Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 28

LISTIR
28 ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Skipholti 35
sími 588 1955
King
Koil
Ein mesta selda heilsudýnan í heiminum
Alþjóðasamtök Chiropractora mæla með
King Koil heilsudýnunum.
Amerískar lúxus
heilsudýnur
Tilboð!
Verðdæmi:
King áður kr. 184.350 nú kr. 136.420
Queen áður kr. 134.900 nú kr. 99.840
KAMMERSVEIT Reykjavíkur hef-
ur starfsár sitt með tónleikum ann-
að kvöld kl. 20.30 í hátíðarsal Há-
skóla Íslands. Á efnisskránni verða
verkin Kristallar 2(000) fyrir kamm-
ersveit eftir Pál Pampichler Páls-
son, ballettinn Af mönnum eftir
Þorkel Sigurbjörnsson, Styr, kons-
ert fyrir píanó og kammersveit eftir
Leif Þórarinsson, Kvintett op. 50
eftir Jón Leifs og Íslenskt rapp fyr-
ir kammersveit eftir Atla Heimi
Sveinsson. Einleikari á tónleikunum
verður Anna Guðný Guðmundsdótt-
ir en stjórnandi verður Bernharður
Wilkinson. Tónleikarnir marka upp-
haf 28. starfsárs Kammersveitar
Reykjavíkur, en þeir eru jafnframt
sérstakir hátíðartónleikar í tilefni 90
ára afmælis Háskóla Íslands.
Af því tilefni hefur Kammersveit-
in sett saman efnisskrá með íslensk-
um verkum bæði alvarlegum eins og
Kvintett Jóns Leifs og Styr eftir
Leif Þórarinsson og léttari tónlist
eins og balletttónlistinni Af mönn-
um eftir Þorkel Sigurbjörnsson og
Íslensku rappi eftir Atla Heimi.
Rut Ingólfsdóttir er einn af stofn-
endum Kammersveitar Reykjavíkur
og í forystu hennar um árabil. „Þeg-
ar það kom upp að við myndum
halda hátíðartónleika í tilefni af af-
mæli Háskólans fannst okkur að við
ættum að bjóða upp á íslenska tón-
list. Og þótt við hefðum getað spilað
ýmislegt annað – Mozart eða Bach –
fannst okkur ekki koma til greina
annað en að spila íslenska tónlist,“
segir Rut. „Páll Pampichler samdi
Kristalla fyrir Kammersveitina í til-
efni af menningarborgarárinu í
fyrra. Hin verkin á efnisskránni höf-
um við verið að leika undanfarin ár
og hljóðrita til útgáfu. Sum verk-
anna ætlum við líka að taka með
okkur í ferð til Japans seinna í
haust.“
Gaman að flytja verk
oftar en einu sinni
Það hefur oft heyrst að ekki sé
nóg að hlusta á ný tónverk einu
sinni – hlustendur verði að fá að
kynnast þeim nánar og heyra þau
oftar til að kynnin geti orðið löng og
innileg. Með því að flytja nokkur
tónverk oftar en einu sinni á til-
tölulega skömmum tíma er verið að
gefa tónleikagestum einstakt tæki-
færi til nánari kynna við þessi verk.
„Það er mjög gaman að flytja þessi
íslensku verk oftar en einu sinni.
Við erum að upplifa þetta í kringum
allar þær upptökur sem við gerum,
og það er líka gaman að geta boðið
hlustendum að heyra verkin oft. Ef
við tökum til dæmis verk eins og Af
mönnum, eftir Þorkel, sem hann
samdi fyrir Hlíf Svavarsdóttur og
Íslenska dansflokkinn 1987, þá
heyrðist verkið ekki miklu oftar eft-
ir frumflutninginn. Við lékum það á
Listahátíð í fyrra, á Expó í Hann-
over í fyrra, við ætlum að spila það
annað kvöld, fara með það til Jap-
ans og svo ætlum við að leika það
aftur í Listasafninu í nóvember. Áð-
ur fyrr var það oft þannig að við
spiluðum verk bara einu sinni og
svo voru þau lögð niður í skúffu. Nú
er að verða breyting á þessu, sér-
staklega hjá okkur, – við viljum
spila verkin oft, kynnast þeim vel,
og gefa tónleikagestum þar með
tækifæri til að kynnast þeim betur.“
Kammersveit Reykjavíkur stefnir
að því að hljóðrita á næstu árum um
50 íslensk verk til útgáfu á geisla-
diskum. Þetta átak Kammersveit-
arinnar er unnið í samvinnu við Rík-
isútvarpið, Íslenska tónverkamið-
stöð og Smekkleysu. Þar með gefast
tónlistarunnendum enn fleiri tæki-
færi til að hlusta á íslenska tónlist
og kynnast fjölmörgum verkum sem
ekki hafa verið aðgengileg í slíkri
útgáfu fyrr. „Með útgáfunni verða
verkin aðgengileg fyrir hinn venju-
lega hlustanda, en líka fyrir þá tón-
listarmenn sem á eftir okkur koma,
sem hafa þá tækifæri til að heyra
verkin áður en ákveðið er hvort þau
verða tekin til flutnings.“
Í tilefni af opnun íslensks sendi-
ráðs í Japan hefur Kammersveit
Reykjavíkur verið boðið að halda
tónleika í Japan nú í október. Þetta
verða einir tónleikar, en auk þess
leikur Kammersveitin við athöfn á
sjálfan opnunardaginn. Blásara-
kvintett Reykjavíkur leikur líka í
Japan af sama tilefni og Rut Ing-
ólfsdóttir verður einnig með ein-
leikstónleika með píanóleikara. Í
Japan verða flutt nokkur verkanna
sem leikin verða í háskólanum ann-
að kvöld, en einnig píanókvartett í
g-moll K. 478 eftir Mozart.
Íslensk tónlist verður áberandi á
efnisskrá Kammersveitarinnar í
vetur. Í nóvember verða tónleikar í
Listasafni Íslands þar sem ein-
göngu verða leikin verk eftir Þorkel
Sigurbjörnsson, Filigree fyrir fiðlu,
selló og kammersveit, Dulcinea fyr-
ir gítar og strengjasveit, Wiblo fyrir
horn, píanó og strengjasveit, Um-
leikur fyrir fiðlu og kammersveit,
sem Þorkell samdi sérstaklega fyrir
Rut og Kammersveitina, og loks aft-
ur ballettinn Af mönnum.
Ashkenazy kemur fram
með Kammersveitinni
Á árlegum jólatónleikum Kamm-
ersveitarinnar í Áskirkju koma fjór-
ir ungir fiðluleikarar til liðs við
sveitina og leikur hver þeirra einn
af fjórum konsertum Vivaldis um
Árstíðirnar. Hrafnhildur Atladóttir
leikur Vorið, Una Sveinbjarnardótt-
ir Sumarið, Sigurbjörn Bernharðs-
son Haustið og Sif Tulinius Vet-
urinn.
Í janúar leggur Kammersveitin
sitt af mörkum til Myrkra músík-
daga, með tónleikum með verkum
Hafliða Hallgrímssonar. Hafliði
verður sextugur um þær mundir og
eru tónleikarnir í samvinnu við Tón-
skáldafélag Íslands. Þar koma fram
einleikarar, sem gjörþekkja verk
Hafliða. Þórunn Ósk Marinósdóttir
lék víólukonsertinn Ombru við opn-
un menningarborgarársins í Borg-
arleikhúsinu í janúar 2000, Ríma er
samið fyrir söngkonuna Ragnhild
Heiland-Sörensen fyrir ólympíuleik-
ana í Lillehammer og flutti hún
verkið með Kammersveitinni á tón-
leikum í Gamla bíói 1995. Thorleif
Thedéen hefur flutt sellókonsertinn
Hermu víða um lönd, meðal annars
með Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Lokatónleikar starfsárs Kammer-
sveitar Reykjavíkur verða mjög sér-
stakir, en gestur sveitarinnar verð-
ur Vladimir Ashkenazy. Þetta verða
tvennir tónleikar, aðrir í Garðabæ í
tilefni af 25 ára afmælishátíð bæj-
arins, og einnig í Salnum í Kópa-
vogi, en það verða hátíðartónleikar í
tónleikaröðinni Tíbrá. Á efnis-
skránni verða eingöngu verk eftir
Mozart; Divertimento og Píanó-
konsertar í d-moll og A-dúr, KV 466
og KV 414. Ashkenazy verður bæði í
hlutverki einleikara og stjórnanda.
Þegar Rut og fleiri tónlistarmenn
dreymdi um að stofna Kammer-
sveitina fyrir um 28 árum var leitað
til Ashkenazys um góð ráð. „Hann
studdi hugmyndina heilshugar og
lofaði að koma fram með sveitinni á
fyrstu tónleikum haustsins 1975.
Þessir tónleikar, sem haldnir voru í
Menntaskólanum við Hamrahlíð,
hafa lifað í huga bæði flytjenda og
áheyrenda, ekki einasta fyrir frá-
bæran leik Ashkenazys í Rondói eft-
ir Beethoven og píanókonsert eftir
Mozart, hugmyndaríka og gefandi
stjórnun í Serenöðu eftir Mozart og
Oktett eftir Stravinsky, heldur einn-
ig fyrir nýja hlið, sem við fengum að
kynnast á listamanninum Ashken-
azy. Hann gekk inn á svið í byrjun
tónleika þar sem beðið var eftir að
nokkrir hljóðfæraleikarar kæmu frá
vinnu sinni í Þjóðleikhúsinu, og
stytti tónleikagestum stundir með
gamansögum. Það er Kammersveit-
inni mikill heiður að fá að leika með
þessum frábæra listamanni.“ Síðan
þetta var hefur Ashkenazy ekki
leikið með Kammersveit Reykjavík-
ur fyrr en nú.
Ashkenazy býður Kamm-
ersveitinni til Rússlands
Að sögn Rutar er Ashkenazy nú
að vinna að því að fá Kammersveit-
ina með í ferð til Rússlands. „Það er
vonandi að það verði úr þessu. Hann
langar að bjóða okkur í tónleikaferð
til heimaborgar sinnar og einnig til
Moskvu og af þessu gæti orðið eftir
tvö ár. Hann langar líka að fara með
okkur til Skandinavíu. Þessu er
hann að vinna að. Það eru allir
óskaplega glaðir yfir að hann skuli
vera farinn að koma hingað aftur;
og það eru örugglega margir sem
hlakka til að heyra hann leika,“ seg-
ir Rut Ingólfsdóttir að lokum. Há-
tíðartónleikar Kammersveitar
Reykjavíur annað kvöld í hátíðarsal
Háskóla Íslands hefjast kl. 20.30.
Aðgangur er ókeypis.
Starfsár Kammersveitar Reykjavíkur að hefjast með tónleikum í Hátíðarsal Háskóla Íslands
Kammersveit Reykjavíkur hefur í mörg horn að líta á þessu starfsári.
Íslensk tónlist í öndvegi
ENDURFLUTNINGI á
Glúntunum, sem vera áttti í
Salnum í kvöld, er frestað.
Tónleikum
frestað
HIÐ ÍSLENSKA bókmenntafélag,
Borgarleikhúsið, Hugvísindastofn-
un og Siðferðistofnun Háskólans
gangast fyrir uppákomu á Litla
sviði Borgarleikhússins í kvöld kl.
20.
Tilhefnið er útgáfa lærdómsrits-
ins Yfirlýsinga; um evrópsku fram-
úrstefnuna. Leikarar Borgarleik-
hússins flytja ljóð og yfirlýsingar
eftir listamenn sem tengdust þeim
fjölmörgu framúrstefnuhreyfing-
um sem fram komu víðsvegar í
Evrópu á fyrstu áratugum 20. ald-
arinnar. Þessir hópar skóku menn-
ingar- og listalíf álfunnar með ögr-
andi hugmyndum og fjölbreytilegu
sköpunarstarfi.
Í textunum er ekki aðeins að
finna róttækar hugmyndir um
sköpun nýrra listrænna aðferða,
heldur er einnig ráðist til atlögu
gegn ýmsum undirstöðuhugmynd-
um vestrænnar heimspeki og þjóð-
félagsumræðu.
Lesið verður úr verkum ítalska
fútúristans Filippos Tommasos
Marinettis, expressjónistans
Georgs Heyms, rússneksa fútur-
istans Vladimirs Maíakovskíjs og
dadaistanna Francis Picabia og
Tristans Tzara. Einnig verður
leikin tónlist eftir Erik Satie,
Skrjabin, Holländer, Schönberg og
fleiri.
Erindi um yfirlýsingar
framúrstefnumanna
Benedikt Hjartarson fjallar um
megineinkenni framúrstefnunnar í
stuttu erindi. „Ég ætla að kynna
þá hópa sem komu fram á þessum
tíma og fer sérstaklega í yfirlýs-
ingaformið, hvernig það kom upp
og í hvaða samhengi, og loks mun
ég fara nokkrum orðum um uppá-
komur þessara hópa og eðli texta
þeirra,“ segir Benedikt.
Yfirlýsingaformið kom í fyrsta
sinn fram í þessari mynd árið 1909
með stofnunaryfirlýsingu ítalska
fútúrismans og í kjölfarið kom
fjöldi hreyfinga sem gaf út ólíkar
yfirlýsingar alveg framundir
seinna stríð. Textarnir voru oft
lesnir á uppákomum hópanna en
einnig var þeim dreift í dreifirit-
um. „Í yfirlýsingunum var verið að
setja fram nýjar hugmyndir um
listsköpun á ólíkum sviðum. Oft
eru þetta líka textar þar sem verið
er að takast á um samtímamenn-
ingu og setja fram róttækar kröfur
um nýjan hugsunarhátt í takt við
nýja heimsmynd. Svo var textun-
um líka ætlað að storka viðteknum
hugmyndum og var þá ekki síður
beint gegn ríkjandi hugmyndum.
Þetta var krafan um sköpun á ein-
hverju nýju og tengdist oft þróun í
tækni og vísindum og framfara-
hyggju.“ Þótt framúrstefnuhóp-
arnir hafi einkum beint athygli
sinni að tónlist, myndlist og bók-
menntum, voru yfirlýsingar gefnar
út um ólíkustu hluti; – arkitektúr,
klæðnað og fatahönnun, matargerð
og margt fleira.
Að loknu erindi Benedikts verð-
ur efnt til umræðna, en að þeim
loknum gefst gestum tækifæri til
að bergja á drykkjum eftir upp-
skriftum framúrstefnumanna.
Framúrstefna rædd
í Borgarleikhúsinu