Tíminn - 27.08.1968, Page 8
8
TIMINN___ ÞRIÐJUDAGUR 27. ágúst 1968,
„Eldmóður æskunnar og reynsla
hinna eldri þarf að eiga samleið“
r
Ræða Oiafs Jóhannessonar, formanns Framsóknarflokksins
á afmælis- og þingslitafundi Sambands ungra Framsóknar-
manna að Laugarvatni s. I. sunnudag.
Það er stundum sagt, að maður
. verði ungur í annað sinn. Hitt heyr
ist naumast nefnt, að maður verði
. ungur í þriðja sinn. Þó var það
einn öldungur, nær níræður, sem
i sagðist einmitt vera orðinn ungur
í þriðja sinn. Það átti sér stað á
■ fyrsta flokksþingi Framsóknar-
manna, sem háð var á Þingvöllum
. árið 1919. Þar hélt eyfirzkur öld-
, ungur, Jón Davíðsson frá Reyk
húsum, eldheita hvatningarræðu,
sem oft var síðan til vitnað. Hann
sagði þar m. a.:
„Þegar ég sé í kringum mig
;þessa mörgu ungu áhugasömu
,menn, koma I hug mér gamlar
endurminningar,,. önnur tímamót,
‘annar atburður, sem gerðist á þess
um stað. Það var Þingvallafundur
inn 1874, frelsisárið. Ég var þá
‘meira en miðaldra maður og kom
á fundinn, sem fulltrúi Eyfirðinga.
Tímamótin, sem þjóðin var þá
stödd á, vöktu í brjóstum lands-
•manna vonir um nýja fremdaröld,
, sem þá væri að byrja. Þessi hreyf
ing varð veganesti okkar, ekki
' sizt Þingvallagestanna. Ég veit um
< mig, að Þingvallaendunminining-
.arnar urðu ljós á mínum vegum
í mörg, mörg ár, þegar komið var
fceim í stritið og baráttuna.
Ég bjóst ekki við þá, að meir
;en 40 árum síðar myndi ég fara
aðra ferð til Þingvalla og verða
ungur í þriðja sinn. Fæstir munu
'gera sér fyrirfram vonir um svo
ílanga lífdaga.
Ég veit hverjum ég á að þakka
þessa hreyfingu. Það er æskan og
áhuginn, sem hefur hrifið njig
með, eins og fallandi straumur.
Síðar segir hann: „En þó lang-
ar mig út í baráttuna með ykkur,
sem nú standið í broddi lífsins
eða á miðjum aldri. Mér dettur x
hug saga um konung einn á Spáni.
Tlann hafði verið veikur lengi og
/legið rúmfastur. Að lokum kom
þar, að hann hugðist vera dauð-
,ur, trúði ekki lengur, að'hann væri
lifandi. Enginn virtist geta vakið
hann til lífsins aftur. Þá kom ein-j
hverjum það snjallræði í hug, að
fá ágæta söngkonu til að syngja
hressandi söngva við rúm sjúklings
jns. Hún gerði það og tókst að
syngja þrótt og fjör í brjóst kon-
ungsins. Og allt í einu rís hann úr
'rekkju, er þá alheill orðinn og
I\eimtar sverð og skjöld til að
geta altygjaður gengið fram í orr-
ustuna fyrir land og þjóð.
Ég skil vel þennan sjúka mann.
Eldur lífs míns hefur logað á veiku
.skari. Ég hefði átt að vera dáinn.
,En úr því að Elías ekki sendir
bílinn sinn eftir mér nú þegar, þá
fer mér eins og konunginum, sem
vaknaði til lífsins aftur. Ég heimta
sverð og skjöld til að geta gengið
fram í orrustuna og skipað mér
undir merki þeirra ungu djarf-
huga, manna, sem á þessunx fundi
hafa gefið mér eld æskunnar í
þriðja sinn.“
Svo mælti hinn niræði öldung-
,ur Jón Da*íðsson fyrir nær hálfri
öld. Einhverjum kann að þykja
. það langsótt að rifja þessi ummæli
upp á hátíðafundi ungra manna.
En ég held, að hvatningarorð öld-
ungsins séu okkur öllum, jafnt
ungum sem eldri, holl hugvekja
enn þann dag í dag. Mér finnst
þau eiga heima á þessari sam-
komu. Þau minna á svo margt,
sem við þurftum að hafa hugfast.
Ræða Jóns Davíðssonar ber
vitni um andrúmsloftið, sem rxkti
á fyrsta flokksþingi Framsóknar-!
manna. Hún veitir innsýn í þann i
eldmóð, er mönnum bjó í brjósti.
Hún vitnar um þá hrifningaröldu
— já þá vakningu — sem gagntók
alla viðstadda, jafnt.hina eldri sem
hina yngri, Ég held, að það sé ein
mitt slík vakning, sem þjóðin þarf
nú á að halda. Það þarf þjóðlega
vakningu á nútíma grundvelli.
Þess sjást ýmis merki, að sú
vakning sé á leiðinni. Það er eins
og ýmis öfl séu að leysast úr
læðingi. Það er leysing í þjóð-
lxfinu, og margs konar uimbrot eiga
sér þar stað. Það eru ýmsar upp-
sprettur sem leita upp á yfirborð
ið. Þeim uppsprettulindum þarf
að veita i einn farveg svo að orka
þeirra nýtist sem bezt. Það á að
vera hlutverk Framsóknarflokks-
ins að beizla þessa orku til bless-
unar og gagns fyrir þjóðlxfið allt.
Framsóknarflokkurinn á að hafa
forystu um þá vaknigu, sem koma
þarf. Og þar þurfa ungir Fram-
sóknarmenn að vera i fararbroddi.
Orð Jóns Davíðssonár minna okk
ur, sem eldri erum, á það hvert
erindi við eigum á fund æskunn-
ar. Til hennár sækjtim við bfcku
til nýrra dáða. Hjá henni getum við
orðið ungir í annað eða jafnvel
þriðja sinn, ef mótttökustöðvar
okkar eru í lagi.
Orð eyfirzka öldungsins minna
okkur reyndar einnig á, að aldnir
menn geta verið ungir í anda, að
það er ekki aldurinm sem öl-lu skipt
ir um viðhorf manna til framsókn-
ar og um-bóta. Þeir sem ekki eiga
hugsjónir, vonir og drauma, eru
ekki lengur ungir, hvað sem af-
mælisdögum líður. Sumir menn
eru gamlir allt sitt líf. Aðrir geta
varðveitt ferska og frjóa hugsun
fram í háa elli. En því aðeins geta
menn verið ungir í anda fram eftir
árum, að þeir vitji æskunnar,
blandi við hana geði, fylgist m-eð
í tímans straumi.
Ég sé hér í kringum mig mai'ga
unga og áhugasama menn. Sú
er mín von og sú er mín ósk, að
á fundi ykkar ungu mannanna hafi
ríkt svipað hugarfar og á Þingvalla
fundinum fyrir 49 árum og að þið
farið héðan fullir af eldmóði og
sannfærðir um nýja fremdaröld.
Þá farið þið héðan með gott vega-
nesti. Þá mun starf þessa fundar
bera góðan ávöxt. Eg tel mig
reyndar hafa fylgzt það mikið
með því starfi, sem hér hefur ver-
ið unnið, bæði á fundinum sjálfum
og við undirbúning hans, að ég er
sannfærður um, að það á eftir að
verða Framsóknarflokknum að
góðu gagni. Hér hafa margar skyn-
samlegar og athyglisverðar ályktan
ir verið gerðar. Þar er að finna
ýmsar nýjungar. Þær munu "verða
teknar til rækilegrar athugunar af
flokksstjórninni ,og ég efast ekki
um, að þær eiga eftir að verða
flokknum góður vegvísir. Héc
hafið þið rætt mikilvægt mál-
efni: Stjórnmálaflokkinn i nútima
þjóðfélagi, hlutverk hans og starfs
aðferðir. Það er tímabært umræðu
efni, sem allir þeir, sem við stjórn
infi'ál fáát';'þurfá' áð táka til ræki-
legrar athugunar. Hér hafið þið
tekið upp athyglisverða nýbreytni,
þ. e. að hafa þingið opið, ef svo
má segja. Ég efast ekki um að
það verður fordæmi til eftir-
breytnif
Samband ungra Framsóknar-
manna hefur nú starfað í 30 ár.
Starf þess hefur verið Framsókn-
arflokknum mikilsvirði. Frá því
og öðrum félögum ungra Fram-
sóknarmanna hafa komið margar
ferskar hugmyndir. Það hefur átt
frumkvæði að ýmsum baráttumál-
um flokksins. Fyrirsvarsmenn
Sambandsins og félagsmenn þess
aðrir hafa jafnan reynzt góðir liðs
menn í kosningastarfi flokksins og
annarri baráttu. Margir þeirra, sem
nú eru í fyrirsvari fyrir Framsókn-
arfl. haifa á sínum tím-a verið
virkir þátttakendur í Sambandi
ungra Framsóknarmanna eða fé-
lagsdeildum þess. Að vísu hafa
þeir ekki verið valdir til núver-
aidi trúnaðarstarfa sem ungir Fram
sóknarmenn heldur síðar. Eigi að
síður má með nokkrum sanni
segja, að þessi samtök ungu mann
anna hafi verið einis konar uppeldis
stöð fyrir merkisbera flokksins.
Þannig á það að vera. Jafnframt
er starf í þessum samtökum nokk
ur prófsteinn á hina ungu menn.
Samband ungra Framsóknar-
manna hefur verið viðurkenndur
beinn aðili að flokksstjórn, þar
sem formaður þess er sjálfkjörinn
í framkvæmdastjórn flokksins.
Samt sem áður má vel vera, að
ungum Framsóknarmönnum finn
ist, að starf þeirra sé ekki metið
sem skyldi og að þeir hafi ekki
fengið þá áhrifaaðstöðu í flokkn-
um, sem verðugt væri. Það er
mál, sem gefa þarf sérstakan gaum.
‘Ég er þeirrar, skoðunar, að flokk-
urinn verði sjálfs sín vegna að
leggja ríkari áherzlu á það en
hingað til hefur verið gert, að
géfa ungum mönnum tækifæri og
Jcvegja þá til starfa í fremstu Víg-
línu flokksins.
Ég held, að mannaskipti í stjórn
málstörfum hafi stundum ekki ver-
ið nægilega ör. Menn hafa stund-
um verið þaulsætnir um of og ný-
ir menn hafa ekki komizt að svo
sem æskilegt hefði verið. Slík
stöðnun er skaðleg. Fólk vill hreyf
ingu og eðlilega endurnýjun.
Hverjum vaxandi stjórnmálaflokki
er lífsnauðsyn að fá til starfa unga
menn með nýjar hugmyndir og
ný viðhorf. Hinir eldri menn verða
að sýna skilning á þessu. Okkur,
sem eldri erum, er oft hollt að
hafa í huga orð rómverska hers-
höfðingjans, sem sagði: „Minnstu
þess, að þeir eru fleiri, sem tigna
hina upprennandi sól en þá, sem
er að ganga til viðar.“
Ég vil lýsa því hér, að ég
mun beita mér fyrir því, eftir
því sem í mínu valdi stendur, að
ungir menn verði valdir til trún-
aðarstarfa fyrir Framsóknarflokk;
inn og þá á ég auðvitað ekki að-
eins við þingmennsku. Það þarf
að mínum dómi að hleypa fersku
lofíú inn í íslenzk stjórnmál. Ung-
ir menn eru líklegastir til að koma
með það ferska loft. Á hinn bóg-;
inn met ég reynsluna mjög mikils.,
Hún verður löngum ólygnust um
menn og málefni. Beztu meðmæli,
hvers mann, eru þau, að hann sé.
góður af verkum sínum. Enginn
stjórnmálaflokkur hefur efni á því
að afskrifa menn, sem eru í fullu
fjöri og áunnið hafa sér traust
samferðamannanna. Hér þarf að’
gæta hófs á báða vegu. Ég vifc
leggja aukna áherzlu á að fá
unga menn til trúnaðarstarfa fyrir
Framsóknarflokkinn, en ég vil fá
þá þar til starfa við hlið hinna
eldri og reyndari manna. Ég held,
að skörp skil milli kynslóða séu
ekki æskileg. Það verður farsæl-
ast, að ungir og aldnir vinni sam-
an. Þeir eiga að bæta hvor ann-
an upp og læra hvor af öðrum. í
Framsóknarflokknum þarf eld-'
móður æskunnar og reynsla hinna
eldri að'eiga samleið. Það er minn/
boðskapur, jafnt til eldri sem-
yngri.
Framsóknarflokkurinn hefur nú>
starfað í meira en hálfa öld. Hann/
hefur á starfsferli sínum öðlazt,.
mikla reynslu og hann hefur eign-.
azt sínar erfðavenjur. Þær erfða-,
venjur ber fyrirsvarsmönnum
flokksins á hverjum tíma að hafa'
í heiðri. Samt er Framsóknar-'
flokkurinn ekki og á aldrei að
verða gamall í þess orðs venju-/
legu merkingu. Stjórnmálaflokkur..
eldist- ekki á sama hátt og ein-,
staklingur. Þar tekur ein kynslóð,
in við af annarri. Ný kynslóð kem
ur með nýjar hugmyndir og klæð-'
ir þær eldri í nýjan búning, sem-
samtíðinni hæfir. Unga fólkið er.
Iðunmarepli stjórnmálaflokkanna.
Sá flokkur, sem ungt fólk veitir
nægilegt brautargengi, þarf ekki
að óttast ellimörk, þó að starfs-/
árin skipti mörgum mannsöldrum..
Hann verður síungur. Framsóknar
flokkurinn hefur átt því láni að
Framhald á bls. 15