Vísir - 01.03.1980, Blaðsíða 2

vtsm
Laugardagur 1. mars 1980
SIGLDI YFIR NEÐ-
ANSJÁVARELDGOS!
Lítió eldgos milli lands og Eyja meðan á gosinu í Heimaey stóð
Nú eru liðin um það bil sjö ár og einn mánuð-
ur frá þvi að eldgosið i Heimaey hófst. 23
janúar 1973 opnaðist sprunga austan til á eynni
og komu þar upp miklir eldar sem ógnuðu bæn-
um og höfðu næstum lagt hann i rúst áður en
þeir dóu út i júni sama ár. Þetta er væntanlega
öllum i fersku minni. Hitt vita færri að
skömmu áður en gosið var að fullu fyrir bi opn-
aðist litil sprunga i hafinu milli lands og eyja
og varð þar dálitið gos. Af þessu hafa jarðfræð-
ingar dregið þá ályktun að eldvirkni sé nú á
langri sprungu frá Surtsey og upp undir Land-
eyjar og engin leið að vita hvar Eyjaeldar láta
næst á sér kræla, jafnvel gæti það orðið á meg-
inlandinu.
Dauðir fiskar á floti i
svörtum sjónum
Bregöum okkur nú ein sjð ár
aftur i timann.
26. mai 1973 var sjór spegil-
sléttur og veöur fagurt I nám-
unda viö Vestmannaeyjar þar
sem eldur logaöi enn þó mjög
væri fariö aö sljákka I gosinu.
Mótorbáturinn VER VE 200 var
þá á siglingu austur meö landi,
sem kallaö er inni á Ál, innan
viö Vestmannaeyjar, áleiöis á
miöin. Bogi Finnbogason, skip-
stjóri, sagöi frá þvi sem þarna
geröist I samtaliviö VIsi nýlega.
„Viö sáum fuglinn fyrst. Þaö
var stórt fuglager og ég stefndi
aö þvi til aö athuga hvaö væri
um aö vera. Þegar viö komum
nær sá ég aö þaö sauö og
kraumaöi i sjónum eins og i
potti. Ég hélt aö þetta væri vaö-
andi fiskur, sild fyrst en þegar
viö nálguöumst hélt ég aö þaö
væri ufsi vegna þess aö sjórinn
bullaöi og kraumaöi svo mjög.
Ég ætlaöi aö sigla gegnum
torfuna en sá þá aö sjórinn var
svartur á þessu svæöi eöa kol-
mórauöur. Allt i kring flaut
dauöur fiskur sem fuglinn var
aö gerja I og skyndilega var eins
og viö sigldum yfir brattan
stand sem kom fram á linuriti
dýptarmælisins.
Bdturinn var á fullri ferö hjá
mér og ég sló af og ætlaöi aö
bakka en þá vorum viö komnir
yfir þetta. Þá stillti ég á fulla
ferö og sigldi burtu.”
Linuritið sýndi a.m.k.
80 faðma — á 40 faðma
dýpi!
— Geröiröu þér strax grein
fyrir þvi aö þarna var um eldgos
aö ræöa?
„Þaö var ekki um annaö aö
ræöa,” sagöi Borgi.
„Dýpi þama var I kringum 40
faömar en ég haföi stillt dýptar-
mælinn á 80 faöma skala. Þegar
ég fór svo aö skoöa linuritiö sá
ég aö standurinn, eöa hvaö á aö
kalla þetta, náöi langleiöina
uppundir kjöl, sjálfsagt upp á
eina 10 faöma. Þessi hryggur
virtist allt ööru visi en hafsbotn-
inn I kring og alls ekki um fast
efni aö ræöa heldur grisjaöi alls
staöar i, þaö var bara eins og
þaö væri gat niöur úr, eins langt
og pappirinn náöi, aö minnsta
kosti 80 faöma.
Þetta var eins og strókur, viö
höfum fariö þarna beint yfir
sprungu eöa eitthvaö þess hátt-
ar. Upp undir kjölinn mótaöi
meira aö segja fyrir þvi á
mælinum hvaö sjórinn var
svartur.”
Enginn vildi hlusta
, — Hvers konar eldgos var
þarna um aö ræöa?
„Þetta hefur veriö svipaö og
geröist þegar Surtur gaus, þá
kom upp eldur á aö minnsta
kosti tveimur stööum, i
Syrtlingi og Jólni. Þá var nú
einn bátur næstum kominn ofan
I eldgig, þaö var Agústa sem
strandaöi á gigbarminum. Þaö
muna vist flestireftir þvi sem
fylgdust meö Surtseyjargosinu.
Þetta hefur veriö eitthvaö
állka.”
— Hafa menn oröiö varir viö
eitthvaö þarna siöan?
„Nei, þaö hefur ekkert gerst
þarna meira. Ég held aö þetta
svæöi hafi veriö kannaö til þess
aö reyna aö finna þennan hrygg
Bogi Finnbogason skipstjóri á Ver VE 200. Hann sigidi yfir eldgos á
bát sinum en þegar hann kom I land vildi enginn hiusta á hann.

«
Siguröur Þórarinsson, jaröfræöingur, var fyrsti maöurinn sem
geröi sér grein fyrir mikilvægi gossins sem Ver VE sigldi yfir.
t sem viö sigldum yfir en ekkert
fundist. Þarna var enginn
í
f*----
SÍfee
Þessa skissu geröi Bogi af linuriti dýptarmæiisins.
standur og ekki nein misfella á
sjávarbotninum, menn voru
búnir aö vera þarna meö net og
troll en aldrei oröiö varir viö
neitt. Og heldur ekki siöan.”
— Eitthvaö var þér fálega
tekiö þegar þú komst i land, var
þaö dcki?
„Jú, þaö vildi enginn hlusta á
mig. Ég átti linuritiö úr dýptar-
mælinum og sagöi ýmsum frá
þessu og sýndi þeim linuritiö en
þaö haföi enginn neinn áhuga
fyrir þessu. Ég lét Guömund
Karlsson, sem þá var forstjóri
Fiskiöjunnar en er nú alþingis-
maöur, skrifa upp eftir mér
skýrslu um þennan atburö
nokkrum mánuöum seinna en
svo fór enginn aö pæla I þessu
fyrr eneftirtvöþrjúár. Þá fyrst
frétti Siguröur Þórarinsson
jaröfræöingur af þessu og baö
mig aö senda sér linuritiö úr
dýptarmælinum. Þá var ég
reyndar búinn aö týna þvi en gat
teiknaö mynd sem gaf mjög
góöa hugmynd um þetta.”
Uppstreymi af gasi
Þá er komiö aö Siguröarþætti