Vísir - 24.01.1980, Blaðsíða 23

t • t t * *
vism Fimmtudagur
24. janúar 1980
>'• • ' t
23
Umsjón
Sigur veig
Jónsdótt-
ir 4
Árni Böðvarsson fer nú i fri og mun þvi ekki bæta úr daglegu máli út-
varpshlustenda á næstunni.
útvarp kl. 19.35:
Hefur annast 535 bætti
um daglegt mál
,,i þessum þætti ætla ég að tala u
sama. Fólk heldur oft að ef annað sé
úr um það," sagði Arni Böðvarsson
inn Iiaglegt mál i kvöld.
Árni nefndi sem dæmi um
tvenns konar notkun orða
hringir — hringar, hátiðir — há-
tiðar, þora það — þora þvi.
Þetta er næst siðasti þátturinn
um Daglegt mál sem Arni sér
um að sinni. Hann er að fara til
útlanda i orlof og gerir þvi hlé á
störfum sinum hér um óákveð-
inn tima.
Hann hefur nú annast um 535
þætti og segir, að enn sá af nógu
að taka.
„Ég held að daglegt mál
manna sé að breytast, en veit
ekki i hverju það felst. Til þess
m tvenns konar orðalag yfir það
rétt sé hitt rangt og skera verði
cand. mag., en hann sér um þátt-
þurfa aðkoma tií rannsóknir, þvi
það er erfitt að taka á þvi sem
maður hefur á tilfinningunni"
sagði hann.
,,Ég held að þessi breyting sé
bæði i sambandi við orðaforða og
framburð, sem er trúlega að
breytast meira ne við áttum okk-
ur á. Ég hef orðið var við vissa
tilhneigingu tii að endingar detti
út og orð dragist saman.
Ef ekkert er að gert, verður
breytingin orðin föst i málinu eft-
ir nokkur ár og þá er of seint að
bregðast við.”
— SJ
Útvarp Kl. 20.25:
Píanóverk
hjá Sin-
fóníunni
Ursula Ingólfsson Fassbinder
leikur einleik á pianó með Sin-
fóniuhljómsveit lslands i kvöld,
en fyrri hluta tónleikanna verður
útvarpað beint frá Haskólabfói.
Stjórnandi hljómsveitarinnar er
að þessu sinni Urs Schneider frá
Sviss.
utvarpsleikrltið f kvöld ki. 21.20:
Hugarheimur tveggja
skrítinna náunga
Skrifs tofumaður , sem hefur
þrfklofinn persónuleika og sjó-
maður sem gefur rottum i staup-
inu með sér, eru aðalpersónur
einþáttunganna, sem verða flutt-
ir i útvarpinu í kvöld.
Höfundur þeirra er Þorvarð-
ur Helgason menntaskólakenn-
ari og leiklistargagnrýnandi.
Fyrri einþáttungurinn nefnist
„Þrimenningur” en sá siðari
„Rottupabbi”. Aður hefur út-
varpið flutt leikritin „Afmælis-
dagur", „Sigur” og „Við eldinn”
eftir Þorvarð
Þrimenningurinn er skrif-
stofumaður á fertugsaldri. Per-
sónuleiki hans er klofinn i
þrennt. I fyrsta lagi er maðurinn
sjálfur eins og hann kemur
fyrir. Siðan er það maðurinn
sem vill vera áhorfandi, er þurr
og rólegur og hefur gaman af að
hlusta á ljúfa tónlist. Loks er at-
hafnamaðurinn, sem vill komast
áfram og njóta iifsins i krafti
frama sins. Þessi öfl togast á
um hann þar til hann veit ekki
sitt rjúkandi ráð.
Karl Guðmundsson fer með öll
þrjú hlutverkin i þessu leikriti,
en höfundurinn leikstýrir sjálf-
ur.
Rottupabbi er fyrrverandi
sjómaður, sem farinn er að
reskjast. Nafnið hefur hann
fengið af þvi að vera sérlega lag-
inn við að umgangast rottur.
Hann hefur þær i kjallaranum
hjá sér og gefur þeim meira að
segja i staupinu. Ungur maður
kemur i heimsókn til hans og i
ljós kemur, að þeir eiga ýmislegt
sameiginlegt.
Klemens Jónsson leikstýrir
Rottupabba, en með hlutverkin
fara Rúrik Haraldsson og Jón
Júliusson.
— SJ
Rúrik
Jón
Karl
útvarp
Fimmtudagur
24. janúar
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar. Tónleika-
syrpa Léttklassisk tónlist,
dans- og dægurlög og lög
leikin á ýmis hljóöfæri.
14.45 Til umhugsunar Karl
Helgason og Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson fjalla um
áfengismál.
15.00 Popp. Páll Pálsson
15.50 Tilkynningar.
16.00 Fréttir. Tónleikar 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Tónlistartimi barnanna
Egill Friðleifsson sér um
timann
16.40 Útvarpssaga barnanna:
„Hreinn fótfrái” eftir Per
VVesterlund Margrét
Guðmundsdóttir les (5).
17.00 Slðdegistónleikar Julian
Bream, Robert Spencer og
Monteverdi-hljómsveitin
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál Arni
Böðvarsson flytur þáttinn.
19.40 tslenskir einsöngvarar
og kórar syngja.
20.10 Úr sonnettum Shake-
speares Hjörtur Pálsson les
úr þýðingum Daniels A.
Danielssonar læknis.
20.25 Tónleikar Sinfóniuhljóm-
sveitar islands I Háskóla-
bíói. Stjórnandi: Ursula
Ingólfsson Fassbind Fyrri
hluta efnisskrár útvarpaö
beint: a. „Moldá”, kafli Ur
„Föðurlandi minu”, tón-
verki eftir Bedrich
Smetana. b. Pianókonsert
nr. 26 i D-dúr (K537) eftir
Wolfgang Amadeus Mozart.
21.20 Leikrit: Tveir ein-
þáttungar eftir Þorvarð
Helgaspn (frumflutningur)
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.35 R ey k ja v I kur pi st il 1
Eggert Jónsson borgarhag-
fræðingur talar um breyt-
ingar i borginni.
23.00 Strengjakvartett nr. 15 i
a-moll op. 132 eftir Beet-
hoven, Búdapest-kvartett-
inn leikur.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
ALÞINGIVERDIIR EKKI NEYTT TIL NEINS
Vegna þeirra stjórnarmynd-
unarviðræðna, sem fram hafa
farið að undanförnu, hefur sú
spurning eðlilega vaknað
hverjar séu skyldur Alþingis.
Það hefur nú setiö i nokkurn
tima án þess að hægt hafi verið
að afgreiða fjárlög, þótt minni-
hlutastjórn Alþýðuflokksins
annist dagleg nauösynjastörf
ráðherra. Stjórnarmyndunar-
viðræður ganga frá A til B
samkvæmt þeim reglum sem
forseti ákveður eftir viðtöl við
formenn s tjórnmálaflokkanna
fjögurra, og nú er fjórði for-
maðurinn byrjaður sinar
þreifingar. Hvað við tekur eftir
að hann hefur reynt, takist hon-
um ekki stjórnarmyndun, er
alls ekki ljóst. Hægt er aö
hugsa sér að kallaður verði til
einskonar aukaleikari, og
byggist sú hugsun á því, að for-
menn flokkanna, utan einn, eru
aliir á likum aidri, likir að
metnaði og eiga likt í húfi á póli-
tiska sviðinu, og kunna þvi að
vilja vikjast undan að sitja i
rfkisstjórn undir forsæti ,,ein-
hvers unglingsins.”
Almenningur horfir mjög til
Alþingis i þessu máli, og segir
sem svo; Við kusum ykkur á
þing og þið eruö skyldugir til að
mynda rikisstjórn. Þetta snýst
nú einu sinni allt saman um
s tjór nar myndanir . Þótt al-
menningur segi þetta, þá er
málið ekki svona einfalt. Kosið
er til iöggjafarsamkomu þjóð-
arinnar, það er rétt. Hitt er s vo
annað mál, að löggjafarsam-
koman sem slík myndar ekki
rikisstjórnir. Um það finnst
enginn stafur. Rikisstjórn
byggist aftur á móti ýmist a
meirihiuta fulltrúa flokka á
löggjafarsamkomunni eða
minnihluta með ákveðnum
stuðningi. Rikiss tjór nir eru
myndaðar af flokkum, sem eiga
fulltrúa á Alþingi, en ekki Al-
þingi sjálfu. Þetta er gott að
fólk geri sér grein fyrir. Væri
Aiþingi sem slikt nauðbeygt til
að mynda rikisstjórnir þyrfti
að pina fiokka til samvinnu,
sem ails ekki viidu vinna sam-
an, og sér hver maður hvernig
það myndi fara. Þess vegna
hefur þingræðið aldrei tekið
upp á sina eik aö játast undir
stjórnar myndanir.
A Alþingi islendinga hafa
skapast þær sérstöku aðstæð-
ur, að vegna viðkvæmni efna-
hagsmála, verðbólgu og valda-
mikilia launþegastétta, hefur
þingflokkur f minnihluta þótt
ægja i augum. Hefur I þvi sam-
bandi verið talað um fjör utiu og
niu manna þingminnihluta og
ellefu manna þingmeirihluta.
Þetta skrúfstykki innan þing-
ræðisins virðist valda þvi, að
borgaraflokkarnir viija ekki ná
saman i stjórnarsamstarfi, nú
þegar frekari vinstri viðræöur
eru úr sögunni. Þeir hafa bók-
staflega ekki pólitiskan kjark
til þess. M innihlutas tjór n
myndi ekki leysa neinn vanda
heldur. Þetta er timabundið
vandamál þingr æðis ins , og
byggist á þvi, að samþykktir
meirihiuta á Alþingieru taldar
gagnslitar vilji iaunþegasam-
tökin beita sér gegn þeim. SHk-
ur ótti um aðför að þingræðinu
gengur auðvitað yfir með tim-
anum, en á meðan reynast
horgaraflokkarnir tregir til
samstarfs.
Þá hefur nokkuð verið talað
um, að myndun utanþings-
stjórnar væri eitthvert niður-
lag fyrir þingræðið. Það er nú
síður. Utanþingsstjórn er auð-
vitað rétt og sjáifsagt svar, og
sá nauðsynlegi ventill, þegar
flokkafulltrúar þingræðisins
telja sig ekki geta unnið saman
eða veitt minnihlutaflokki
stuðning.Og nú er svo komið að
ekki verður dregið öllu lengur
að vinna aðkallandi verk. Þess
vegna hljóta frestirnir, sem
þingflokkarnir taka sér til við-
ræöna um stjórnarmyndun að
fara að stvttast. Og þá er auð-
vitað ekkert annað eftir en að
gripa til þess ventils sem þing-
ræðið hefur sett sér i siikum
vanda, og mvnda utanþings-
stjórn. Hún er ekkert vanda-
mál. Hún er þingræðisleg nauð-
syn, þegar allt annað þrýtur.
Hún er ekki niðurlag fyrir
þingræðið eða Alþingi, þótt hún
sé ákveðin viðurkenning á þvi,
að flokkarnir hafi ekki getað
komið sér saman — að þessu
sinni.
Svarthöfðu