Morgunblaðið - 11.07.2001, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
HLUTHAFAFUNDUR
LYFJAVERZLUNAR
Hluthafafundur LyfjaverzlunarÍslands hf., sem haldinn var ígær, hefur vakið mikla at-
hygli og í viðskiptalífinu hafa menn
beðið þessa fundar með töluverðri eft-
irvæntingu. Segja má að í þeim átök-
um, sem staðið hafa meðal hluthafa í
Lyfjaverzluninni undanfarnar vikur,
hafi verið tekizt á um tvö grundvallar-
atriði. Í fyrsta lagi hversu langt stórir
hluthafar geti gengið í því í hluta-
félögum, sem skráð eru á opnum
markaði að knýja fram umdeildar
ákvarðanir, sem álitamál getur verið
hvort allir hluthafar hagnist á. Og í
öðru lagi hafa þessi átök snúizt um
verðmat á fyrirtækjum og atvinnu-
rekstri og mjög ólík sjónarmið komið
fram þar um.
Segja má að hluthafafundur Lyfja-
verzlunarinnar hafi sýnt að lýðræðið
innan stórra hlutafélaga virki. Þar
tóku margir litlir og meðalstórir hlut-
hafar höndum saman um að standa
gegn ákvörðunum stærri hluthafa og
höfðu sigur. Ekki er ólíklegt að þessi
niðurstaða geti leitt til þess að smærri
hluthafar í öðrum stórum hlutafélög-
um átti sig á því að þeir geti haft tölu-
vert að segja ef þeir standa saman.
Stjórnendur stórra fyrirtækja, sem
eru í eigu mikils fjölda hluthafa, geta
því hugsanlega í kjölfar aðalfundar
Lyfjaverzlunarinnar átt von á gagn-
rýnni afstöðu hluthafa á aðalfundum
en hingað til hefur tíðkazt.
Í öllum löndum eru skiptar skoð-
anir um verðmat á fyrirtækjum og
fram hafa komið ýmsar kenningar um
það. Á nokkrum undanförnum árum
hafa menn bæði hér og annars staðar
verið agndofa yfir því verðmati sem
stundum hefur verið til staðar á ein-
stökum fyrirtækjum. Það á við um
markaðinn sjálfan en einnig um sér-
fræðinga fjármálafyrirtækja sem
hafa það að atvinnu að verðmeta fyr-
irtæki.
Þegar gengi netfyrirtækja var sem
hæst var í tízku að segja að verðmatið
á þeim byggðist á „væntingum“. Þær
væntingar hafa hrunið og verð fyrir-
tækjanna með. Í deilunum meðal hlut-
hafa Lyfjaverzlunarinnar hefur m.a.
verið tekizt á um það, hversu hátt
skuli meta „framtíðarsýn“ á við-
skiptamöguleikum á sviði öldrunar-
þjónustu. Um það hafa verið mjög
skiptar skoðanir og hið mismunandi
mat hlaupið á mörg hundruð milljón-
um króna. Morgunblaðið benti á það í
forystugrein fyrir skömmu að ef það
verðmat, sem hæst var, stæðist ætti
það að geta orðið góð tekjulind fyrir
íslenzka ríkið að selja leyfi til að reka
heimili fyrir aldraða!
Í því góðæri, sem ríkt hefur undan-
farin ár, hafa fyrirtæki verið seld á
ótrúlega háu verði. Líklega er reynsl-
an að kenna mönnum að þar hafi verð-
matið stundum verið alltof hátt og
fyrirtækin engan veginn staðið undir
verðmatinu.
Meiri hluti hluthafa í Lyfjaverzlun
Íslands hf. vildi ekki fallast á mat
meirihluta fyrrverandi stjórnar
félagsins á því verðmæti sem væri í
fyrirtæki sem nefnist Frumafl hf. og
hafnaði samningum um kaup á því.
Ekki er ólíklegt að þetta mat hluthaf-
anna verði til þess að þeir, sem hafa
það að atvinnu að verðmeta fyrirtæki,
staldri við og spyrji sjálfa sig á hvaða
leið þeir hafi verið. Það mundi áreið-
anlega auka raunsæi í íslenzku við-
skiptalífi ef slíkt sjálfsmat færi fram.
WAGNER OG ÍSRAEL
Þær hörðu deilur er ríkt hafa í Ísr-ael undanfarið vegna áforma
hljómsveitarstjórnandans Daniels
Barenboims um að flytja verk eftir
Richard Wagner í Jerúsalem eru at-
hyglisverðar fyrir margar sakir. Ára-
tugum saman hefur verið deilt um það
hvort leyfa skuli flutning á verkum
Wagners í Ísrael og því kom ekki á
óvart að þær skyldu blossa upp á ný er
Barenboim kynnti áform sín um að
flytja Valkyrjurnar á ísraelskri tón-
listarhátíð. Frá þeim áformum var
fallið en að loknum tónleikum um
helgina kynnti Barenboim óvænt
aukanúmer úr Tristan og Isolde.
Þeim gestum er ekki vildu hlýða á
flutninginn var boðið að yfirgefa sal-
inn sem nokkrir gerðu auk þess að
hrópa ókvæðisorð að stjórnandanum.
Ehud Olmert, borgarstjóri Jerúsal-
em, segir þessa ákvörðun Barenboims
sýna „óskammfeilni, hroka, ókurteisi
og ónærgætni“ og Ariel Sharon for-
sætisráðherra sagðist frekar hafa
kosið að verkið hefði ekki verið flutt.
Ástæða þessarar miklu andstöðu
við Wagner er augljós. Verk hans
voru notuð í áróðursskyni af Adolf
Hitler og nasistastjórn hans og urðu
að eins konar tákni um hinar sjúku
germönsku draumsýnir nasista. Þá er
ekki umdeilt að Wagner sjálfur hafði
óbeit á gyðingum.
Hins vegar má spyrja hvort skoð-
anir einstaklings réttlæti það að verk-
um hans sé úthýst. Hvað þá að þau
hafi verið misnotuð í ömurlegum til-
gangi löngu eftir andlát listamanns-
ins. Vissulega er hægt að skilja þær
djúpu tilfinningar sem málið vekur í
Ísrael, ekki síst meðal þeirra er lifðu
af helför nasista.
Fram hjá því verður hins vegar ekki
litið að Wagner er eitthvert mesta
tónskáld allra tíma. Verk hans eru
mikilfengleg og einstök í tónlistarsög-
unni. Er réttlætanlegt að úthýsa þeim
að eilífu vegna skoðana listamannsins
eða misnotkunar annarra á þeim?
Hvað ef leggja ætti sama mat á önnur
mikilmenni listasögunnar? Það er
hætt við að svarti listinn yrði ansi
langur. Verk Wagners eru sjálfstæð
listaverk. Að leyfa flutning þeirra í
Ísrael átakalaust væri tákn um um-
burðarlyndi. Gyðingar þekkja það
sjálfir allt of vel hversu sárt það er
þegar umburðarlyndi er ekki fyrir
hendi.
MIKILL fjöldi hluthafa sóttihluthafafund LyfjaverslunarÍslands í gær en fram kom ímáli Jakobs Möller, fundar-
stjóra hluthafafundarins, að mætt var á
fundinn fyrir 97,81% atkvæða eða fyrir
ríflega 423 milljónir króna hluta af 430
milljón atkvæðisbærum hlutum í félaginu.
Í gær var samþykkt lögbann á að Jó-
hann Óli Guðmundsson, aðaleigandi
Frumafls, gæti nýtt sér þá 170 milljón
hluta sem hann fékk sem endurgjald
vegna kaupa á Frumafli ehf.
Á fundinum var samþykkt tillaga sem
Lárus Blöndal lagði fram um að hluthafa-
fundur Lyfjaverslunar Íslands hf. sam-
þykkir að leita eftir ógildingu eða riftun á
samningi um kaup á öllu hlutafé í Frum-
afli hf. af Jóhanni Óla Guðmundssyni sem
undirritaður var af meirihluta stjórnar
f.h. félagsins hinn 20. júní 2001.
Alls samþykktu handhafar 78,3% at-
kvæða tillöguna, nei sögðu 20,4% og
handhafar 1,4% atkvæða sátu hjá.
Í máli Gríms Sæmundsen, fráfarandi
stjórnarformanns Lyfjaverslunar Ís-
lands, á fundinum kom fram niðurstaða
Hæstaréttar Íslands leiði til þess að ekki
er meirihluta stuðningur við núverandi
skipan stjórnar félagsins og því hafi
stjórnin ákveðið að láta af embætti. Hann
bætti við að niðurstaða Hæstaréttar væri
ekki dómur um það hvort verðmæti á
Frumafli hefði verið rétt heldur með
hvaða hætti ákvörðun um kaupin var tek-
in. „Hér er einungis um bráðabirgðanið-
urstöðu að ræða sem endanlega verður
ráðin til lykta fyrir dómstólum á næstu
mánuðum. Það er trú þessara stjórnar-
manna að hagsmuna hluthafa félagsins og
félagsins hafi verið gætt í hvívetna og að
sú niðurstaða muni fást að lokum,“ sagði
Grímur.
Margeir Pétursson nýr
stjórnarformaður
Samþykkt var einróma á fundinum til-
laga Lárusar Blöndal um nýja stjórn en
hana skipa: Margeir Pétursson formaður,
Örn Andrésson varaformaður, Lárus
Blöndal, Stefán Bjarnason og Grímur Sæ-
mundsen. Í varastjórn sitja Ólafur Njáll
Sigurðsson og Yngvi Óttarsson. Úr
stjórninni fóru Ólafur G. Einarsson og
Óskar Magnússon og úr varastjórninni
Ásgeir Bolli Kristinsson og Ólafur Jóns-
son.
Fram kom í máli Gríms á hluthafafund-
inum að þrátt fyrir að nýgenginn dómur
Hæstaréttar muni hafa talsverð áhrif til
skamms tíma á málefni Lyfjaverslunar
Íslands þá sé hann sannfærður um að til
lengri tíma litið geti málefnaleg afstaða
hluthafafundarins einnig haft mikil áhrif á
framtíð hennar og hugsanleg verkefni
innanlands sem utan. Því hvetji hann
hluthafa til þess að hafa hagsmuni félags-
ins en ekki einstaklinga að leiðarljósi í
þrætunni um Frumafl hf.
Grímur sagði að stjórnendur Lyfja-
verslunar og Frumafls hefðu skoðað að-
stæður í Svíþjóð en þar hefði einkafjár-
festing í heilbrigðisgeiranum vaxið úr 15
milljörðum íslenskra króna í 100 milljarða
króna á síðustu fimm árum. Sagði hann að
aðilar sem þeir hefðu heimsótt í Svíþjóð
hefðu sýnt mikinn áhuga á að fjárfesta í
heilbrigðisþjónustu hér á landi og hugs-
anlega fara í samstarf við Lyfjaverslun
Íslands í Eystrasaltslöndunum í ljósi
reynslu Lyfjaverslunar þar. „Kaupin á
Frumafli voru ákveðin með þessa nýju
framtíðarsýn og vaxtarmöguleika Lyfja-
verslunar Íslands innanlands og erlendis í
huga. Með þessum kaupum var ætlunin
að Lyfjaverslun gegndi forystuhlutverki í
einkareknum þjónustuverkefnum á heil-
brigðissviði á Íslandi.“
Núvirtur framtíðarhagnaður
Frumafls rúmir 2 milljarðar
Grímur vitnaði í ræðu sinni til nýrrar
skýrslu sem ráðgjafarfyrirtækið Mark-
viss ehf. vann fyrir fráfarandi stjórn
Lyfjaverslunar Íslands. Þar kemur fram
að á næstu 10 árum þurfi að byggja jafn-
gildi 20 hjúkrunarheimila af sömu stærð
og Sóltúnsheimilið, en þar er gert ráð fyr-
ir 92 íbúðum. Í skýrslunni, sem Einar
Kristinn Jónsson rekstrarhagfræðingur
vann, kemur fram að núvirtur framtíðar-
hagnaður Frumafls hf., miðað við 20%
ávöxtunarkröfu sé áætlaður 2.067 millj-
ónir króna. Er niðurstaðan byggð á því að
Frumafl komi að rekstri þriðjungs þeirra
20 hjúkrunarheimila sem byggja þurfi á
næstu 10 árum og hasli sér einnig völl á
sviði heimahjúkrunar og annarar þjón-
ustu við aldraða.
Lárus L. Blöndal tók til máls á hlut-
hafafundinum en hann tók sæti í stjórn
Lyfjaverslunar Íslands á aðalfundi félags-
ins í apríl og hefur unnið gegn því að
samningurinn
fram að ganga.
Lárus sagði
að leita eftir óg
hann Óla þær
greiða fyrir Fr
samninginn he
mætum hætti.
dóms Hæstaré
tekin af tvímæ
óheimt að gan
þykkis hlutha
bráðabirgðanið
Of lág
lögð
Lárus ræddi
mæti Frumafl
ótækt fyrir m
Lyfjaverslun a
kaup á fyrirtæ
78,3%
kaupu
Mikill meirihluti hluthafa í Lyfja
einum af stærstu hluthöfum í L
kjörin. Guðr
Grímur Sæ
maður Lyfja
hafafundinu
tækið Mar
HRÓBJARTUR Jónatansson, lög-
maður Jóhanns Óla Guðmunds-
sonar, segir það mat umbjóðanda
síns að hann hafi tengst Lyfja-
verslun á fölskum forsendum. „Á
fundinum kom fram að þetta er
deila um tilgang og stefnu félags-
ins. Heildsalarnir í félaginu hafa
einfaldlega tekið það yfir og það
er ljóst að nýsköpun á heilbrigð-
issviði er ekki þeim að skapi. Þetta
er í raun undirrótin. Heildsalarnir
hafa talið hluthöfunum trú um að
hagur félagsins sé meiri í rekstri
hefðbundinnar heildsölu en í þeim
heilbrigðisrekstri sem áformað
var að fara út í,“ segir Hróbjartur.
Hann segir það skoðun Jóhanns
Óla að þarna sé mikil skammsýni á
ferðinni því vaxtarmöguleikar
Lyfjaverslunar Íslands liggi ekki á
sviði heildsölu heldur fremur í
einkareknum heilbrigðisstofn-
unum hér heima og erlendis. „Jó-
hann Óli hlýtur nú að hugsa sinn
gang og leita eftir samstarfi við
aðra. Fjölmargir aðilar, erlendir
og innlendir, hafa lýst áhuga á
samstarfi við hann. Í sjálfu sér
kann að vera að ekki sé sérstök
eftirsjá að því að verða ekki hluti
af þeirri framtíðarsýn sem fyrri
stjórn hafði.“
Varðandi dóm Hæstaréttar seg-
ir Hróbjartur að hann taki ekki á
því ágreiningsefni sem var til um-
ræðu, þ.e. verðmati á Frumafli.
„Dómurinn fjallar um formið á
ákvörðuninni sem byggist á því að
sérfræðiálit hafi ekki verið komið
nægjanlega snemma fram og þar
af leiðandi hafi ákvörðun stjórn-
arinnar verið ógild samkvæmt
hlutafélagalögum. Í sjálfu sér ligg-
ur ekkert fyrir um að stjórnin hafi
ekki mátt kaupa Frumafl á þessu
verði. Dómurinn leggur hins veg-
ar höft á að Jóhann Óli geti notað
atkvæði sín á grundvelli þess
hvernig var stofnað til kaupanna.
Nú þykist ég vita að sérfræðiálits
vegna kaupa á A. Karlssyni og
Thorarensen lyfjum hafi einnig
verið aflað eftir á og mér er kunn-
ugt um að Guðmundur Sveinsson
endurskoðandi, sá sami og gerði
skýrslu um Frumafl, gerði sér-
fræðiskýrsluna um Thorarensen
lyf eftir á. Það er nokkuð skondið
að þeir hluthafar sem hér hafa
smalað til rússneskrar kosningar
eru því að nota atkvæði sem eru
byggð á gjörningum þar sem um
er að ræða sams konar ákvarð-
anatökuferli og í Frumaflsmál-
inu,“ segir Hróbjartur.
Hugsanlegt að minnisblaðið
baki bótaskyldu
Spurður um bótakröfu segir
hann að það verði skoðað. „Þessi
dómur kom mjög á óvart þar sem
hann er í algerri andstöðu við dóm
héraðsdóms þar sem byggt var á
þessum langa aðdraganda sem
Hæstiréttur gerir ekkert úr.
Lyfjaverslun Íslands verður nú að
höfða mál til ógildingar samningi
og staðfestingar á lögban
gengnum slíkum dómi fæs
skorið hvert gildi þessara
inga er.“
Hróbjartur segir að svo
að vera að Lyfjaverslun Ís
bótaskyld vegna gerða fyr
stjórnar, þ.e. að minnisbla
yfirlýsingin frá í janúar h
félaginu bótaskyldu. Að m
bjarts víkur Hæstiréttur e
yfirlýsingunni frá 24. janú
segir það mjög athyglisve
dóminn. „Í málinu var dei
hvort setja ætti lögbann á
bráðabirgðagerð en ekki
niðurstaða. Það er skauta
léttilega framhjá þessu m
isblaði af hálfu Hæstarétt
vegar virðist efnislega ko
að úr því að sérfræðiálits
aflað fyrir ákvörðun um k
hafi kaupin ekki komist á
þann hluta sem kaupréttu
náði til. Það á eftir að svar
hvert gildi minnisblaðsins
tilboðs sem fólst í minnisb
var á sínum tíma.“
Enginn skuldbindand
ingur og engin bótas
Jón Steinar Gunnlaugss
hæstaréttarlögmaður kva
hljóðs á fundinum og ræd
Hæstaréttar frá í gær. Ha
nú ljóst að enginn skuldbi
samningur hefði verið ger
kaupin á Frumafli og ótví
Lyfjaverslun Íslands hefð
Heildsalarnir hafa tekið