Vísir - 28.01.1980, Blaðsíða 8

VÍSIR
Mánudagur 28. janúar 1980
/""T •
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guömundsson, Elias Snæland Jónsson. Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefansson Askrift er kr 4 500 á mánuöi
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Dreif ingarstjóri: Siguröur R. Pétursson. li innanlands. Verö i lausasölu
j Blaðamenn: Axel Ammendrup, Halldór Reynisson, Jónina Michaelsdóttir, Katrín j3q |<r eintakiö
; Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sigurveig Jonsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Auglýsingar og skrifstofur: Prentun Blaðaprent h/f
Iþrottir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L Pálsson. Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
utgefandi: Reykjaprent h/f Ljósmyndir: Gunnar V. André'sson, Jens Alexandersson. Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Framkvæmdastjóri: DaviðGuðmundsson ullil og hónnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnus Olafsson. Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Hörður Einarsson
Manndómur 09 hugsjónlr rðði
Ákvörðun félaga í Verkalýðs-
og sjómannafélagi Suðurnesja
um aðneita sovéskum f lugvélum
um afgreiðslu á Keflavíkurflug-
velli hefur vakið verðskuldaða
athygli meðal þjóðarinnar. Þessi
ákvörðun er liður í þeim mót-
mælaaðgerðum, sem Islendingar
hafa þegar hafið gegn hernaðar-
innrás Sovétríkjanna f Afganist-
an og frelsissviptingunni á
sovéska andóf smanninum
Andrei Sakharov og eiginkonu
hans. Mótmælaaðgerð verka-
mannanna á Suðurnesjum er
örugglega í samræmi við vilja ís-
lensku þjóðarinnar og nýtur
stuðnings hennar. Mótmælum
sem þessum taka Sovétmenn eft-
ir, þó að mótmælayfirlýsingar,
hversu harðorðar sem þær eru,
fari flestar beint í ruslakörfuna
hjá þeim, ólesnar.
(slendingar og aðrar þjóðir
verða að láta Sovétmenn finna
fyrir andúðinni á ofbeldisverk-
um þeirra. Vissulega verður
meira eftir því tekið, hvað hinar
stærri og voldugri þjóðir gera
heldur en við, en þó fer því
fjarri, að það skipti engu máli,
hvað íslenska smáþjóðin gerir.
Sérstaklega er þýðingarmikið, að
við skerumst ekki úr leik í mót-
mælaaðgerðum vinaþjóða okkar,
því að slíka afstöðu er naumast
hægt að túlka öðru vísi en svo, að
við látum okkur ofbeldisverkin
engu skipta.
Nú bíða menn þess, hvaða af-
stöðu íslensk íþróttahreyf ing tek-
ur til þátttöku í ölympíuleikun-
um i Moskvu. Heldur íslenskt
íþróttafólk til þátttöku í glaumi
og gleði Moskvuleikanna, eins og
ekkert hafi í skorist? Eða tekur
íslensk iþróttahreyf ing á sig rögg
og krefst þess, að Ólympíu-
leikarnir verði haldnir annars
staðar en í Sovétrfkjunum eða
þeim frestað þar til hægt verður
að halda þá í því andrúmslofti, er
samrýmist hugsjón þessarar
miklu íþróttahátíðar?
Það verður að vona, að íþrótta-
stolt og manndómur íslenskrar
iþróttaf orystu og íslenskra
íþróttamanna sé slíkur, að þeir
velji síðari kostinn. Eftir atburð-
ina í Afganistan og innan Sovét-
ríkjanna sjálfra nú að undan-
förnu er útilokað, að Ólympíu-
leikar yrðu haldnir í Moskvu á
næsta sumri i anda Ólympíuhug-
sjónarinnar. Þeir yrðu þvert á
móti haldnir í andrúmslofti
spennu og tortryggni. Þar að auki
er það nú að verða Ijóst, að
Ólympíuleikar í Moskvu yrðu í
rauninni ekki sú alheimsíþrótta-
hátíð, sem þeir eiga að vera, því
að íþróttaf ólk margra af f remstu
íþróttaþjóðum heims mun ekki
mæta þar til keppni. í rauninni
eru því Ólympíuleikarnir þegar
farnir út um þúfur nema hægt
verði að halda þá annars staðar
en í Moskvu.
Einn af okkar ágætu frjáls-
íþróttamönnum, Ágúst Ásgeirs-
son, sem keppt hefur fyrir ís-
lands hönd á Ólympíuleikum, "
skrif aði fyrir síðustu helgi grein í
Morgunblaðið, þar sem hann
sagði m.a.:
„Ég skil kannski betur en
margir aðrir þá aðstöðu, sem
fjölmargir íþróttamenn, sem
annað hvort hafa þegar náð þeim
lágmörkum, sem krafist er til
þátttöku í Olympíuleikum, eða
eru við þau, eru í, og lagt hafa
mikið af mörkum til þess eins að
draumur þeirra um þátttöku í
Ólympíuleikum rætist. En eigum
viðaðmeta langanir okkar meira
en samviskuna? Er ekki full
ástæða til að koma einarðlega
fram við Sovétmenn, svo að við
verðum ekki annars dregin til
ábyrgðar, þegar þeir halda
áfram ofbeldisaðgerðum sínum
gegn öðrum smáþjóðum að leik-
unum loknum?"
í þessum orðum hins unga
íþróttamanns felst áminning um
að setja hugsjónina ofar per-
sónulegum óskum, og er vonandi,
aðsáandi verði ríkjandi innan ís-
lensku íþróttahreyf ingarinnar.
Kjúkandf sjór og vaxandi norðaustan átt. Hver
af öðrum hifa togararnir upp trollið og halda i var
undir Grænuhlíðina. Hann er að rjúka upp á
Halamiðum.
„Sendið upp pontaraséniið”, kallar einn skip-
stjórinn niður i kassana. „Það er bezt að leyfa
greyinu að stýra svolitið”. Mikilúðugt öslaði hið
glæsta fley að landi og brátt grillti i fjöllin norðan
ísafjarðardjúps.
„í bak”, sagði kapteinninn. „Beygðu til
vinstri”, sagði stýrimaðurinn við snillinginn við
stýrið „og endurtaktu það sem kallinn segir”.
Hásetinn byrjaði að snúa stýrinu til vinstri.
„Þetta beint”, sagði sá við gluggann, sem
pontaraséniið endurtók að bragði og righélt stýr-
inu föstu.
Sem olli þvi að sjálfsögðu að togarinn fór i
hring.
Þvi er á þetta minnst, að oft þegar menn ætla
beint fara þeir i hring. Stýrið er i beygju, öll við-
miðun útá skjön og þvi fer sem fer.
ÞETTA
BEINT
Að vera i beygju
Undanfariö hefur mikil
umrxba veriö meðal Islenzku
þjóðarinnar um efnahagsmál,
stjórnun þeirra og viBnám gegn
verBbólgunni. Þessi umræBa fer
aö sjálfsögBu öll fram I góöri
meiningu, en þegar þjóB hefur
lifaö jafn lengi viö ákveöiö
ástand, eins og Islendingar viö
veröbóígu, er mikil hætta á þvl
aö hún beri oröiö keim af
ástandinu. ÞjóBin sjái ekki oröiB
beint fram I málinu, svo lengi
hefur hún veriö I beygju, aB
stórhætta er aö hún fari 11 hring
I málinu, þrátt fyrir góBa mein-
ingu.
Verðbólga og atvinnu-
leysi.
Eitt þeirra atriöa sem oft ber
á góma I umræöum um stjórn
verölagsmála er þaö megin-
atriöi.aö atvinnuleysi gæti fylgt
I kjölfariö, ef þjóöinni tækist aö
koma böndum á veröbólguna.
Þetta er auövitað atriði númer
eitt og I raun ekki eölilegt aö
þjóöin hafi nokkurn áhuga á þvi
aö koma veröbólgunni fyrir
kattarnef, ef þaö þýöir aö at-
vinnuleysi fylgi I kjölfariö.
Þvl miöur minnir þessi rök-
semdafærsla nokkuð á togarann
sem fór I hring. Talaö er um aö
viö lækkandi veröbólgustig þá
minnki fjárfesting vegna þess,
aö þeir sem greiöa þurfi fyrir
fjármagniö meö dýrari krónum,
eöa allavega meö jafndýrum
krónum og þeir fengu aö láni,
missi áhugann á fjárfesting-
unni, og þar af leiði minnkandi
framkvæmdir og þannig minnk-
andi vinna.
Sparnaður fyrir bi.
Þessi kenning gleymir þeirri
megin staöreynd, aö eigi þjóö-
félög á annaö borö að eiga fjár-
magn til þess aö einhver fjár-
festi, þá veröur einhver aö
spara. Til þess að einhver fáist
til þess, þá mega launin fyrir
þaö auövitaö ekki vera þau, aö
fjármagniösmá eyöist og veröi
aö engu, eins og á sér stað I
veröbðlguþjóðfélögum, þar
sem vextir ná ekki veröbólgu-
stigi.
Afleiöingin veröur aukin
eyösla og neyzla þegnanna, en
enginn sparar til þess aö skapa
fjármagn fyrir þá sem vilja
fjárfesta I atvinnulifinu, þ.e. at-
vinnuskapandi tækifærum.
Smám saman veröur ástandiö
þannig aö fólk keppist við aö
eyöa peningum sinum I hvaö-
eina, án nokkurs tillits til þess
hvort það sé til nokkurs gagns
fyrir þjóöfélagiö. Einungis til
þessaökoma fjármunum sinum
i einhverja lóg, áöur en verö-
bólgan nær aö eyða þeim.
Þannig eyöir veröbólgan sjálf
þeirri megin forsendu fyrir þvi,
aö einhver kynni aö vilja viö-
halda henni, þ.e. aukningu at-
vinnutækifæra.
Þvingaður sparnaður,
óarðbær fjárfesting.
Eina leiöin fyrir þjóöfélög
meö slikt ástand, til þess aö
halda einhverjum hjólum at-
vinnulifsins gangandi. er aö
neyöa þjóöina til sparnaöar meö
lögum eöa visitölutryggöum
rikislánum. Um leiö er auövitaö
öll fjárfesting komin i hendur
rikisins, sem auövitað þjónar
ýmSum hagsmunum öörum en
beinum hagkvæmnisatriðum og
viö fáum upp mál eins og t.d.
Krafla er lýsandi dæmi um,
þar sem megin sjónarmiöiö
var einungis aö hefjast handa
viö eitthvað, nokkurn veginn án
tillits til þess hvaöa vonir það
heföi til þess aö heppnast.
neðanmcds
Guðlaugur Tryggvi Karlsson,
hagfræfiingur fjallar i þessari
grein um áhrif verfibólgunnar á
efnahagslififi og þá brenglun,
sem hún veldur á veröskyni og
vifimiöunum i efnahagslffinu.
Verðbólga ásamt at-
vinnuleysi.
Þetta lækkar aö sjálfsögöu
hagkvæmni atvinnulifs landsins
og þjóöartekjur minnka. Hiö
frjálsa atvinnulif fær ekkert
fjármagn, fyrirtækin fara á
hausinn og niöurstaöan er at-
vinnuleysi, — ásamt meö verö-
bólgu, og lika, — vegna verö-
bólgu.
Sú hætta að fólk fari I hring I
þessu efni eins og togarinn er
þvi raunverulega fyrir hendi.
Þvi ber aö takast á við verö-
bólguna og eyöa þeirri brengl-
andi viömiöun sem hún veldur,
eigi heilbrigt atvinnulif aö
blómgast I landinu og full at-
vinna. Aö allar fúsar hendur
hafi nytsömum störfum aö
gegna.