinga í hjúskap. Hafa
verður í huga í þessu sambandi að skattalög hljóta að
miðast við þá grundvallarreglu, að jafnræði sé með
hjónum. í raun og veru tryggir helmingaskiptareglan
þetta meginmarkmið miklu betur en sérsköttun.
Ákvæði frumvarpsins að þessu leyti eru því til bóta.
Þessi háttur á skattlagningu hjóna þjónar auk þess
betur hagsmunum þeirra, sem hafa lág laun.
Þá miðar frumvarpið að því að koma í veg fyrir
skattsvik þeirra, er stunda atvinnurekstur í eigin
nafni. Sú leiðer farin að þessu marki að áætla mönn-
um tekjur. Fjármálaráðherra á hrós skilið fyrir að
þora að taka á þessu vandamáli. En því er ekki að
leyna að þessi aðferð getur á ýmsan hátt verið vara-
söm, enda engin einföld lausn tiL

1
I
I
slikri vinnslu úr íslensku hráefni
hefur nánast ekki verið kannaður,
segir i formála skýrslunnar.
Þessi frumathugun er fyrsta
skrefiö i þá átt, og varð lyfjaefnið
heparin fyrir valinu, en það er
mjög hentugt sem and-
storknunarefni. „Heparin er
aöallega notaö viö skyndilegan
blóötappa og við æða- og hjarta-
skurðaðgeröir”, segir i skýrsl-
unni, en um aðra notkun er einnig
að ræða. í formálanum segir, að
„samfara aukinni eftirspurn eftir
þessu lyfjaefni hefur verð á þvi
farið ört hækkandi, og bendir allt
til þess, aö notkunin haldi áfram
að aukast á næstu árum.”
Niöurstööur tilrauna meö w-heparin. úr hvalsgörnum eru jákvæðar.
Hœgt
fyrir
að vinna lyfjaefni
hundruð milljóna
úr innyflum slóturdýra?
Frumathuganir á vinnslu
lyfsins heparin úr Islensku hrá-
efni iofa góðu. Sérstaklega eru
niöurstöður tilrauna með w-
heparin úr hvalsgörnum
jákvæðar, en einnig tilraunir með
heparin úr lungum saubfjár, aö
þvi er segir I skýrslu um þessar
athuganir, sem Efnafræðistofa
Raunvfsindastofnunar Háskólans
hefur gefiö út.
Guðmundssyni, cand. scient.,
sem naut aðstoöar Helga Jens-
sonar, stud. scient, um þriggja
mánaða skciö. Framleiðsluráð
landbúnaðarins veitti 1.4 milljón
króna styrk til verksins á til-
raunatimanum.
27 milljarðar
eininga alls?
Heparin fyrir valinu
Tilraunir þessar voru unnar á
timabilinu 1. október 1975 til 1.
október 1976, af Björgvini
Víða erlendis eru verðmæt
lyfja- og Hfefni unnin úr innyflum
sláturdýra, en grundvöllur fyrir
I skýrslunni eru nefndar tölur
um hugsanlegt heildarmagn hep-
arins miðað viö niöurstöður til-
raunanna og væntanlegt hrá-
efnismagn. Þar kemur m.a.
fram, aö heildarmagn vinnanlegs
heparins úr islensku hráefni sé
um 27 milljarðar alþjóðaeininga,
sem svo nefnast. Þar af er
reiknaö með tæplega 23 millj-
0