Vísir - 31.01.1980, Blaðsíða 23

vtsm
Fimmtudagur 31. janúar 1980
útvarp
12.20 Fréttir. 12.45 Veður-
fregnir. Tilkynningar.
Tónleikasyrpa. Léttklassísk
tónlist, dans- og dægurlög
og lög leikin á ýmis hljóð-
færi.
14.45 Til umhugsunar. Gylfi
Asmundsson sálfræðingur
fjallar um áfengismál.
15.00 Popp. Páll Pálsson
kynnir.
15.50 Tilkynningar.
16.00 Fréttir. Tónleikar 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Tónlistartlmi barnanna
Stjórnandi Egill
Friðleifsson.
16.40 Ctvarpssaga barn
anna.
17.00 Síðdegistónleikar.
19.00 Fréttir.' Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál. Arni
Böðvarsson flytur þáttinn.
19.40 lslenskir einsöngvarar
og kórar syngja
20.10 Leikrit: „Biko” eftir
C'arlo M. Pedersen.
Þýðandi: ÆvarR. Kvaran.
Leikstjóri: Gisli Alfreðsson.
Persónur og leikendur:
Steve Biko, Þórhallur
Sigurðsson. David Soggott
verjandi, Róbert Arnfinns-
son. Attwell rikissaksókn-
ari, Rúrik Haraldsson.
Dómarinn, Valur Gfslason.
Sidney Kentridge lögmaður,
Ævar R. Kvaran. van
Vuuren liðþjálfi, Flosi
Olafsson. Snyman major,
Benedikt Arnason. Goosen
ofúrsti, Jón Sigurbjörnsson.
Wilken liðsforingi, Bessi
Bjarnason. Siebert höfuðs-
maður, Klemenz Jónsson.
Dr. Lang héraðslæknir,
Erlingur Gislason. Loubser
prófessor, Guðmundur
Pálsson. Sögumaður, Jónas
Jónasson.
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.35 Að vestan. Finnbogi
Hermannsson sér um þátt-
inn og talar viö Jón Odds-
son á Gerðhömrum og Ein-
ar Jónsson fiskifræðing um
selastofninn og selveiðar.
23.00 Kvöldstund með Sveini
Einarssyni.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
Þýðandinn: Ævar R. Kvaran
fangelsinu
Biko: Þórhallur Sigurösson
Leikstjórinn: Gisli Alfreðsson.
Leikritið „Biko” eftir Carlo M. Pedersen verður flutt i útvarpinu i kvöld.
Þetta leikrit er byggt á samnefndri bók eftir Donald Wood og fjallar um
blökkumanninn Steve Biko, sem lést fyrir rúmum tveim árum i fangelsi
Suður-Afrikustjórnar. Þetta mál vakti mikla athygli á sinum tima, þar sem
fullljóst þótti vera að Biko hefði verið eitt fórnarlamba pyntinga suður-
afrisku lögreglunnar.
Biko haföi um margra ára skeið
barist fyrir réttindum svertingja i
landinu og verið lýstur i bann.
Þaö þýddi aö honum var gert að
búa á tilteknum staö viö tak-
markaö málfrelsi.
Engu aö siöur var hann leiddur
sem vitni I réttarhöldum áriö
1976, er vöktu mikla athygli. Um
þau fjallar fyrri hluti leikritsins,
„Svört vitund”. 1 siöari hlutan-
um, „Dauöa Bikos” er lýst yfir-
heyrslunum eftir lát hans, þar
sem yfirvöld reyna að hvitþvo sig
af allri sekt.
Ævar R. Kvaran þýddi leikritiö
á Islensku, en GIsli Alfreösson er
leikstjóri. Meö stærstu hlutverkin
fara Þórhallur Sigurösson,
Róbert Arnfinnsson, Rúrik
Haraldsson, Valur Gislason og
Ævar R. Kvaran. Tæknimenn eru
Friörik Stefánsson, Jón örn As-
björnsson, Sigurður Ingólfsson og
Þórir Steingrimsson. Flutningur
leiksins tekur um 2 klukkustund-
ir.
Útvarp í kvöld
kl. 20.10:
Dauösfail í
Otvarp í dao kl. 16.40:
BARNASAGA FVRIR ALLA ALDURSHÚPA
„Þessi saga er ekkert siöur fyr-
ir fulloröna en börn,” sagöi Guö-
björg Þórisdóttir þýöandi bókar-
innar „Ekki dettur heimurinn”
eftir bandarisku skáldkonuna
Judy Bloome. Guöbjörg byrjar
lestur bókarinnar i dag.
Bókin lýsir tilfinningalifi 12 ára
stelpu, Karenar, sem stendur á
þeim timamótum, aö foreldrar
hennar eru aö skilja. Sagöi Guö-
björg, aö eftir lestur bókarinnar
gæti fólk oröiö miklu nær um þaö
hvernig börnum getur liðið viö
slik umskipti.
Judy Bloome hefur vakiö mikla
athygli I Bandaríkjunum undan-
farin ár og oft og tiöum veriö um-
deild vegna opinskárrar umfjöll-
unar um kynferöismál. 1 þessari
sögu kemur hún þó ekki inn á þau
viökvæmu mál, heldur reynir aö
lýsa vangaveltum og hræöslu
telpunnar viö þessar breytingar I
llfi slnu.
Guöbjörg sagöi, aö þarna væri
fjallaö um svipaö efni og I Kötlu-
bókum Ragnheiðar Jónsdóttur,
en Guöbjörg vann útvarpsþátt
fyrir nokkru meö Astu Ragnheiöi
Jóhannesdóttur, þar sem meðal
annars var byggt á þeim.
„Judy Bloome er ekki aö
predika neitt fyrir fólki,” Hún
nálgast efniö út frá sjónarmiöi
barna, enda hefur hún getaö
stuöst viö fjölda hreinskilinna
bréfa frá börnum, auk þess .sem
hún miöar viö eigin reynslu.”
—SJ
FRJALST UTVARP B)A TRUB0OSSTASSJ0N
Hugmyndir um frjálsan út-
varpsrekstur ættu aö veröa til
þess aö hvetja núverandi ráöa-
menn Rikisútvarps til aö endur-
skoöa starfshætti slna. Ekki
bóiar þó á sliku, enda munu þeir
telja aö þeir veröi varöir I ein-
okunaraöstööu sinni um aila
framtiö, vegna þess aö sú ein-
okunarstaöa kemur heim og
saman viö þarfir stjórnmála-
valdsins I landinu. Meö þessum
hætti hafa rikisfjölmiðlarnir
orðið dæmi um þaö, hvernig
rikisrekstur þjónar fyrst og
fremst undir forráöamenn hans
á hverjum tima. Skyldur viö
hina raunverulegu eigendur,
þ.e. þjóöina eru I lágmarki, og
stundum brýst jafnvel út heift út
i einstaklinga meö þeim hætti,
aö rikisfjölmiöillinn er ailt i
einu oröinn einskonar sjálfs-
eignarstofnun starfsmanna.
Baráttumenn fyrir frjálsu út-
varpi þurfa margt aö vinna áöur
en sá dagur kemur, aö fargi
rlkisfjölmiöla veröurlétt af þjóö
eöa einstaklingum. A sinum
tima tók rikiö aö sér rekstur út-
varpsins vegna þess aö þá var
útvarpstækni þaö ófullkomin og
dýr, aö hún varð varla nýtt I
iandinu nema rfkiö kæmi til.
Þessi rekstur stafaöi hvorki af
sósialisma eöa vilja til aö koma
jafn sterkum fjöimiöli og út-
varpi i póiitlskar hendur. Hins
vegar hefur sú orðið raunin á,
aö rikisfjöimiölarnir hafa i vax-
andi mæii falliö i gryfju ein-
stefnu um upplýsingamiölun
og gripiö svo aö segja hvert ein-
asta tækifæri til aö „cannoni-
sera” allar þær hégiljur minni-
hlutahópa, sem vösku liöi hefur
dottiö I hug aö bera á borö fyrir
almenning. Þrátt fyrir pólitiska
yfirstjórn, hefur pólitiskur
minnihluti I þjóðfélaginu i raun
yfirtekiö mest alla starfsemi
rikisf jölmiölanna, sem undir
yfirskyni alveg yfirþyrmandi
hlutieysis blanda sjónarmiöum
sinum inn i almennan fiutning.
Og sé þessu andmæit skortir
ekki málflytjendur gegn and-
mælum, alveg eins og þaö sé
alveg óumbreytaniegt aö svona
eigi rikisfjölmiölarnir aö vera.
Frjál&t útvarp er oröiö
nauösyn fyrir löngu, þó ekki
væri til annars en koma á fram-
færivottiaf frjáisrihugsun, eins
og hún fær best þróast utan
rikisreksturs. Séu einhverjir
menn til, sem telja sig geta
rekiö útvarpsstöövar og eru
reiöubúnir til aö standa viö fjár-
skuldbindingar þvi samfara,
hefur rikis vaidiö ekki leyfi til aö
hindra framkvæmdina, frekar
en þaö hef.ur leyfi til aö banna
útgáfu dagblaða. Forsendur
fyrir útvarpsrekstri f dag eru
allt aörar en þær voru fyrir
fimmtlu árum, og reynslan af
rikisreknum fjöimiöium hefur
veriö allt annað en góö upp á
síökastiö.
Fari hins vegar svo, aö rfkis-
valdiö teiji hagsmunum sfnum á
pólitisku sviöi best borgiö meö
rikisreknum einkafjölmiölum,
þarf aö hverfa aftur til lands-
höföingjatimabilsins tii aö fá
samjöfnuö. Þá þótti óhæfa aö
biöö kæmu út án leyfis, og minn-
ir mig aö þaö tæki ein fimmtfu
ár aö vinna bug á slfkum
hugsunarhætti. Þjóöféiag sem
gerir kröfur tii aö allir séu læsir
og skrifandi og sæmilega
menntaöir, getur varla staöiö
fast á þvf, aö jafnframt skuli
rikisvaldiö hafa yfirumsjón meö
áhrifamestu fjölmiölum sam-
timans. Þaö er of augljóst mái.
Fóik á aö geta valiö á milli
stööva, og þeir sem vilja fyrir
alla muni treysta rikisrekinni
einkastofnun fyrir upplýs-
ingunni, geta eftir sem áöur
hlustaö á hinar blönduöu dag-
skrár, þar sem saman fer f
einum graut innræting og
stefnumótun, ýmist f formi
fræöslu eöa fróöleiks, og jafn-
vei þótt bara sé veriö aö tala
um smjör, vegna þess aö þeir
sem liggja stööugt viö dyr
rfkisfjöimiöla til aö komast þar
inn, eiga þangað þaö persónu-
lega erindiaö reka trúboö fyrir
hinu og þessu, og lita svo á aö
tii þess eins séu fjölmiölar
gagniegir. Svarthöföi