Alþýðublaðið - 30.11.1989, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 1. des. 1989
BÓKAFRÉTTIR
Minningarord:
Jónína M. Guðjónsdóttir
f.v. formaður Verkakvennafélagsins Framsóknar
F. 2. ágúst 1899 — D. 24. nóvember 1989
Þegar ég hóf aö starfa í Alþýðu-
flokknum fyrir tæpum fimmtíu ár-
um, veitti ég sérstaka athygli
tveimur fullorðnum konum, sem
mér fannst að ýmsu leyti bera af,
i málflutningi, framkomu og við-
móti. Þessar konur voru Jóhanna
Egilsdóttir og Jónína M. Guðjóns-
dóttir, Jóna Guðjóns, eins og hún
jafnan var köiluð. Jóhanna var for-
maður Verkakvennafélagsins
Framsóknar og Jóna varaformað-
ur þess, en síðar formaður félags-
ins. Þessar konur vöktu ekki síður
athygli mína og aðdáun en þeir
leiðtogar flokksins, sem ég hafði
mestar mætur á, svo sem Harald-
ur Guðmundsson, viðurkenndur
þjóðskörungur.
En hvað tengdi Jóhönnu Egils-
dóttur og Jónu Guðjóns, leiðtoga
verkakvenna í Reykjavík, í huga
ungs hagfræðings við einn af mik-
ilhæfustu stjórnmálamönnum ald-
arinnar? Mér varð það skiljan-
legra, þegar ég siðar komst að því,
að Haraldur Guðmundsson var
einmitt sá af forystumönnum
flokksins á þeim tíma, sem þær
tvær höfðu einna nánust tengsl
við. Sjálfum hefur þeim efiaust
fundizt svipuð lífsskoðun vera
eðlileg skýring á samstöðu þeirra
og vináttu. Mér, ungurn manni,
fannst þá og finnst enn þau hafa
átt margt annað sameiginlegt og
þá ekki sízt höfðinglega reisn, sem
varð sérstaklega áhrifamikil, þeg-
ar talað var máli litilmagnans í
þjóðfélaginu.
Jóna Guðjóns varð ein þeirra
flokksmanna, sem ég í áratugi átti
hvað nánast samstarf við. Ástæð-
an var ekki aðeins sú, að hún sat
í stjórn flokksins og var lengi full-
trúi flokksstjórnar í þingflokki Al-
þýðuflokksins. Skýringin var jafn-
framt sú, að það var svo auðvelt að
ræða við hana, ekki sízt um erfið
vandamál og viðkvæm deilumál.
Hún var stórgreind og fljót að
skilja, hvað skipti máli. Og því
mátti jafnan treysta, að skoðanir
hennar væru byggðar á réttsýni
og góðvild. Það var ekki markmið
hennar að ná alltaf sáttum, ein-
hverjum sáttum. Hún þorði að
taka þá afstöðu, sem hún taldi
rétta, þótt það kostaði harða and-
stöðu, af því að hún vissi, að góð
samvizka fylgir því einu, sem
maður telur rétt. En engum þeim,
sem hana greindi á við í hita dags-
ins, gat dottið annað í hug, en að
hún hefði látið réttsýni sína ráða.
Þess vegna gufuðu deilur við hana
upp eins og dögg fyrir sólu. Allir
vissu, að það, sem hún hafði lagt
til, var sagt og gert út frá því sjón-
armiði, hvað væri heildarhags-
munum umbjóðenda Alþýðu-
flokksins — og heildarhagsmun-
um þjóðarinnar — fyrir beztu. En
sú hugsjón var aðalsmerki Jónu
Guðjóns, að þeir hagsmunir færu
saman.
Þótt ég hafi jafnan talað mikið
við Jónu Guðjóns á fundum og
mannamótum, talaði ég miklu
meira við hana í síma á kvöldin og
um helgar. Þegar við vorum bæði
hætt að hafa opinber afskipti af
stjórnmálum, héldum við áfram
að tala saman á þennan hátt. Ég
hafði þótzt vita það áður, en komst
nú enn betur að raun um, hvílík
gáfu- og mannkostamanneskja
Jóna Guðjóns var. Það var ótrú-
lega margt, sem við gátum ræðst
við um. Og alltaf mótaðist viðhorf
hennar af sömu höfðingslundinni,
sömu mannhlýjunni.
Ég tel mig hafa lært mikið af
Jónu Guðjóns og ég met það mik-
ils, að hafa kynnzt henni.
Gylfi Þ. Gíslason
1 gær var til moldar borin
Jóna Margrét Guðjónsdóttir, fyrr-
verandi formaður Verkakvennafé-
lagsins Framsóknar.
Þegar ég hóf störf hjá Alþýðu-
sambandinu 1974 sat Jóna, sem
þá var formaður Framsóknar, í
miðstjórn sambandsins. Það var
reisn og myndugleiki yfir Jónu þó
hún væri mild og hæglát í fasi.
Jóna er af þeirri kynslóð sem með
endalausri fórnfýsi og ósérhlífni
byggði upp sterka verkalýðshreyf-
ingu. Hún var örlát á sinn tíma og
vann hreyfingunni allt, hvort sem
var í starfi fyrir Framsókn, ASÍ, Al-
þýðubankann eða Alþýðuflokk-
inn. Hvar sem hún kom lét hún að
sér kveða og barðist fyrir hags-
munum þeirra tekjulægstu og
þeirra sem áttu við erfiðleika að
etja. Hún vildi rétta hlut kvenna
og ná jafnrétti kynjanna.
Ég minnist Jónu með þakklæti
og ég flyt henni í dag þakkir heild-
arsamtakanna fyrir það verk sem
hún vann fyrir íslenskt launafólk.
Hún hélt hátt á lofti því merki jafn-
réttishugsjónar sem hefur mótað
íslenskt velferðarþjóðfélag.
Ég flyt Þórunni Valdimarsdóttur,
sem tók við af Jónu sem formaður
Framsóknar og fulltrúi í miðstjórn
og var hennar nánasti félagi mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Ásmundur Stefánsson
Mál og menning hefur gefið út bók-
ina Hugmyndasaga eftir ÓlafJens
Pétursson. Höfundur rekur sögu
hugmyndanna allt frá fyrstu menn-
ingarríkjunum til allra síðustu ára.
Lesandinn er á skýran og einfaldan
hátt kynntur- fyrir öllum helstu
hugsuðum sögunnar og hugmynd-
um þeirra um trúmál, stjórnmál,
raunvísindi og hugvísindi. Höfund-
ur kappkostar jafnframt að rekja
þróun slíkrar umræðu og fræðiiðk-
ana á íslandi frá miðöldum til nútím-
ans.
Mál og menning hefur gefið út tvær
bækur fyrir yngstu börnin sem
heita Karólína ó afniæli og Karó-
lína er hugrðkk. Bækurnar um
Karólínu eru finnskar. Höfundur
þeirra er Laura Voipio en teiknar-
inn, Virpi Pekkala kom til Islands
nýverið í tilefni af útkomu bókarinn-
ar og heimsótti þá m.a. dagvistar-
heimili og bókabúðir og teiknaði
fyrir börn.
Örn og Örlygur hafa gefið út fallega
myndskreytta bók fyrir yngstu les-
endurna eftir höfund bókanna um
litla ísbjörninn Hér segir frá Olla
litla fílsunga sem langar svo mikið
til þess að eignast lítinn bróður í af-
mælisgjöf en í staðinn fær hann
flotta hjólaskauta. Vonsvikinn
spennir hann á sig hjólaskautana og
rennir sér að heiman til að gá að því
hvort hin dýrin vilji ekki gefa hon-
um leikfélaga. Olla verður ekki að
ósk sinni og á leiðinni rennir hann
sér beint á tré og lendir á sjúkrahúsi.
En það hýrnar yfir honum þegar
mamma hans segir honum að von
sé á litlum frænda í heiminn. Þessi
hugljúfa saga er þýdd af Helga
Magnússyni.
SÓLARSAGA
Komin er út frá Mál og menningu ný
bók eftir Andrés /ndridason, Sólar-
saga, sem er sjálfstætt framhald af
Alveg milljóní er kom út á síðasta
ári. Sólarsaga segir frá Þorsteini,
14 ára, sem kominn er í sumarfrí á
sólarströnd ásamt fjölskyldu sinni
og lendir þar inn í óvænta atburða-
rás og tekst að greiða úr erfiðu saka-
máli.
Út er komin unglingasagan „Ungl-
ingar í frumskógi" eftir Hrafn-
hildi Valgarösdóttur. Hún er sjálf-
stætt framhald verðlaunasögunnar
Leðurjakkar og spariskór, en þá
bók gaf Æskan út fyrir tveimur ár-
um. Þetta er þriðja unglingabók
HrafnhUdar en einnig hafa verið
gefnar út tvær barnabækur og eitt
smásagnasafn eftir hana. Útgefandi
er Æskan.
Komin er út hjá Máli og menningu
ný bók um Einar Áskel, Bittu
slaufur, Einar Áskelll Einar Ás-
kell býr hjá pabba sínum og fæst við
flesta hluti sem börn á hans aldri
fást við. Hér er Einar Áskell fimm
ára gamall og hefur náð þeim
áfanga á þroskabrautinni að læra að
binda slaufur. Hann indur siaufur út
um alla íbúð svo pabbi kemst varla
leiðar sinnar, en hann kippir sér
ekki upp við það frekar en önnur
uppátæki Einars.
Örn og Örlygur hafa gefið út ein-
staklega fallega bók fyrir yngstu
börnin. Hún nefnist Lítill ísbjörn
H«t| <lr IWr
litill ísbjöm
lcndir í ævintýrum
lendir í ævintýrum og er eftir
Hans de Beer. Þýðandi er Helga Ein-
arsdóttir bókasafnsfræðingur.
Sagan segir frá Lassa litla ísbirni
sem fer enn á ný í óvænt ferðalag.
Þegar hann er að leika sér í sjónum
festist hann í neti og er skyndilega
hífður um borð í skip ásamt fjöldá
fiska. Hann losnar brátt úr netinu og
kynnist skipskettinum Nemó sem
reynist Lassa mikil hjálparhella og
finnur ráð til þess að koma Lassa aft-
ur heim til forelda sinna við Norður-
pólinn. En áður en það tekst lendir
Lassi í ýmsum ævintýrum og eign-
ast vini hvar sem hann fer.
Út er komin skáldsagan „Lífsþræð-
ir“ eftir Sigrídi Gunnlaugsdóttur.
Höfundur hlaut verðlaun í skáld-
sagnasamkeppni IOGT fyrir þessa
athyglisverðu sögu. í henni er lýst
endurfundi átta kvenna er verið
höfðu skólasystur í menntaskóla og
því sem á daga þeirra hefur drifið
frá því að leiðir skildu. Þetta er
fyrsta bók Sigríöar. Útgefandi er
Æskan.