Vísir - 14.02.1980, Blaðsíða 8

vlsm
Fimmtudagur 14. febrúar 1980
8
/ ""y
utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Daviö Guömundsson
Ritstjorar: olafur Ragnarsson
Höröur Einarsson
Ritstjornarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jonsson.
Frettastjori erlendra fretta: Guómundur G. Petursson.
Blaöamenn: Axel Ammendrup, Halldor Reynisson, Jonina Michaelsdottir, Katrin
Pálsdottir, Pall Magnússon, Sigurveig Jonsdottir, Sæmundur Guðvinsson
iþrottir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L Pálsson.
Ljosmyndir: Gunnar V. Andre'sson, Jens Alexandersscn.
Utlif og honnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnus Olafsson
Auglysinga og sölustjori: Pall Stefánsson Askrift er kr. 4.500 a mánuöi
Dreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson. innanlands.
Verö í lausasölu
Auglysingar og skrifstofur: 230 kr- eintakiö.
Siöumula 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjorn: Siðumula 14, simi 86611 7 linur. Prentun Blaðaprent h/f
Eðlileg ákvörðun Steingrims
Me6 tilliti til vi&halds lo&nustofnsins er ekki þorandi aö vei&a meira af loönu til bræ&slu
en gert hefur veriö á yfirstandandi vertiö.
Atvinnuerfiöleika, sem skapast vegna minni dreifingar aflans en í fyrra, veröur aö
leysa meö öörum hætti en áframhaldandi loönuveiöum nú.
Fyrsta meiriháttar ákvörðun
nýskipaðs sjávarútvegsráðherra,
Steingrims Hermannssonar,
hefur valdið gífurlegu fjaðra-
foki, einkum þó í sölum Alþingis
og á loðnumiðunum. Þar var um
að ræða stöðvun loðnuveiða á
yfirstandandi vetrarvertíð, sem
staðið hefur í rúman mánuð.
Svo virðist sem þessi ákvörðun
hafi komið flatt upp á hags-
munaaðila í þessari grein
sjávarútvegs, enda þótt þegar sé
komið fram yfir það heildar-
veiðimagn, sem tilkynnt hafði
verið og allt bendi til þess, að
bræðsluaf linn nálgist það að vera
þrefalt meiri en upphaflega
hafði verið ákveðið og tilkynnt af
hálf u sjávarútvegsráðuneytisins.
Mun minna er aftur á móti
áætlað að veiða til frystingar og
hrognatöku en upphaflega hafði
verið ákveðið.
Ákvörðun Steingríms byggist á
þeirri stefnu, sem mörkuð hafði
verið í sjávarútvegsráðuneytinu í
tíð síðustu ríkisstjórnar. Eftir
fund ráðuneytisins með full-
trúum Hafrannsóknarstofnunar-
innar og hagsmunasamtaka í
loðnuveiðum og vinnslu, þann 18.
desember síðastliðinn, var
ákeðið að leyfa veiðar á 100 þús-
und lestum af loðnu til bræðslu,
150 þúsund lestum til hrognatöku
og 25-30 þúsund lestum til fryst-
ingar, eða samtals um 280 þúsund
lestum.
Vegna lélegra söluhorfa á
frystri loðnu og loðnuhrognum
ákvað sjávarútvegsráðuneytið í
janúarlok að stækka bræðslu-
loðnukvótann um 60-80 þúsund
lestir, eða í allt að 180 þúsund
lestir.
Það ætti því engum að koma á
óvart, þegar tilkynnt er stöðvun á
veiðum loðnu til bræðslu nú, er
af lamagnið er að nálgast 290 þús-
und lestir. Það er því þegar búið
að veiða allt það loðnumagn, sem
samanlagt var ráðgert að veiða
til bræðslu, frystingarog hrogna-
töku, og það hefur allt farið í
bræðslu.
Engu að síður hefur
sjvarútvegsráðherra lýst þeirri
skoðun sinni, að til greina komi
að veiða svo sem 50 þúsund lestir
síðar í vetur til frystingar og
hrognatöku. Þetta þýðir með
öðrum orðum, að heildarloðnu-
af linn á vetrarvertíðinni yrði um
40 þúsund lestum meiri en fiski-
fræðingar og sjvarútvegsráðu-
neyti höfðu talið varlegt til þess
að skerða ekki veiðiþol loðnu-
stofnsins.
Að þessu athuguðu er engan
veginn hægt að áfellast Stein-
grím Hermannsson vegna
ákvörðunar hans um veiðibannið
nú, ef við á annað borð höfum
hug á að nýta okkur loðnustofn-
inn á komandi árum.
Þótt útreikningar færustu vís-
indamanna okkar á sviði fiski-
f ræði kunni að vera umdeilanleg-
ir, getum við í stórum dráttum
vart tekið mið af nokkru öðru
einsog nú háttar til, ef við viljum
fara að öllu með gát. Rök sjó-
manna þess efnis, að veiði hafi
aldrei verið betri en nú eru létt-
væg og lítill mælikvarði á
heildarloðnumagnið í sjónum.
Skýringin á því getur meðal
annars verið sú, sem Hjálmar
Vilhjálmsson, f iskifræðingur.gaf
í Vísi í gær, að öll loðnan haf i nú
gengið austur með Norðurlandi í
stað þess að skipta sér í tvær
göngur vestur- og austur með
landinu eins og í fyrra.
Það er því augljóst að afstaða
andstæðinga loðnuveiðibannsins
hefur ekki mótast af umhyggju
fyrir loðnustofninum, heldur
vegna hagsmunasjónarmiða út-
gerðar- og vinnsluaðila, og um-
hyggju fyrir einstökum byggðar-
lögum, sem illa verða úti.
í þessu efni verða menn að
hugsa fyrst og fremst um loðnu-
stofninn og mega ekki gleyma
því, hvernig fór um síldarstofn-
inn okkar á árunum vegna
óvarkárni. Ef eitthað er, þarf að
fara enn varlegar gagnvart loðn-
unni en síldinni sökum þess, hve
skammlífur fiskur loðnan er, og
koma því af leiðingar ofveiði mun
fyrr fram en varðandi síldina.
Vandamál, sem skapast í ein-
stökum byggðarlögum vegna
óvenjulegrar hegðunar loðnu-
göngunnar að þessu sinni og
minni dreifingar afla, verður að
leysa með öðrum hætti en að
halda áfram veiðum. Slík vanda-
mál eru raunar gamall fylgi-
fiskur allra fiskveiða og hljóta
að verða það hér eftir sem hingað
til.
Orðaskvggnlr
isu NSK ORÐARÓK HOKM M
vel viö börnin sin ættu að færa
þeim þessa bók frekar en marg-
ar aðrar.
Ég óska útgefanda og öðrum
þeim sem að útgáfu Orða-
skyggnis standa til hamingju
með útgáfu bókarinnar og um
leið vona ég að áframhald verði
á útgáfu bóka sem létta fólki
lifsbaráttuna.
Siguröur Ilelgason
HEIMUR MðBURMÁLSINS
Oröaskyggnir. Islensk oröabók
handa börnum.
Ritstjórn: Arni Böövarsson.
Teikningar geröi' Vflhj. G. Vil-
hjálmsson. Bjallan, 1979.
Arið 1966 var stofnaö hér á
landi Foreldra- og styrktarfélag
heyrnardaufra. Strax fyrsta
starfsárið kom sú hugmynd
fram I stjórn félagsins, að nauð-
synlegt væri að semja og gefa út
sérstaka orðabók, til að auð-
velda kennslu heyrnardaufra
barna. 1 árslok 1979 leit svo
dagsins ljós bókin Oröaskyggn-
ir, sem ætlað er að þjóna ofan-
greindum tilgangi.
Fyrir þá sem ekki búa við
skerta skynjunarhæfni er mjög
erfitt að setja sig i spor þeirra
sem þannig er ástatt fyrir.
Möguleikar heyrnarskertra i
mannlegum samskiptum tak-
markast verulega, einkum þar
sem fáir aðrir en ættingjar og
nánir vinir skilja táknmál
heyrnarlausra. Hins vegar má
segja, aö frumkvæöi þeirra sem
heilir eru þurfi að koma til eigi
eölileg samskipti aö koma til.
Mér virðist aö vel hafi til tek-
ist varöandi þessa útgáfu og
bókin takmarkast engan veginn
við að koma heyrnarskertum að
gagni, heldur er hér um að ræða
mjög góða orðabók handa öll-
um börnum. Stærsti kosturinn
er fólginn i þvi að bókinni er
fremur ætlað aö auka málskiln-
Eins og sjá má er merking
orðanna fyrst útskýrð og siðan
er sýnt i þessum tilfellum nefni-
fall og eignarfall af orðunum I
eintölu og nefnifall i fleirtölu.
Myndefnið hefur án efa meira
gildi fyrir börn með skerta
heyrn, heldur en önnur börn.
Hins vegar er alveg óhætt að
fullyrða, að þær geta hjálpað til
við að útskýra merkingu
margra orða sem af ýmsum á-
stæðum vefjast fyrir börnum.
Flestar myndirnar i bókinni
eru eftir Vilhjálm G. Vilhjálms-
son. Þær eru flestar skýrar og
einfaldar og óhætt er að telja
það kraftaverki næst hversu
ljósan málskilning Vilhjálmur
hefur, þar sem hann er heyrnar-
laus.
Margir hafa lagt hönd á plóg-
inn við útgáfu þessarar bókar.
Val uppflettiorða er einkum
verk þriggja manna, Benedikts
Axelssonar, Sveins Herjólfs-
sonar og Hallgrims Sæmunds-
sonar. Arni Böðvarsson cand.
mag. sá um lokaundirbúning
bókarinnar undir prentun og er
mjög vel að þvi verki staðið.
Mér virðist að flest algengustu
orö i islensku hafi fengið inni i
þessari bók.
Möguleikarriir sem svona bók
veitir við kennslu eru mjög
miklir. Þessvegnaer sérstök á-
stæða til að benda kennurum á
að kynna sér hana og reyna að
sjá út á hvern hátt hún getur
komiðaðgagni viðkennslu. Hún
getur aukið áhuga barna á
islensku máli og jafnvel aukið
orðaforða barna, sem er oft á
tiðum sorglega fáskrúðugur.
Þeir foreldrar sem vilja gera
bókmenntir
Siguröur
Helgason
skrifar
ing, en minni áhersla er lögð á
málfræöina. Eöa eins og segir i
formála bókarinnar: „Bókinni
er ætlað að vera tæki til móður-
málsnáms en ekki málfræðilær-
dóms.” Mörgum finnst aö nóg
sé af málfræðikennslu, en aö allt
of lítil áhersla sé lögð á mál-
skilning og máltilfinningu. Má
segja, að full ástæða sé til að
auka þann þátt móðurmáls-
kennslunnar.
011 framsetning bókarinnar
Orðaskyggnir er mjög skýr.
Taka má sem dæmi eitt eða tvö
orð úr bókinni og sýna hvernig
þau eru útskýrð:
nunna,
Nunnur eru konur í
klaustrum.
nunna, nunnu, nunnur
nýár,
Nýáriö byrjaði fyrsta
janúar.
nýár, -árs