Morgunblaðið - 10.01.2001, Qupperneq 27

Í einkasölu glæsileg 6 herb. efri sérhæð og ris í vönd-
uðu tvíbýli. Sérinng. 4 stór svefnherb., 2 glæsileg
baðherb. Parket. Glæsilegt útsýni. Frábær staðsetn-
ing. Verð 16,8 millj. Eign í sérflokki.
Eignin verður sýnd milli kl. 16.00 og 20.00 í kvöld.
Upplýsingar gefur:
Valhöll fasteignasala,
Síðumúla 27, sími 588 4477
Bústaðavegur 53 – opið hús
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 2001 27
Sérpantanir frá USA og EU góð og hröð þjónusta.
Bílabúð Rabba, sími 567 1650.
Rafgeymar í alla bíla, einna öflugustu á markaðnum, viðhaldsfríir og endingargóðir. Einnig eigum við
rafgeyma í vinnuvélar, vörubíla og flestöll vinnutæki. Bílabúð Rabba býður einnig upp á einna bestu
fáanlegu olíur á markaðnum, frostlegi og bætiefni á sjálfskiptingar.
LÖGREGLA í Texas í Bandaríkj-
unum leitar enn sjö fanga sem
struku úr fangelsi 13. desember sl.
og hafa verið á flótta síðan og myrt
lögreglumann. Er þetta umgangs-
mestu mannaveiðar síðan lögreglan
leitaði Bonnie og Clyde.
Í fyrradag var haft eftir yfir-
manni fangelsismála í Texas að mis-
tökum fangavarða kunni að vera um
að kenna að fangarnir sluppu úr
Connally-fangelsinu í bænum Ken-
edy, sem er skammt suð-austur af
borginni San Antonio.
Fangarnir yfirbuguðu verði og
rændu fötum þeirra, höfðu á brott
með sér 14 skammbyssur, hagla-
byssu, riffil og rúmlega 200
hleðslur. Þá rændu þeir tugum
skotvopna til viðbótar í íþróttavöru-
verslun á aðfangadag, og þá var
lögregluþjónn skotinn til bana. Yf-
irvöld vona að 200 þúsund dollara
verðlaun, sem boðin hafa verið fyrir
fangana sjö, muni leiða til þess að
þeir náist.
Í innanhússkýrslu lögreglunnar,
sem greint var frá opinberlega um
sl. helgi, er flótti fanganna sagður
„vandaður og gallalaus.“ Hefðu þeir
yfirbugað fangavörð í viðhaldsher-
bergi fangelsisins og síðan tekið 12
aðra starfsmenn í gíslingu er þeir
komu úr matarhléi.
Fangarnir klæddu verðina úr öll-
um fötum og bundu þá með vír og
reipi, klæddu sig í föt varðanna og
nörruðu annan vörð til að hleypa
sér inn í vopnabúr fangelsisins með
því að segjast þurfa að koma þar
fyrir myndbandsvél. Svo hlóðu þeir
vopnum í sendibíl viðhaldsdeildar
fangelsins og óku á brott. Nokkrar
klukkustundir liðu áður en í ljós
kom að þeir voru flúnir.
Tveir fanganna eru dæmdir
morðingjar, tveir voru dæmdir fyrir
vopnuð rán, einn fyrir að misþyrma
barni, einn fyrir fjölda nauðgana og
einn fyrir þjófnað.
Yfirvöld telja að þeir séu í felum í
eða í grennd við borgirnar Dallas-
Forth Worth, og er nú tvímennt í
öllum lögreglubílum þar, og lög-
regluþjónarnir vopnaðir vélbyssum.
„Fyrr eða síðar munu [fangarnir]
hugsa sér til hreyfings og þá verða
þeir hættulegir,“ sagði talsmaður
lögreglunnar.
„Við vonumst til þess að mikið
verðlaunafé freisti þeirra sem hafa
hjálpað [föngunum] við að flýja og
fela sig,“ sagði talsmaður fangels-
isins, Larry Todd. „Við teljum að
þetta sé sama fólkið og hjálpaði
þeim að strjúka.“
Einnig kemur til greina að ein-
hver fanganna í hópnum skerist úr
leik og bjóði yfirvöldum hjálp gegn
því að komast hjá dauðarefsingu,
segir Tory Caeti, prófessor í af-
brotafræði við Háskólann í Norður-
Texas. En slíku myndi þó fylgja
áhætta. „Ef einhver í þessum hópi
sýnir að hann sé til í að hlaupast
undan merkjum þá lendir hann í
vandræðum.“
Fjöldi ábendinga hefur borist um
að sést hafi til mannanna allt frá
Oklahóma-ríki til Louisiana-ríkis.
Síðast var staðfest að til þeirra
hefði sést í Banka í San Marcos, um
50 km frá Austin, höfuðborg Texas.
Um síðustu helgi var fjallað um
strok fanganna í sjónvarpsþættin-
um Eftirlýstustu menn í Bandaríkj-
unum (America’s Most Wanted), og
í kjölfarið bárust yfirvöldum 132
ábendingar um að sést hefði til
fanganna. Sagði Todd að verið væri
að vinna úr ábendingunum.
Mestu mannaveiðar
síðan Bonnie og Clyde
AP
Mynd frá lögreglunni í Dallas af einum strokufanganna, Patrick
Murphy jr., sem hlotið hafði 50 ára fangelsisdóm fyrir nauðgun og vopn-
aða líkamsáras og þjófnað.
San Antonio, New York. AP, The Daily Telegraph.
BANDARÍSKIR fjölmiðlar hafa
birt minnispunkta Ísraela frá
fundi samninganefndar þeirra
með Bill Clinton Bandaríkjafor-
seta á Þorláksmessu. Á fundinum
lagði Clinton fram hugmyndirsem
ætlað var að leiða Ísraela og Pal-
estínumenn aftur að samninga-
borðinu.
Í minnispunktunum kemur
meðal annars fram að Clinton
hafi talið sanngjarnt að 94-96%
landsvæðis á Vesturbakkanum
tilheyrði sjálfstæðu ríki Palest-
ínumanna. Örugg leið milli svæða
Palestínumanna á Vesturbakkan-
um og Gaza-svæðinu, sem lægi
yfir ísraelskt landsvæði, þyrfti
einnig að vera tryggð til fram-
búðar.
Samkvæmt nótunum lagði
Bandaríkjaforseti áherslu á að
lykillinn að varanlegum friði væri
að alþjóðlegt friðargæslulið gætti
landamæranna milli Ísraels og
Palestínu. Liðið yrði ekki aftur-
kallað nema með samþykki
beggja þjóðanna og það myndi
einnig hafa eftirlit með því að
friðarsamkomulagi væri fram-
fylgt.
Unnt að leysa ágreining um
Jerúsalem og flóttamenn
Clinton taldi að ekki væri
margt í veginum fyrir því að leysa
mætti ágreining þjóðanna um
Jerúsalem og stöðu palestínskra
flóttamanna.
Í grundvallaratriðum yrði ar-
abíski hluti Jerúsalem undir
stjórn Palestínumanna og ísra-
elski hlutinn undir stjórn Ísraela.
Mestu deilurnar hafa snúist um
Gömlu borgina, eða Musterishæð-
ina, en þar eru helgir staðir bæði
gyðinga, múslima og kristinna
manna. Clinton lagði fram tvo
kosti þar að lútandi. Annars veg-
ar að Palestínumenn færu með
yfirráð hæðarinnar, sem á arab-
ísku nefnist Haram al-Sharif, en
Ísraelar færu með yfirráð yfir
Grátmúrnum og helgum stöðum í
kringum hann. Hins vegar að Pal-
estínumenn færu með stjórn hæð-
arinnar en Ísraelar hefðu yfirráð
yfir Grátmúrnum og þjóðirnar
hefðu auk þess sameiginlega um-
sjón með fornleifauppgreftri á
svæðinu. Þá þyrfti samþykki
beggja þjóða til að hefja uppgröft
en áætlanir Ísraela um fornleifa-
uppgröft á svæðinu hafa valdið
harðvítugum deilum.
Staða palestínsku flóttamann-
anna hefur verið eitt eldfimasta
deiluefni Ísraela og Palestínu-
manna. Í Ísrael búa um sex millj-
ónir manna, þar af um 2 milljónir
araba. Við stofnun Ísraelsríkis
hraktist mikill fjöldi Palestínu-
manna frá heimilum sínum, og
þeir, ásamt afkomendum, eru nú
um fjórar milljónir. Palestínu-
menn leggja mikla áherslu á að
þeim verði leyft að snúa aftur til
Ísraels en Ísraelar vilja ekki fall-
ast á það enda myndi það gjör-
breyta lýðfræðilegri uppbygg-
ingu landsins, aröbum í hag. Í
minnispunktunum kemur fram að
Ísraelar séu tilbúnir til að við-
urkenna þjáningar og missi pal-
estínsku þjóðarinnar, eftir stofn-
un Ísraelsríkis, og nauðsyn þess
að þeir leggi alþjóðasamfélaginu
lið við að leysa vandamál Palest-
ínumanna.
Clinton leggur til að bæði Ísra-
elar og Palestínumenn viðurkenni
rétt flóttamannanna til að snúa
aftur til heimkynna sinna en hann
leggur höfuðáherslu á að grund-
vallarreglunni um eitt ríki fyrir
hvora þjóð sé framfylgt. Ísraelar
fái samkvæmt friðarsamkomulagi
rétt til að setja reglur um inn-
flutning flóttamanna til landsins
og meginreglan verði sú að Pal-
estínumenn fái ríkisfang í sjálf-
stæðu ríki Palestínumanna.
Bandaríkjaforseti leggur enn-
fremur til að alþjóðleg nefnd
verði sett á laggirnar til að kanna
allar hliðar málsins, til dæmis
hvernig vandi flóttamannanna
verði leystur og hvernig hugsan-
legum skaðabótum til Palestínu-
manna yrði háttað.
Grundvöllur að varanlegu
friðarsamkomulagi
Að lokum kemur fram að Clin-
ton telji þessar tillögur skapa
grundvöll fyrir undirritun sann-
gjarns og varanlegs friðarsam-
komulags. Samkvæmt þeim fái
Palestínumenn eigið ríki með
Jerúsalem, sem þeir kalla El-
Quds, sem höfuðborg, og Ísraelar
fái langþráðan frið og öryggi.
Minnispunktar Ísraela frá við-
ræðum við Clinton birtir
Palestínumenn
fái ríki en
Ísraelar frið
SALA og framleiðsla raforku voru
gefin frjáls í Kaliforníu árið 1996 og
þar með var bundinn endi á einokun
nokkurra stórra fyrirtækja. Var búist
við að samkeppnin myndi leiða til
lægra orkuverðs fyrir neytendur
enda áttu þeir nú að geta skipt við
þann sem byði þeim lægsta verðið og
bestu þjónustuna. Allt hefur þetta þó
farið á annan veg.
Nú fjórum árum síðar eru Pacific
Gas and Electric Co., PG&E, og Sout-
hern California Edison, SCE, tvö af
stærstu orkufyrirtækjunum í Banda-
ríkjunum, á gjaldþrotsbarmi og orku-
reikningarnir til viðskiptavina þeirra,
24 milljóna manna, hækka næstum
dag frá degi. Og ekki nóg með það.
Kalifornía, sem er sjötta stærsta hag-
kerfið í heimi og vagga hátækniiðn-
aðarins, býr við alvarlegan orkuskort.
Kröfur um „þjóðnýtingu“
Carl Wood, einn af fimm mönnum í
nefnd, sem hefur eftirlit með stofn-
unum á borð við rafmagnsveiturnar,
var ekkert að skafa utan af því á
skyndifundi í nefndinni í síðustu viku:
„Frjálsræðið í þessum málum er búið
að vera,“ sagði hann og kröfur um að
ríkið taki í taumana og þjóðnýti allan
þennan iðnað verða sífellt háværari.
Annars staðar, til dæmis á Wall
Street, hafa menn áhyggjur af
skuldabyrði raforkufyrirtækjanna í
Kaliforníu og af þeim áhrifum, sem
þetta ástand getur haft á efnahags-
lífið í ríkinu.
Meginskýringin á ástandinu er
fólksfjölgunin í Kaliforníu, um
600.000 manns á ári á síðustu árum.
Spurnin eftir raforku hefur aukist
miklu meira en menn sáu fyrir en hins
vegar hafa mjög ströng lög um um-
hverfisvernd komið í veg fyrir smíði
nýrra raforkuvera í 10 ár. Er kulda-
kast gerði í Kaliforníu í síðasta mán-
uði var ástandið svo alvarlegt að Bill
Richardson, orkuráðherra Banda-
ríkjanna, gaf út tilskipun til flestra
raforkuvera í Vesturríkjunum um að
hlaupa undir bagga með Kaliforn-
íubúum.
Vandinn er bara sá að nágranna-
ríkin eru ekki aflögufær og eru raun-
ar hætt að selja raforku til Kaliforníu
eins og þau gerðu áður.
Einn af hyrningarsteinum hins
nýja frjálsræðis var að gömlu fyrir-
tækin, sem höfðu áður allt á einni
hendi, voru neydd til að selja raforku-
verin sjálfstæðum framleiðendum til
að ýta undir samkeppni í framleiðsl-
unni. PG&E og SCE gerðu það og
keyptu fyrir andvirðið raforkuver
annars staðar í Bandaríkjunum en í
Kaliforníu verða þau nú að kaupa
orkuna af sjálfstæðum framleiðend-
um og selja hana síðan aftur til neyt-
enda. Þegar sneyðast fór um orkuna
hækkaði heildsöluverðið á henni úr
sex sentum, rúmlega fimm kr. ísl., í 27
sent eða hátt í 23 kr. kílóvattstundin.
Frelsinu fylgdi hins vegar ákvæði um
að ekki mætti hækka smásöluverð til
neytenda fram í mars 2002 og vegna
þess hafa þessi fyrirtæki safnað
skuldum, rúmlega 1.000 milljörðum
ísl. kr., sem þau geta ekki velt yfir á
neytendur.
Vegna þessarar þróunar er staða
rafmagnsveitu- eða dreifingarfyrir-
tækjanna orðin ákaflega slæm og
raunar svo alvarleg að raforkufyrir-
tækin treystust varla til að skipta við
tvö þeirra. Varð það til að auka enn á
kreppuna og hækka heildsöluverðið.
Raforka á ný undir
opinbera stjórn
Sab Francisco. Reuters.