Vísir - 03.03.1977, Blaðsíða 11

vism Fimmtudagur 3. mars 1977
Brátt verður spurt um
heiðarleika eða siðleysi
Undanfarnar vikur og mánu&i
hefur fólki oröiö tförætt um póli-
tfskt siögæöi, eöa öllu fremur
siöleysi fslenskra stjórnmála-
manna. A& undanförnu hafa svo
margir torkennilegir og
gruggugir hlutir veriö aö ger-
ast, a& hinum almenna borgara
I landinu hefur blöskraö.
Þaö hafa veriö opinberuö
óeölileg afskipti rá&herra af
málum sakamanna, undarlegar
náöanir dómsmálaráöherra á
dæmdum mönnum, og furöu-
legur eltingaleikur veriö geröur
við lögreglumenn sem þekktir
eru aö dugna&i og samvisku-
semi I starfi. Og nú siöast hefur
svo komiö mjög umdeild stööu-
veiting f feitt embætti á vegum
utanrikisráöuneytisins, þar sem
pólitiskur litur umsækjanda
skipti öllu máli.
011 eruþessi mál, og raunar
miklu fleiri, fólki í fersku minni,
og þvi ekki ástæöa til aö fjalla
um þau sem slik. En hver er
undirrót alls þessa? Hvers
vegna liöst Islenskum stjórn-
málamönnum a& haga sér
svona? Er ekki mál aö linni?
Vafalaust er ekkert eitt svar
viö þessum spurningum, heldur
fléttast hér saman margir þætt-
ir, svo sem lélegt siögæöi þeirra
manna sem nú eru i fremstu röö
stjórnmálamanna á tslandi.
Ennfremur koma þarna til
heföir, þ.e., þetta hefur viö-
gengist um árabil og þvi ekki þá
aö halda þvi áfram? Þá vantar
vafalaust öflugri viöbrögö frá
hinum almenna borgara, þvi
fólki sem kýs stjórnmála-
mennina og stendur aö baki
þeim. I þvi sambandi má minna
á þaö aö engin þjóö á sér I raun
og veru skiliö betri þingmenn en
hún hefur sjálf kosiö sér.
Hér þarf þvi fyrst aö veröa
hugarfarsbreyting hjá almenn-
ingi, og sem betur fer viröist
margt benda til þess aö slfk
hugarfarsbreyting sé nú I aö-
sigi, vafalaust aö nokkru fyrir
áhrif frjálsra fjölmiöla.
A næstu árum munú veröa
geröar mun meiri kröfur til
heiöarleika I stjórnmálum hér á
landi, eins og þegar hefur átt sér
staö viöa um Vesturlönd. Þeir
stjórnmálamenn sem geta
fengiö fólk til aö trúa þvi aö þeir
flytji meö sér heiöarleika inni
opinbert lif, munu vafalaust
eiga upp á pallboröiö hjá kjós-
endum.
Þaö er þvi ekki óeölilegt aö
margir sjálfstæöismenn geri nú
kröfur til þess, aö forystumenn
flokksins hafi um þaö forystu aö
uppræta alla þessa spillingu
sem viröist tröllriöa þjóöfélag-
inu um þessar mundir. Ekki
veröur þó meö sanni sagt a&
flokksforystan hafi rokiö upp til
handa og fóta viö þessa kröfu-
gerö, og kannski ekki von. Eng-
inn hefur vænt ráöherra né aöra
framámenn Sjálfstæöisflokks-
ins fyrir óheiöarleika, en hiö
sama veröur þvi miöur ekki
sagt um samstarfsflokkinn.
Hvar sem nafn hans heyrist
nefnt er talaö um spillingu bæöi l
hátt og I hljóöi.
Þaö hefur aö vlsu hvergi veriö
sannaö aö rá&herrar Fram-
sóknar hafi brotiö lög, e&a aö
þeir sjálfir hafi beinlínis tengst
glæpsamleguathæfi. En um þaö
er ekki deilt, aö ýmis afskipti
þeirra af þekktum sakamálum
hafa orkaö tvlmælis, svo ekki sé
meira sagt. Ef til vill var samt
sem áöur ekki næg ástæöa til
þess aö krefjast lausnar þeirra
e&a rlkisstjórnarinnar. En alla
vega viröist þó hafa veriö óþarfi
af formanni Sjálfstæöisflokks-
ins, aö gefa þeim skýlausa
stuöningsyfirlýsingu. Þar heföi
þögnin kannski átt betur viö.
Meö þessum málum veröur
fylgst vandlega á næstunni, ekki
sist af sjálfstæöismönnum sem
hafa jafnan gert hærri kröfu til
sinna manna en margir aörir.
Anders Hansen
20 ára afmœli Heilsuverndarstöðvarinnar:
SEINNI HLUTI
Stóraukin aðsókn að öllum
deildum stöðvarinnar
Áfengisvarnadeild
Afengisvarnastöö hatöi siarf-
aö hér um skeið þegar bygging
Heilsuverndarstöövarinnar var
tekin I notkun og fluttist hún i
húsakynni Heilsuverndar-
stöðvarinnar og varð ein af
deildum hennar. Starfslið hefur
veriö yfirlæknir I aukastarfi
þrjá tima á viku, sálfræöingur
er I fimm tima starfi á viku og
hjúkrunarfræðingur 11/2 starfi.
Deildin hefur þvl verið fáliöuö
og dagleg móttaka og fram-
kvæmd mjög hvllt á hjúkrunar-
fræðingi, sem haföi mestan
starfstíma á deildinni.
Aösókn hefur jafnan veriö
mikil, og hafa heimsóknir á
deildina alls oröiö li&lega 152
þúsund talsins e&a aö me&altali
529 mánaöarlega. Aldur skjól-
þega er frá 15 til 79 ára. Algeng-
ustu aldursflokkar eru á bilinu
25-40 ára. Menn koma úr öllum
stéttum þjóöfélagsins og af öll-
um menntastigum, bæöi ófag-
læröir verkamenn og háskóla-
menntaðir menn og allt þar á
milli. Hlutfallstala kvenna fer
hækkandi og nær 27% á siöasta
ári. Deildin er öllum opin og
koma menn þangaö af eigin
frumkvæöi og frjálsum vilja.
Meöferö er fyrst og fremst
fólgin I viötölum og þau stunda
allir starfsmenn deildarinnar.
Nú er ráögert aö efla starf
deildarinnar einkum á þann
hátt aö auka upplýsinga- og
fræðslustarf, auka viötöl i meö-
feröarskyni, þar á me&al fjöl-
skyldumeöferð og hverja þá
félagslegu og sálrænu lækningu
sem tiltæk er.
Mæðradeildin
Aösókn aö mæöradeild
Heilsuverndarstöðvarinnar er
mikil og má nefna, aö á siöast
liönu ári komu um 1600 konur
þangað i 11.000 skipti. Góö sam-
vinna hefur veriö milli mæöra-
deildar og fæöingardeildar
Landsspitalans og hefur sú
samvinna aukist með hverju
ári.
Ariö 1972 var I samvinnu milli
lækna og ljósmæöra fæ&ingar-
deildarinnar, Fæöingarheimilis
Reykjavikur og mæöradeildar
gerð sameiginleg mæðraskrá
fyrir allt landiö. 1 hana á að skrá
allar athuganir og rannsóknir I
sambandivið meðgöngutlmann,
fæöinguna og svo athuganir i
sambandi viö eftirskoöun.
Mæðradeildin heldur uppi
fræöslustarfsemi meö fyrir-
lestrum og slökunarnámskeiö-
um fyrir verðandi mæöur og
gefur út bækling meö gagnleg-
um upplýsingum fyrir vanfærar
konur um meögöngutimann,
fæðinguna og sængurlegu.
Kynfræösludeild hóf starf-
semi slna I febrúar 1975 og er
hún rekin sem hluti af mæöra-
deildinni. Starfssviö deildarinn-
ar er aö veita upplýsingar um
getnaöarvarnir og útvega þær
svo og læknisskoðun i þvi sam-
bandi, og loks reyna aö leysa
ýmis kynllfsvandamál. Ariö
1975 komu alls 629 manns á
deildina og á sl&ast liönu ári
rúmlega 700.
Barnadeild
Markmiö ung- og smábarna-
eftirlits Heilsuverndarstöövar-
innar er meöal annars aö fylgj-
ast meö vexti, þroska, framför-
um og næringu einstakra barna.
Einnig sóttvarnir, aö mestu I
formi ónæmisaögeröa, vinsa úr
börn sem þróast afbrigðilega,
fræösla, sjónpróf 3-4 ára til aö
útiloka dulda sjóngalla svo og
kennsla eða fræösla læknanema
og hjúkrunarnema.
Borginni er skipt I svæöi og er
heilsuverndarhjúkrunar-
fræöingur ábyrgur fyrir hverju
svæöi, Sem stendur eru svæöi og
hlutasvæði 13. Hver heilsu-
verndarhjúkrunarfræðingur
fylgist meö börnum i.heimahús-
um I slnu hvepfi til þriggja mán-
aða aldurs, en þá hefjast
ónæmisaögerðir.
í greinargerð frá barnadeild
kemur fram, aö hagnýt vanda-
mál hafa gleypt starfsorku
þeirra sem vinna að ung- og
smábarnaeftirliti og öll visinda-
vinna og rannsóknir þvl staðið á
núllpunkti. Auk þess hefur ekki
verið gert ráö fyrir visinda-
vinnu I skipulagi yfirleitt,
hvorki meö tilliti til tlma, hús-
næöis eða fjárvetinga.
Berklavarnadeild
Starfsemi berklavarnar-
deildarinnar hefur einkum veriö
þrlþætt. 1 fyrsta lagi rannsókn á
fólki sem kemur til deildarinn-
ar, I ööru lagi aö fylgjast meö
heilsufari fyrrverandi berkla-
sjúklinga og 1 þriöja lagi aö
framkvæma berklarannsóknir á
vissum hópi fólks, sem sam-
kvæmt berklalögunum á aö
rannsaka árlega. Má þar til■
dæmis nefna skólafólk og fleiri.
I framtlöinni er gert ráö fyrir
að auka verulega greiningu á
öörum lungnasjúkdómum, en
berklum og koma þeim sjúkl-
ingum I viðeigandi meðferö.
Heimahjúkrun
I dag vinna við heima-
hjúkrunardeild Heilsuverndar-
stöðvarinnar fjórir hjúkrunar-
fræðingar I fullu starfi og einn I
40% starfi, sjúkraliöar I
fullu starfi og 2 i 40% starfi. Sem
dæmi um aukningu á starfsem-
inni má nefna, aö áriö 1968 er
farið i 6.681 vitjun, en 1976 I
16.853 vitjanir.
Heimahjúkrun byggist á
vitjunum til sjúklinga þar sem
sjúklingum er veitt viöeigandi
meöferð hverju sinni. Einnig er
lögö áhersla á ráöleggingar og
fyrirbyggjandi aögeröir, sem
brýnt er fyrir sjúklingnum eöa "
aöstandenda þeim sem annast
hann aö ööru leyti. Hjúkrunar-
fræöingar og sjúkraliðar taka
ekki aö sér aö sitja hjá eða vaka
yfir sjúklingum.
Heimahjúkrun er veitt öllum
aö kostnaöarlausu samkvæmt
beiöni frá lækni og greiöir
Sjúkrasamlag Reykjavíkur 8/9
hluta en borgarsjóöur 1/9.
Húð- og
kynsjúkdómadeild
Þessi deild annast rannsóknir
og læknishjálp viö kynsjúkdóm-
um og sér um eftirgrennslan og
varnir gegn þessum sjúkdóm-
um. Eftirgrennslan getur veriö
erfiö, þar eö sjúklingar geta oft
litlar upplýsingar gefiö um þá
er þeir hafa haft samneyti viö.
Má segja aö þetta sé eitt aöal-
vandamáliö i starfi deildarinn-
ar.
Ennfremur annast deildin
læknishjálp viö smitandi húö-
sjúkdómum, en þar er einkum
um aö ræöa maurakláöa og lús.
Hefur oröiö greinileg aukning á
höfuölús hjá unglingum undan-
farin ár, sem væntanlega má
rekja til breyttrar hártisku.
Á siöast liönu ári var ráöin til
deildarinnar hjúkrunarkona,
aöallega til aö gefa ljósböö, sem
einkum er ætluð psoriasis-sjúkl-
ingum. Við deildina starfa nú
tveir læknar og tvær hjúkrunar-
konur i hlutastarfi.
Heyrnardeild
Starfsemi heyrnardeildar
hófst I Heilsuverndarstöðinni
áriö 1962 og hafa afköst deildar-
innar aukist ár frá ári. Arið 1975
voru mæld um 5.600 skólabörn
og um 100 þeirra send I læknis-
meöferð.
Á deildina komu til mælinga
og/eöa me&feröar rösklega þrjú
þúsund. Heyrnartæki fengu 332.
Alls var gert viö 1100 heyrnar-
tæki og rösklega 800 hlustunar-
stykki smiöuö.
Auk þess voru yfír eitt þúsund
mældir á hávaöasömum vinnu-
stööum og hafa bæöi vinnuveit-
endur og st'arfsfólk veriö hvatt
mjög til aö notaöar séu heyrnar-
hlifar á þessum stöbum. Auk
kerfisbundinna mælinga kemur
fjöldi fólks ýmist af sjálfsdáðum
eöa sent frá læknum. Deildin út-
vegar fólki ýmsan útbúnaö og
hjálpartæki, til dæmis vekjara-
búnaö, útbúnaö til aö heyra i
dyrabjöllu, sima og fleira I þeim
dúr.
Starfsaöstaöa deildarinnar er
oröin ófullnægjandi og er eink-
um vöntun á heyrnarfræöingum
og rýmra húsnæöi. Þannig er nú
allt aö mánaöarbiö eftir
heyrnarmælingu.
— SG