Vísir - 03.03.1979, Blaðsíða 14
14
Laugardagur 3. mars 1979
I Dagheimili — Hafnarfirði
Starfsmaður óskast að dagheimilinu Víðivellir
i Hafnarfirði.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á dagheim-
ilinu hjá forstöðumanni sem einnig gef ur upp-
lýsingar í síma 53599 frá kl. 10-12 alla virka
daga.
Æskilegt er að umsækjendur séu ekki yngri en
20 ára.
Félagsmálastjórinn í Hafnarfirði.
REIKNISTOFA BANKANNA
óskar að ráða:
1. Starfsmann til tölvustjórnar. I starfinu felst
m.a. stjórn á einni af stærstu tölvum landsins
ásamt móttöku og frágangi verkefna.
Starf þetta er unnið á vöktum
2. Starfsmann til gagnaritunar.
I starfinu felst m.a. uppgjör gagnaritun og
móttaka gagna Starf þetta er unnið á kvöld-
in.
Við sækjumst eftir áhugasömum starfsmönn-
um á aldrinum 20-35 ára með stúdentspróf,
verslunarpróf/ bankamenntun eða tilsvarandi
þjálfun eða menntun.
Skriflegar umsóknir sendist Reiknistofu
Bankanna/ Digranesvegi 5 Kópavogi/ fyrir 15.
mars nk. á eyðublöðum sem þar fást.
Nauðungaruppboð
að kröfu innheimtu rikissjóðs Hafnarfirði,
Innheimtu Hafnarfjarðarbæjar, Gjald-
heimtunnar í Reykjavik, ýmissa lög-
manna og stofnana verður haldið nauð-
ungaruppboð að Helluhrauni 2 A, Hafnar-
firði laugardaginn 10. mars n.k. kl. 14.
Selt verður:
Bifreiöarnar G-72, G-479, G-1600, G-1745, G-1790, G-2199, G-
2446, G-2454, G-2546, G-2982, G-3061, G-3313, G-3410, G-3635,
G-3779, G-4923, G-5046, G-5379, G-5945, G-6158, G-6282, G-
6361, G-6528, G-6910, G-7032, G-7098, G-7266, G-7628, G-8324,
G-8383, G-9489, G-10012, G-10121, G-10226, G-10283, G-10384,
G-11062, G-11170, G-11275, G-11378, G-11638, G-12044, R-
2709, R-4184, R-10108, R-18616, R-23193, R-26686, R-29165, R-
14189 , R-49234, P-253, Toyota bifreiö, Ffat 128, Rambler,
byggingarkrani Linden — Allemac, loftpressur, fsskápar,
þvottavélar, sjónvörp, hljómflutningstæki, sófasett,
kommóöa, rokkokko sófasett, málverk eftir Jóhannes
Kjarval, hlutabréf i versluninni Danna Reykjavik.
Uppboðsskilmálar liggja frammi á skrif-
stofu minni. Greiðsla við hamarshögg.
Uppboðshaldarinn i Hafnarfirði.
Rafmagnsveitur ríkisins óska að ráða skrif-
stofumann að svæðisskrifstofu Rafmagns-
veitnanna á Egilsstöðum. Verslunarskólapróf
eða hliðstæð menntun er æskileg.
Umsóknir með upplýsingum um menntun,
aldur og fyrri störf sendist rafveitustjóra á
Egilsstöðum eða starfsmannastjóra í Reykja-
vík.
105 Reykjavík
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi 116
Laugard. 3.mars kl. 16.00 Bókmenntakynning.
Peter Rasmussen og Ingeborg Donali kynna
nýjar danskar og norskar bækur. Gestur verð-
ur danski rithöf undurinn Sven Holm.
Mánud. 5.mars kl. 20,30 Danski rithöf undurinn
Sven Holm kynnir eigin verk.
Þriðjud. ó.mars kl. 20,30 Carl Johan Gard-
berg: „Kulturlandskap och miljöer." Fyrirl.
með litskyggnum.
VERIÐ VELKOMIN
NORRÆNA
HÚSIÐ
Blóðslóð
mannkynsins
— efftir Lárus Guðjónsson jarðfrœðing
Saklausustu fórnardýr okkar
nútfma vistfræöilegu Ragna -
raka eru dýrin á þessari jörO.
Þvi þau eru ófær um aö verja
sig gegn umturnun manrikyns-
ins á jafnvægi náttúrunnar.
Fari stofnstærö þeirra niöur
fyrir viss mörk, þá er aöeins
spurninginhvenær þau deyja út.
Ef athugaðar eru tölur um út-
dauö dýr, kemur i ljós blóðug
útkoma. Samkvæmt tölum i
„Wildlife in Danger”, eftir J.
Fisher, N. Simon og J, Vincent,
sem allir starfa hjá Internation-
alUnionforthe Conservation of
Nature and Natural Resources
(alþjóðleg samtök um verndun
náttúru og náttúrulegra
auöæfa), þá eru dýr jaröarinnar
komin f allhrikalega kllpu. Árið
að segja lagt hönd á ljáinn með
þvíað kála hérsiðasta Geirfugl-
inum (Great Auk) árið 1844. Ef
allar þessar tölur eru teknar
saman, kemur i ljós, aö 1/100
allra fugla- og spendýrategunda,
sem voruþekktlifandiárið 1600,
eru ekki lengur á meðal vor, og
l/40þeirra,sem eftir eru, er að
syngja sitt slðasta.
Maðurinn mesti óvin-
urinn.
Engin dýrategund er eilif, en
óhrekjanleg rök sanna, að
mannkynið hefur flýtt fyrir
hvarfi ansi margra dýrateg-
unda á siðustu 3 1/2 öld Höf-
undar „Wildlife in Danger”
telja, að 3/4 fuglategunda og 2/3
ýmissa dýrastofna, t.d.
indverska ljónsins.
Eyðilegging á náttúru-
legu umhverfi.
Obein útrýming er alveg jafn
áhrifarik, og enn er það
mannkynið, sem stendur fyrir
henni, þótt ekki sé endilega
nokkur maður eða byssa á
vettvangi glæpsins.
Eyðilegging á náttúrulegu
umhverfi er hér aðalmorövopn-
ið. Skógarhögg, framræsla
fenja og votlenda, eyðilegging á
náttúrulegum gróðri og beitar-
löndum, mengun lofts,
jarðvegs, ferskvatns og sjávar,
rándýr fíutt inn af mönnum og
sóttir f innfluttum dýrum hafa
MARTINiQUE
MACAW
FUGHTliSS
•wghtwdon
Nwto wcax
50108000« i
SJA*T f
töstokí 9
Dýragaröur framtlöarinnar?
1600 voru u.þ.b. 4226 spendýra-
tegundir þekktar á llf i. Arið 1970
höfðu að minnsta kosti 36 teg-
undir (0,85%) dáið út og a.m.k.
120 tegundir tilviðbótar (2,84%)
voru þá i mikilli hættu.
Ef viö athugum undirtegundir
og landfræðilega einangraða
stofna, bætist enn við hinn blóð-
uga lista. Siöan 1600 hafa 64
undirtegundir dáið út og 223 til
viðbótar eru taldar i mikilli
hættu samkvæmt „Red Data
Book’ ’, sem gefin er út af IUCN,
en þar eru skráöar tegundir,
sem eru sjaldgæfar og I hættu á
að deyja út.
Fuglar hafa ekki sloppið bet-
ur. Af þeim 8684 tegundum, sem
þekktust iifandi hér á jörðu árið
1600, eru 94 tegundir (1,09%)
horfnar og a.m.k. 187 tegundir
(2,16%) til viðbótar eru I hættu.
Ef athugaðar eru undirtegun-
dir fugla, kemur I ljós, að 164
undirtegundir hafa dáið út og
287 tegunda er getið i „Red Data
Book”.
Við Islendingar höfum meira
1650 1700 1750 1800 1850 1900 1950 2000
Fylgni milli fólksfjölgunar og
útdauða spendýra- og fuglateg-
unda síöan 1600.
Stólparnir ná yfir 50 ára tlma-
bil. Skyggöir stólpar tákna
fuglategundir. óskyggöir stólp-
ar tákna spendýrategundir. (A)
Fjöldi útdauðra spendýra og
fuglategunda. (B) Fólksfjöldi I
miiljöröum.
spendýrategunda, sem horfiö
hafa siöan 1600 hafi veriö
útrýmt af manninum. Einnig
telja þeir, að 2/3 fuglategund-
anna og 5/6 spendýrategund-
anna, sem nú eru I mestri hættu
að deyja út, geti þakkað mann-
inum það ástand.
Hvernig fer mannkynið að þvi
að fremja svona glæpi?
Augljósustu tilfellin koma fram
sem bein útrýming, — það er
veiöar. Aöallega i sambandi við
gróða og skemmtun, en einnig
vegna matarþarfa.
Þaðerekkertgrinaö vera dýr
meö failegan feld, meðan fólk
kaupir og notar sex milljón
króna pelsa og skrautlegar
fuglafjaðrir eru notaðar I föt og
hatta.
Filar og rostungar eru með
miklar skögultennur. Veiðiþjóf-
ar geta fengið 600 þúsund krón-
ur fyrir 35kg þungar filatennur i
Hong Kong. Þessar tennur eru
siðan tálgaðar niður i minja-
gripi handa túrhestum. Þá eru
ruslafötur úr filsfótum líka
ákaflega vinsælar, sem og háls-
men úr ljónstönnum og arm-
bönd úr giraffahárum, svo
eitthvað sé nefnt.
Hjátrú.
Hjátrúin á sinn þátt 1 blóðbað-
inu. A 17. öld var geitartegund-
inni Alpine Ibex útrýmt vegna
þess, að kynfæri dýranna voru
talin innihalda mikinn lækn-
jngamátt. Á þessari öld hjálpar .
hjátrúin til við útrýmingu nas-
hyrninga. Astæöan er sú, aö
margir telja malað nashyrn-
ingshorn áhrifarikasta ástarlyf,
sem hægt er að fá. Svo má lika
nefna morðvarginn, sem leitar
uppi sjaldgæf dýr, helst I bil,
bát, flugvél eöa þyrlu, til að
skjóta og stoppa upp. Siöan
skreyta þessir herrar byssuher-
bergin sin með hausum, feldum
og myndum af sjálfum sér skæl-
brosandi með bráðina. Þessir
eiga heiðurinn af útrýmingu
hörmulegar afleiöingar á dýra-
lif jarðarinnar.
Sem dæmi má nefna að
skógarhögg I Indónesiu er langt
komið með að útrýma orang-
útanstofiiinum, farfuglar, sem
koma á varpstöðvar, finna þar
jarðýtur og húsgrunna. Ofbeit
innfluttra eldisdýra getur eyði-
lagt beitarland villtra tegunda
og eins geta innflutt dýr, t.d.
kettir, rottur og hundar, haft
bein áhrif á viðkvæma stofna.
Margir visindamenn telja, að
dýr, sem komast á skrá „Red
Data Book”, séu dauðadæmd.
Bætist þá enn viö listann. Vlða
um heim hafa rikisstjórnir og
fyrirskipað friðuð verndarsvæði
fyrir hin ýmsu dýr og er það
e.t.v. eina leiðin til þess að
forða þeim frá útrýmingu. En
þessi svæði þyrftu að vera mun
fleiri og stærri.
Ástandið á enn eftir að
versna.
Þá verður að athuga það, að
nú eru fbúar jarðarinnar um 4
milljarðar og með áframhald-
andi fólksfjölgun verða þeir 6-7
milljarðar árið 2000. Þetta þýð-
ir að milljónum hektara af
náttúrulegu umhverfi dýra
verður umturnað vegna aukinn-
ar þarfar fyrir landbúnaðar-
svæði, vaxandi sóknar I
náttúruleg auðæfi, svo sem
skóga og jarðefni, að ógleymdri
þörfinni fyrir aukið llfsrými.
Með hliðsjón af þessu er ansi
hætt við, að landamæri vernd-
arsvæða dýra verði ekki virt,
þegar liða tekur á öldina.
Skriðdýr og slöngur hafa ver-
ið á jörðinni frá þvi larigt á und-
an manninum. Mér þykir lík-
legt, að þau lifi hér löngu og
góöu hræætulifi eftir að siðasta
lifandi manneskjan á jöröinni er
búin að kála þeirri næstsiöustu.
(Greinin hefur áður birst i
Náttúruverk, blaði verkfræöi-
og náttúrufræöinema við
Háskóla islands.)