Morgunblaðið - 10.01.2001, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
36 MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
M
ESTA böl sem
hægt er að lenda
í er að ræða
stjórnmál við
fólk sem er ekki
sammála manni. Í staðinn fyrir
að viðurkenna samstundis að það
hafi farið með þvaður og vitleysu
reynir það stöðugt að rengja,
andmæla, jafnvel hæðast að því
sem öllum ætti að vera ljóst að
er rétt skoðun.
Bitur reynsla sýnir að margir
hafa aldrei áttað sig á því að
sumar skoðanir eru alrangar og
vafasamt að rétt sé að una því að
fólk mæli með þeim jafnvel þótt
hljótt fari. Í fullkomnu trássi við
veruleikann og sögulega reynslu
er því meira að segja haldið fram
að allar skoðanir eigi rétt á sér,
séu jafn-
réttháar.
Ekki sé til
rétt viðhorf
og rangt held-
ur ólík viðhorf. En ef öll sjón-
armið hefðu jafn mikið vægi
myndum við aldrei þokast úr
stað, við værum stöðugt að taka
tillit til einhverra villukenninga
sem toguðu í aðra átt en þá
réttu. Hver vill kalla yfir okkur
stöðnun hins fullkomna jafnréttis
skoðananna?
Hér skal því samt fagnað að
þróunin virðist stefna í rétta átt.
Svonefndir þjóðfélagsrýnar og
sjálfskipaðir gagnrýnendur,
skömmóttir samfélagsóvinir, sem
hafa allt á hornum sér, beiskir
svartagallsrausarar til vinstri og
hægri, hafa látið undan síga á
síðari árum, æ færri hlusta á þá.
„Fullur árangur næðist ef slíkum
rýnum, líkt og stjórnmálamönn-
um, hefði tekist að gera sig þarf-
lausa,“ var fullyrt á vefriti ungra
hægrimanna, Vef-Þjóðviljanum,
fyrir skömmu og skal hér tekið
undir þau orð af heilum hug.
Undarlegt má það heita hvað
þrjóskan er mikil hjá þeim sem
ekki hafa áttað sig á því að
stjórnmálasögunni er lokið! Enn
þykjast atvinnu-rifrildisseggir
hafa eitthvað til málanna að
leggja. Enn tala þeir um skatt-
ana, velferðina, stjórnarskrána
og dómskerfið eins og þetta komi
þeim eitthvað við. Sumir þeirra
eru forhertir og halda að slitin
vinstrimennska geti aukið lífs-
gæðin, það er að segja hagvöxt-
inn. Aðrir láta sér sæma að efast
um heilindi stjórnmálaskörunga
sem hafa þó margoft sannað með
orðum sínum að þeir vilja heiðra
reglur markaðarins.
Vissulega má segja að hér ríki
málfrelsi samkvæmt ákvæðum
stjórnarskrár en menn eiga ekki
að taka þessa hluti of bók-
staflega.
Múrinn féll, markaðurinn sigr-
aði og ekkert meira um það að
segja. Málinu er lokið. Svörin
eru fengin, við vitum allt og þurf-
um engin ráð, engar efasemdir,
ekki um markaðskerfið frekar en
þyngdaraflið. Engum dettur í
hug að reyna að detta upp, það
væri fjarstæða, við dettum öll
niður. Einhugur ætti að vera um
markmiðið; áhyggjulaust nautna-
líf handa öllum sem það eiga
skilið og hæfileg auðmýkt í fari
hinna. Vilji menn tjá sig um
stjórnmál geta þeir einbeitt sér
að því að segja eitthvað jákvætt
um góðærið. Þeir geta líka fagn-
að því að loksins sé búið að leysa
efnahagsvandann.
Orkan sem fer í niðurrifs-
starfsemina og nöldrið er ómæld,
fjasið og tuðið kostar tíma og
peninga. Og hvað eru mörg
dæmi um að þetta hafi komið að
gagni? Allir vita að ekki er hlust-
að á þessar raddir og gamla
tuggan, um að gagnrýnin sé ör-
yggisventill, á ekki lengur við.
Öryggisventlar voru á gömlu
gufuvélunum en okkar vélar
ganga ekki fyrir gufu. Þrasið er
bara gamall og leiðinlegur kæk-
ur, öllum til leiðinda og ama,
upphafsmönnunum til van-
sæmdar enda eru þeir aumkaðir
og hlegið að þeim, þá sjaldan að
einhver tekur eftir þeim. Þeir
halda víst að með verkum sínum
séu þeir að halda uppi merki að-
haldsins, vekja okkur af svefni
andvaraleysis. En við báðum
ekkert um vakningu.
Ekki getur það verið hag-
kvæmt að fólk skuli verja dýr-
mætum tíma sínum í að velta sér
upp úr smávægilegum misfellum
í starfi stjórnmálaleiðtoga en það
virðist vera helsta keppikeflið.
Ábyrgðartilfinning rýnanna áð-
urnefndu er engin, þeim er sama
um framtíðina, sama um þjóðina.
Aðeins eitt skiptir þá máli: að fá
að tjá sig, gapa og geipa um alls
konar hluti sem þeir hafa sjaldn-
ast nokkurt vit á.
Oft sjást og heyrast dæmi um
aðfinnslur sem byggjast á hrap-
allegum misskilningi og fáfræði.
Þannig eru flokkarnir stundum
hrakyrtir og þeim kennt um ým-
islegt sem kjósendur eiga auðvit-
að sjálfir sök á með heimtufrekju
sinni og óþolinmæði. Sanngirni
virðist vera bannorð þegar fjallað
er um verk stjórnmálaleiðtoga.
Dregið er dár að því að haldið
sé uppi viðeigandi reisn fyrir
hönd þjóðarinnar með góðum
veislum og annarri viðhöfn þegar
vel liggur á okkur. Þjóðhöfðing-
inn er hafður að spotti og hressi-
legur alþýðleiki hans misskilinn.
Snúið er út úr orðum forsætis-
ráðherra þegar hann mælir með
réttarbótum. Þingmenn fara
sumir grátandi í háttinn vegna
ónærgætni lítilmenna sem ekki
komust á þing og ná sér nú niðri
á þjóðinni með því að ráðast á
réttkjörna fulltrúa hennar með
óbótaskömmum.
Margt hefur þokast í rétta átt
í landinu á síðari árum þrátt fyr-
ir baknag þeirra sem segjast
vera samviska þjóðarinnar en
ættu fremur að heita sérviska
hennar. En hér skal enn tekið
undir þá skoðun að betur má ef
duga skal og fullkomið verður líf
okkar ekki fyrr en þessar raddir
þagna og eigendur þeirra snúa
sér að gagnlegri störfum. Sam-
viska er ekki það sem mest þörf
er fyrir núna heldur samheldni
um réttar skoðanir, eindrægni
um forystu landsmanna, umburð-
arlyndi og kurteisi gagnvart
henni og kurteisi við liðsmenn
hennar. Sjálft takmarkið, hin
hljóðlausa sæla og samhæfða
fullkomnun nýrrar aldar, næst
ekki fyrr en menn hætta að
glápa og rýna, ekki fyrr en við
lokum augunum. Endanlega.
Af hverju
þetta þras?
Þeir halda víst að með verkum sínum
séu þeir að halda uppi merki aðhalds-
ins, vekja okkur af svefni andvaraleysis.
En við báðum ekkert um vakningu.
VIÐHORF
Eftir Kristján
Jónsson
STÚDENTUM há-
skólans fjölgar stöðugt
en fjármagn til háskól-
ans hefur ekki aukist í
samræmi við þá aukn-
ingu. Fjármagn Há-
skóla Íslands er af
skornum skammti sem
leiðir af sér þá ský-
lausu kröfu að stúd-
entaráð leiti allra leiða
til þess að auka tekjur
háskólans. Einn liður í
því er auka samstarf
við atvinnulífið en hag-
ur háskólasamfé-
lagsins og stúdenta af
nánari tengslum há-
skólans við atvinnulífið
er augljós.
Í vetur hefur starfað fjáröflunar-
nefnd Vöku en hún hefur leitað leiða
til frekari samskipta við atvinnulífið.
Vaka hefur verið þeirrar skoðunar að
Háskóli Íslands og stúdentar eigi að
sækja meira inn í atvinnulífið eftir
fjármagni og samstarfi. Við erum
ósátt við að ekki séu nýtt öll þau
tækifæri sem bjóðast til samskipta
við atvinnulífið.
Vaka lítur svo á að það séum við,
nemendur Háskóla Íslands, sem
þurfum að sýna frumkvæði í því að fá
atvinnulífið og fjármagn þess til liðs
við okkur. Vaka hafnar skólagjöldum
sem fjáröflunarleið enda lítum við
svo á að mikilvægt sé að standa vörð
um jafnrétti til náms.
Vaka vill fjölga
hollvinum háskólans
Margar hugmyndir hafa komið
fram hjá Vöku um það hvernig stúd-
entar geti sótt inn í atvinnulífið með
skilvirkum hætti. Mest ræddum við
þá hugmynd að styrkja hollvinafélög
háskólans. Hollvinasamtök háskól-
ans hafa nú verið starfrækt í 5 ár en
auk þess eru hollvinafélög starfandi
innan deilda háskólans.
Með því að vinna að því að styrkja
hollvinafélög deilda háskólans og
tengja þau með markvissum hætti
nemendafélögum fá nemendur tæki-
færi til þess að koma sjálfir að því að
afla háskólanum fjár og þeir afla fjár
til sinnar eigin deildar. Það hlýtur
vitaskuld að vera hvati til þess að
standa sig vel í fjáröfluninni að fjár-
magnið skili sér beint til þeirra sem
leggja vinnuna fram og enginn er
betur til þess fallinn að afla fjár en sá
sem þarf á fénu að halda. Þessi leið
hefur það ennfremur í för með sér að
allar deildir standa nokkuð veginn
jafnar að vígi.
Í lagadeild fór Orator, félag laga-
nema, með vökufólk í fararbroddi af
stað með átak í því að fjölga með-
limum Hollvinafélags lagadeildar.
Meðlimir hollvinafélagins greiða ár-
gjald og því er hagur deildarinnar af
því að meðlimum fjölgi augljós. Þar
var ákveðið að bjóða nemendum
deildarinnar að vera með í hollvina-
félaginu og framkvæmdin er þannig
að nemendur greiða ekki félagsgjald
fyrr en við útskrift. Fólk hefur að öll-
um líkindum meiri áhuga á því að
styrkja sína deild beint. Það ber til-
finningar til deildarinnar og veit af
eigin raun hvað það er sem vantar.
Við trúum því að sé farið vel af stað
með svona átak geti það skilað hverri
deild fjárhæðum sem hægt væri að
kaupa tölvur, tæki, bækur, tímarit
eða annað fyrir. Hollvinafélögin geta
þannig orðið að sterku tæki til þess
að nálgast atvinnulífið.
Lokaverkefnabankinn
endurvakinn
Vaka hefur í vetur unnið að því
hörðum höndum að auka tengsl Há-
skóla Íslands og atvinnulífs. At-
vinnumálanefnd stúdentaráðs sam-
þykkti tillögu Vöku um að
endurvekja lokaverkefnabankann,
en það var eitt af kosningaloforðum
Vöku. Lokaverkefnabankinn á að
vera gagnagrunnur, heimasíða þar
sem fyrirtæki geta auglýst eftir nem-
endum sem hafa áhuga á að vinna til-
tekin verkefni. Þangað geta nemend-
ur jafnframt leitað með hugmyndir
að lokaverkefnum eða lokaritgerðum
sem fyrirtæki geta styrkt. Lokaverk-
efnabankinn er því kjörinn til þess að
styrkja tengsl tveggja ólíkra sam-
félaga; HÍ og atvinnulífsins.
Nemendur selja í auknum mæli
lokaritgerðir sínar eða lokaverkefni
en með stofnun bankans er kominn
vettvangur fyrir fyrirtæki og stúd-
enta til þess að mætast.
Tengsl við
atvinnulífið
Hingað til hefur það ekki verið
nægilega ofarlega á forgangslista
stúdentaráðs að auka tengsl atvinnu-
lífs við háskólann. Þrátt fyrir að auk-
in tengsl við atvinnulífið hafi verið
eitt af kosningaloforðum Röskvu fyr-
ir tveimur árum varð raunin sú að
formaður atvinnumálanefndar, stúd-
entaráðsliði Röskvu, hélt engan fund
í heilan vetur. Í vetur voru þó loks
haldnir svokallaðir starfsdagar en
betur má ef duga skal.
Fjármagn háskólans er af skorn-
um skammti og þegar svo er þarf að
sýna vilja og frumkvæði til að bæta
stöðu mála. Vaka lítur svo á að tengsl
háskólans og atvinnulífsins hafi aldr-
ei verið mikilvægari og vill leita leiða
til þess að auka og styrkja þessi
tengsl enn frekar.
Frumkvæði Vöku í
fjáröflun háskólans
Þorbjörg S.
Gunnlaugsdóttir
Fjáröflun
Vaka hefur verið þeirr-
ar skoðunar, segja Drífa
Kristín Sigurðardóttir
og Þorbjörg S.
Gunnlaugsdóttir að
Háskóli Íslands og
stúdentar eigi að
sækja meira inn í at-
vinnulífið eftir fjár-
magni og samstarfi.
Höfundar hafa í vetur starfað í fjár-
öflunarnefnd Vöku, sem fjallar um
tengsl HÍ og atvinnulífsins.
Drífa Kristín
Sigurðardóttir
ÞVÍ var haldið fram
að vindaspár yrðu ná-
kvæmari þegar Veður-
stofan tók upp þann hátt
að tilgreina vindhrað-
ann í sekúndumetrum.
Sú hefur þó ekki orðið
raunin, þvert á móti. Oft
reynist vindhraðinn á
tveimur af hverjum
þremur veðurstöðvum
hægari en þau neðri
mörk vindsins sem eru
tiltekin í spánni fyrir
viðkomandi veðurhérað.
Spáin stenst þá aðeins á
þriðjungi veðurstöðv-
anna, jafnvel fyrstu
klukkustundirnar eftir
að hún er gefin út. Spáin um neðri
mörk vindhraðans er sem sagt röng,
nærri meðalhraða vindsins í veður-
héraðinu. Efri mörkin eru hins vegar
nærri réttu lagi, oftast um fimm sek-
úndumetrum hærri en meðalvindur-
inn. Þetta gefur notendum veður-
spánna auðvitað ranga hugmynd um
hvernig tiltekinn vindhraði lýsir sér,
einkanlega á þeim stöðum þar sem
hægviðri er algengt. Nógu slæmt var
að rugla fólk með því að hætta við
vindstigin eftir langa og góða reynslu
og taka upp framandi vindkvarða, þó
að ekki væri bætt gráu ofan á svart
með því að fara í laun-
kofa með hægviðrið, ef
svo má að orði komast.
Og athugasemdir um
þetta hafa ekki borið
árangur.
Við þessari hvimleiðu
skekkju í vindaspám er
reyndar einfalt að gera.
Eftir að ætlast hefur
verið á um meðalvind-
hraða í hverju veður-
héraði þarf ekki annað
en draga 5 sekúndu-
metra frá til að finna
neðri mörkin, en bæta 5
við til að finna þau efri,
þegar spáin um meðal-
hraðann er 5 eða hærri.
Sé meðalvindurinn sem spáð er 4 eða
minni verða neðri mörkin 0 (logn), en
efri mörkin verða þau sömu og tvö-
faldur meðalvindhraðinn. Með þessu
móti stenst spáin á níu af hverjum tíu
veðurstöðvum, ef réttum meðalhraða
er spáð. Hlustendur geta sannprófað
hvernig þessi regla gefst með því að
skrá vindhraðann á stöðvunum eftir
útvarpinu tvisvar á dag, klukkan
10.03 og 19.30, eða leita sér heimilda á
Netinu. – Þessi endurbætta spáregla
samsvarar því nokkurn veginn að
vindaspáin fyrir hvert veðurhérað
næði yfir þriggja vindstiga bil, 1–3,
5–7, 8–10 o.s.frv. Fyrir notendur
spánna hefði sá háttur reyndar verið
miklu ákjósanlegri en sekúndumetr-
arnir.
Eðlilegt er að fólk spyrji hvers
vegna Veðurstofan láti það viðgang-
ast svo lengi að vindaspár á landi
standist ekki nema í þriðja hvert
skipti. Sennilega er ástæðan sú að
stofnunin fylgist ekki með því hvernig
spárnar reynast, hvorki um vindinn
né aðra þætti veðursins. Sá saman-
burður er þó erlendis talinn sjálfsagt
mál, tiltölulega einfaldur á tölvuöld og
bráðnauðsynlegur til þess að ná sem
bestum árangri í starfinu.
Hægviðri í launkofum
Páll
Bergþórsson
Vindmælingar
Stofnunin fylgist ekki
með því hvernig spárnar
reynast, segir Páll
Bergþórsson, hvorki
um vindinn né aðra
þætti veðursins.
Höfundur er fyrrverandi
veðurstofustjóri.