Vísir - 01.02.1980, Blaðsíða 16

VÍSIR
Föstudagur 1. febrúar 1980
Umsjón:
Katrin Páis-
jjöttir
HÁTÍB KVIKMYNDALISTAR Á ÍSLAND1 1980:
Kvikmyndir
frá ýmsum
löndum 09
heimsálfum
Á morgun, iaugardaginn 2.
febrúar, hefst hátib kvik-
myndalistar. Opnar mennta-
málaráöherra hátiöina form-
lega i Regnboganum viö
Hverfisgötu og stendur hún til
12. þessa mánaöar. Er þetta i
annaö sinn, sem slik hátiö er
haldin hér á landi og var þaö
fyrst i febrúarmánuöi 1978.
Kvikmyndir hátiöarinnar
veröa allar sýndar i Regnbog-
anum og I tilefni þess mun bióiö
opna fimmta sýningarsal sinn.
Veröur sýnt samtimis I öllum
sölunum og eru 25 kvikmyndir
i gangi á hverjum degi, oftast
kl. 3,5,7,9 og 11. Miöaverö er
þaö sama og viö venjulegar
sýningar, eöa 1000 kr. og er
Kvikmynd Agústs Guömundssonar ,,Litil þúfa” veröur nú frum-
sýnd opinberlega á kvikmyndahátíöinni. Hér leiöbeinir Ágúst
aöalleikurum myndarinnar i einu atriöinu. Visismynd: GVÁ
Frá blaöamannafundinum sem stjórn kvikmyndahátiöarinnar hélt I gær. Visismynd: GVA
sala aögöngumiöa viö inngang-
inn.
A hátlöinni mun kenna
margra grasa og hefur viöa
veriö leitaö fanga. „Þaö er
viöar guö en i Göröum, og fleiri
búa til kvikmyndir en þeir sem
mæla á enska tungu”, eins og
Thor Vilhjálmsson komst aö
oröi. Veröa meöal annars
sýndar kvikmyndir frá Asiu,
eftir snillingana Ozu og
Misoguchi frá Japan og
Satayat Ray frá Indlandi.
Einnig eru myndir frá Pól-
landi, Ungverjalandi, T.ékkó-
slóvakiu, Frakklandi, Vestur-
Þýskalandi, Italiu, Danmörku,
Kanada, Hollandi og Belgiu.
Eru belgisku myndirnar tvær
eftir unga konu, aö nafni Cantal
Akerman, sem vakiö hefur
athygli hin siöari ár og má þaö
teljast viöburöur út af fyrir
sig. Ekki má heldur gleyma
myndunum þrem eftir is-
lensku skáldsögunum, Sölku
Völku (eftir Laxness), Saga
Borgarættarinnar (Gunnar
Gunnarsson) og 79 af stööinni
(Indriöi G. Þorsteinsson). Þá
veröa einnig sýndar gamlar,
islenskar kvikmyndir. Sam-
keppnismyndirnar islensku
eru fjórar og veröa þær frum-
sýndar á hátiöinni. Þær eru:
Litil þúfa, eftir Agúst Guö-
mundsson og Bildór eftir
ÞrándThoroddsen, gerö i sam-
ráöi viö umferöarráö, en
þessar myndir eru leiknar og
svo hins vegar heimildar-
myndirnar Humarveiöar og
Eldgosiö I Heimaey og upp-
bygging, báöar eftir Heiöar
Marteinsson I Vestmannaeyj-
um. Veröur sú mynd sem best
þykir verölaunuö á hátiöinni
meö 500 þús und kr ónum. Einnig
veröa sýndar nokkrar
vandaöar leiknar og teiknaöar
barnamyndir.
Kvikmyndirnar eru samtals
30 aö tölu, auk styttri mynda
sem sýndar veröa meö þeim
stærri, eöa safnaösaman i eina
sýningu. Ekki veröur gefin út
dagskrá um væntanlegar sýn-
ingar, nema þrjá daga fram I
timann. Er þaö gert til aö haga
dagskránni eftir aösókn mynd-
anna. Reiknaö er meö aö um
17.000 manns þurfi aö sjá
myndirnar til aö hátiöin standi
undir sér, en siöustu hátiö
sóttu um 20.000 manns.
Eftir siöustu kvikmynda-
hátiö var skipuö nefnd, sem
unniö hefur aö skipulagningu
þessarar. Er örnólfur Arna-
son framkvæmdastjóri Lista-
hátiöarinnar, en i nefndinni eru
Siguröur Sverrir Pálsson,
Njöröur P. Njarövik, Ingibjörg
Haraldsdóttir og Þorsteinn
Jónsson.
— H.S.
Ilndur Tavastlands
Leikfélag Akureyrar:
Púntila og Matti eftir Bertolt
Brecht
Tónlist: Paul Dessau
Leikstjóri: Hallmar Sigurösson,
sem einnig gerir leikmynd
Lýsing: Ingvar B. Björnsson
Bertolt Brecht er merkilegur
höfundur um margt. Þó er hann
aö öllum llkindum merkileg-
astur fyrir þaö, hve gott skáld
hann var þrátt fyrir pólitiska
trú sina. Hann var illa haldinn
af sovétaödáun eins og fleiri
mætir menn á fyrri hluta þess-
arar aldar, ákafur marxisti,
sem viröist hafa trúaö á siö-
feröilega yfirburöi verkalýös-
stéttarinnar, umfram aöra hópa
þjóöfélagsins. Brecht þótti
ástæöulaust aö dylja þessar
skoöanir sinar og sér þeirra
viöa staöi I skáldverkum hans.
Púntila bóndi og Matti vinnu-
maöur er engin undantekning
frá þessari reglu. Rauöi þráöur-
inn i leikritinu er vandinn aö
vera manneskja. Þegar fariö er
höndum um slikt efni I leikriti,
ber enga nauösyn til aö stjórn-
málasannfæring höfundar komi
fram. En þaö þarf enginn aö
ganga þess dulinn, sem sér leik-
ritiö Púntila og Matti, hver
sannfæring Brechts var. Þaö er
berlega látiö aö þvi liggja, aö
öörum sé ókleift aö vera mann-
eskjur en erfiöisvinnumönnum
og þeim, sem minnimáttar eru i
samfélaginu. Allar heföbundnar
hugmyndir um mannleg sam-
skipti og mannlega breytni
standa á haus hjá þeim, sem
betur mega. Þetta kemur meöal
annars fram í fyndni Púntila,
tilsvörum á borö viö: „Ast er
bara annaö nafn á skepnu-
skap”. Samvizkulaus skepnu-
skapur er sameiginlegt einkenni
margra þeirra, sem einhvers
mega sin i leikritinu, prestsins
og málafærslumannsins. Eins
og búast má viö hjá Brecht, þá
kemur þetta sérstaklega fram,
þegar I hlut á rauöur verka-
maöur, i þessu leikriti Surkkala.
En Brecht er ekki alveg svona
einfaldur. Þar vegur þyngst
Púntila, sem er veigamesta
persóna leikritsins. Hann fær
erfiö edrúköst þriöja hvern
mánuö og er þá versti þrjótur.
En þess I milli er hann mann-
eskja eöa allt aö þvi, eins og
Matti oröar þaö i lokin: „Þú ert
næstum mennskur sértu fullur’’
Púntila bregst bilstjóra sinum
endanlega, þegar hann sendir
Surkkala burt af búgaröi sinum
vegna þess, aö hann er talinn
eitra andrúmsloftiö meö
bolsévisma. Aöur en þaö gerist,
hefur Púntila skemmt áhorf-
endum konunglega. Þaö ber ef
til vill aö lita á leikritiö fyrst og
fremst sem gleöileik,
skemmtun og vera óbundinn af
þvi, sem höfundurinn trúöi
sjálfur um verk sitt. Hvaö svo
sem höfundurinn sagöi sjálfur
um verkiö, þá gefur þaö sjálft
ekki tilefni til aö þaö sé skoöaö
án tillits til þess boöskaps, sem I
þvi birtist.
1 þessari uppfærslu er hvorki
reynt aö draga úr pólitiskum
boöskap verksins né aö gera þaö
aö farsa.
Mörk þjóöfélagshópanna eru
dregin fram meö ýmsum hætti I
verkinu. Klæönaöur, föröun og
leikmáti er notaö til aö draga
fram skilsmun á hlutskipti og
örlögum persónanna, sem ræöst
af þvi, hvar mönnum er niöur
komiö i samfélagi, ef trúa á
Brecht. Hann er alveg laus viö
þá trú, aö veröleikar og vits-
munir einstaklinganna ráöi þar
einhverju um. Oll ofangreind
atriöi eru skýr og vel unnin I
sýningunni.
Þaö er ástæöulaust aö fara I
nokkrar grafgötur um aö þessi
sýning er fyrst og fremst sigur
eins manns: Theodórs Július-
sonar, sem leikur Púntila.
Theodór hefur áöur gert nokkuö
vel á leiksviöi hjá LA. En aö
hann næöi slikum tökum á
Púntila, kom mér þægilega á
óvart. Sýningin telst góö af þvi
einu, hve vel Theodóri tekst
upp.
önnur hlutverk falla nokkuö I
skuggann af af Púntila bónda..
En þar er sums staöar ekki
siöur vel gert en I aöalhlutverk-
inu. Þráinn Karlsson fer meö
hlutverk Matta og bregst ekki
bogalistin. Persónan var
kannski full daufleg, en þar er
ekki viö Þráin aö sakast. Svan-
Eva (Svanhiidur Jóhannesdóttir) daörar viö Matta (Þráin
Karlsson). Mynd: Páll, Akureyri
leiklist
Guömundur
Heiöar
Frimanns son
skrifar:
hildi Jóhannesdóttur tekst vel
aö sýna áhorfendum tildurróf-
una Evu og leikur betur en oft
áöur. Sendiráösfulltrúann lék
Gestur E. Jónasson. Tilgeröin,
húmors- og geöleysiö skein af
honum, og hann skemmti fólki
vel. Prófasturinn veröur fágæt
skopmynd I höndum Viöars
Eggertssonar. Þaö er ástæöa til
aö taka eftir Sprútt-Emmu, sem
Sigurveig Jónsdóttir leikur. Þaö
er ástæöulaust aö telja upp
fleiri, þótt þessi séu ekki þau
einu, sem vinna vel i þessari
sýningu.
Þaö er greinilegur munur á
atvinnufólkinu og áhugamönn-
um. En þaö er ef til vill afrek
sýningarinnar, aö sá munur fer
ekkert i taugarnar á manni. Og
þótt hnökrar séu á sýningunni,
þá er heildarsvipur hennar
áferöarfallegur, búningar vel
heppnaöir og leikmynd stil-
hrein. Annar maöur en aöal-
leikarinn vinnur umtalsveröan
sigur meö þessari sýningu. Þaö
er leik'stjórinn Hallmar Sigurös-
son, sem fer hér vel af staö I Is-
lenzku leikhúslifi.
Frumsýningin gekk ekki
snuröulaust fyrir sig. Stude-
bakerinn hans Púntila fór útaf,
þegar hann var aö aka upp á
sviöiö snemma á sýningunni og
hrundi yfir áhorfanda á fyrsta
bekk. Leikararnir voru aö jafna
sig á þessu fram undir hlé en
aöalleikarinn virtist einungis
magnast viö óhappiö. Þetta var
þvi mjög gæfulegt slys.