Morgunblaðið - 04.04.2001, Blaðsíða 38

UMRÆÐAN
38 MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HEYRÐU, Jón
Steinar! Af hverju
ertu að þykjast vit-
lausari en þú ert?
Hefur þú ekki atvinnu
af því að rýna í skjöl
og greina hvað þar er
sagt og hvað ekki? Þó
snúast greinar þínar
til mín alls ekki um
það sem ég hef sagt
eða skrifað.
Ég er raunar þeirr-
ar skoðunar að þjóð-
inni sé vart bjóðandi
upp á öllu lengra mál
um skoðanir okkar
tveggja hvors á öðr-
um. Samt vil ég reyna að leiðrétta
helsta misskilninginn og mestu
rangfærslurnar í þeirri hógværu
von að gagnlegri umræðu um kyn-
þáttahatur og viðbrögð við því
verði ekki framar drepið á dreif
eins og nú hefur verið gert.
Í fyrsta lagi. Hið alræmda viðtal
DV við hinn svokallaða „þjóðern-
issinna“. Ég held að allir sem
gagnrýndu það viðtal hafi gert það
fyrst og fremst á þeim forsendum
að blaðið ætti að skammast sín fyr-
ir að gera málflutningi mannsins
svo hátt undir höfði
sem gert var – með
viðhafnarmiklu og al-
veg gagnrýnislausu
hátíðarviðtali. Ég man
ekki til að nokkur hafi
talað um ritskoðun
eða refsingar. Ekki ég
að minnsta kosti.
Samt risu upp menn,
með þig í broddi fylk-
ingar, og staðhæfðu
að þeir sem gagn-
rýndu DV væru stór-
hættulegir ritskoðarar
og sérlegir óvinir tján-
ingarfrelsisins! Þessi
umræða átti að snúast
um kynþáttahatur og ábyrgð sið-
aðra fjölmiðla. „Ótti við frelsið“
kom hvergi við sögu!
Í öðru lagi. Þrumu lostinn varð
ég á viðbrögðum sem urðu við
ábendingu um að ef svokölluð
„Auschwitz-lög“ í Þýskalandi hefðu
verið komin í lögbækur fyrir 70–80
árum hefðu þau dugað til að koma í
veg fyrir valdatöku Hitlers. Því
hann náði sínu fjöldafylgi með því
að ala hindrunarlítið á kynþátta-
hatri og þjóðernisofstopa. Við slíku
eiga „Auschwitz-lögin“ að sporna.
En allt í einu var eins og sumir
hefðu aldrei heyrt á þetta minnst!
Og þú bjóst til fabúlu um að með
þessari ábendingu hefði ég sett
fram „kenningu“ um að banna ætti
fólki að tjá „illar hugsanir“!
Þetta át svo furðulegasta fólk
eftir þér og allt í einu var jafnvel
farið að gefa í skyn að svo við-
urstyggileg væri þessi hættulega
„kenning“ og svo umfangsmikil
krafa mín um „ritskoðun“ og
„skoðanakúgun“ að þrátt fyrir allt
hafi verið illskárra að Hitler hafi
komist til valda en að henni hefði
verið framfylgt!
Drottinn minn dýri!
En ég var auðvitað ekki að
heimta (70–80 árum of seint) óg-
urlega ritskoðun í Þýskalandi til að
koma í veg fyrir valdatöku Hitlers.
Ég benti á að þau LÖG SEM
NÚNA ERU Í GILDI væru ekki
út í bláinn. Því þau hefðu getað
komið í veg fyrir valdatöku Hitlers
og munu nú væntanlega og vonandi
koma í veg fyrir að sá hryllingur
geti endurtekið sig.
Þú hafðir talað eins og ALLAR
skerðingar á tjáningarfrelsi kyn-
þáttahatara væru alltaf óæskileg-
ar. En varla er það þín skoðun að í
Þýskalandi ríki nú skoðanakúgun
og ófrelsi vegna þess að „Ausch-
witz-lögin“ eru þar í gildi? Þótt þau
séu vafalaust – af biturri reynslu
Þjóðverja – ívið strangari en sam-
svarandi lög á Íslandi og víðar er
grundvallarhugsun þeirra samt
ekki harkalegri skerðing á tjáning-
arfrelsinu en felst í grein 233.a ís-
lensku hegningarlaganna:
„Hver sem ... ræðst opinberlega
á mann eða hóp manna vegna þjóð-
ernis þeirra, litarháttar, kynþáttar,
trúarbragða eða kynhneigðar sæti
sektum eða fangelsi allt að 2 ár-
um.“
Þetta er fín lagagrein. Það á að
vera hægt að draga þá til ábyrgðar
sem fara með illskeyttan haturs-
áróður á hendur öðru fólki. Því
þeir meiða og særa ekki síður en
þeir sem sparka og berja.
Í mínu máli fólst því aðeins sú
trú að þau lög sem við höfum nú
þegar, bæði í Þýskalandi og hér,
séu að mínum dómi bæði gagnleg
og æskileg. OG EKKI ÁSTÆÐU-
LAUS. Þó má vel segja að þau feli í
sér „skerðingu á tjáningarfrelsi“
kynþáttahatara. Því þau krefjast
þess að menn sæti ábyrgð fyrir
sinn hatursáróður. Að lýsa nytsemi
slíkra laga er ekki að mæla fyrir
aukinni ritskoðun og allra síst fyrir
„þjóðfélagi ófrelsis og kúgunar“.
Sjálfur hef ég til að mynda aldrei
sagt orð sem túlka má sem kröfu
um meiri „ritskoðun“ en felst í
grein 233.a. Staðhæfingar þínar
um slíkt eiga sér enga stoð. Ekki
eina einustu. Ekki eldspýtu, ekki
hálmstrá!
Til hvers ertu þá að búa til vind-
myllur skoðanakúgara og ritskoð-
ara úr mér og öðrum sem vilja
ræða viðbrögð við hatursáróðri
kynþáttahatara? Hvaða mikla gagn
ertu að reyna að gera?
Sá sem vill ENGAR „hömlur á
tjáningarfrelsi“ er hins vegar í
raun að biðja um að grein 233.a
verði felld burt, sem og „Ausch-
witz-lögin“. Er ekki svo? En ekki
vilt þú það í alvöru, Jón Steinar?
Og þó svo væri hefur þú engan rétt
til að gera úr mér eða öðrum sem
eru ánægðir með greinina hættu-
lega ritskoðara eða vesalinga skít-
hrædda við frelsið. Ef þú vilt láta
fella 233.a úr gildi, talaðu þá við
forsætisráðherra! Ekki mig.
Ég ætla nú að vona í fullri vin-
semd, minn kæri Jón Steinar, að
þínar lögfræðilegu greinargerðir
séu yfirleitt á fastari grunni reistar
en þetta. Eða er þetta einmitt
dæmi um hvað þú ert svakalega
flinkur lögfræðingur? Eins og þú
veist er „pólitískur rétttrúnaður“ á
Íslandi að telja þig klárasta lög-
fræðing á landinu og gott ef ekki í
innri hluta sólkerfisins. Felst sú
snilld í því að reyna að sannfæra
fólk um að það sé mikil aðför að
tjáningarfrelsinu og „ótti við frels-
ið“ í því að vera samþykkur grein
233.a! Er nema von að maður hristi
hausinn?
Að lokum þakka ég innvirðulega
ýmis hlý orð í minn garð í Morg-
unblaðinu á laugardaginn var og
margvíslegt hól um mína hæfileika.
Sömuleiðis, Jón minn, sömuleiðis!
Drottinn minn dýri!
Illugi Jökulsson
Tjáningarfrelsi
Til hvers ertu þá að búa
til vindmyllur skoð-
anakúgara og ritskoð-
ara úr mér og öðrum,
spyr Illugi Jökulsson,
sem vilja ræða viðbrögð
við hatursáróðri kyn-
þáttahatara?
Höfundur er pistlahöfundur.
Símar 557 2000 og 557 7100
Skemmuvegi 36 Bleik gata
Kópavogi
Þakrennur
og rör
frá...
Þakrennur
Á Fólkinu á mbl.is er vefur um Buena
Vista Social Club í tilefni af tónleikum
þeirra á Íslandi 30. apríl næstkomandi.
Buena Vista Social Club er hópur kúb-
verskra tónlistarmanna og skærustu
stjörnurnar í þeim hópi eru Ruben
Gonzalez, Ibrahim Ferrer og Omara
Portuondo.
Hægt er að lesa greinar um hljómsveit-
ina, hlusta á tvö lög og fá upplýsingar
um miðasöluna á tónleikana.
Nú má einnig skrá sig í lukkupott þar
sem í boði eru miðar fyrir tvo á tónleik-
ana og geisladiskar með lögum tónlist-
armannanna.
buena vista
social club
á mbl.is
Skráðu þig í lukkupottinn!