Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 39
✝ Jóakim Pálssonfæddist í Hnífs-
dal 20. nóvember
1913. Foreldrar hans
voru Guðrún Sól-
borg Jensdóttir, f. í
Meira-Garði í Dýra-
firði 1887, dó úr
spænsku veikinni
1918 og Páll Guð-
mundsson, íshús-
stjóri í Hnífsdal, f.
1870, d. 1919. Systk-
ini Jóakims: Guð-
mundur Jón Pálsson,
f. 1910, d. 1970, Jens,
f. 1912, d. 1929, og
Inga Sigríður, f. 1916. Þegar Jóa-
kim var 5 ára gamall var hann tek-
inn í fóstur af Guðríði Mósesdóttur
og Halldóri Pálssyni útvegsbónda í
Hnífsdal og ólst hann þar upp.
Uppeldissystkini Jóakims: Páll, f.
1902, d. 1988, Guðmundur, f. 1903
d. 1980 , Margrét, f. 1905, d. 1981,
borg, f. 1997, og Bjargey, f. 2000.
Jóakim var ungur maður á sjó hjá
Halldóri fóstra sínum og Páli bróð-
ur hans. Hann var við nám við Hsk.
Laugarvatni 1930-1932, tók síðan
kennarapróf 1943 og íþróttakenn-
arapróf 1944. Kennari á Patreks-
firði 1944-46, á Selfossi 1946-47,
skólastjóri í Þingborg, Árn. 1947-
61, kennari í Flensborg 1961-62, í
Miðbæjarskólanum, Rvík. 1962-63,
Kleppjárnsreykjaskóla, Borg.
1963-65, skólastjóri Árskógsskóla,
Eyjafirði 1965-68, kennari
áHólmavík 1968-69, skólastjóri
íÞykkvabæ, Rang. 1969-71, kenn-
ari í Hvassaleitisskóla 1971-72,
vann við sjúkra- og hjálparkennslu
á vegum Fræðsluskrifstofu
Reykjavíkur 1972-1986. Jóakim
stundaði íþróttakennslu á vegum
UMFÍ og ÍSÍ á Vestfjörðum strax
eftir nám og kenndi sund víða um
land í um 25 ár. Jóakim starfaði
mikið sem dómari á frjálsíþrótta-
mótum. Hlaut gullmerki FRÍ 1985
og viðurkenningu Reykjavíkur-
borgar fyrir störf að þeim málum.
Útför Jóakims fer fram frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Aðalheiður, f. 1911, og
Helga, f. 1912, d. 1994.
Jóakim kvæntist 1953
Björgu Þorsteinsdótt-
ur. Foreldrar hennar
voru Þorsteinn Tóm-
asson trésmiður frá
Skipagerði í Vestur
Landeyjum, f. 1884, d.
1958, og Björg Magn-
úsdóttir frá Ánanaust-
um, f. 1879, d. 1954.
Björg starfaði náið
með Jóakim að störf-
um hans við kennslu
og stjórnun víða um
land. Börn þeirra Jóa-
kims og Bjargar: 1) Gunnar Páll
framhaldskólakennari, f. 1954,
kvæntur Oddnýju Friðrikku Árna-
dóttur, f. 1957. Þeirra börn eru
Arnar, f. 1991, og Björg, f. 1994. 2)
Birgir Þorsteinn grafískur hönn-
uður, f. 1962, giftur Unni Jensdótt-
ur f. 1964. Þeirra börn eru Sól-
Elskulegur faðir, tengdafaðir og
afi er dáinn. Hann veiktist snögg-
lega, fékk hjartaáfall á fimmtudegi
og lést daginn eftir. Síðasti áratug-
urinn hafði verið erfiður fyrir Jóakim
og þá sem næst honum stóðu. Hann
sem hafði stundað kennslustörf fram
yfir sjötugt og hafði mesta ánægju af
daglegum sundlaugarferðum og
hressilegu spjalli við pottfélaga var
nú búinn að missa þá gleði og bjart-
sýni sem alla tíð hafði einkennt hann.
Hann hætti að fara í laugarnar og
hætti að mestu að fara í heimsóknir.
Samt var hann alla tíð klár gagnvart
umhverfi sínu og talaði við okkur í
fjölskyldunni, las blöð, horfði á sjón-
varp og fylgdist með öllu. Það voru
aðallega barnabörnin sem náðu fram
gömlu andrúmslofti. Þótt þau næðu
aldrei að þekkja afa Jóakim eins og
hann var fyrir veikindin skynjuðu
þau vel að þau voru honum mikilvæg-
ari en allt annað. Það var sama hve
langt hann var niðri, alltaf spurði
hann um þau fyrst af öllu og vildi allt-
af vita hvað þau hefðu fyrir stafni.
Jóakim Pálsson fæddist í Hnífsdal
og var alla tíð sterklega tengdur
Vestfjörðunum þótt hans starfsvett-
vangur yrði að stærstum hluta ann-
ars staðar. Móðir hans dó úr
spænsku veikinni 1918 og faðir hans
lést árið eftir. Fjögur systkinin stóðu
uppi foreldralaus á aldrinum tveggja
til átta ára, Jóakim var þá fimm ára.
Jens bróðir hans sem var fæddur ári
á undan Jóakim dó 17 ára. Þessi erf-
iða upplifun í æsku bjó alla tíð sterkt
í vitund Jóakims. Hans happ var að
lenda hjá úrvalsfólki og voru uppeld-
issystkini hans honum mjög náin og
systkinin náðu öll saman eftir upp-
vaxtarárin. Heiða uppeldissystir
hans og Sigga systir hans eru þau
einu sem lifa Jóakim. Hugur hans
stóð snemma til náms og eftir að hafa
sótt nám við héraðsskólann á Laug-
arvatni tók hann próf frá kennara-
skólanum og íþróttakennaraskólan-
um. Starfsvettvangurinn var síðan
kennsla víða um land, þar af skóla-
stjórnun í um 20 ár þar sem Jóakim
og Björg störfuðu náið saman.
Jóakim hafði yndi af ljóðum og
hljóma í huga okkar bræðra mörg
ljóðin sem hann fór með upphátt.
Séstakt dálæti hafði hann á Davíð
Stefánssyni og kunni mikið af ljóðum
hans og annarra skálda. Sumar ljóð-
línurnar eru svo lifandi að barna-
börnin eru einnig búin að tileinka sér
þær. Jóakim var ágætur söngmaður
og söng í ýmsum kórum, m.a. hjá Páli
Halldórssyni uppeldisbróður sínum.
Hann var virkur í starfi skáta og fór
eftirminnilega ferð með þeim á
Jamboree-mót í Frakklandi 1947.
Íþróttir skipuðu mikinn sess í lífi fjöl-
skyldunnar og á síðari árum áttu þau
ófáar notalegar stundir, Jóakim og
Björg, við að horfa á útsendingar í
sjónvarpi frá Ólympíuleikum og
heimsmeistaramótum og voru það
oft ánægjulegustu stundir þeirra
hjóna á síðari árum.
Guð blessi elsku afa, tengdaföður
og pabba.
Gunnar Páll, Oddný Friðrikka,
Arnar og Björg, Birgir
Þorsteinn, Unnur, Sólborg
og Bjargey.
Komið er að kveðjustund. Í dag er
til moldar borinn ástkær bróðir
minn, Jóakim Pálsson, kennari. Hin
síðari ár hefur Jóakim verið lasburða
og sjálfsagt hvíldinni feginn, en hann
var á 88. aldursári þegar hann lést.
Fimm ára gamall hafði hann séð á
eftir báðum foreldrum sínum. Móðir
okkar dó úr spænsku veikinni árið
1918 og faðir okkar dó 1919. Við vor-
um fjögur systkinin og var okkur
komið fyrir hjá skyldmennum. Jóa-
kim fór til Halldórs Pálssonar, skip-
stjóra og konu hans, Guðríðar Mós-
esdóttur. Naut hann öryggis og
ástríkis í uppeldinu.
Jens bróðir ólst upp á Kirkjubóli í
Bjarnadal í Önundarfirði, en hann
lést árið 1929. Guðmundur, d. 1970,
var elstur okkar systkina en hann
var alinn upp að Mosvöllum í Bjarn-
ardal í Önundarfirði. Þangað var ég
líka send eftir að hafa verið í fjögur
ár hjá ömmu okkar og afa í Hnífsdal,
eftir andlát foreldra okkar.
Ungur að árum stundaði Jóakim
sjóinn með Halldóri fósturföður sín-
um eða allt þar til að hann lést í
sjóskaða. Jóakim fór suður með
fóstru sinni og börnum eftir andlát
Halldórs. Jóakim lauk námi frá Hér-
aðsskólanum á Laugarvatni árið
1932. Stundaði hann síðan þá vinnu
sem til féll, en atvinnuástand var oft
erfitt á þessum árum. Er hann var
við störf í Hveragerði kynntist hann
Freysteini Gunnarssyni, síðar skóla-
stjóra Kennaraskólans, sem hvatti
hann eindregið til kennaranáms.
Lauk hann kennaraprófi árið 1943 og
íþróttakennaraprófi ári síðar eða
1944. Varð kennsla síðan hans ævi-
starf og starfaði hann víða um land
sem barnakennari og íþróttakennari.
M.a. fékkst hann mikið við kennslu
þeirra sem áttu erfitt með nám og
naut hann sín ekki hvað síst í því
starfi. Lengstan starfsferil átti Jóa-
kim í Þingborg í Hraungerðishreppi,
eða frá 1947 til 1961. Árið 1953
kvæntist Jóakim eftirlifandi konu
sinni, Björgu Þorsteinsdóttur. Fram
að giftingu dvaldist Jóakim af og til á
heimili mínu og minnist ég margra
gleðistunda með honum og hans fé-
lögum, þegar lesið var úr ljóðabókum
og öðrum bókmenntum. Jóakim var
einkar lagið að lesa upphátt fyrir
aðra þannig að stemmning og athygli
næðist.
Jóakim og Björg eignuðust tvo
syni, Gunnar Pál og Birgi Þorstein,
sem hafa vel endurgoldið þá ást og
hlýju sem þeim var veitt í uppeldinu.
Eru þeir báðir vel kvæntir og eiga
barnaláni að fagna. Að leiðarlokum
bið ég algóðan Guð að veita Björgu,
sonunum báðum og fjölskyldum
þeirra, styrk til að sefa sorgina og
halda sinni verndarhendi yfir þeim.
Kæri bróðir, nú kveð ég þig
og þakka samfylgd þína.
Nú ert þú kominn á æðra stig
þar Guð lætur ljós sitt skína.
Inga Sigríður Pálsdóttir
og fjölskylda.
Kveðja frá
frjálsíþróttadeild ÍR
Frjálsíþróttadeild ÍR kveður nú
einn af hollvinunum sem hafa stutt
við bakið á deildinni með starfi á liðn-
um árum.
Upphafið að starfi Jóakims Páls-
sonar fyrir frjálsíþróttadeild ÍR má
rekja til þess tíma er hann fylgdi son-
um sínum, fyrst Gunnari Páli og síð-
ar Birgi, í Hljómskálahlaup ÍR.
Bræðurnir kepptu báðir undir
merkjum félagsins í mörg ár, sér-
staklega Gunnar Páll sem var í
fremstu röð hlaupara á Íslandi í yfir
áratug og einn af máttarstólpum
keppnisliðs ÍR og í landsliðinu.
Jóakim var boðinn og búinn hve-
nær sem til hans var leitað að starfa
fyrir ÍR á mótum félagsins og reynd-
ar Frjálsíþróttasambands Íslands
líka. Hann og Björk, eftirlifandi kona
hans, sóttu dómaranámskeið á veg-
um FRÍ og voru meðal virkustu
tímavarða innan hreyfingarinnar á
tímabili. Um langt skeið mættu þau
Jóakim á flest mót sem haldin voru í
Reykjavík, á Melavelli eða Laugar-
dalsvelli, og störfuðu að framkvæmd
þeirra. Nær undantekningarlaust
hélt Jóakim á skeiðklukku. Hann var
áberandi á tímavarðapallinum og
setti sterkan svip á hann vegna þess
að hann bar alltaf dökkan barðahatt.
Björk stóð jafnan við hlið hans og tók
tíma líka – og reyndar lengur. Á
kveðjustund færir frjálsíþróttadeild
ÍR þakkir fyrir óeigingjarnt framlag
Jóakims og Bjarkar og vottar að-
standendum samúð.
Líklega er það svo um flesta að
hversu löng sem skólaganga þeirra
verður er fyrsti kennarinn þeim
minnisstæður með sérstökum hætti.
Þetta var ég minntur á þegar ég
frétti fráfall Jóakims Pálssonar
skólastjóra. Hann var minn fyrsti
kennari og oft hefur mér síðan bæði
við nám og kennslu orðið hugsað til
hans.
Þegar ég var að alast upp í Flóan-
um var skólahaldi þannig háttað í
sveitinni að börnin komu fyrst í skól-
ann tíu ára gömul og þá áttu þau
helst að vera læs og eitthvað skrif-
andi. Þar var svo kennt í eldri og
yngri deild, sem voru í skólanum á
víxl tvær vikur í senn. Þegar leið að
því að Ingveldur systir mín ætti að
fara í skóla langaði mig ákaflega að
fara með henni þó að ekki væri ég
nema átta ára. Foreldrar mínir báru
þetta undir Jóakim skólastjóra og
veitti hann mér umbeðna undan-
þágu. Við kviðum engu er við geng-
um í skólann fyrsta daginn. Jóakim
þekktum við af bernskuheimili okkar
og treystum honum vel. Björg Þor-
steinsdóttir, sem þá hafði um skeið
verið starfandi á heimili foreldra
okkar, hafði búið okkur undir skóla-
gönguna með lestrarkennslu. Við
þóttumst því fær í flestan sjó. Fyrsta
daginn prófaði kennarinn kunnáttu
okkar nýju nemendanna og fól það
meðal annars í sér að við áttum að
skrifa stuttan texta eftir upplestri
hans. Þá fór svo að ég missti þráðinn
og gafst upp við skriftirnar. Þetta var
slíkur ósigur að mér var um megn að
taka honum karlmannlega og brast í
grát. Enn man ég næstum orðrétt
fortölur Jóakims þegar hann var að
hugga mig. Eitt af því sem hann
sagði var að þetta væri eðlilegt vegna
þess að ég væri einmitt kominn í
skóla til þess að læra að skrifa.
Barnakennari hlýtur oft að efast
um hvað börnin nemi til frambúðar
hjá honum. Hinn fyrsti kennari má
þó reikna með því að hann geti haft
varanleg áhrif á viðhorf nemanda
síns til menntunar og skólastarf. Slík
áhrif tel ég að Jóakim Pálsson hafi
haft á mig og gæti talið fleiri dæmi
því til stuðnings en þetta eina hér að
ofan. Sú mótun tel ég að hafi gagnast
mér vel. Jóakim bar mikla virðingu
fyrir þekkingu um leið og hann var
öfgalaus í miðlun hennar og laus við
að þröngva nokkrum persónulegum
sjónarmiðum sínum upp á nemand-
ann. Sjálfur kenndi hann allar náms-
greinar við skólann nema þá sem
nefnd var handavinna stúlkna. Þegar
horft er til baka undrast maður
hvernig þessi eini kennari gat gert
allar námsgreinar álíka áhugaverðar.
Eflaust hafa þær þó verið honum
misjafnlega hugleiknar. Vandvirkni
hans og vöndun urðu samt þess að
hann leitaðist við að skila því vel sem
hann hafði að sér tekið hvað sem
námsgreinin hét. Það orð fór af Jóa-
kim að hann væri sérstaklega góður
íslenskukennari. Um það get ég bor-
ið að íslenska málfræðin, sem ég
lærði hjá honum, var mér tiltæk og
gild allt í gegnum gagnfræða- og
menntaskóla.
Í dagfari sínu var Jóakim eftir því
sem ég kynntist honum hæglátur og
prúður í framkomu. Stundum virtist
hann alvörugefinn og í þungum
þönkum en í samræðu var ávallt stutt
í kímni og græskulaust gaman. Þeg-
ar honum þótti sjálfum sér eða öðr-
um misboðið kom í ljós að hann bjó
yfir miklum skapsmunum sem hann
tamdi vel. Gagnvart nemendum sín-
um var hann yfirleitt nærgætinn og
viðkvæmur fyrir þörf þess er höllum
fæti stóð. Þó að Jóakim færi sér ekki
óðslega að neinu var hann ólatur í
starfi sínu og raunar maður, sem
aldrei mældi þann tíma sem í starfið
fór meðan hann bar sem skólastjóri
ábyrgð á skóla.
Jóakim var bæði í starfi sínu og
einkalífi maður sem fúslega gaf af sér
og lagði sig fram. Hann var greiðvik-
inn og hjálpsamur og tilbúinn að
blanda sér í annarra kjör til að hjálpa
og gefa góð ráð. Hann uppskar það
að margir eru þeir sem kalla hann
sinn besta kennara. Í einkalífi sínu
eignaðist hann heimilisöryggi sem
ekki reyndi síst á er kraftarnir tóku
að dvína og gat glaðst yfir framgangi
mannvænlegra afkomenda. Hans er
nú minnst í þökk af mörgum og sjálf-
ur þakka ég honum þessi fyrrnefndu
áhrif á viðhorf mitt til menntunar og
svo auðvitað fyrir að kenna mér svo
eftirminnilega Biblíusögur að hann
hefur stundum komið mér í hug er ég
síðar á ævinni hef setið yfir að semja
predikun út af þeim sömu sögum.
Um leið og ég votta Björgu og sonum
hennar samúð mína bið ég góðan Guð
að blessa svo minningu Jóakims
Pálssonar að í hana sæki eftirkom-
endur hans uppbyggingu á komandi
tíð. Hann sé svo falinn í eilífa gæslu
Guðs sem hann fól sig og sína í lif-
anda lífi.
Sigurður Sigurðarson,
Skálholti.
JÓAKIM
PÁLSSON
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við með-
allínubil og hæfilega línulengd – eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
-


;
'6,;6.
$ 
 !+ <=
&23 /4
!  "    -

  

! 4 6/ ; !)&$ $ 
/&$; !)&$ "
# $,; !)&$ "
! ); !)&$ $ ,
-'
. 
  


-

 $!&$ & $
    

 '  

  

/  
 '  

  -    ,

())*
0
 



 
$ 

 1

(,**
-.

'    
-#" &$",

    


   

 

'>9
?
 &$ /&)$<@
&2 $ $
!    )*  

& # $"
# $& "
6!4 4 & $  $)   !! "
7 $& $)  ",