Tíminn - 23.07.1968, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 23. júlí 1968.
TIMINN
7
Rætf við Axel Aspelund, form. Stangaveiðifélags Reykjavíkur
meðaltali hver lax, sem upp úr
á kemur, allt að 1000 kr. Síðan
á annar kostnaður eftir að bæt-
ast við.
— Álítur þú að verðið á veiði
leyfum haldi áfram að hækka?
— Ég held, að eftirspurn
hljóti að minnka á næstu árum
með svipuðu eða hækkandi verð
lagi, og verðið hljóti því að
lækka.
— Bætist ungt fólk í hóp lax
veiðimanna?
— Já, fólk á öllum aldri
stundar laxveiðar.
— En er ekki fremur sjald-
gæft að konur stundi þessa
íþrótt? Leiðast þær ekki helzt
út í þetta gegnum eiginmenn-
ina?
— Það eru ekki mjög margar
konur, sem veiða lax, en þær
verða ekki síður ákafir veiði-
menn en karlar, þegar þær
byrja á annað borð.
Starfsemi Stanga-
veiðifélagsins
— Hvað er helzt að segja
um Stangaveiðifélag Reykja-
víkur og starfsemi þess?
— Félagið er áhugamannafé-
lag með um 1000 meðlimi og
verður 30 ára gamalt á næsta
ári.
Af starfseminni má ýmislegt
nefna. Á veturna þegar félags-
menn geta ekki stundað veiðar,
reynum við að halda uppi
skemmtanalífi og höfum kast-
æfingar fyrir þá, sem áhuga
hafa á slíku. Sérstakar nefndir
eru kosnar fyrir hverja á, sem
annast síðan hreinsun ánna og
viðhald á veiðihúsum. Við eig-
um allmörg hús og hafa þau
nær að fullu verið byggð í
sjálfboðavinnu og sama er að
segja um aðrar framkvæmdir
innan félagsins. Félagið rekur
laxeldisstöð við Elliðaár og
klakhús þar, og annað við
Stokkalæk á Rangárvöllum. Þá
vinnum við að því að rækta upp
ár, m. a. höfum við sett seiði
í Kolku og Hjaltadalsá í Skaga-
firði undanfarin 6 ár, en þær
voru áður laxlausar.
Nauðsynlegt að
vernda Elliðaárnar
— Þú minntist áðan á Elliða-
árnar. Höfum við Reykvíkingar
kunnað nægilega að meta það
að hafa náttúrufyrirbrigði eins
og á með stökkvandi laxi hér
næstum inni í miðri stórborg?
— Það er einstætt, að höfuð-
borg hafi laxveiðiá innan borg-
artakmarkanna. London gat eitt
sinn státað af þessu, en lax
veiddist lengi í Thamesá. En
hann hvarf úr ánni vegna meng-
unar af völdum ýmiss konar
verksmiðjuaffalls. Við íslend-
ingar höfum tekið það sem sjálf
sagt mál að við værum lausir
við vandamál sem þessi og höf-
um því ef til vill sofnað á
verðinum og verið fyrirhyggju-
lausir um of.
Þess hafa verið og eru dæmi
að skolpræsi liggi í árnar, og
á tveimur stöðum hafa verið
reist hesthús á bökkum ánna,
þá rennur yfirborðsvatn úr Ár-
bæjarhverfi allt í Elliðaárnar
en meirihluti húsþaka þar eru
úr galvaniseruðu bárujárni og
vatn það, sem af þeim rennur,
er engan veginn óskaðlegt líf-
inu í ánum. Þá hafa verið hafn-
ar framkvæmdir við uppskipun
arhöfn og sementspökkunarverk
smiðju Sementsverksmiðju rík-
isins í Ártúnshöfða. En þar á
að skipa upp lauspökkuðu sem-
Elliðaárnar í sinum versta ham i flóðunum í vetur, þegar sem mest spjöll urðu þar.
enti. Mun allt það magn af
sementi, sem notað er hér á
Suðurlandi, fara þarna um. All-
nokkurt magn af sementinu
mun fara út í andrúmsloftið
með þeirri pökkunaraðferð,
sem þarna verður beitt, sam-
kvæmt upplýsingum, sem við
höfum fengið frá sérfróðum
mönnum. Og þarna rétt fyrir
neðan gengur laxinn upp í árn-
ar. Sementið sem fellur í árn-
ar, sekkur síðan til botns og
breytir sýrustigi vatnsins. En
það ásamt súrefnisinnihaldi o.
fl. hefur áhrif á fiskgöngur í
ánum. Við höfum aflað okkur
fróðleiks bæði um áhrif meng-
unar af völdum húsdýraáburð-
ar og sementsmengunar á fiski-
göngur, svo og um hin atriðin,
sem nefnd eru hér að framan.
Öll þessi atriði eru skaðleg, og
ef ekki hefði verið að gert,
hefði laxinn sennilega hætt að
ganga í árnar, en vonandi tekst
að koma í veg fyrir það.
Rannsóknir, sem gerðar voru
á árvatninu í vor. sýndu, að
saurmengun í ánum var þá
mjög mikil, allt frá efri stíflu
niður að árósum, en þó mest
neðst í ánni. Ástandið hefur
sennilega versnað mjög mikið
eftir flóðin í vetur. Og af völd-
um þeirra misstum við 9000
gönguseiði í eidisstöð okkar.
Seiði þessi voru í árvatni, en
seiði, sem við höfum í vatni frá
vatnsveitu borgarinnar, sakaði
ekki.
Við höfum áður og ekki síð-
ur eftir flóðin nú í vor reynt
að berjast fyrir því að mann-
virki væru ekki reist á svæð-
inu meðfram ánni og bakkarnir
yrðu friðaðir að svo miklu leyti
sem unnt er. Borgaryfirvöld og
aðrir aðilar er hlut eiga að,
hafa sýnt þessu máli vaxandi
skilning. Rotþrær hafa nú verið
gerðar í stað skólpræsa, sem
lágu í ána við rafstöðina, og
við höfum loforð fyrir að svo
verði einnig um yfirborðsvatnið
úr Árbæjarhverfinu. Þá höfum
við einnig góðar vonir hvað
snertir hesthúsin á bökkum
Elliðaánna. En við höfum ekki
orðið varir við að mótmælum
okkar við byggingu sements-
pökkunarverksmiðjunnar hafi
verið sinnt, og framkvæmdum
er haldið áfram þar
Vaxandi skilningur
á náttúruvernd
En það, sem mest er um vert,
að augu fólks eru að opnast
fyrir náttúruverðmætum. Og
við -megum vænta þess, að
næstu ár verði Elliðaárnar
hreinni en að undanförnu. Úr
fleiri áttum gætir vaxandi skiln
ings. Bændur hafa nú mikinn
áhuga á að rækta upp laxveiði-
ár og gæta þess að þessi miklu
verðmæti glatist ekki.
— Eru Elliðaárnar einsdæmi
hér á landi, eða er um mengun
að ræða á fleiri stöðum?
— Það eru einstök dæmi þess
að skaðleg efni hafi verið
leyft að berast út í ár, en þau
dæmi eru ekki alvarlegs eðlis,
og ég álít að ekki sé ástæða til
að óttast ef skilningur fólks
vaknar á þessum málum, sem
fullt útlit virðist fyrir. En það
er annað atriði sem spillir án-
um að nokkru, eða veiðiþjófn-
aður áður en veiðitímabilið
hefst. Talsverð brögð eru að
slíku i einstökum ám
— Hve langur er veiðitím-
inn?
— Hann er 92 dagar og hefst
frá 1.—20. júní, misjafnlega
snemma í hinum ýmsu ám, og
lýkur í síðasta lagi 19. septem-
ber.
— Þú ætlar ekki að hætta að
stunda laxveiði?
— Nei, maður dregur kannski
saman seglin, þegar efnin eru
ekki of mikil og nóg annað við
peningana að gera. En ég hætti
ekki. Veiðiskapur er mér og
mörgum öðrum mikils virði.
Hann er ómetanleg hvíld frá
hversdagslífinu. í mínum augum
er náttúruskoðun mikill hluti
ánægjunnar og ekki síður fé-
lagsskapurinn, þegar dvalið er
við veiðar í góðum hópi. S.J.
J