Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 58

UMRÆÐAN
58 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
14. FEBRÚAR sl.
var haldinn félagsfund-
ur um Listaháskóla Ís-
lands í SS-húsi skólans
við Kirkjusand. Fund-
urinn, sem var vel aug-
lýstur í flestum fjöl-
miðlum, gaf þá
hugmynd að hann yrði
fjölsóttur. Fyrir þá sem
ekki hafa komið í SS-
húsið þá er bygging sú í
sínu ferkantaða formi
heillandi, og nóg er af
rými þar í kringum. Að
sama skapi vantar samt
útloftun og eðlileg
birtuskilyrði innan-
húss.
Það sem fram á fundinum kom bar
vott um að hér væru fyrst og fremst
skoðanir einstakra hagsmunahópa
um málefnið ríkjandi en aðeins fjórir
eða fimm starfandi myndlistamenn
voru mættir á umræddan fund.
22. febrúar las ég síðan grein í
Morgunblaðinu eftir Hildi Margr-
étsdóttur myndlistarkonu sem inni-
heldur skýrar ábendingar varðandi
það sem upp á vantar til að kynning á
málefninu um staðsetningu skólans
geti átt sér stað og varð það til þess
að ég hugsaði með mér, að loks vott-
aði fyrir heilbrigðri skynsemi í þeim
skrifum og tali hvernig staðið skuli
að því að finna stofnuninni ásættan-
legan stað.
Hildur Margrétsdóttir bendir í
grein sinni á það sem hún kallar ein-
strengingslega umræðu um málefn-
ið. Ég vil bæta þar við, að umræðan
hafi í raun og veru alls ekki átt sér
stað. T.d. hefur lítið komið fram
hingað til sem gefur til kynna hvað sé
eðli listaskóla á háskólastigi, á borð
við umrædda stofnun. En fyrst og
fremst hlýtur það að hefta um-
ræðuna að ekki skuli vera hægt að fá
starfandi myndlistamenn í landinu til
að tjá sig opinberlega um málið.
Og er það stór spurning hvers
vegna svo er.
Svo ég vitni áfram í grein Hildar,
vil ég undirstrika það sem hún lætur
í ljós; að fastmótaðar skoðanir þeirra
sem greinilega eiga mikilla hags-
muna að gæta, varðandi það hvar
umrædd bygging skuli staðsett, seg-
ir hún vera byggðar á léttvægum
rökum.
Vel má vera að margur listamað-
urinn þrífist best í ná-
lægð við listasöfn, aðrir
sækja innblásturinn í
geira sem eru alfarið
óskyldir öllu því sem
hefðbundið telst og enn
þá aðrir eru mest upp-
teknir af sjálfu tóma-
rúminu! Semsé, ef ein-
hver ætlar að fara að
halda því fram, að skól-
un lista í landinu geti
ekki þróað ætlunarverk
sitt nema að verið sé í
námunda við kaffihús
og annað ámóta í
miðbæ Reykjavíkur, þá
held ég verulega að það
sé nauðsynlegt að fara
aðeins ofan í saumana á hversvegna
umræðan um málefnið hefur ekki
verið meiri en raun ber vitni. „Listin
þrífst alstaðar“ og nemendur lista-
skóla, eins og auðvitað einnig á við
um listamenn, „eiga til að fara eigin
leiðir,“ eins og Hildur segir í grein
sinni.
En hvernig er það, hefur kostn-
aður varðandi huganlegar breyting-
ar á núverandi byggingu skólans í
SS-húsinu við Kirkjusand verið
kannaður til hlítar? Og á ég þar við
hvort aflað hafi verið álits ólíkra fag-
manna hérlendis um hvað þurfi til
þannig sú bygging geti uppfyllt
nauðsynleg skilyrði til þess að mót-
ast og þrífast. Því varla getur
glugga- og náttúrulega loftleysið í
SS-húsinu verið eina ástæðan fyrir
því að starfsemi skólans á við inn-
hverfuvandamál að stríða – svo vitn-
að sé í orð eins úr hópi stjórnar skól-
ans, þar sem hann segir í grein
íMorgunblaðinu 16. febrúar „að eðli-
legri loftræstingu í húsakynnum
skólans sé ábótavant og að dagsbirtu
vanti í bygginguna“. Varðandi hús-
næðismál skólans var arkitektastof-
unni O’Donnell, Wieklund, Pigozzi
and Peterson Architects Inc. í
Bandaríkjunum annars falið að gera
úttekt og hefur fyrirliggjandi skýrsla
nefndrar arkitektastofu, staðsettrar
í Chicago, verið nýtt þegar m.a. lag-
færingu á byggingu skólans við
Kirkjusand var hafnað.
Snúum okkur þá áfram að því er
varðar þessa, frá mínum sjónarhóli
séð, mikilvægu ákvörðun sem ekki
síst snýst um á hvaða gundvelli
ákvörðunin um staðsetningu skólans
verður tekin.
Bent skal á að um verulegar fjár-
upphæðir er að ræða ef til kæmi að
byggja nýtt húsnæði fyrir skólann. Á
fundinum 14. febrúar var mikið rætt
um tölur en þær ætti að vera hægt að
fá með því að snúa sér beint til
stjórnar Listaháskóla Íslands. Einn
hópurinn sem að málinu kemur telur
að Klambratún sé besti valkosturinn
fyrir starfsemina. Í því sambandi
hefur verið talað um að ímynd Mikla-
túns sé listin. Ekki er öll vitleysan
eins. Ímynd Klambratúns, ef hún er
þá til, er í besta falli að hverfið er
svefnbær og túnið sjálft er útivist-
arsvæði fyrir þá sem búa þar í kring.
Hafnarfjarðarbær vill óður og
uppvægur kosta til lóð sem bærinn
óskar að úthluta Listaháskóla Ís-
lands og þar er líka verið að tala um
ímyndir. Á félagsfundinum 14. febrú-
ar var því meira að segja haldið fram
af einum stuðningsmanna hugmynd-
arinnar um að skólinn verði í Hafn-
arfirði „að afgerandi væri fyrir
ímynd skólans að hann verði stað-
settur þar í bæ“. Með allri virðingu
fyrir Hafnarfirði, og þá þeirri elsku-
semi sem bærinn tjáir sig um list-
sköpun, held ég nú samt, að sú ímynd
sem bærinn er að glíma við koma sér
upp með því að fá til sín Listaháskóla
Íslands þjóni fyrst og fremst þörfum
bæjarfélagsins og ekki skólastarf-
semi sem er á frummótunarstigi.
Ég vil eindregið hvetja til að nú-
verandi umgjörð skólans, sem er SS-
byggingin við Kirkjusand, með öllum
sínum mörgu kostum og augljósu
göllum, verði endurmetin sem kostur
fyrir áframhaldandi starfsemi skól-
ans. Og talandi um ímyndir, og það
að frjótt starf fyrir listir í landinu eigi
sér grundvöll, þarf að fá það fólk í
landinu inn í umræðuna um Listahá-
skóla Íslands sem starfar við skap-
andi listir.
Hvernig væri að byrja á að hanna
fleiri glugga á bygginguna við
Kirkjusand?
Hvað með
fleiri glugga?
Bergljót
Kjartansdóttir
Listaháskóli
Ég vil hvetja til, segir
Bergljót Kjartans-
dóttir, að núverandi
umgjörð skólans verði
endurmetin sem kostur
fyrir áframhaldandi
starfsemi skólans.
Höfundur er listakona.
HINN 16. janúar síð-
astliðinn birtist grein í
Morgunblaðinu undir
fyrirsögninni: „Mark-
viss meðferð við kvill-
um“. Megininntakið í
grein þessari var ann-
ars vegar almenn um-
fjöllun um „Manual
Therapy“ (MT), sem er
ein sérgreina innan
sjúkraþjálfunar og hins
vegar um fjarnám í
MT, sem 34 íslenskir
sjúkraþjálfarar stunda
frá háskóla í Flórída.
Sérkennum MT-
sjúkraþjálfunar er lýst
ágætlega í greininni og
er ekkert út á það setja. Hins vegar í
umfjölluninni um fjarnámið er
minnst á það tvívegis að nokkrir ís-
lenskir sjúkraþjálfarar hafi lokið
sams konar námi í Noregi og Ástr-
alíu. Þetta er ekki alls kostar rétt.
Annars vegar er um að ræða fjar-
nám, þar sem bókleg verkefni eru
leyst hér heima og send svo utan en
verklega þjálfunin fer fram hérlendis
og stendur yfir í um 5 daga að með-
altali. Alls þarftu að taka um 5 verk-
leg námskeið, sem samtals eru um 30
dagar, og standast síðan bókleg og
verkleg próf til að fá gráðuna MTc
(Manual Therapy certification).
Námið í Noregi og Ástralíu tekur
hins vegar 1–2 ár í háskóla og tekur
sjúkraþjálfarinn námið í dagskóla og
fær þannig sína fræðilegu kennslu,
verklegu þjálfun og námsvinnu
(námsvinna = meðhöndlun sjúklinga
undir eftirliti sérmenntaðra kenn-
ara). Alls hafa 8 íslenskir sjúkraþjálf-
arar lokið námi í Manual Therapy frá
Noregi og Ástralíu, 4 frá hvoru landi.
Stofnuðu þeir með sér félag 1993,
„Félag MT-sjúkraþjálfara“ sem er
undirfélag í Félagi íslenskra sjúkra-
þjálfara, ásamt því að vera aðili að al-
heimssamtökum MT-sjúkraþjálfara
(IFOMT, International Federation
of Orthopedic Manipulative The-
rapy). Frá stofnun MT-félagsins hafa
inntökuskilyrði alltaf verið skýr, þ.e.
að viðkomandi sjúkraþjálfari hafi
lokið formlegu námi í
MT-sjúkraþjálfun, við-
urkenndu af IFOMT.
Fjarnámið, sem hinir
34 íslensku sjúkraþjálf-
arar stunduðu frá The
University of Saint
Augustine í Flórída,
veitir þeim gráðu í
Manual Therapy, en
ekki aðild að alheims-
samtökunum, vegna
þess að það uppfyllir
ekki námskröfur
(educational standards)
þess. Fræðilega
kennslan og verklega
þjálfunin þykir ekki
nógu ýtarleg og engin
er námsvinnan. Meðhöndlun sjúk-
linga undir eftirliti kennara er talin
vera einn af hornsteinum náms í MT.
Þar þarf nemandinn að sýna virki-
lega hvers hann er megnugur í öllum
þáttum MT. Hans fræðilega þekking
og verkkunnátta opinberast best við
þannig vinnu.
Ef við tökum sem dæmi óperu-
söngvara, sem er að fara að halda
tónleika og hann bráðvantar undir-
leikara. Hann hefur um tvo píanó-
leikara að velja, sem báðir eru fram-
haldsmenntaðir. Annar hefur lokið
fjarnámi, þar sem hann sendi verk-
efni í tónfræði, hljómfræði o.s.frv.
með tölvupósti og fékk síðan 30 daga
verklega þjálfun með kennara. Hinn
píanóleikarinn dvaldi við skólann
sinn í 1–2 ár, þar sem hann var í dag-
skóla, og fékk sína fræðilegu kennslu
og verklegu þjálfun. Ég er viss um að
óperusöngvarinn myndi gjarnan vilja
fá að vita af þessum mismunandi
námsleiðum píanóleikaranna áður en
hann velur annan þeirra til starfa.
Þetta sama á við um skjólstæðinga
sjúkraþjálfara. Þeirra réttur er að fá
að vita að framhaldsnám í MT-
sjúkraþjálfun er ekki eins hjá öllum
íslenskum sjúkraþjálfurum. Eðli,
form sem og tímalengd námsins, er
mismunandi eftir því í eða frá hvaða
landi sjúkraþjálfarinn er menntaður.
Með skrifum þessum er ég ekki á
nokkurn hátt að gera lítið úr námi því
sem sjúkraþjálfarar í MTc félaginu
hafa stundað. Ég geri mér fulla grein
fyrir því að ekki eiga allir heiman-
gengt í nám erlendis og er því fram-
tak þeirra virðingavert. Ég vil ein-
ungis að benda á, eins og sjá má á
ofangreindu, að til eru mismunandi
námsleiðir í MT-sjúkraþjálfun, og
það á almenningur rétt á að vita.
Samskonar nám?
Héðinn
Svafarsson
Höfundur er MT-sjúkraþjálfari.
Sjúkraþjálfun
Námið er mismunandi,
segir Héðinn Svafars-
son, eftir því hvar
það er stundað.
JÁ, Reykjavíkurflug-
völlur skal flytjast burt,
árið 2016 og ekkert
minna. Fá mál hafa ver-
ið rædd jafn mikið í
langa tíð og þessi mál.
Nú skal aldeilis hreinsa
til í Vatnsmýrinni okk-
ar. Manni dettur í hug
þegar maður heyrir
borgarstjórann tala um
þessi mál að vart sé
meira mál að fram-
kvæma þetta, en að
flytja kamar á milli
hverfa í borginni.
Reykjavíkurflugvöllur
hefur þjónað lands-
mönnum öllum vel frá
því í stríðslok og gert það með ágæt-
um. Hann hefur verið ágætlega stað-
settur fyrir okkur Reykvíkinga svo
og alla landsbyggðina. Það er eins og
R-listafólkinu ásamt fleirum finnist
að landsbyggðarfólkinu komi þessi
mál ekkert við, en það er nú öðru
nær. Landsmenn allir eiga þennan
flugvöll jafnt, það þarf því að spyrja
alt fólkið í landinu um þessi mál. Svo
er önnur spurning sem kemur upp í
hugann, hvað verður um öll þau störf
sem flytjast burtu. Tap-
ar Reykjavík engu þar
fjárhagslega, eða gæti
það hugsast að borgar-
stjórnin gæti skaffað
hliðstæð störf? Kannski
taka þeir upp tillöguna
sem vinstri grænir ætl-
uðu Reyðfirðingum og
hún var sú að koma upp
fjallagrasaverksmiðju.
Ég hygg að að það verði
margt að breytast í
þessu þjóðfélagi til þess
að hægt verði að skapa
öll þessi störf sem um
ræðir. Ég ætla að vona
að flugvöllurinn verði
áfram á sínum stað öll-
um landsmönnum til hagsældar.
Flugvöllurinn þaf að vera hlýlegur
og vel gerður í alla staði. Hann á að
geta tekið á móti fólki með reisn og
myndugleika en það hefur því miður
skort til þessa dags en sjálfsagt verð-
ur úr því bætt þegar sú breyting hef-
ur farið fram sem ég ætla að vona að
verði. Mín heitasta ósk er sú að völl-
urinn verði áfram í mýrinni okkar
góðu.
Tillaga stúdentanna um breyttan
flugvöll finnst mér ágæt og ætti að
taka hana til athugunar af þeim, er
vit hafa á. Það fer ekki milli mála að
flugvöllurinn er bæði dreifbýlinu og
þéttbýlinu utan Reykjavíkur milkils
virði og það er ánægjulegt fyrir okk-
ur að geta haft góðan flugvöll hér í
borginni. Ég hugsa að það séu ekki
margar höfuðborgir á Norðurlöndum
sem hafa meiri hag af dreifbýli en við
Reykvíkingar höfum haft í gegnum
tíðina. Allt það fjármagn sem komið
hefur þaðan. Það væri verðugt verk-
efni fyrir einhvern reiknimeistarann í
mýrinni að reikna t.d. út hvað við
Reykvíkingar höfum hagnast á að
þjónusta Vestmanneyinga síðustu 15.
ár.
Það er töluverð viðbót fyrir fólk,
sem þarf að aka til og frá Reykjavík
eða til Keflavíkur eftir flug og
kannski er um veikt fólk að ræða,
sem er að fara í rannsókn eða á spít-
ala eða öfugt.
Það er varla hægt að hugsa það til
enda þó svo ekki sé nú miðað við það
að alltaf getur nú veður sett strik í
reikninginn. Þó þarf fólk oft og einatt
að bíða eftir að veður batni og þó geta
þeir sem til þekkja jafnvel beðið hjá
skyldfólki eða kunningjum í borginni,
þeir sem það eiga. Aftur væri kannski
erfiðara við að eiga væri flugið komið
á Miðnesheiðina.
Það er skrítið að ekki skuli vera
talin ástæða til að spyrja landsmenn
utan Reykjavíkur hvað þeim finnist
um þennan flutning. Nei, honum á
ekki að koma þettað neitt við og ég
sem hélt að allir landsmenn ættu
þennan flugvöll en svo er víst ekki að
áliti hæstvirtrar borgarstjórnar.
Hvað ætla menn að gera ef borgar-
stjóninni dytti það í hug að fylla upp í
höfnina, til þess eins að fá lóðir, væri
það bara allt í lagi og nóg að láta fara
fram kosningar um málið, þetta ætti
fólk að hugleiða. Hvað kostar kosn-
ingin um veru flugvallarins. Það hef-
ur enn ekki verið gefið upp. Verður
því kannski stungið undir stól og látið
gleymast eins og svo margt annað.
Eitt er það sem maður tekur eftir,
er að borgarfulltrúar R-listans eru
orðnir sérfræðingar í flugvallargerð
og landfræðingar að auki, með borg-
arstjórann í fararbroddi. Þó virðist
borgarstjórinn eitthvað farinn að
beygja af því hún lét það fylgja með
að ríkið ætti að byggja nýjan flugvöll
sjálft. Já, mikil er sú gæska, maður
minn.
Það sem er hvimleiðast við mál-
flutning R-listafólksins í borgar-
stjórn er þessi hroki og frekja sem
það hefur í frammi í framsögn sinni í
ýmsum málum. Þessu tekur fólk
áberandi eftir því það virðist enginn
vita eitt né neitt nema það sjálft.
Það hafa margir spurt um það
hvers vegna þetta mál kom upp á
þessum tíma vegna þess að það voru
svo mörg önnur mál sem hefðu átt að
eiga forgang í borgarmálum, mál sem
brenna heitt á borgarbúum og hafa
lengi gert í tíð þessarar stjórnar. Þar
vil ég nefna fyrst: öldrunarmál, dag-
vistunarmál, og síðast en ekki síst
húsaleigumál, en í þeim málum virð-
ist ríkja ófremdarástand vægast sagt
en sé spurt um þessi mál hjá borginni
er svarið alltaf á þá leið að þessi mál
séu í athugun. Þó er það vitað að
mörg hundruð Reykvíkingar eru hús-
næðislausir og sjálfsagt á götunni
margir. Eitt ætla ég að vona og það
er að við Reykvíkingar getum tekið á
móti öllu ferðafólki á Reykjavíkur-
flugvelli í framtíðinni með þeirri reisn
sem öllum ber. Allr eiga að vera vel-
komnir á öllum tímum, bæði íslenskir
sem erlendir, jafn á nóttu sem degi.
Að síðustu óska ég öllum velfarn-
aðar sem á Reykjavíkurflugvelli
starfa, um ókomna tíma.
Lifið heil.
Já, á dauða mínum átti
ég von en ekki þessu
Einar Ingi
Hjálmtýsson
Flugvöllur
Ég vona að flugvöllur-
inn verði áfram á sínum
stað, segir Einar Ingi
Hjálmtýsson, lands-
mönnum til hagsældar.
Höfundur er múrari.