Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 35

ÁRIÐ 1995 voru blikur á lofti í ís-
lenskum glæpaheimi. Framin voru
tvö vopnuð rán, þar sem menn kom-
ust undan með umtalsverðar fjár-
hæðir. Fúlgurnar
hvorki gerðu glæpina einstaka né
voru sá þáttur þeirra sem lögreglu
og almenningi stóð fyrst og fremst
stuggur af. Heldur fagmennskan,
vitrænn undirbúningur og þraut-
þjálfaðar aðgerðir bófanna. Þeir
höfðu unnið verk sín skipulega.
Tímasett ránin af nákvæmni, fram-
kvæmdirnar og flóttaleiðirnar.
Enda ófundnir enn í dag.
Algjört árangursleysi lögregl-
unnar var og er mönnum áhyggju-
efni. Viðbrögð hennar við nýjum og
fagmannlegri vinnubrögðum og
barátta við greinilega skynsamari
bófa, urðu til lítils. Menn hugsuðu
með hryllingi til þess ef slíkir ódám-
ar ættu eftir að færa sig uppá skaft-
ið í síharðnandi heimi. Reyndar
kvisuðust úr sögur um að lögreglan
vissi hverjir stæðu að baki ránunum
en skorti sannanir. Það hjálpar, en
ekki mikið.
Fyrra ránið var dæmigert fyrir
íslenska sveitamennsku og sakleysi.
Tvær óþjálfaðar stúlkur höfðu þann
starfa hjá Skeljungi, að safna sam-
an sölunni í öllum bensínstöðvum
fyrirtækisins í Reykjavík. Héldu
síðan með drápsklyfjar sínar að lok-
inni smölun, í banka í miðborginni.
Að því hlaut að koma að þær yrðu
leiddar einsog lömb til slátrunar.
Einn hryssingslegan febrúarmorg-
un blasti ískaldur raunveruleikinn
við, sem þær höfðu aðeins kynnst í
sjónvarpi og bíómyndum. Nokkrir
þorparar réðust á þær, hirtu sjóð-
inn og höfðu sig á brott. Skiptu um
flóttabíla, sem voru með stolnum
númeraplötum. Eftir sat lögreglan
hnípin í nýjum vanda og ráðamenn
Skeljungs slegnir út af laginu. Hér
voru komnir atvinnumenn.
Flestir eru á því að sömu aðilar
hafi staðið að baki bankaráninu sem
framið var í Búnaðarbankaútibúinu
á Vesturgötu í desember sama ár.
Aðgerðirnar voru jafnþaulskipu-
lagðar og árangursríkar. Nokkrir
bófar með lambhúshettur, vopnaðir
hnífum, a.m.k., geystust inní bank-
ann í morgunsárið, hirtu úr köss-
unum og hurfu nánast sporlaust út-
úr heiminum. Nokkrar ábendingar
virtust benda til að löggæslan væri
á réttri leið, en ekkert var unnt að
sanna. Bófarnir ganga því enn laus-
ir á meðal vor og skunda sjálfsagt
brosandi í bankann sinn.
Myndirnar vekja fólk svo sann-
arlega til umhusunar um hvar við
stöndum í baráttunni við glæpa-
menn. Ástæða er til að ætla að okk-
ur hafi farið fram síðustu fimm árin,
þar sem hvers kyns ódæði verða al-
gengari með degi hverjum. Ekki
síst með síaukinni neyslu sterkra og
rándýrra fíkniefna. Sem betur fer
hafa atburðir í líkingu við þá sem
gerðust 9́5 ekki endurtekið sig,
sjálfsagt er það tímaspursmál. Þá
er óskandi að löggæslunni gangi
betur að hafa hendur í hári þorp-
aranna. Þetta hlé stafar einnig
örugglega af auknum forvörnum og
lögregluaðgerðum.
Myndirnar tvær eru kaldranaleg-
ar, vandvirknislega unnar heimildir
um þáttaskil í bíræfni og vinnu-
brögðum íslenskra ólánsmanna.
Heimildarmyndin Skilaboð að
handan er á öðrum nótum en þær
þrjár sem á undan eru gengnar í
þáttaröðinni. Að þessu sinn er tekið
fyrir gamalt fjársvikamál frá því
um 1940. Málavextir þeir að kunnur
miðill í borginni var grunaður um
sjónhverfingar og blekkingar af
manni sem var nýbúinn að missa
konu sína. Frétti af því að hin látna
kæmi fram á miðilsfundum og vildi
ná sambandi við hann. Maðurinn
fór að stunda samkomurnar af
miklum móð, vildi trúa því sem
gerðist en gat ekki sannfærst.
Hafði grun um að svik væru í tafli
og gat að lokum sannað mál sitt.
Miðillinn, sem tók gjald af gestum
og hafði sér til fulltingis nokkra að-
stoðarnmenn, var dæmdur fyrir
svik. Menn efuðust almennt ekki
um hæfileika hans, en slæmar, per-
sónulegar aðstæður sagði hann
vera ástæðurnar fyrir blekkingun-
um. Hvað sem hæfileikunum við-
víkur vann hann Sálarransóknar-
félaginu ómælt tjón því málaferlin
urðu bæði til þess að minnka tiltrú
almennings á spíritisma, sem þá var
að vinna sér talsvert fylgi, og þá
voru atburðurnir kærkomið vatn á
myllu andstæðinga þeirra.
Skilaboð að handan á ekki eins
mikið erindi til okkar og fyrri
myndirnar þrjár og er tæpast í rök-
réttu samhengi. Hinsvegar á hún
sem slík fullkominn tilverurétt, ekki
síst fyrir einkar vönduð vinnubrögð
við endursköpun genginna tíma og
fullkomlega hlutlausa meðferð höf-
unda á viðkvæmu umfjöllunarefn-
inu.
Smákrimmar skipta um gír
SJÓNVARP
S ö n n í s l e n s k s a k a m á l
Leikstjóri Sævar Guðmundsson.
Handritshöfundur Kjartan Björg-
vinsson. Þulur Sigursteinn Másson.
Tónskáld Máni Svavarsson. Kvik-
myndataka Guðmundur Bjartmars-
son, Sævar Guðmundsson, Einar
Magnús Magnússon. Framleiðandi
Björn Br. Björnsson. Fram-
kvæmdastjóri, búningar og leik-
munir Guðrún Helga Arnarsdóttir.
Leikarar Bjarni H. Reynisson,
Birna Björnsdóttir, Charlotta Rósa,
Einar Örn Finnsson, ofl . Sýning-
artími 30 mín. Íslensk heimild-
armynd gerð fyrir sjónvarp.
Hugsjón 2001. Sjónvarpið,
25. febrúar 2001.
FULLKOMINN GLÆPUR
Sæbjörn Valdimarsson
Leikstjóri Einar Magnús Magn-
ússon. Handritshöfundur Kjartan
Björgvinsson. Tónskáld Máni Svav-
arsson. Kvikmyndataka Jón Karl
Helgason. Framleiðandi Björn Br.
Björnsson. Framkvæmdastjóri
Guðrún Helga Arnarsdóttir. Bún-
ingar og leikmunir María Ólafs-
dóttir (Veitingahúsið Við Tjörnina)
Þulur Sigursteinn Másson og Einar
Magnús Magnússon. Leikarar Ála-
fosskórinn, Berglind Ósk Ein-
arsdóttir, Hallgrímur Oddsson,
Pétur Pétursson, Ragnar Bjart-
marsson, ofl . Sýningartími 30 mín.
Íslensk heimildarmynd gerð fyrir
sjónvarp. Hugsjón 2001. Sjón-
varpið, 4. mars, 2001.
SKILABOÐ AÐ HANDAN
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 35
TÓNLEIKAR verða í Tónlistar-
skóla Hafnarfjarðar – Hásölum á
sunnudag kl. 17 og eru þeir í tón-
leikaröð í tilefni af 50 ára afmæli
skólans.
Á tónleikunum leikur Blásara-
kvintett Hafnarfjarðar sem skip-
aður er hljóðfæraleikurum og
kennurum úr Tónlistarskólanum.
Peter Tompkins leikur á óbó,
Gunnar Gunnarsson á flautu, Ár-
mann Helgason á klarínett, Rúnar
Vilbergsson á fagott og á horn
Emil Friðfinnsson.
Á efnisskránni eru blásarakvint-
ettar eftir J. Haydn og F. Farkas
og einleiksverk eftir Robert Schu-
mann, Paul Dukas, H. Rabaud, Ot-
ar Taktakishvili og Carl Nielsen. Í
einleiksverkunum koma fram með
þeim félögum píanóleikararnir
Guðrún Guðmundsdóttir, Guðríður
St. Sigurðardóttir og Sigurður
Marteinsson. Aðgangur er ókeypis.
Blásarakvintett Hafnarfjarðar mun leika á tónleikunum.
Afmælistónleikar Tón-
listarskóla Hafnarfjarðar
ÞESSI mynd er byggð á sönnum
atburðum, og er Kaninn ekki allur
jafnsammála því hvað sé satt og rétt
með farið í henni. Það sem vekur alla
vega undrun mína er hversu ótrú-
lega formúlulegur sannleikurinn
getur verið, en hefur ekki alltaf verið
sagt að lífið sé svoddan bíó?
Árið er 1971 og fylkið er Virginia.
Það er því heldur stirt á milli svartra
og hvítra í bænum Alexandríu. Ekki
skánar ástandið þegar Herman
Boone, svartur utanaðkomandi mað-
ur, er ráðinn þjálfari ruðningsliðs há-
skólans. Skólinn hefur verið bland-
aður svörtum og hvítum nemendum
og er ruðningsliðið nú að sameinast í
fyrsta skipti og útlitið er ekki gott.
En þjálfarinn og aðstoðarþjálfarinn
taka málin föstum tökum og í æf-
ingabúðum læra strákarnir að meta
hver annan á réttum forsendum.
Þegar liðið snýr aftur til Alexandríu
byrja fyrst vandræðin, því aðrir eiga
erfitt með að sætta sig við þessa vin-
áttu kynþáttanna tveggja.
Þessi sanni punktur sögunnar um
það hvernig fólk fær ekki að vera það
sjálft vegna þrýstings frá samfélag-
inu, er sá áhugaverði í myndinni. Þar
er einnig komið inn á aðra fordóma í
sambandi við samkynhneigð og hefð-
bundið uppeldi kynjanna. Örlög og
hetjuleg barátta Gerrys sem varð
mörgum íþróttamanninum til fyrir-
myndar eru einnig merkileg. Út frá
þessu hefði mátt vinna meira, enda
er þetta sagan. En í þessa sögu glitt-
ir rétt svona endrum og eins, þegar
hún er ekki kaffærð í hetjuklisjum
sem er aftur drekkt í yfirmáta
dramtískri tónlist sem þær hafa ekk-
ert í. Hvað er svona stórfenglegt við
það að sjá einhverja stráklinga vera
að velta sér upp úr grasi? Ég veit það
ekki.
Auk þess ætlar bandaríska þjóð-
ernisvellan alveg að drepa mann.
Ég verð að segja ykkur frá einu at-
riði sem er ótrúlegt. Í þjálfunarbúð-
unum eru drengirnir vaktir upp um
nóttina til að fara út að hlaupa. Allt í
einu eru þeir komnir í kirkjugarð. Og
vitiði hvaða staður þetta er? Gettys-
burg, þar sem „bardaginn var háður
sem við erum enn að há milli okkar
enn þann dag í dag,“ tilkynnir þjálf-
arinn dramatískri röddu og dreng-
irnar verða alveg miður sín. Finnst
ykkur þetta ekki frábært?
Denzel Washington leikur Boone
þjálfara en honum er víst mikið í
mun að velja hlutverk þar sem kyn-
þáttamisrétti er til umfjöllunar og
þar er ekki annað hægt en að virða
það við hann. Það væri þó óskandi að
þessi 1. flokks leikari hefði úr fleiri
góðum handritum að velja.
Remember the Titans er formúlan
með klisjunum hangandi utan á og
einstaka broti úr sannri sögu um satt
fólk.
En alla vegana komast drengirnir
að því í lokin að þeir hafa „lært að
treysta sál en ekki útliti“ og það er
nú gott og blessað því batnandi
manni er best að lifa.
Ruðningur
milli kynþátta
KVIKMYNDIR
S a m b í ó i n
Leikstjóri: Boaz Yakin. Handrit:
Gregory Allen Howard. Aðal-
hlutverk: Denzel Washington, Will
Patton, Wood Harris, Ryan Hurst,
Ethan Suplee og Hayden Pan-
ettiere. Buena Vista 2000.
REMEMBER THE TITANS
Hildur Loftsdótt ir
JÖRG E. Sondermann heldur
tólftu tónleikana með orgel-
verkum Bachs í Breiðholts-
kirkju í dag kl. 17.
Á efnisskrá að þessu sinni
eru Partíta um sálmalagið „Sei
gegrüßet, Jesu gütig“ (BWV
768), Prelúdía og Fúga í c-moll
(BWV 537), Þrír sálmforleikir,
Herzlich tut mich verlangen
(BWV 727), Christe, du Lamm
Gottes (BWV 619) O Mensch,
bewein dein Sünde groß (BWV
622) Concerto í d-moll eftir
Alessandro Marcello (1684-
1750) og Andante – Adagio –
Presto (BWV 974 ).
Aðgangseyrir er kr. 900 og
rennur til Hjálparstarfs kirkj-
unnar.
Bach í
Breið-
holtskirkju
Gallerí Stöðlakot
Sýningu Hrannar Eggertsdóttur
á olíumálverkum lýkur á morgun,
sunnudag. Opið í dag og á morgun
frá kl. 15-18.
Sýningum lýkur
FYRSTU burtfararprófstónleikar
þessa árs úr Tónlistarskólanum í
Reykjavík verða haldnir í Salnum í
Kópavogi í dag kl. 14. Það er Gunnar
Leó Leosson flautuleikari sem þá
þreytir burtfararpróf sitt og með
honum á píanó leikur Þorsteinn
Gauti Sigurðsson.
Á efnisskrá tónleikanna eru Nouv-
elle Grande Sonate í A-dúr op. 17 eft-
ir Franz Anton Hoffmeister, Ballaða
í d-moll op. 288 eftir Carl Reinecke,
Ríma fyrir einleiksflautu eftir
Hjálmar H. Ragnarsson, Sónata eft-
ir Philippe Gaubert, Pièce pour flûte
seule eftir Jacques Ibert og Sónata
eftir Paul Hindemith.
Skemmtileg
efnisskrá
„Ég valdi verkin með það í huga að
setja saman skemmtilega efnisskrá –
bæði þannig að ég hefði sjálfur gam-
an af að spila þau og að fólki þætti
gaman að hlusta á. Svo bar ég þetta
undir kennarinn minn, Martial
Nardeau, og hann samþykkti,“ segir
Gunnar Leó.
Aðspurður um hvort hann eigi sér
sérstakt uppáhaldsverk á efnis-
skránni segir hann að sér þyki erfitt
að gera upp á milli þeirra. „En sum
þeirra eru þekktari en önnur, eins og
til dæmis verkin eftir Hindemith og
Ibert, þau eru mjög fræg stykki í
flautuheiminum,“ segir hann.
Í fjórum verkanna nýtur Gunnar
Leó liðsinnis Þorsteins Gauta Sig-
urðssonar sem leikur með á píanó en
tvö eru einleiksverk, eftir Hjálmar
H. Ragnarsson og Ibert.
Ákveðinn í að
njóta tónleikanna
Burtfararprófið er ákveðinn
áfangi – en hvað svo? Hyggst Gunn-
ar Leó leggja flautuleikinn fyrir sig í
framtíðinni? „Ég vil það nú helst –
svo er spurning hvað maður kemst
langt,“ segir hann og bætir við að
hann sé þegar farinn að leita fyrir
sér með framhaldsnám erlendis.
Hann sé búinn að hafa samband við
nokkra skóla í Evrópu og fá sendar
frá þeim upplýsingar. „Ég er að
vinna úr þeim,“ segir Gunnar Leó,
sem kveðst ákveðinn í því að njóta
tónleikanna í Salnum í dag.
Fræg stykki í flautuheiminum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gunnar Leó Leosson þreytir burtfararpróf í flautuleik frá Tónlistar-
skólanum í Reykjavík í Salnum í dag.