Alþýðublaðið - 06.03.1922, Side 1
Alþýðublaðið
O-ofM} ifct mi .JLlþý&uilólckarauM
1922
Mánudagimt 6 marz
Xosaisgarréttar-æálií.
Frumvarp til iaga um breyting
á lógum nr. 49 írá 30. nóv. 1914.
Flutningsmaður: Jón Baldvinsson.
3 gr. Iðga nr. 49 frá 30. nóv
ember 1914, um breyting á til
skipun 10. apríl 1872, um bæjar-
stjðrn l kaupstaðnum Reykjavík,
orðist þannig:
Ko3ningarré(t hafa aliir kaup
staðarbúar, karlar eg konur, í hverri
stöðu sem þeir eru, ef þeir eru
21 árs að aldri, þsgar kosning fer
fram, hafa átt lögheimili i kaup-
staðnum 1 ár og eru fjár s(ns
ráðandi. ,
Kjörgengur er hver sá, karl eða
kona, sem kosningarrétt hefir.
Greinargerð.
Frv. um þetta efni var í fyrra
borið fram á Alþingi af þingm.
Reykvíkinga eftir tilmælum bæjar
stjórnarinnar í Reykjavík. Var því
frv. breytt í Nd á þá leið, að það
var látið gilda um kosningar til
bæjar- og sveitarstjórna um land
alt. En það frv. var felt i Ed.,
og má að nokkru, ef til viil, telja
breytingar þær, sem urðu á frv.
í Nd„ orsök þess Aðalbreytingar
þær, sem þetta frv gerir á nú-
-glldandi lögum um kosningarrétt
og kjörgengi við bæjarstjórnar
kosningar í Reykjavík, eru í fyrsta
iagi, að aldurstakmarkið er fært
niður i 21 ár og í öðra lagi, að
þeginn sveitarstyrkur sviítir rnenn
ekki kosningarrétti. Um fyrra at
riðið er það að segja, að þar sem
svo er nú ákveðið ( lögum, að
maður sé fjárráða, þegar hann er
.21 árs að aldri, þá sýnist ekki
hin minsta ástæða til þess að meina
honum að taka þátt í kosningum;
á þeim aldri hafa allflestir þegar
fengið þá almennu mentun, sem
þeir annars fá undir lífsstarf sitt,
-og margir ákvarðað, hvaða starf
þeir ætia að leggja fyrir sig. Þá
er og mönnum heimilt samkvæmt
gildandi lögum að kvænast 21 árs
og konum að giftast 18 ára.
Verður þetta og til að styrkja
það, að aldurstakmarkið sé sett,
eins og /rv. gerir ráð fyrir. Það
er l(ka óhætt sð fullyrða, að unga
fólkið sé að jafnaði áhugasamara
um opinber mál en eldra fólkið,
og lætur sig þau oft og tíðum
mcira skifta, og þessi ástæða ein
út af fyrir sig er nægileg tíl þess
að fallast á þetta ákvæði frv.
Framvarpið ætiast til þess, að
menn fái að kjósa, þótt þegið hafi
þeir sveitarstyrk. í bcrklaveikis
lögunum frá siðasta þingi er sá
styrkur, sem þu’facdi mönnum er
veittur, ekki skoðaður sem sveit-
arstyrkur, og vtrðar þvi ekki rétt
indamissi. Og i breytingu þeirri
á fátækralögunum, sem gerð er
með 1. nr. 61, 27. júni 1921, er
enginn styrkur, sem veittur er
fyrir sjúkrahússvist, en þar með
teist iyf og læknishjálp, skoðaður
sveitarstyrkur. Fer þá að verða
dálitið hart - að svifta réttindum
t. d. gamalmenni og þá, sem vegna
ómegðar eða veikinda á heimiii
þarfnast hjálpar sveitar sinnar. í
greinargerð frv. þess, sem fyrir
; þinginu lá i fyrra, segir svo um
þetta, að „ástæður bæjarstjórnar
innar* séu þær, „að ailur þorri
þeirra manna, sem nú orðið þiggja
sveitarstyrk, geri það vegna barna-
fjölda, veikinda eða annars siíks,
sem eigi réttlæti það, að þiggjandi
sé gerður réttiægri en aðrir borg-
arar*.
óþarfi þykir að taka það fram
i frv, svo sem gert hefir verið í
eldti kosningalögum, að gift kona
teljist fjár síns ráðandi, þar sem
svo mun vera að lögum.
Ræða Jón Baldvinssonar
við flntning frumvarpíins.
Eg þykist i greinargerðinni hafa
skýrt frv. þetta svo, og aðaibreyt
ingar þær, sem það gerir á gild
andi lagaákvæðum um þetta cfni,
að ástæðulaust er að hafa um þ&ð
mörg orð nú að þessu sinni. Hitt
vildi eg benda á, að það virðist
54 tölublað
£itla kajjihflsið
Laugaveg 6.
Selur ódýrar veitingar.
Engir .drykkjupeningar*.
ekki ástæðulaust, að breyta skil-
yrðum fyrir kosningarrétti bér f
’ Reykjavik, i fyrsta iagi af því, að
þan eru talsvert þrengri, heldur
cn skilyrði fyrir kosningarrétti tll
aiþingis og í öðru lagi eru þan
þrengri en skilyrði fyrir kosninga-
rétti i öðrum kaupstöðum lands-
ins, að einum undanskildum.
Eg get hugsað mér, að það,
sem helzt kynni að vera haft á
móti þessu ftv. sé það, að méð
þessari rýmkvun, sérstaklega að
þvi er aldurstakmarkið snertir
komist meira los á alt. En ef vel
er að gáð, er sú ástæða ekki
mikilsvirði. Mörgnm þykir nú vera
fulimikið los á ýmsu i þjóðfélag-
inu, og um hreinar Ifnur ( lands-
málum er naumast að tala. Hefir
hið háa alþingi jafnvel hiotið
ámæli i þessu efni, og eru þó hv.
þm. ráðnir og rosknir. f aths. við
frv. er á það drepið, að unga
fólkið muni vera áhugasamara um
opinber mál, en hinir eldri Hygg
eg að þessu verði ekki mótmælt.
Unga fólkið hefir tekið að sér
ýms nauðsynjamál og borið þau
upp, vii eg t. d. benda á ung-
mennafélögin. Þau hafa mikið gert
til þess að glæða áhuga fyrir
mörgum þjóðþrifamáium
Og meuta nauðsynin er að
menn skipi sér f fylkingar málefn-
anna vegna, og þar stcndur unga
fólkið áreiðanlega feti framar
mörgum hinna eldri.
Það er þvf slður en svo, að
meira los komist á þó þessi
rýmkvun á aldurstakmarkinu vetði
getð. Mikiu fremur ástæða tii að
vona, að skipulag og festax verði