Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 24

NEYTENDUR
24 ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Sprotafjármögnun þekkingarfyrirtækja
Rannsóknarráð Íslands (RANNÍS) og Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins (NSA) bjóða
sprotafjármögnun til að efla rannsóknar- og þróunarstarf í íslensku atvinnulífi.
Forsenda styrkveitingar er að markvisst sé stefnt að öflun hagnýtrar þekkingar er lagt geti
grunn að nýrri framleiðslu og aukinni samkeppnishæfni í íslensku atvinnulífi.
Með samstarfi RANNÍS og Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins (NSA) er mögulegt að ráðast
í framsækin og fjárfrek rannsókna- og þróunarverkefni.
Rannsóknarráð metur umsóknir og úthlutar styrkjum
til verkefna samkvæmt reglum sínum.
NSA metur hugsanlegt viðskiptalegt gildi þekkingarverðmæta sem stefnt er að.
Viðskiptaáætlun þarf þó ekki að liggja fyrir. Aðild NSA að verkefnum
getur verið með þrennum hætti:
A) Áhættulán.
B) Áhættulán með breytirétti í hlutafé.
C) Hlutafé.
Á árinu 2002 mun RANNÍS verja allt að 30 milljónum króna til þessara verkefna og NSA
60 milljónum króna að því gefnu að verkefni uppfylli kröfur sjóðsins.
Umsóknareyðublöð er að finna á heimsíðu RANNÍS (http://www.rannis.is)
Upplýsingar veita starfsmenn Tæknisjóðs RANNÍS:
Erlendur Jónsson, beinn sími 515 5808 / netfang elli@rannis.is
Snæbjörn Kristjánsson, beinn sími 515 5807 / netfang skr@rannis.is
Umsóknarfrestur er til 1. nóvember 2001.
SPROTAFJÁRMÖGNUN
Rannsóknarráð Íslands, Laugavegi 13, 101 Reykjavík, sími 515 5800, bréfsími 552 9814, netfang rannis@rannis.is, heimasíða http//www.rannis.is
PLÓMUTÓMATAR kosta 1.299
krónur kílóið í Nýkaupi, um þess-
ar mundir, sem þýðir að fjórir
slíkir tómatar geta
kostað neytandann
480 krónur. Árni
Ingvarsson, kaup-
maður í Nýkaupi í
Kringlunni, segir að
núverandi kílóverð á
plómutómötum
skýrist meðal ann-
ars af 40% meðal-
talsrýrnun í um-
ræddri vörutegund
síðustu fjóra mán-
uði, bæði í verslun-
inni og í flutningum, sem og álög-
um ríkisins. Innkaupsverðið á
kílói af plómutómötum er 140
krónur á markaði í Hollandi að
sögn Árna og ofan á það leggjast
60 krónur vegna flutnings til
landsins með flugi. „Þar við bætist
299 króna verndartollur af því að
varan heitir tómatur og svo 30%
tollur til viðbótar, sem gerir 149
krónur. Kostnaðarverðið er því
650 krónur þegar kílóið er komið
til landsins. Þar af fara 450 krónur
til ríkisins. Ef virðisaukaskattur-
inn er tekinn inn í myndina fær
ríkið 159 krónur í því formi og tek-
ur því samtals 607
krónur af 1.299 króna
útsöluverði Nýkaups.
Það sem upp á vantar
skýrist síðan af 40%
meðalrýrnun sem orð-
ið hefur í þessari vöru-
tegund í júní, júlí,
ágúst og september.
Við hendum sem sagt
fjórum kílóum af
hverjum tíu,“ segir
Árni.
Plómutómatarnir
hafa kostað frá 899 krónum kílóið
og segir Árni að þar sem kostn-
aðarverð seljanda geti verið allt
frá 600 krónum upp í 1.020 án
virðisaukaskatts þurfi þetta smá-
söluverð að koma til. „Þessi vara
er mjög viðkvæm, auk þess sem
við þurfum að kaupa inn tiltekið
lágmarksmagn. Við viljum bjóða
upp á þessa vöru en þurfum að
taka tillit til fyrrgreindrar með-
altalsrýrnunar svo dæmið gangi
upp.“
SPURT OG SVARAÐ
Af hverju kosta
plómutómatar 1.299
krónur kílóið?
VERÐ á matvöru í netverslunum á
Íslandi er í flestum tilfellum hærra en
í netverslunum í Danmörku, sam-
kvæmt verðkönnun ASÍ. Af þeim 84
vörutegundum sem kynntar eru að
þessu sinni eru 68 vörutegundir dýr-
ari á Íslandi, eða 81% vörutegunda,
samkvæmt frétt frá ASÍ.
Mesti munur á hæsta og lægsta
verði er á frosnum kjúklingi, en hann
er 343% dýrari á Íslandi en í Dan-
mörku, segir ennfremur.
Minnsti verðmunur reyndist vera á
Wasa sesam-hrökkbrauði, eða 2,13%.
Mjólkurvörur eru í öllum tilfellum
dýrari á Íslandi, samkvæmt könnun-
inni.
Borið var saman verð á 242 vöru-
tegundum í 25 vöruflokkum og vegna
fjölda tegunda munu niðurstöðurnar
verða birtar í þremur hlutum.
Verðkönnunin var gerð í matvöru-
verslunum á Netinu og bar ASÍ sam-
an verð í netverslun Hagkaups á Ís-
landi og ISO í Danmörku.
„Ákveðið var að bera aðeins saman
ákveðnar vörutegundir til að koma í
veg fyrir misræmi vegna mismun-
andi vægis vörutegunda. Ekki er
reiknað heildarverð allra vöruteg-
undanna eða hvers flokks fyrir sig,
heldur er hver og ein vörutegund
borin saman og mismunur á verði
fundinn.
Borið var saman verð á vörumerkj-
um. Þá voru borin saman nákvæm-
lega sömu vörumerki í nákvæmlega
sömu stærðarpakkningum. Einnig
kom fyrir að borið var saman verð á
sömu vörum en ekki vörumerkjum.
Þá var mælieiningaverð notað, en það
er það verð sem sýnir verð eins kílós
eða eins lítra. Þegar ekki var um
vörumerki að ræða í vöruflokkum á
borð við, fisk, mjólkurvörur og fleira
var valin ódýrasta varan sem boðið
var upp á,“ segir í frétt frá ASÍ.
Vöruflokkarnir sem kynntir eru að
þessu sinni eru brauðvörur, hrökk-
brauð, hrísgrjón, pasta, aðrar korn-
vörur, nautakjöt, lambakjöt, svína-
kjöt, alifuglakjöt, aðrar kjötvörur,
fiskur- og fiskafurðir, mjólkurvörur,
ostur og smjör og egg.
Hvað brauðvörum viðvíkur reynd-
ist verð á sex vörum af sjö hærra á Ís-
landi. „Mesti munurinn var á pylsu-
brauði, eða 111,47%. Minnsti
munurinn var á hamborgarabrauði,
eða 23,34% og var það ódýrara á Ís-
landi. Ef skoðuð eru venjuleg brauð
er mesti munurinn á fínu samloku-
brauði, eða 42,53%.“
Lambakjöt ódýrara hér
Jacobs pítur eru 53,14% dýrari á
Íslandi og grautarhrísgrjón 121,3%
dýrari. Spaghettí er 83,62% dýrara á
Íslandi. Nautakjöt er dýrara á Ís-
landi í öllum tilvikum og var mestur
munur á verði 40,55%. Lambakjöt
var hins vegar ódýrara í öllum tilvik-
um á Íslandi og munurinn mestur á
frosnu lambalæri, eða 11,34%.
Kjúklingur reyndist dýrari á Ís-
landi í öllum tilvikum og verðmunur
mestur á frosnum kjúklingi, eða
343%.
Spægipylsa er dýrari á Íslandi og
munar 112,37%. Laxasneiðar eru
hins vegar 133,02% dýrari í Dan-
mörku. Mjólkurvörur voru dýrari á
Íslandi í öllum tilvikum og athygli
vekur að nýmjólk, léttmjólk og und-
anrenna eru á sama verði á Íslandi,
segir ennfremur í frétt ASÍ.
Ostur og smjör voru í öllum tilfell-
um nema einu dýrari á Íslandi. Mest-
ur munur var á kílóverði á Brie-osti
og munaði 184,93%. Minnsti verð-
munur var á 250g af smjöri, eða
13,87%, og kostar það meira á Ís-
landi.
„Í Danmörku eru til margir mis-
munandi vöruflokkar af eggjum, yf-
irleitt er aðeins boðið upp á einn á Ís-
landi. Borinn var saman ódýrasti
flokkurinn í Danmörku og eini flokk-
urinn í boði á Íslandi. Ekki var gefið
upp kílóverð og því borið saman
stykkjaverð. Tíu egg kosta 219 kr. á
Íslandi og 107 kr. í Danmörku og
munar 108,87%,“ samkvæmt niður-
stöðum ASÍ.
Verð í könnuninni var umreiknað
miðað við opinbert viðmiðunargengi
Seðlabanka Íslands 14. september
síðastliðinn, en þá var miðgengi
danskrar krónu 12,16 kr. „Borið er
saman verð án virðisaukaskatts, en
hann er 25% í Danmörku og 14% í
flestum tilvikum á Íslandi, þó eru
nokkrar vörutegundir sem bera
24,5% vsk.
Lögð er ráhersla á að hér er um að
ræða beinan verðsamanburð en ekki
er tekið tillit til gæða eða þjónustu í
verslununum. Þó var lögð áhersla á
að bera saman verð á sambærilegum
vörum í sambærilegum verslunum.
Alltaf var valin ódýrasta varan sem í
boði var.“
Um 80% vöru-
tegunda dýr-
ari á Íslandi
ASÍ ber saman verð í dönskum
og íslenskum netverslunum
: *2 
:, 

G 2  ,*32,   *%5
 3, ? 83 6..
=
##, 
 : $8  
: $ <  :
# : $8 >? @ % < # ,<A
 8  < # , 0
#  * # A - 8 A #%
8 B
## 
 -# 8 B
## 7
?B
A
 8 6  % 8'
2< 
 B,C
# %


8 A"#
A0 8 B,C
# 
 8 *
" #  8 +

-8:

#
$  8 * 5 
$ 7", 8 *;, 8
7,
8D <

E#C 8, $ : 8 <

,- <
8 F  8 ,- 8  $
 8'8#8 F 

8 F "##8
 0

>
%

&."$#
41'
)$) '
)6
$6
6
'6
 6
6
($6
)6
$6
$ 6
 6
$6
6
$6
 6
 6
6
 6
'6
6
6
'6
$6
6
()6
&6
                                                    E.E
6--
AA@
BD
6A
6
FB
F@
6A
D@A
B.A
@A-
ABE
-F
B.E
B.A
DED
@6-
D
-6
6E6
-
FB
B.A
-B
6F
66A
DF
--.
6.A
FD
6@
-A
A-
66E
-AA
FDE
A@
@FB
6-@
EBB
E@A
DD
6FA
--
@B
.D
AB
6
EAF
-EE
.D
%
3, 
Mjólkurvörur eru í öllum til-
vikum dýrari á Íslandi en í
Danmörku og enginn verð-
munur er á nýmjólk, léttmjólk
og undanrennu hér.
SÆLGÆTI er ekki merkt svokölluð-
um „best fyrir“ dagsetningum eins og
flestöll önnur matvæli. Svava Liv
Edgarsdóttir, matvælafræðingur hjá
Hollustuvernd ríkisins, segir að um-
búðamerkingar, þar á með al-
geymsluþolsmerkingar, verði að vera
í samræmi við reglugerð um merk-
ingu, kynningu og auglýsingu mat-
væla nr. 588/1993.
Þar eru tilteknar
nokkrar gerðir af
matvælum sem
ekki þarf að
geymsluþols-
merkja, svo sem
ferskir ávextir og
grænmeti, vín og drykkjarvörur þar
sem alkóhólstyrkur er 10% eða meiri
miðað við rúmmál. Bökunarvörur,
sem er að öllu jöfnu er neytt innan
sólarhrings frá framleiðslu og án rot-
varnarefna, eru undanþegnar, sem og
matarsalt, sykur, kakó og súkkulaði-
vörur, tyggjó og sælgæti nær ein-
vörðungu gert úr bragðbættum sykri.
„Reglurnar ganga út á að tryggja
öryggi matvæla. Þessar vörur eru
taldar þess eðlis [að ekki þarf að
geymsluþolsmerkja þær] og svo þurr-
ar að örverur vaxa ekki. Þar með
ógna þær ekki heilsu fólks.
En strangt til tekið er brjóstsykur
eina sælgætið sem nær einvörðungu
er gert úr bragðbættum sykri.“
Framleiðandinn ákvarðar og ber
ábyrgð á geymsluþolsmerkingu vör-
unnar og verður að taka tillit til eðlis
vörunnar, geymsluskilyrða og fleira.
„Ef athuganir leiða í ljós að merking-
in er ekki í samræmi við geymsluþol
getur viðkomandi heilbrigðisnefnd
ákvarðað það geymsluþol sem skal
gilda fyrir vöruna,“ segir hún.
Hún bætir við að ákvæði varðandi
geymsluþolsmerkingar á sælgæti hafi
verið nokkuð vítt túlkuð hér á landi og
þau skilaboð send til framleiðenda að
almennt þurfi ekki að geymsluþols-
merkja sælgæti. „Í ljósi þess að Norð-
urlandaþjóðirnar eru farnar að túlka
þessi ákvæði mun þrengri en við ger-
um, auk þess sem tækjabúnaður sem
notaður er til merkinga er nú orðinn
mun ódýrari, er raunhæft að fara að
gera kröfu um geymsluþolsmerking-
ar á öllu sælgæti að undanskildum
brjóstsykri.“
Geymsluþol
ekki sett á
sælgæti