Vísir - 09.01.1980, Blaðsíða 8

VÍSIR
Miftvikudagurinn 9. janúar 1980.
8

utgefandi: Reykjaprenl h/f
Framkvæmdastióri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: olafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Halldór Reynisson, Jonina Michaelsdóttir, Kaírin
Pálsdoftir, Páll Magnússon, Sigurveig Jonsdóttir. Sæmundur Guðvinsson.
Iþrottir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. André'sson, Jens Alexandersson.
ullil og hónnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnus Olafsson.
Auglysinga og sölustjóri: Páll Stefánsson Askrift er kr. 4.500 á mánuði
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. I innanlands. Verð i lausasölu
230 kr. eintakið.
Auglysingar og skrifstofur: Prentun Blaðaprent h/f
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
MJkTTUR HLUTLEYSIS I REYND
Sovéskir skriðdrekar á flugvellinum i Kabúl, höfuðborg Afganistan. Það hefur iitið þýtt
að sýna stjórnendum þeirra hlutleysisyfirlýsingu afgönsku þjóðarinnar.
Hernám Sovétríkjanna i
Afganistan er enn eitt skipbrot
hinnar svokölluðu hlutleysis-
stef nu í heiminum. Og afgreiðsla
Sovétríkjanna á tillögu fimm
hlutlausra ríkja í öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna, sem skor-
uðu á Sovétríkin að verða á brott
með her sinn úr hinu hlutlausa
Afganistan, er annað áfall til við-
bótar fyrir hlutlausu þjóðirnar.
Sovétríkin vísuðu henni ósköp
einfaldlega á bug með neitunar-
valdi sínu.
Þannig gera Sovétríkin hvort
tveggja í senn: beita hlutlaust
smáríki hervaldi og ganga í ber-
högg við vilja hlutlausra þjóða,
sem þau á undanförnum árum
hafa lagt megináherslu á að
veðra sig upp við.
Auðvitað eru það engin ný
sannindi, að hlutleysi reynist
einskis nýtt til varnar, þegar her-
veldum býður svo við að horfa.
Þjóðverjar lögðu á sínum tíma
undir sig hlutlaus Evrópuríki.
Hið sama gerðu Sovétríkin í enn
ríkara mæli, og þau réðust m.a.s.
sérstaklega á riki, sem þau höf ðu
ábyrgst hlutleysið fyrir. Við
Islendingar erum jafnvel í hópi
þeirra þjóða, sem hafa fengið að
reyna það, að vilji til hlutleysis
og hlutleysisyf irlýsingar duga
skammt. Og það voru hvorki
Þjóðverjar né Sovétríkin, sem
rufu hlutleysi okkar heldur Bret
ar sem við höfum um aldir tal-
ið okkur fremur vinveitta þjóð
þrátt fyrir það, að alvarlegar
snurður hafi nokkrum sinnum
hlaupið á þráðinn í samskiptum
okkar og þeirra. Það breytir engu
í þessu sambandi, að sjálfsagt
höfum við mátt telja okkur
hólpna, að Bretar urðu fyrri til en
Þjóðverjar að hernema landið í
seinni heimsstyrjöldinni. Megin-
máli skiptir, að hlutleysið dugði
ekki til varnar f yrir ísland frek-
ar en fyrir önnur lönd, þar sem á
hefur reynt.
Eina vörnin, sem dugað getur
gegn yfirgangi ofbeldisafla, er
að þau viti af nægilegum styrk á
móti. Styrk skilja allar þjóðir og
virða, en veikleiki reynist þjóð-
um oft ómótstæðileg freisting til
yf irgangs. Þetta eru gömul og ný
sannindi, sem þjóðir heims og
allir hugsandi einstaklingar eiga
að þekkja.
Við íslendingar, sem ekki bú-
um yfir nægilegum styrk sjálfir,
höfum í Ijósi okkar eigin reynslu
og annarra tryggt öryggi okkar
með þátttöku í Atlantshafs-
bandalaginu og sérstaklega með
varnarsamningnum við Banda-
ríkin, öflugasta lýðræðisríki
heims. Að sjálfsögðu höfum við
íslendingar enga ástæðu til að
óttast áreitni Sovétmanna vegna
óvildar þeirra í okkar garð. En
fyrir hinu getum við með engu
móti lokað augunum, að land
okkar er þannig í sveit sett, að
yfirráð yfir því væru jafnvel
miklu þýðingarmeiri fyrir Sovét-
rikin heldur en nokkurn tíma
yfirráð þeirra yfir grannríkinu
Afganistan. Ef (sland væri óvar-
ið, eins og Afganistan mátti
heita, væri landið auðveld bráð
fyrir Sovétherinn hvenær sem
Sovétherrunum þóknaðist.
Það er greinilegt, að innrás
Sovétríkjanna í Afganistan er
m.a. liður í áætlun þeirra um að
þjarma að ríkjum Vestur-Evrópu
og króa þau af. Sovétríkin eru á
góðri leið með að ná aðstöðu til að
ioka fyrir olíuflutningaleiðir frá
Persaflóa til Vestur-Evrópu.
Hvers gætu þau frekar óskað sér
að auki en að komast yf ir aðstöðu
til að loka samgönguleiðum milli
Vestur-Evrópu og Banda-
ríkjanna? Með yfirráðum á
íslandi væri þeirri aðstöðu náð.
Þó að varnir íslands haf i þann-
ig meginþýðingu fyrir aðrar
þjóðir Atlantshafsbandalagsins,
ailtfrá Bandaríkjunum til Tyrk-
lands, skipta þær mestu máli
fyrir okkur Islendinga sjálfa. At-
burðir eins og árásin á afgönsku
þjóðina eiga að vera okkur á-
minning að halda sífellt vöku
okkar í þessum efnum.
THAILENDINGAR EFLA VARN-
IR SlNAR GEGN VIETNAM
- landamærahéruö rfkjanna sem eldflm púðurtunna
Vietnam heldur áfram áróðursstriði sinu gegn Thailandi í von um
að vekja upplausn og óstöðugleika i landinu en leiðtogarnir i Bang-
kok vonast samt sem áður til þess að ekki komi til meiriháttar inn-
rásar Vietnama. Könnunarferöir herliðs frá Hanoj yfir landamær-
in, stórskotaliös og eldflaugaárásir halda áfram en það er álit
þeirra sem gerst þekkja til að stjórnin i Bangkok hafi reiknaö dæm-
ið rétt.
Hermenn Thailands við gæslu á landamærunum.
Landamæri aðeins
150 km frá Bangkok
Thailendingar eru samt við-
búnirhinu versta. Þeir hafa ný-
lega fengiö hergögn frá Banda-
rikjunum og þar á meðal M-48
skriödreka, brynvarða bila,
þyrlur, þungar vélbyssur,
rakettur og vopn gegn skrið-
drekum. Bandariskir skrið-
drekastjórar hafa einnig verið
sendir til landsins i nokkrum
mæli. Þessar vopnasendingar
hafa styrkt stöðu Thailendinga
við landamærin sem eru, á köfl-
um, aðeins i tæpra 150 kilómetra
fjarlægð frá höfuðborginni
Bangkok.
Enn sem fyrr eru þó aðal-
varnir Thailendinga dipló-
matiskar og pólitiskar aðgerðir
en þeir eru eina rfkið i Suöaust-
ur-Asiu sem átti nógu hæfa leiö-
toga til að sleppa við nýlendu-
kúgun Vesturlanda, Dipló-
matiskar heimildir telja, að
Hanoj fylgist náið með fram-
gangi mála i samningaviðræð-
um Kinverja og Sovétmanna og
að árangur þessara viðræðna
gæti reynst Thailendingum
heilladrýgrien nokkur loforð frá
Washington — og þar með talið
loforð Zbigniew Brzezinski, ör-
yggismálafulltrúa Carters um
að Bandarikin ábyrgðust öryggi
Thailands.
Japanir reynast
hjálplegir
Thailendingar binda einnig
nokkrar vonir við Japana, en
forsætisráðherra þeirra,
Masayoshi Ohira hvatti nýlega
Vietnama til þess að draga her-
lið sitt brott frá Kampútseu, i
yfirlýsingu sem hann birti eftir
fund með forsætisráðherra
Singapore, Li Kúan Jev. Japan
er eina landið, að Sovétrikjun-
um frátöldum, sem veitir Viet-
nömum efnahagsaðstoð og
Japanir skáru nýlega á 56 millj-
ón dollara fjárhagsaðstoð sem
Vietnamar þurfa lifsnauðsyn-
lega á að halda til að komast hjá
hungursneyð.
Það er og thailenskum leið-
togum nokkur styrkur hve mikil
úlfdð er milli kommúnistaleið-
toga i landinu. Deilurnar um
Vietnam hafa klofið kommún-
istaflokk landsins og einn vara-
forsætisráðherra Kina, Ji Peng-
fei, sagði blaðamönnum i Beij-
ing að hann hefði hvatt thai-
lenska kommúnista til að leggja
Bangkok-stjórninni lið i baráttu
gegn „vietnömskum heims-
valdasinnum”.
Hriktir í stoðum
kommúnistaf lokksins
Aðalfundur miðstjórnar
Kommúnistaflokks Thailands
átti að vera haldinn i október en
var frestað, að þvi er talið er
vegna deilna innan flókksins.
Þær snúast um það hvort flokk-
urinn eigi að einbeita sér að þvi
— i anda Maó formanns —■ að
berjast i sveitahéruðunum eða
hvort fylgja eigi fordæmi Viet-
nama og snúa sér að þéttbýlis-
svæðunum. Thailensk yfirvöld
telja að i rauninni sé tekist á um
framtið flokksins sem barist
hefur með ágætum árangri i
áratug i landamærahéruðum
Thailands.
Ásakanir ganga
á vixl
Á landamærasvæðunum eru
samankomnir meira én 85 þús-
und flóttamenn frá Kampútseu
og sennilega álika margir frá
Laos og rikir mikil hungursneyð
meðal flóttamannanna eins og
kunnugt er. Vietnamar ásaka
Thailendinga fyrir að leggja
andstæðingum þeirra lið i þess-
um héruðum en Thailendingar
harðneita þvi, játa á hinn bóg-
inn hreinskilnislega að þeir hafi
ekki fulla stjórn á þessum svæð-
um. Ef Hanoj-stjórnin er stað-
ráðin i að leggja til atlögu er
næsta auðvelt að finna ein-
hverja tylliástæðu i landamæra-
héruðunum og sendiherra Thai-
lendinga i Hanoj, sem nýlega
var kallaður heim, segir: ,,Ef til
vill munu Vietnamar ekki gripa
til vopna en þeirra hugsana-
gangur er ekki okkar, Þvi erum
við reiðubúnir gegn hverju sem
vera skal”.