Morgunblaðið - 20.06.2001, Blaðsíða 48

48 MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100  Símbréf 569 1329
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞEGAR spíritisminn fór af stað um
miðbik 19. aldar varð mikið rót í huga
þeirra er héldu að heimurinn væri að-
eins það sem skynjað væri með hinum
hefðbundnu skynfærum. Þessi nýja
hugsun sem síðan barst hingað til
lands í upphafi 20. aldar hafði sömu
áhrif og úti í hinum stóra heimi. Hér
eins og þar voru það gáfuðustu menn
þjóðarinnar sem sýndu þessu verð-
skuldaða athygli og jafnframt var
þetta fólk sem þessu sinnti félags-
þroskað og ýtti úr vör þeirri hreyf-
ingu sem málefnið hefur byggt sína
tilveru á enn í dag. Fjölmargir frá-
bærir einstaklingar hafa sinnt þessu
málefni og hafa þeir opnað augu þjóð-
arinnar fyrir mikilvægi þess að gera
sér grein fyrir að maðurinn er ekki
horfinn þótt hann sé farinn. Hugur
hans er hjá ættingjum og vinum eftir
sem áður og jafnvel meiri, þannig að
enginn er í rauninni einn á ferð. Þó
geta komið þau tilfelli að hinn látni
(horfni) hefur ýmsu að sinna og hugur
hans upptekinn við það. Nefndu mig
segir í ævintýrinu og eru orð að
sönnu, því um leið og við beinum huga
okkar að ástvini, lifandi eða látins, er
því svarað. Það eru aðeins við jarð-
arbúar sem erum enn lokaðir fyrir
þessum möguleika skynfæranna, að
því leyti að við almennt viðurkennum
þá ekki. Ástæðan, við efumst og hlust-
um of mikið á úrtöluraddir og van-
metum eigin getu sem er ótrúlega öfl-
ug þegar á reynir. Ef taka ætti mark
á úrtölum sem hafðar eru í frammi
um þessi málefni, eins og til að mynda
um möguleika sambandsins sem allt
byggir tilveru sína á, mætti brenna öll
trúarrit jarðarinnar og þúsundir bóka
um bæði trúarreynslu einstaklinga og
frásagnir og lifun hinna ótrúlegustu
fyrirbæra. Frásagnir trúarritanna
segja frá sambandi við hið guðlega
eða guðlegar verur sem reyna hvað
þær geta til að hafa lífstefnuleg áhrif
á lífverur á jörðinni, svo þessum kyn-
þætti blæði ekki út í vitleysunni og
fari að sýna vitlega hegðun og taki
upp á því að greina sig frá dýrum
merkurinnar. Sambandið er hinn
rauði þráður í gegnum aldirnar frá
upphafi lífs og fram á þennan dag.
Það má hiklaust halda því fram að
traustið á sambandi við hið dulda, eða
það sem horfið er, hefur haldið lífinu í
þessari þjóð. Ýmist kölluðu menn til
æsi sér til fulltingis eða Jesúm þegar
tiltrú til hans jókst. Menn töldu sig
bænheyrða og fjölmargir treystu sín-
um guðum í einu og öllu. Það má segja
að svo sé enn að vissu marki. Ef fólk
aðeins vissi hvað mannshugurinn er
sterkur og hvað skiptir miklu máli að
hafa fallegar hugsanir og hvað það er
mikilvægt að hugsa til þess guðlega
og tengjast honum. Þá væri ekki þessi
firring hjá þjóðinni og hér ríkti magn-
að kærleiksríkt samfélag. Við höfum
eytt of mörgum árum í að hlusta á úr-
tölumennina sem hafa dregið mátt og
kjark úr allri viðleitni til sambanda.
Ekki er það svo að þessir úrtölumenn
séu hæfileikalausir, nei nei, hug-
myndaheimur þeirra gerir ekki ráð
fyrir að þeir búi yfir slíku sambandi
við veröldina. Íslendingar, leggið við
hlustir og snúið ykkur að því sem er
okkur mikilvægara en heimskan, snú-
um okkur að tilgangi lífsins. Elskum
lífið, elskum það guðlega og ekki hvað
síst, komum fram við náungann eins
og við viljum að hann komi fram við
okkur. Klárum vinnuna sem hið guð-
lega hefur svo lengi unnið að. Höfum
framtíðina bjartari og elskulegri
næstu árþúsundir. Gefum hinu góða
möguleika, gefum sambandinu mót-
töku. Lifið heil.
ATLI HRAUNFJÖRÐ,
Marargrund 5, Garðabæ.
Höfum við gengið
götuna til góðs?
Frá Atla Hraunfjörð:
ÞÁ er það kunnugt orðið öllum
landsins lýð, að valinn hefur verið
nýr rektor í Skálholti. Það tók tím-
ann sinn, eins og kunnugt er. „Allt
(flest) orkar tvímælis þá er gert er,“
segir í Njálu, og hefur það orðið að
málshætti. Þegar ráðinn er forstöðu-
maður að virtri menntastofnun vek-
ur það að vonum athygli.
Upphaflega var Skálholt mennta-
setur lærðra manna. Þaðan útskrif-
uðust margir okkar bestu sona sem
stúdentar, en þá gengu eingöngu
karlmenn menntaveginn, eins og
kunnugt er. Síðan lagðist menntaset-
ur þar af um langa hríð og fluttist til
Reykjavíkur, eftir jarðskjálftana
miklu, sem gengu yfir Suðurland
undir lok átjándu aldar.
Þá gerist það á síðari hluta hinnar
tuttugustu aldar, að Skálholt er reist
úr rústum. Þar rís vegleg dómkirkja
og biskupsbústaður, einnig prests-
setur og fleiri hús. Loks er byggt hús
mikið fyrir væntanlegan lýðháskóla
og það tekið í notkun 1973. Þar með
var Skálholt aftur orðið skólasetur.
Fyrsti forstöðumaður varð séra
Heimir Steinsson (1937-2000). Tók
hann sér embættisheitið rektor, sem
er enn við haldið. Annars nefnist
stjórnandi lýðháskóla á Norðurlönd-
um forstöðumaður (forstander). En
þetta var útúrdúr.
Lýðháskóli var rekinn í Skálholti
nokkuð á annan áratug, en þá lagður
niður. Þjóðkirkjan yfirtók staðinn til
sinna þarfa. Síðan hafa þar verið
námskeið margs konar í þágu kirkj-
unnar manna. Er það auðvitað gott
og nauðsynlegt, og gæti orðið vísir að
prestaháskóla, í líkingu við þann,
sem rekinn er í Lögumkloster í Dan-
mörku, og margir íslenskir prestar
og guðfræðingar þekkja vafalaust
vel. En upphaflega var rekinn í Skál-
holti nútímans skóli sem átti að vera
fyrir ungmenni, en ekki eingöngu
fyrir embættismenn. Þegar þessi
skóli var aflagður, urðu margir þeir
sem bundu vonir við lýðháskóla á Ís-
landi, fyrir miklum vonbrigðum. Var
Skálholt ef til vill of helgur staður
fyrir unglinga? En ungt fólk er ynd-
islegasta fólk sem hugsast getur. Það
er einlægt og óspillt af metorðagirnd
og gróðafíkn.
Og illt er, að svo skuli nú komið, að
sá vísir að lýðskóla, sem Oddur Al-
bertsson frændi hefur komið á lagg-
irnar, skuli þurfa að nema land í Dan-
mörku, til að lifa af.
Ég minntist á það í upphafi grein-
ar minnar, að valinn hafi verið nýr
Nýr rektor í Skálholti
Frá Auðuni Braga Sveinssyni: