Vísir - 26.11.1979, Blaðsíða 16

Mánudagur 26. nóvember 1979
16
Þessar konur mótmæla þvl a& ekki skuli vera I gildi frjálsar fóstureyöingar i Noregi. Mótmælin eru fyrir framan eitt af sjúkrahúsum
landsins.
Þorvaidur Garðar Kristjánsson
lagði á siðasta þingi fram frum-
varp um niðurfellingu ákvæðis
um heimild til fóstureyðingar af
félagslegum ástæðum i núgild-
andi lögum.
Guðmundur Jóhannesson lækn-,
ir
Frjálsar fóstureyðingar
hériendis og erlendisi
-Hver hefur reynslan orðiO?
Frjálsar fóstureyBingar hafa
veriB baráttumál kvenna í ýms-
um löndum sIBasta áratuginn.
Sums staBar hafa frumherjarn-
irsigraB,annarsstaBar einsog i
Frakklandi hafa veriB gefin út
lögsem gilda til bráöabirgöa og
lokserulönd þar sem mikil and-
staöa er gegn þvi aö leyfa
fóstureyBingar. t sumum þess-
ara landa eru I gildi lög varB-
andi fóstureyöingar frá sIBustu
öld og þar — eins og til dæmis i
Portúgal — er hegning fyrir alla.
sem láta framkvæma fóstur-
eyöingu frá tveimum upp i átta
ára fangelsisvist, —■ hver svo
sem ástæöan er.
Fyrir skömmu var gerö bylt-
ing á þessu sviöi þegar hinn
þekkti blaöamaöurog kvenrétt-
indakona, Conceicao Massana
var sýknuö i máli sem hún hefur
staöiö I vegna fóstureyBingar.
Hún haföi, ásamt þrjú þúsund
öörum konum sio'ifaB undir
yfirlýsingu þess efnis aö þær
heföu látiö framkvæma á sér
fóstureyöingu og voru tvö
hundruö þekkt nöfn birt I dag-
blööunum af þessum lista.
Fylgst var meö réttarhöldunum
af óskiptri athygli I Portúgal og
búist er viö aö spurningin um ný
fóstureyöingalög muni vera
framarlega I komandi kosn-
ingabaráttu I landinu. Margir
flokkar heimta ný lög og benda I
þvl sambandi á tvö þúsund
portúgalskar konur sem látast
árlega af völdum ólöglegra
fóstureyöinga.
Hér á Islandi var lagt fram
frumvarpáriö 1973þarsem lagt
var til aö leyföar yröu frjálsar
fóstureyöingar. Frumvarpiö
vakti miklar deilur og var lagt
framaftur ogþábreytt,
i þá veru að ekki var gert ráö
fyrir aö fóstureyöing væri heim-
il aö ósk konu eingöngu. Henni
var gert aö tala við félagsráö-
gjafa og lækni áöur en aögerðin
yrði heimiluö. Reyndin hefur
oröiö sú aö flestir telja aö
fóstureyöingar séu „frjálsar”
fram aö tólftu viku
Ef bornar eru saman fóstur-
eyðingar á Norðurlöndunum
árið 1977, kemur I ljós að I Finn-
landi voru framkvæmdar
fóstureyðingar á 14,7% af
hverjum þúsund konum á aldr-
inum 15-49 ára, i Danmörku
21,6%, Svlþjóð 16,9%, Noregi
17,4 og Islandi 8,4%.
Arið 1978 voru framkvæmdar
452 fóstureyðingar hérlendis,
eða 8,3% af hverjum 1000 konum
á aldrinum 15-49 ára. Fóstur-
eyðingum fjölgaði um fimm, en
minnkuðu um 1% ef miðað er
við hlutfall.
Fóstureyðingar af læknis-
fræðilegum ástæðum voru 48
eöa 11% árið 1977, en 78 eða 17%
1978. Af læknisfræðilegum og
félagslegum ástæðum voru þær
46 eða 11% áriö 1977 en 48 eða
11% 1978. Fóstureyðingar af
félagslegum ástæðum voru 349
eða 78% árið 1977, en 326 eða
72% árið 1978. Það hefur þvi
dregið úr fóstureyðingum af
félagslegum ástæöum hér-
lendis, en aukist af læknisfræði-
legum ástæðum og er það senni-
lega vegna rauðu-hunda
faraldurs.
í fyrra lagði Þorvaldur
Garöar Kristjánsson fram
frumvarp til laga þar sem gert
er ráö fyrir aö fóstureyöingar af
félagslegum ástæöum falli niöur
og vakti það upp umræöur um
hvernig löggjöfin heföi reynst.
Yfirlæknir Fæðingardeildar-
innar, Siguröur S. Magnússon
sagöi í samtali viö Visi í vor aö
miklu minna væri um fóstur-
eyöingar hér en á hinum
Norðurlöndunum og I Bretlandi.
Þær hefðu aö vísu aukist en sú
aukning heföi veriö komin áöur
Þetta mun vera um þaö bii þriggja mánaöa fóstur
en lög gengu I gildi. Benti hann á
að engin aukning heföi oröiö I
fyrra frá árinu áður og væri þaö
merkilegtíljósi þess aöþá heföi
rauöu-hunda faraldur gengiö og
margar fóstureyöingar af þeim
sökum. Taldi hann aö löggjöfin
hefði reynst vel.
Guömundur Jóhannesson
læknir sagöi hins vegar af sama
tilefni aö hann teldi aö ekki hefði
veriö fariö eftir lögunum, þvl
ekki hefði veriö reynt að meta
raunhæft hvaö væri „félags-
legar aöstæður”. Þess vegna
heföi framkvæmdin veriö
frjálsari en löggjöfin geröi ráö
fyrir.
Hann kvaöst þó ekki telja aö
fóstureyöingar hérlendis hefðu
fariö úr böndum og að reynt
væri aö veita visst viönám.
Nú er komin nokkur reynsla á
frjálsar fóstureyöingar, eöa
sjálfsákvöröunarrétt kvenna til
að láta eyða fóstri viöa um lönd
og umræöur I gangi um máliö aö
fenginni reynslu. Hér á siöunni
er sagt frá ástandinu I þessum
málum í nokkrum löndum.
— JM