Morgunblaðið - 12.01.2001, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 2001 29
ÓHÆTT er að segja að skoski
spennusagnahöfundurinn Ian Rank-
in sé í hópi fremstu höfunda á sínu
sviði í Bretlandi. Bækur hans njóta
mikilla vinsælda, hafa verið þýddar
á um tólf tungumál og hann hefur
unnið til verðlauna. Rankin hefur
sent frá sér ellefu skáldsögur fram
til þessa sem fjalla um rannsókn-
arlögreglumanninn John Rebus og
lið lögreglumanna undir hans stjórn
í Edinborg en sú nýjasta heitir „Set
in Darkness“ og kom fyrir
skemmstu út í vasabroti hjá Orion-
útgáfunni. Um er að ræða verulega
safaríka löggusögu sem spannar
rúmar 460 síður en þó er varla í
henni dauður punktur og lokin
koma skemmtilega á óvart og eru í
raun þrælspennandi.
Rebus
Rankin er langkunnastur fyrir
sögur sínar um Rebus en hann hef-
ur einnig skrifað skáldsögur sem
ekki fjalla um hann auk þess sem
hann á sér dulnefni eða annað höf-
undarheiti, sem er Jack Harvey, og
hefur sent frá sér þrjár spennusög-
ur undir því nafni.
Ian Rankin er fæddur í Fife –
héraði skammt utan við Edinborg
árið 1960 og lauk námi frá háskól-
anum í Edinborg. Hann stundaði
margvíslega iðju áður en hann fór
að skrifa sakamálasögur, vann á
vínekrum, var svínahirðir (ábata-
samt starf mörgum), skrifaði um
tónlist í blöð og var pönktónlistar-
maður. Fyrsta Rebus-sagan hans,
„Knots & Crosses“, kom út árið
1987 og Rankin hefur ekki stoppað
síðan.
Ellefta sagan, „Set in Darkness“,
hefur allt er prýða má góða löggu-
sögu sem auðvelt er að sökkva sér í;
fléttan er flókin og rakin sundur af
rökvísi, innsæi og þekkingu á
skoskri þjóðernispólitík og út-
þenslusögu Edinborgar, aukaper-
sónur allar eru hinar forvitnilegustu
og aðalpersónan, Rebus, ómótstæði-
legur félagi lesandans í gegnum
þykkt og þunnt.
Rankin virðist skrifa Rebus-bæk-
urnar sínar að nokkru leyti undir
áhrifum frá bandaríska spennu-
sagnahöfundinum Ed McBain
(áhrifa hans gætir reyndar mjög
víða í löggusögum almennt). Auk
þess má finna áhrif frá fjöldanum
öllum af nútímalöggusögum eins og
við þekkjum þær af sjónvarpi og
kvikmyndum en Rankin finnur í
forminu sinn eigin persónulega tón í
gegnum Rebus, í tengslum hans við
samstarfsmenn, undirheimalýðinn
og ekki síst sjálfa Edinborg, sem
fætt hefur hann af sér og hann hef-
ur blendnar tilfinningar til. Fyrir
alla þá fjölmörgu Íslendinga sem
komið hafa til Edinborgar og þekkja
til hennar er vandfundinn skemmti-
legri leiðsögumaður enda heldur
hann sig að mestu utan túristaleiða.
Einn af þeim bestu
Sagt er að menn eigi að skrifa um
það sem þeir þekkja og Rankin virð-
ist sannarlega þekkja vel til sinnar
heimaborgar og heimamanna. Þann-
ig er að Skotar eru að fá sitt eigið
þing í Edinborg svo sem alkunna er
en svo illilega vill til að þegar verið
er að gera endurbætur á þingstaðn-
um, Queensberry House, finnst lík
af manni sem sjálfsagt var myrtur
fyrir meira en tuttugu árum, falið
inni í stórum arni. Á sama tíma
finnst myrtur frambjóðandi af fínni
skoskri ætt og flækingur fremur
sjálfsmorð með því að stökkva ofan
af brú. Í fórum hans finnast 400.000
pund.
Úr þessu gerir Ian Rankin stóra
glæpasögu sem tengist efstu stigum
þjóðfélagsins og þeim lægstu (lág-
gróðurinn er mest að finna í Leith,
þeirri fornu siglingahöfn), hulinni
fortíð sem tengist landabraski og
nýjustu áherslum í pólitík Skot-
lands. Í gegnum allt þetta veður
Rebus þunglyndur nokkuð, kominn
á sextugsaldurinn svo styttist í eft-
irlaunin, margreyndur í glímu sinni
við glæpalýðinn og nægilega kæru-
laus til þess að geta komið sér í
vandræði. „Set in Darkness“ er
myrk, drungaleg og óvægin sem
passar vel við sálarlíf Rebus og sýn-
ir að Rankin er einn af þeim bestu.
Rankin, Rebus
og reyfari góður
Arnaldur Indriðason
ERLENDAR
BÆKUR
S p e n n u s a g a
„SET IN DARKNESS“
Eftir Ian Rankin. Orion 2000.
466 síður.
Gallerí Reykjavík
Sýning Sigurðar Atla í Galleríi
Reykjavík er framlengd til 18.
janúar.
Aðalþema myndanna er íslenskt
landslag í abstrakt formi, ásamt
fígúratífum túlkunum óháðum
tíma og rúmi.
Sýningin er opin virka daga kl.
13–18, laugardaga til kl. 17.
Aðgangur er ókeypis.
Sýning
framlengd
ELÍN Hansdóttir og Sara Riel
opna sýningu í Galleríi Nema hvað
á Skólavörðustíg 22c í kvöld, föstu-
dagskvöld, kl. 20.
Á sýningunni eru tvær litabæk-
ur sem gestum gefst kostur á að
lita í.
Sýningin er opin alla daga frá
kl. 14–18 og stendur til 18. janúar.
Litabækur
í Galleríi
Nema hvað
NORRÆNA húsið og Íslenska
dansfræðafélagið kynna þjóðlega
dansa á Norðurlöndum og fara
kynningarnar fram í Norræna
húsinu 16., 23. og 30. janúar kl.
20.
Að sögn Ingibjargar Björns-
dóttur listdanskennara hefur
þessi þáttur þjóðlegrar menning-
ar landanna lítið verið kynntur
hér á landi til þessa. Tilgang-
urinn er því fyrst og fremst að
kynna þennan þjóðlega arf á lif-
andi hátt en ekki að halda nám-
skeið í dönsunum.
„Meginhugmyndin er að kynna
dansana með kennslu einfaldra
dansa og vænst er þátttöku gesta
í dansinum. Auk þess mun fróð-
leikur um þá koma fram og sagt
verður frá séreinkennum þeirra,“
segir Ingibjörg.
Fyrsta kvöldið, þriðjudaginn
16. janúar, verða kynntir og
dansaðir söngdansar frá Fær-
eyjum og Íslandi. Þann 23. janúar
verða dansar frá Noregi, Svíþjóð
og Finnlandi og 30. janúar er
röðin komin að dönsum frá Dan-
mörku og upprifjun frá fyrri
kvöldum.
„Kynningarnar eru opnar öllum
og ekki þarf að tilkynna þátttöku
fyrirfram, né heldur að taka þátt
í öllum kynningunum. Dansarnir
eru einfaldir og auðlærðir og
munu fulltrúar hvers lands kynna
„sína“ dansa,“ segir Ingibjörg.
Íslenskir þjóðdansarar á Þingvöllum.
Þjóðlegir dansar
á Norðurlöndunum