Morgunblaðið - 10.01.2001, Side 26

ERLENT
26 MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BILJANA Plavsic, fyrrver-
andi forseti Bosníu-Serba, fór
til Haag í gær til að gefa sig
fram við
stríðs-
glæpa-
dómstól
Sameinuðu
þjóðanna,
að sögn
flokks
hennar í
Bosníu.
Talsmaður
saksóknara
dómstólsins kvaðst þó ekki
geta staðfest þetta.
Plavsic er sjötug og hefur
ekki verið ákærð fyrir stríðs-
glæpi í Bosníustríðinu 1992–
95. Dómstóllinn hefur þó lýst
eftir henni vegna gruns um
að hún hafi gerst sek um
stríðsglæpi. Plavsic var á
meðal helstu bandamanna
Radovans Karadzic, leiðtoga
Bosníu-Serba í stríðinu.
Leynilegir
sáttafundir
í Búrma
HÁTT settir embættismenn
herforingjastjórnarinnar í
Búrma hafa átt leynilega
fundi síð-
ustu vikur
með Aung
San Suu
Kyi, leið-
toga stjórn-
arandstöð-
unnar og
handhafa
friðarverð-
launa Nób-
els. Sendi-
maður Sameinuðu þjóðanna,
Razali Ismail, skýrði frá
þessu í gær og hermt var að
markmiðið með fundunum
væri að undirbúa formlegar
sáttaviðræður. Flokkur Aung
San Suu Kyi vann stórsigur í
þingkosningum fyrir tíu árum
en herforingjastjórnin neitaði
að viðurkenna úrslitin.
Kalkútta
heitir
„Kolkata“
OPINBERU heiti indversku
hafnarborgarinnar Kalkútta
var breytt á nýársdag og hún
heitir nú „Kolkata“, eins og
hún hefur verið nefnd á beng-
ölsku. Bengalskir mennta-
menn höfðu beitt sér fyrir
breytingunni og indversk
stjórnvöld heimiluðu hana í
desember.
Sjá heim-
inn með
ísraelskum
augum
DAGBLAÐ í Teheran skýrði
frá því í gær að írönsk inn-
flutningsfyrirtæki hefðu flutt
inn augnlinsur frá erkifjanda
Írana, Ísrael, og krafðist þess
að þessi „ósómi“ yrði upp-
rættur. Blaðið segir að fyr-
irtækin hafi leynt uppruna
linsanna fyrir kaupendum og
yfirvöldum.
STUTT
Plavsic gef-
ur sig fram
í Haag
Biljana
Plavsic
Aung San
Suu Kyi
ADAM og Eva áttu hugsanlega
heima í Ástralíu en ekki í Afríku,
eins og lengi hefur verið talið, ef
trúa má áströlskum vísindamönn-
um. Þeir hafa sett fram þessa
byltingarkenndu kenningu og
dregið upp mynd af nýju, erfða-
fræðilegu ættartré, sem sýnir, að
forfeður nútímamannsins bjuggu
í Ástralíu fyrir 60.000 árum.
Kenningin er byggð á rann-
sóknum mannfræðingsins Alans
Thornes og samstarfsmanna hans
við háskólann í Canberra en þeir
hafa einnig sýnt fram á að í Ástr-
alíu bjó áður fyrr annar frum-
byggjastofn sem nú er útdauður.
Elsta kjarnasýran
Kenningar vísindamannanna
um Ástralíu sem vöggu mann-
kynsins byggjast á nýrri grein-
ingu á elstu DNA-kjarnasýru úr
manni, sem fundist hefur. Er þar
um að ræða svokallaðan Mungo-
mann, 60.000 ára gamla beina-
grind, sem fannst árið 1974 við
Mungo-vatn í Nýja Suður-Wales.
Augljóst þykir að um hafi verið
að ræða tiltölulega þróaða teg-
und því að Mungo-maðurinn hafði
verið grafinn samkvæmt ákveðn-
um siðareglum, með hendur
krosslagðar í kjöltu sinni og síð-
an hafi verið stráð yfir hann
rauðu litarefni.
Fyrst eftir að Mungo-maðurinn
fannst var hann talinn vera
28.000 til 32.000 ára gamall en
nú er komið í ljós að hann var
uppi fyrir 56.000 til 68.000 árum.
Elsta DNA-kjarnasýra úr manni,
sem fram til þessa hafði verið
könnuð, er úr beinaleifum, sem
fundust í Króatíu og eru sagðar
28.000 ára. Þar var hins vegar
um að ræða Neanderthals-mann.
Nýr ættleggur
Kenningin um þennan nýja ætt-
föður hefur komið nokkru róti á
hugi vísindamanna enda er með
henni verið að draga í efa þá við-
teknu skoðun, að „homo sapiens“,
hinn vitiborni maður, hafi stigið
sín fyrstu spor í Afríku. Þaðan
hafi hann síðan lagt upp fyrir
100.000 til 150.000 árum og út-
rýmt eða úthýst þeim mann-
flokkum, sem fyrir voru, Neand-
erthals-manninum og „homo
erectus“, hinum upprétta manni.
Thorne segir, að frumstæðasta
DNA-kjarnasýran í núlifandi
mönnum hafi fundist í fólki fyrir
sunnan Sahara í Afríku og þess
vegna sé talið, að Eva sé þar upp-
runnin og hafi dreifst þaðan um
allan heim.
Thorne segir að þeir hafi fund-
ið miklu eldri ættlegg en þennan
fyrrnefnda Evulegg og byggist á
þróun hvatberanna.
„Afríkukenningin er einfald-
lega röng og Eva kom frá Ástr-
alíu,“ segir Thorne en megin-
kenning hans er sú að Afríku-
kenningin sé of einföld og ekki
lengur viðunandi.
„Nútímamaðurinn kom ekki frá
einu svæði, heldur alls staðar
að,“ segir hann.
Thorne er raunar þeirrar skoð-
unar að sú tegund, sem síðar þró-
aðist í mann, hafi dreifst frá Afr-
íku fyrir um tveimur milljónum
ára en hinn eiginlegi nútímamað-
ur hafi hins vegar slitið barns-
skónum annars staðar. Hafi hann
þróast í þá átt á mörgum stöðum
og með nokkuð ólíkum hætti.
Vísindamenn segja að Mungo-maðurinn sé ættfaðir nútímamanna
Áttu Adam
og Eva heima
í Ástralíu?
Sydney. AFP.
TALSMAÐUR kínverska utanrík-
isráðuneytisins sagði í gær að ný-
birt skjöl um aðdraganda blóðsút-
hellinganna á Torgi hins himneska
friðar í Peking í júní 1989 væru
fölsuð. Hann ýjaði enn fremur að
því að markmiðið með birtingu
skjalanna væri að valda ólgu í Kína
og grafa undan stjórn kommúnista-
flokksins.
„Allar tilraunir til að blása málið
upp aftur og sundra Kínverjum
með þeirri auvirðilegu aðferð að
falsa skjöl og rangfæra staðreyndir
munu reynast gagnslausar,“ sagði
Zhu Bangzao, talsmaður utanríkis-
ráðuneytisins í Peking. Er þetta
fyrsta opinbera yfirlýsing kín-
verskra stjórnvalda um Tianan-
men-skjölin svonefndu sem birt
voru í Bandaríkjunum um helgina.
Zhu varði þá ákvörðun leiðtoga
kommúnistaflokksins að senda her-
lið á Torg hins himneska friðar til
að kveða niður friðsamleg mótmæli
lýðræðissinna. Hundruð eða jafnvel
þúsundir óvopnaðra mótmælenda
lágu í valnum.
Jiang Zemin forseti sagði við jap-
anska þingmenn í Peking að fréttir
bandarískra fjölmiðla um blóðsút-
hellingarnar væru rangar. „Það er
ósköp eðlilegt að vestrænir fjöl-
miðlar hafi sínar eigin skoðanir en
þeir mega ekki afbaka staðreynd-
irnar,“ sagði hann.
Skjölunum lekið
vegna valdabaráttu?
Mótmælin urðu til þess að Jiang
var skipaður formaður kommún-
istaflokksins í stað Zhaos Ziyangs
sem vildi að hafnar yrðu viðræður
við mótmælendurna í Peking. Í
skjölunum kemur fram að Li Peng,
þáverandi forsætisráðherra og nú
forseti þingsins, beitti sér fyrir því
að herlið yrði sent á Torg hins him-
neska friðar. Mannréttindahreyf-
ingar segja skjölin sanna að Li beri
ábyrgð á blóðsúthellingunum og
telja þau geta orðið til þess að hann
verði leiddur fyrir rétt þegar fram
líða stundir.
Stjórnmálaskýrendur hafa leitt
getum að því að umbótasinnar í
kommúnistaflokknum hafi lekið
skjölunum til að styrkja stöðu sína í
valdabaráttu við afturhaldsöfl í
flokknum fyrir þing hans á næsta
ári. Gert er ráð fyrir því að Jiang,
Li Peng og Zhu Rongji forsætisráð-
herra láti þá allir af embætti.
Wu Guoguang, fyrrverandi ráð-
gjafi Zhao, sagði að ekki hefði verið
hægt að safna skjölunum saman og
smygla þeim til Bandaríkjanna án
aðstoðar atkvæðamikilla manna í
kommúnistaflokknum.
Kínverjar segja Tian-
anmen-skjölin fölsuð
Peking. AP, Reuters, AFP.
BRESKUR undirréttur hefur úr-
skurðað að ekki megi skýra frá nýj-
um nöfnum tveggja unglinga, sem
dæmdir voru fyrir að myrða tveggja
ára dreng, James Bulger, árið 1993.
Gert er ráð fyrir því að unglingarnir
verði leystir úr haldi síðar á árinu.
Unglingarnir urðu 18 ára í ágúst
en þeir voru tíu ára þegar þeir börðu
drenginn til bana og köstuðu líki hans
á lestarteina í Liverpool.
Búist er við að nokkrir fjölmiðlar
áfrýi úrskurðinum. Undirrétturinn
tók tillit til ungs aldurs morðingjanna
þegar þeir frömdu glæpinn og komst
að þeirri niðurstöðu að þeir hefðu
fengið næga refsingu og sýnt að þeir
iðruðust glæpsins. Mikil hætta væri á
að ráðist yrði á þá í hefndarskyni ef
fjölmiðlum yrði leyft að skýra frá nýj-
um nöfnum þeirra. Faðir Bulgers
hefur sagt að hann sé staðráðinn í að
elta þá uppi eftir að þeir verða leystir
úr haldi og rétturinn tók sérstaklega
fram að unglingunum stafaði hætta
af ættingjum Bulgers.
Rétturinn úrskurðaði í fyrradag að
unglingarnir ættu að njóta nafn-
leyndar það sem eftir væri ævinnar
og bannað yrði að skýra frá dvalar-
stöðum þeirra, birta myndir af þeim
eða lýsa útliti þeirra. Rétturinn við-
urkenndi þó að dómurinn gilti aðeins
í Englandi og Wales og ekki væri
hægt að koma í veg fyrir að nöfn ung-
linganna yrðu birt á Netinu.
Lýst sem hættulegu fordæmi
Denise Fergus, móðir Bulgers,
sagði að unglingarnir verðskulduðu
ekki nafnleynd. „Það er skiljanlegt að
þeim skuli hafa verið veitt vernd sem
börnum. En hvaða rétt hafa þeir til að
fá sérstaka meðferð á fullorðins-
aldri?“
The Daily Telgraph birti í gær for-
ystugrein um úrskurðinn og lýsti
honum sem hættulegu fordæmi.
„Morðingjar James Bulgers eiga ef
til vill litla von um eðlilegt líf án nýrra
nafna en hið sama má segja um
glæpamenn eins og Myra Hindley
[sem var dæmd fyrir morð á fimm
ungmennum fyrir 40 árum] eða
Johnny Adair, sem var dæmdur fyrir
hermdarverk – og almenningur hefur
rétt til að vita um gerðir þessa fólks.
Þetta fordæmi gæti, ef það verður
misnotað, orðið til þess að þeir sem
dæmdir eru fyrir verstu glæpi gætu
gert raunhæfa kröfu til þess að njóta
nafnleyndar þegar þeir verða leystir
úr haldi.“
Breskur dómstóll
Morðingjar
Bulgers
njóti nafn-
leyndar
London. Reuters, The Daily Telegraph.
UM tvær milljónir manna frá 36
löndum báðu fyrir einingu meðal
múslima og friði í heiminum á síð-
asta bænafundi þriggja daga sam-
komu við bakka árinnar Turaq í
Bangladesh í fyrradag. Er þetta
önnur fjölmennasta trúarsamkoma
múslima á eftir pílagrímsförinni til
Mekka. Múslimarnir tóku þátt í um-
ræðum um kenningar íslams, auk
þess sem farið var með bænir allan
sólarhringinn. Þátttakendurnir
dvöldu undir þaktjaldi í þrjá daga
og urðu að þola níu stiga næt-
urfrost. Fimm aldraðir Bangla-
deshar dóu af völdum kuldans.
Þúsundir múslima eru hér á leið
á trúarsamkomuna í troðfullri lest.
AP
Múslimar biðja fyrir friði